به گزارش جی پلاس، سیوسومین جشنواره موسیقی فجر در حالی امسال برگزار میشود که این رویداد در طول چند دوره اخیر خود حاشیههای زیادی را پشت سر گذاشته است. تازهترین واکنش به این حاشیهها نامهای بود که نمایندگان منتقدان و هیات منتخب تهیه و تدوین اساسنامه جشنواره موسیقی فجر خطاب به وزیر ارشاد نوشتند تا همان دغدغههایی را مطرح کنند که پیش از این بارها از آن صحبت کرده بودند. ماجرا به دوسال پیش برمیگشت. علی مرادخانی در شهریورماه 1394 تصمیم گرفت تا مدیریت جشنواره را به خانه موسیقی واگذار کند. نتیجه این تصمیم نامهنگاریهایی بود که منتقدان جشنواره با دو وزیر ارشاد دولت یازدهم یعنی علی جنتی و سیدرضا صالحی امیری داشتند.
اولین نامه در آذرماه سال 94 نوشته شد تا علیرغم دستور پیگیری این موضوع از طرف علی جنتی، سیویکمین دوره جشنواره موسیقی فجر با مدیریت حمیدرضا نوربخش برگزار شود و همه چیز به جشنواره بعدی موکول شود. نامه بعدی این منتقدان درست یک سال بعد نوشته شد. ابقای حمیدرضا نوربخش به عنوان مدیر جشنواره موسیقی فجر در سال گذشته در کنار استعفای علی جنتی و انتخاب سیدرضا صالحی امیری به عنوان وزیر ارشاد بهانه این منتقدان برای نوشتن نامه دوم بود تا در کنار یادآوری خواستههایشان اینبار بر لزوم تهیه اساسنامهای برای این جشنواره تاکید کنند: «برای این جشنواره به عنوان مهمترین رویداد دولتی در حوزه موسیقی تا به امروز و پس از سیویک دوره برگزاری هنوز هیچ اساسنامه، چارچوب یا دستورالعمل مدونی ارائه نشده است و طبعا گویا هدفی مشخص نیز برای آن متصور نیست که خود شاید گواهی دیگری است از بیتوجهیها و بیمهریهای بالادستیها نسبت به این هنر ارجمند.» پیگیریها اینبار جواب داد تا علی مرادخانی، معاون وقت امور هنری ارشاد دستور برگزاری جلسهای با حضور فرزاد طالبی، مدیرکل دفتر موسیقی و منتقدان جشنواره را صادر کند.
ماحصل این دستور جلسهای بود که در اوایل بهمنماه سال گذشته در فاصله چند روز مانده به آغاز سیودومین جشنواره موسیقی فجر برگزار شد و در آن قرار تهیه شیوهنامهای برای جشنواره موسیقی فجر گذاشته شد. بقیه این ماجرا در آخرین روزهای اسفندماه سال 95 دنبال شد. طبق قراری که با منتقدان گذاشته شده بود پیشنویس اساسنامه برای آنها ارسال شد تا پس از بحث و بررسی گروهی شکل بگیرد تا اساسنامه نهایی را تدوین کند. اعضای این گروه همانهایی بودند که روز شنبه تازهترین نامه مرتبط با موضوع اساسنامه جشنواره موسیقی را خطاب به سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی امضا کردند. نمایندگان منتقدان و هیات منتخب تهیه و تدوین اساسنامه جشنواره موسیقی فجر متشکل از پیروز ارجمند، کیوان ساکت، میدیا فرجنژاد، کیوان فرزین، مهدی قادری و علی قمصری در نامهای به وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی از او خواستند به وضعیت جشنواره موسیقی فجر توجه بیشتری داشته باشد و در کنار آن به اساسنامهای رسیدگی کند که اردیبهشتماه امسال تدوین شده و در اختیار دفتر موسیقی قرار گرفته است. آن زمان طبق صحبتهای انجام شده میان گروه منتقدان و مسئولان دفتر موسیقی، قرار شد اساسنامه جشنواره موسیقی فجر در اولین فرصت مورد بررسی و ارزیابی مسئولان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی قرار بگیرد و به محض مصوب شدن اجرایی شود.
تدوین و ابلاغ اساسنامه جشنواره موسیقی فجر در صحبتهای مدیران ارشاد
فروردینماه امسال، علی مرادخانی در گفتوگویی با ایسنا در کنار اشاره به نظرات منتقدان جشنواره موسیقی فجر و مذاکره با آنها در پاسخ به این پرسش که آیا این اساسنامه میتواند ساز و کاری ایجاد کند تا با تغییر دولت و مدیریتها، خللی در روند برگزاری جشنواره بهوجود نیاید؟ گفت: «باید اینگونه باشد، به عنوان مثال ما در سال ۱۳۷۴ آییننامه اجرای صحنهای را نوشتیم که در هیچ دولتی تکان نخورد.» او در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر اینکه با توجه به نزدیک شدن به پایان دولت یازدهم، آیا ممکن است تهیه این اساسنامه نیمهتمام بماند؟ تاکید کرد: «خیر؛ همهچیز انجام میشود، در واقع انجام شده است و جای نگرانی وجود ندارد.» اما نگرانیها همچنان باقی ماند و برگزاری انتخابات دوازدهمین دوره ریاست جمهوری در اردیبهشتماه امسال اولین تاخیر را در تصویب این اساسنامه رقم زد.
