هنرمندانی که در آخرین ماه پاییز به دنیا آمدند
احمد شاملو، داریوش مهرجویی و کیهان کلهر که به عنوان سازنده شاه‌کمان شناخته می‌شود، از جمله هنرمندان پرتعدادی‌اند که در آذر، ماهِ آخرِ پاییز چشم به جهان گشوده‌اند.
به گزارش جی پلاس، آخرین ماه پاییز، ماه تولد هنرمندانی شناخته‌شده و بنام در عرصه شعر، داستان، موسیقی، تئاتر، سینما و تلویزیون است.
هنرمندانی که از جمله آن‌ها در عرصه موسیقی می‌توان به کیهان کلهر، در عرصه شعر به احمد شاملو، در عرصه تئاتر به محمد رحمانیان و حمید امجد، در عرصه سینما به داریوش مهرجویی و مهدی هاشمی و... اشاره کرد. آن‌چه در ادامه می‌خوانید نگاهی است کوتاه به نام و نشان این بزرگان به ترتیب روز تولد.
داریوش اسدزاده
داریوش اسدزاده متولد اول آذر ۱۳۰۲ در کرمانشاه بازیگر پیشکسوت تئاتر، سینما و تلویزیون است.
او از سال ۱۳۲۱ کار تئاتر را با بازیگری، کارگردانی و نویسندگی در تئاتر نصر و دهقان (لاله‌زار) شروع کرد و بازی در «همسر مزاحم» (۱۳۲۸) اولین تجربه سینمایی‌اش بود.
از به یادماندنی‌ترین سریال‌ها با بازی این بازیگر می‌توان به «خانه سبز» (۱۳۷۵) و «سمندون» (۱۳۷۴) اشاره کرد.
از جمله کتاب‌هایی که می‌توان از زبان داریوش اسدزاده خواند جلد دهم از مجموعه «تئاتر ایران در گذر زمان» است، حاصل گفت‌وگوی غلامحسین دولت‌آبادی و اعظم کیان افراز با او. اسدزاده در این کتاب کوشیده از پس پرسش‌هایی که از او می‌شود و پاسخ‌هایی که می‌دهد، تصویر دقیقی از فعالیت‌های «تماشاخانه تهران» و افت‌وخیزهای آن ترسیم کند. در این کتاب بیان می‌شود که مهمترین خدمت سیدعلی‌خان نصر به تئاتر ایران تأسیس تماشاخانه تهران، نخستین تماشاخانه دائمی ایران بود.
جلال آل‌احمد
جلال آل‌احمد متولد دوم آذر ۱۳۰۲ در اَسالِم گیلان نویسنده، منتقد ادبی و مترجم است.
از جمله آثار آل‌احمد می‌توان به «پنج داستان» (۱۳۵۰)، «سنگی بر گوری» (نوشته ۱۳۴۲، چاپ ۱۳۶۰)، «مدیر مدرسه» (۱۳۳۷)، «زن زیادی» (۱۳۳۱)، «سه تار» (۱۳۲۷)، «از رنجی که می‌بریم» (۱۳۲۶) و «دید و بازدید» (۱۳۲۴) اشاره کرد.
کیهان کلهر
کیهان کلهر متولد سوم آذر ۱۳۴۲ در تهران، آهنگ‌ساز و نوازنده با چهره‌ای بین‌المللی است. ساز تخصصی او کمانچه است، و در کنار آن تنبور و سه‌تار هم می‌نوازد و شاه‌کمان را نیز که خود ساخته است. شاه‌کمان، ساز ابداعی کلهر، صدایی دلخراش‌تر از کمانچه دارد.
همکاری هنری کلهر با اردال ارزنجان از ترکیه، شجاعت حسین‌خان از هند، یویوما از چین، عالیم قاسم‌اف از جمهوری‌آذربایجان، بروکلین رایدر از آمریکا، ارکستر فیلارمونیک نیویورک و چندین و چند مورد دیگر او را به هنرمندی بین‌المللی تبدیل کرده است. کلهر با هنرمندان ایرانی سرشناس بسیاری از جمله محمدرضا شجریان، علی‌اکبر مرادی، شهرام ناظری، حسین علیزاده و گروه دستان هم به اجرای موسیقی پرداخته است.
در پنجاه و نهمین مراسم جایزه گِرَمی، کیهان کلهر به همراه گروه جاده ابریشم به رهبری یویوما توانستند با آلبوم « sing me home » موفق به کسب جایزه گرمی بهترین موسیقی جهانی شوند.
