کتاب انسان شناسی عرفانی امام خمینی و علامه طباطبایی منتشر شد

کتاب انسان‌شناسی عرفانی امام خمینی و علامه طباطبایی تألیف مصطفی خلیلی توسط مؤسسه چاپ و نشر عروج در 1000 نسخه منتشر شد.

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی و خبری جماران، نویسنده کتاب در تبیین مسئله کتاب می‌نویسد: توجه خاص به عالمان و متفکران در شناخت انسان در طول تاریخ اسلام و نیز قبل از اسلام در میان سایر متفکران بر هیچ اهل علمی پوشیده نیست. اهمیت انسان‌شناسی زمانی ممتاز می‌گردد که با توحید و خداشناسی هم‌تراز می‌گردد. این‌که انسان بر اساس عرفان دارای چه حقیقتی است و وجه تمایزش از انسان در غیر عرفان چیست کمک زیادی در معناداری حیات می‌تواند ایفا نماید.

پیرامون مفهوم و حقیقت انسان در بسیاری از علوم مباحثی مطرح‌شده و صاحب‌نظران هر علمی تلاش کرده‌اند که بهترین تعریف را از آن ارائه دهند، اما به نظر می‌رسد که تبیین انسان در عرفان شیعی با هیچ مبنایی از سایر علوم قابل قیاس نیست، چراکه از سرچشمه وحی و بخش معاف عمیق آن الهام گرفته است. در میان عرفا، خصوصاً عرفای معاصر آنچه بیش از همه به مبانی نزدیک‌تر است، اندیشه امام و علامه طباطبایی است.

این کتاب از چهارفصل تشکیل‌شده است که به ترتیب کلیات و مفاهیم، انسان‌شناسی عرفانی از دیدگاه امام خمینی، انسان‌شناسی عرفانی از منظر علامه و مقایسه و تحلیل نظر امام خمینی و علامه طباطبایی برسی شده است.

فصل اول این کتاب با عنوان کلیات و مفاهیم است که گفتار اول آن به تبیین مسئله، اهمیت، فایده و ضرورت بحث، اهداف پژوهش و گفتار دوم به مفاهیمی چون انسان در عرفان، انسان در قرآن، واژه عرفان، مبانی انسان‌شناسی عرفانی و جایگاه هستی‌شناسی انسان اختصاص دارد.

امام خمینی و انسان‌شناسی عرفانی

امام خمینی و انسان‌شناسی عرفانی عنوان فصل دوم این کتاب است که در گفتار اول حقیقت و ماهیت انسان، امام و شناخت انسان در عرفان، ناتوانی در شناخت انسان، انسان حیوان بالفعل و انسان بالقوه و در گفتار دوم به موضوعاتی چون جایگاه انسان مراتب مستی در اندیشه امام خمینی، مرتبه ملکی و ملکوتی انسان، بقا و نفاد انسان، انسان آیت عظمای الهی، هبوط آدم به عالم، ارتباط انسان با عوالم هستی، نسبت کتاب تکوین و تدوین و... می‌پردازد.

گفتار سوم فصل دوم به ساحت‌های وجودی انسان از منظر امام خمینی پرداخته است که ذیل این گفتار مباحثی چون اطوار نفس، قابلیت وجودی انسان و ابعاد وجودی انسان و در گفتار چهارم تحت عنوان وحدت نفس و تعدد قوای انسان، سیالیت و صیروریت انسان، معیار ارزش انسان، صیروریت و صعوبیت معرفت انسان مورد برسی قرارگرفته است.

گفتار پنجم و ششم این فصل به کمال انسان و انسان کامل از منظر حضرت امام خمینی (س) پرداخته است که به موضوعاتی چون مقدور بودن کمال انسان، طریق نیل به کمال، صعود و سقوط انسان، مراتب کمال انسان، کمال حقیقی انسان، انسان کامل، مقامات و اوصاف، مراجع‌های سه‌گانه و فتوحات ثلاثه و ابنای آدم و امکان رهیابی به باطن عالم پرداخته است.

علامه و انسان‌شناسی عرفانی

فصل سوم کتاب حاضر نیز شامل شش گفتار است که ذیل عنوان علامه و انسان‌شناسی عرفانی به موضوعاتی چون حقیقت و ماهیت انسان، علامه و حقیقت انسان در عرفان، درک یا عجز شناخت انسان در گفتار یکم و در گفتار دوم به جایگاه انسان، جایگاه نفس در سلوک، جایگاه انسان در نظام هستی، هماهنگی کتاب تکوین و تدوین و امتیاز انسان از فرشتگان می‌پردازد.

گفتار سوم ساحات های وجودی چون شئون وجودی انسان و تعالیم الهی ئ توجه به ساحت باطنی را مورد برسی و گفتار چهارم این فصل تحت عنوان اغراض در افعال الهی به مباحثی چون هدف‌داری نظام هستی، انسان و هدف خلقت و سیر کاملی انسان توجه دارد.

گفتار پنجم و ششم این فصل به ترتیب به موضوع کمال انسان و انسان کامل می‌پردازد که ذیل این دو بحث موضوعاتی چون سیر تکاملی و کمال حقیقی انسان، انسان و امکان نیل به کمال مراحل سلوک انسان، طریقه سلوک برای نیل به کمال، جامعیت انسان و... را مورد برسی قرار می‌دهد.

مقایسه و تحلیل نظر امام خمینی و علامه طباطبایی

فصل چهارم کتاب حاضر به مقایسه آراء امام خمینی و علامه طباطبایی درزمینهٔ انسان‌شناسی عرفانی پرداخته است.

این فصل نیز دارای دو گفتار است که گفتار اول آن در خصوص وجوه اشتراک، جایگاه انسان، ساحت وجودی انسان، ارتباط انسان با عوام هستی، غایت خلقت انسان، صیرورت انسان، تنبیه، کمال حقیقی و اوصاف انسان کامل، جامعیت انسان، ولایت در نزد این دو بزرگوار و مقایسه آن است.

گفتار دوم فصل آخر کتاب وجوه افتراق این دو اندیشه را مورد برسی قرار می‌دهد که ذیل آن به شناخت انسان و معرفی نفس، انسان کامل، فتوحات سه‌گانه، هستی و هبوط، جلا و استجلا، برسی علل افتراق توجه دارد.