تاخیرها با معرفی و رای اعتماد مجلس به سیدعباس صالحی وزیر ارشاد دولت دوازدهم ادامه پیدا کرد. این بار نوبت فرزاد طالبی، مدیرکل دفتر موسیقی بود تا در مردادماه (درست یک روز مانده به رای اعتماد مجلس به سیدعباس صالحی) باز هم در گفتوگویی از تدوین این اساسنامه خبر بدهد و اعلام کند اساسنامه جشنواره موسیقی فجر مراحل تایید و تصویب خود را طی میکند. چرایی عدم تصویب این اساسنامه موضوعی بود که دو ماه بعدتر در گفتوگوی دیگری از مدیر کل دفتر موسیقی پرسیده شد و باز هم همان پاسخ تکراری را به دنبال داشت. آبانماه امسال طالبی در گفتوگویی در پاسخ به اینکه چرا اساسنامه جشنواره موسیقی فجر هنوز تصویب و ابلاغ نشده، گفت: «پیشنویس اساسنامه جشنواره موسیقی فجر طی جلسات مفصلی که با اهالی موسیقی داشتیم، مدتی است که تدوین و برای تأیید نهایی و ابلاغ برای مراجع بالاتر ارسال شده است.»
اما درست در روزهایی که انتظار میرفت بعد از گذشت ماههای ابتدایی فعالیت سیدعباس صالحی به عنوان وزیر ارشاد صحبت از تصویب این اساسنامه دوباره مطرح شود علی مرادخانی جای خود را سیدمحمدمجتبی حسینی داد تا همه چیز باز از صفر شروع شود. بازدید از دبیرخانه جشنوارههای فجر یکی از اولین اقدامات معاون هنری جدید بود. حسینی یک هفته بعد از انتخابش به عنوان معاون هنری ارشاد در 26 آذرماه امسال از دبیرخانه جشنواره موسیقی فجر بازدید کرد تا در جریان امور مربوط به این جشنواره قرار بگیرد. در گزارشی که از این دیدار منتشر شد از قول معاون هنری ارشاد تنها یک جمله درباره تدوین اساسنامه جشنواره موسیقی فجر عنوان شد: «آقای طالبی زحمت کشیدند و شیوهنامه برگزاری جشنواره موسیقی فجر را تهیه کردند و به من دادند. فکر میکنم ابلاغ این روشنامه بتواند برای سالهای آینده نشاندهنده قوام جشنواره باشد.» همین توضیح کوتاه نشان میداد ابلاغ این اساسنامه در ماههای باقیمانده از سال 96 عملی نخواهد شد.
فرزاد طالبی در مورد آخرین وضعیت این اساسنامه توضیحات بیشتری هم ارائه کرد: «نسخه نهاییشده اساسنامه جشنواره موسیقی را در روزهای ابتدایی مهرماه امسال بعد از جلساتی که با دوستان منتقد و جریانهای دیگر موسیقی داشتیم برای معاونت هنری ارسال کردیم و حالا منتظریم معاونت آن را ابلاغ کند تا اساسنامه شکل قانونی پیدا کند.»
مدیرکل دفتر موسیقی ارشاد در پاسخ به این سوال که چه مواردی در این اساسنامه در نظر گرفته شده است هم گفت: «سعی کردیم همه مواردی را که منتقدین مطرح کردند در تدوین این اساسنامه لحاظ کنیم. البته ما این اساسنامه را در چارچوب حقوقی و رسمی و اداری مربوط به اساسنامهها تهیه کردیم. در این اساسنامه وظایف شورای سیاستگذاری مشخص شده و به اینکه مدیر جشنواره چه وظایفی بر عهده دارد و اساسا چشمانداز جشنواره موسیقی فجر چیست و چه رسالتی برای خودش قائل است هم میپردازد.»
او با اشاره به اینکه این اساسنامه قاعدتا به سیوسومین جشنواره موسیقی نخواهد رسید گفت: «جدول جشنواره امسال بسته شده و همین روزهاست که برنامه بلیتفروشی آن اعلام شود.»
طالبی درباره سرنوشت این اساسنامه با اشاره به بازدیدی که معاون هنری ارشاد از دبیرخانه جشنواره موسیقی داشت توضیح داد: «ایشان در آن جلسه در مورد اساسنامه اظهارنظر کردند و گفتند اساسنامه در اختیار من است و در حال بررسی آن هستم. همانطور که عرض کردم ما اساسنامه را اوایل مهرماه برای معاونت هنری فرستادیم و باید صبر کنیم تا تایید شده آن از سوی این معاونت به دست ما برسد.»