جمشید مشایخی
جمشید مشایخی متولد پنجم آذر ۱۳۱۳ در تهران، بازیگر پیشکسوت سینما، تئاتر و تلویزیون است.
بازی در نقش‌های تاریخی همچون شازده احتجاب در فیلمی سینمایی به همین نام از بهمن فرمان‌آرا، کمال‌الملک در فیلمی به همین نام از علی حاتمی، رضا تفنگچی/خوشنویس در سریال «هزار دستان» باز هم به کارگردانی علی حاتمی از جمله آثاری هستند که نشان از توانایی‌های بالای مشایخی در مقابل دوربین دارند.
داریوش فرهنگ
داریوش فرهنگ متولد ششم آذر ۱۳۲۶ در آبادان، کارگردان، فیلمنامهنویس و بازیگر است.
از جمله فیلم‌های سینمایی و سریال‌هایی که داریوش فرهنگ، همسر سابق سوسن تسلیمی در آن‌ها بازی کرده است می‌توان به «شاید وقتی دیگر» (۱۳۶۶- بهرام بیضایی) و «معصومیت از دست رفته» (۱۳۸۰- داوود میرباقری) اشاره کرد.
حمید امجد
حمید امجد متولد هفتم آذر ۱۳۴۷ در تهران نمایشنامه‌نویس، فیلمنامهنویس، داستان‌نویس، کارگردان تئاتر، کارگردان سینما و مدرس تئاتر است.
از جمله آثاری که امجد تاکنون روی صحنه برده است می‌توان به «سه خواهر و دیگران» ( ۱۳۹۵- نویسنده و کارگردان)، روخوانی «مردی که زنش را گم کرد» ( ۲۹ آبان ۱۳۹۴، پردیس چهارسو)، نمایشنامه‌خوانی «سه خواهر و دیگران» ( ۲۵ مرداد ۱۳۹۳، برج میلاد)، نمایشنامه‌خوانی «فراموشی» (۲۹ دی ۱۳۹۱، تالار شمس)، «بی‌شیر و شکر» (۱۳۸۲ و ۱۳۸۳ - نویسنده و کارگردان)، «زائر» (۱۳۸۲- نویسنده و کارگردان)، «مهر و آینه‌ها» ( ۱۳۸۰- نویسنده و کارگردان)، «شب سیزدهم» (۱۳۷۹- نویسنده و کارگردان)، «پستو خانه» (۱۳۷۸- نویسنده و کارگردان)، «نیلوفر آبی» (۱۳۷۷- نویسنده و کارگردان) و «زارون» (۱۳۷۳ و ۱۳۷۶- نویسنده و کارگردان) اشاره کرد.
سروش صحت
سروش صحت متولد هشتم آذر ۱۳۴۴ در اصفهان کارگردان، نویسنده، بازیگر و طنزپرداز است.
از جمله تازه‌ترین سریال‌های صحت که از تلویزیون پخش شده یا در حال پخش است می‌توان به «لیسانسه‌ها» ی ۱ و ۲، «شمعدونی»، «پژمان» و «ساختمان پزشکان» اشاره کرد.
بهاره رهنما
بهاره رهنما متولد ۱۰ آذر ۱۳۵۲ در اراک بازیگر سینما، تئاتر و تلویزیون است.
از جمله تازه‌ترین فیلم های سینمایی او می‌توان به «آینه بغل» (منوچهر هادی)، «خوب، بد، جلف» (پیمان قاسم‌خانی) و «آس و پاس» (آرش معیریان) اشاره کرد.
تئاترهای او در سال ۱۳۹۶ نیز «خورشیدهای همیشه» (بازیگر، کارگردان و یکی از نویسندگان)، «آرامش زن زیبایی است که شوهر دارد» (نویسنده و بازیگر)، «دیگری» (کارگردان و بازیگر) و «سونات پاییزی» (به کارگردانی جلال تهرانی) بود.
علی مصفا
علی مصفا متولد ۱۱ آذر ۱۳۴۵ در تهران، بازیگر، کارگردان و تهیه‌کننده است.
بازی در سریال «کیف انگلیسی» به کارگردانی سیدضیاالدین دری (۱۳۷۸) از جمله نقش‌های به یادماندنی مصفا بود. او سابقه کارگردانی دو فیلم بلند هم در کارنامه‌اش دارد؛ «سیمای زنی در دوردست» (۱۳۸۲) و «پله آخر» (۱۳۹۰).