اساسنامه جشنواره موسیقی فجر در صحبتهای مدیر جشنواره موسیقی
«ریلگذاریهای جدید». این تعبیر حمیدرضا نوربخش از تمام تصمیماتی است که او به عنوان مدیر جشنواره موسیقی فجر در این سه دوره گرفته است. او آخرینبار این تعبیر را در دیدار سیدمجتبی حسینی از دبیرخانه جشنواره موسیقی در آذرماه امسال به کار برد تا از سالهایی بگوید که مدیریت این جشنواره را بر عهده داشته است: «در سه دورهای که بنده مدیریت جشنواره موسیقی فجر را به عهده داشتم، با نظر و کمک آقای علی مرادخانی و آقای فرزاد طالبی، رویکردهای جشنواره را تغییر دادیم و بنا بر وعدههای دولت برای برونسپاری جشنواره و سپردن آن به صنف، به این مهم صحه گذاشتیم و ریلگذاری جدیدی در این جشنواره انجام دادیم.»
اما نوربخش در طول این سالها ترجیح داده تا در مقابل انتقادات مطرح شده به برگزاری جشنواره موسیقی فجر موضعی نگیرد. او همین برخورد را با روند آماده شدن اساسنامه این جشنواره هم داشته است. شهریورماه امسال نوربخش در گفتوگویی با ایسنا درباره رسیدگی به انتقادهای منتقدان جشنواره سال گذشته و تدوین اساسنامه آن گفت: «من از چیزی خبر ندارم و این مسائل را باید از مدیرکل دفتر موسیقی بپرسید.» او در پاسخ به این پرسش که مدیرکل دفتر موسیقی اعلام کرده اساسنامه تدوین شده و آیا چیزی به شما ابلاغ شده یا نه هم گفته بود: «من در جریان نیستم و ظاهرا باید وزیر ارشاد آن را تایید کند و بعد از طریق وزیر ابلاغ شود.» او درباره اینکه چقدر به این اعتراضها واکنش نشان داده و با منتقدان صحبت کرده هم اعلام کرد: «من کارهای نیستم که صحبت کنم. من صاحب جشنواره نیستم و امسال مدیر میشوم و سال دیگر شخص دیگری میآید. صاحب جشنواره موسیقی فجر، وزارت ارشاد است که باید صحبت کند. من سیاستگذار جشنواره نیستم، بلکه مجری هستم. چیزی در مقابل من میگذارند و میگویند طبق آن، کارتان را انجام دهید. کسانی که باید با منتقدان صحبت میکردند، دفتر موسیقی و معاونت هنری وزارت ارشاد بودند که نشستند و صحبت کردند.»
نوربخش همین صحبتها را در آبانماه امسال هم تکرار کرد. او در گفتوگوی دیگری در پاسخ به اینکه آیا تا به حال از طرف وزارت ارشاد اساسنامه جشنواره موسیقی به او ابلاغ شده است یا نه گفت: «پیگیری اساسنامه با من نیست. من در جریان نیستم. فقط میدانم اساسنامه آماده شده و نزد آقای وزیر است، که در نهایت بعد از نظر وزیر در این باره به ما ابلاغ میشود، باید در این زمینه از دفتر وزیر ارشاد سوال کنید.» نوربخش در همین گفتوگو درباره برنامهریزی برای برگزاری سیوسومین جشنواره موسیقی فجر هم گفت تا خیال همه را در مورد ابلاغ نشدن این اساسنامه تا روزهای برگزاری سیوسومین جشنواره موسیقی فجر راحت کند: «ما منتظر اساسنامه نشدیم بلکه شکلی از کار را که فکر میکردیم درست است انجام دادیم و طبیعتا از نقطه نظراتی هم استفاده کردیم. جشنواره در تمام این سالها بیضابطه نبوده است. ممکن است اینها به عنوان سند ضبط نشده باشد اما در درون آن سازوکاری تعریف شده و طبق آن جلو رفته است. افتوخیز این رویداد به دلیل رویکرد مدیران و دولتهای مختلف است. البته اگر سندی وجود داشته باشد که بتوان طبق آن عمل کرد یک حُسن است.»
برگزاری نشست خبری سیوسومین جشنواره موسیقی فجر در 16 آذرماه امسال سومین باری بود که نوربخش ترجیح داد تا در کنار پاسخ به انتقادات مطرح شده به این جشنواره باز هم درباره اساسنامه صحبت کند: «من در جریان اساسنامه نیستم و باید از دوستان دیگر پیگیری کنید. تا جایی که من میدانم جشنواره باید آییننامه داشته باشد که ساز و کار جشنواره را تعیین کند. من نمیفهمم منظور از اساسنامه چیست. من صاحب و سیاستگذار جشنواره نیستم و این وظیفه بر عهده وزارت ارشاد است.»
شاید به دلیل همین صحبتها بود که منتقدان تصمیم گرفتند بار دیگر نامهای را خطاب به وزیر ارشاد منتشر و از وضعیت جشنواره موسیقی در طول این سالها و عدم تصویب اساسنامه آن انتقاد کنند. حالا نوبت سیدعباس صالحی است تا به عنوان وزیر ارشاد در این چرخه تکراری مربوط به اساسنامه جشنواره موسیقی فجر تغییری ایجاد کند.