از جمله فیلم‌های سینمایی که علی مصفا، همسر لیلا حاتمی در آن‌ها بازی کرده است می‌توان به «خانه‌ای در خیابان چهل و یکم» (۱۳۹۴)، «در دنیای تو ساعت چند است؟» (۱۳۹۳)، «چه کسی امیر را کشت؟» (۱۳۸۴)، «لیلا» (۱۳۷۵)، «برج مینو» (۱۳۷۴) و «پری» (۱۳۷۳) اشاره کرد.
سالار عقیلی
سالار عقیلی متولد ۱۱ آذر ۱۳۵۶ در تهران، خواننده موسیقی سنتی و آواز اصیل ایرانی است.
از جمله تازه‌ترین قطعات ساخته شده توسط این خواننده می‌توان به قطعه «کُلُنِل» اشاره کرد که برای نمایشی به همین نام به کارگردانی خیرالله تقیانی‌پور ساخته است؛ «... من عاشق چشم تو و خواب نگاه تو شدم/ چشمان تو، شرط من است، مشروطه‌خواه تو شدم...»
او همچنین به تازگی قطعه «در زیر این آوار» را به زلزله‌زدگان غرب کشور تقدیم کرد: «دل داده‌ام بر باد بر هرچه بادا باد/ مجنون‌تر از طوفان تسلیم این بیداد».
مهدی هاشمی
مهدی هاشمی متولد ۱۶ آذر ۱۳۲۵ در لنگرودِ استان گیلان، بازیگر، کارگردان و فیلمنامهنویس تلویزیون، سینما و تئاتر است.
بازی در مجموعه تلویزیونی «افسانه سلطان و شبان» بود که نام مهدی هاشمی را برسر زبان‌ها انداخت، یکی از سریال‌های محبوب دهه ۶۰ تلویزیون در ژانر کمدی. «هزاران چشم» و «روزگار قریب» هر دو به کارگردانی کیانوش عیاری از دیگر سریال‌های موفقی بودند که هاشمی در آن‌ها بازی کرد. او همچنین در کارهای موفقی از بهرام بیضایی بازی کرده است از آن جمله نمایش «کارنامه بندار بیدخش» و فیلم سینمایی «مرگ یزدگرد».
داریوش مهرجویی
داریوش مهرجویی متولد ۱۷ آذر ۱۳۱۸ در تهران، کارگردان، نویسنده و مترجم است. مهرجویی با ساخت فیلم «گاو» در سال ۱۳۴۸ در کنار مسعود کیمیایی کارگردان «قیصر» به موج نوی سینمای ایران شکل داد. شخصیت هامون در فیلمی به همین نام از مهرجویی با بازی خسرو شکیبایی، یکی از ماندگارترین شخصیت‌ها در تاریخ سینمای ایران دانسته شده است.
«دایره مینا» (۱۳۵۷)، «اجاره‌نشین‌ها» (۱۳۶۵)، «هامون» (۱۳۶۸)، «سارا» (۱۳۷۱)، «پری» (۱۳۷۳)، «لیلا» (۱۳۷۵)، «درخت گلابی» (۱۳۷۶)، «مهمان مامان» (۱۳۸۲) و «سنتوری» (۱۳۸۵) از جمله آثار مطرح مهرجویی هستند.
محمدتقی بهار
محمدتقی بهار متولد ۱۸ آذر ۱۲۶۵ ملقب به ملک‌الشعرا و متخلص به بهار، شاعر، ادیب، نویسنده، روزنامه‌نگار، تاریخ‌نگار و سیاست‌مدار است.
از جمله تصنیف‌ها و ترانه‌های ماندگار سروده بهار می‌توان به «بهار دلکش»، «ز من نگارم» و «مرغ سحر» اشاره کرد.
از جمله مهمترین آثار ملک‌الشعرای بهار جدا از دیوان اشعارش می‌توان به کتاب سه جلدی «سبک‌شناسی» او اشاره کرد. از جمله فعالیت‌های علمی بهار نیز می‌توان از تصحیحات او مانند «تاریخ سیستان»، «مجمل التواریخ و القصص» و «تاریخ بلعمی» نام برد.
احمد شاملو
احمد شاملو متولد ۲۱ آذر ۱۳۰۴ در تهران، متخلص به الف. بامداد یا الف. صبح، شاعر، نویسنده، روزنامه‌نگار، پژوهشگر، مترجم و فرهنگ‌نویس بود.
احمد شاملو شاعری بود که سرودن شعر سپید یا شاملویی را در ادبیات فارسی بنیان گذاشت. اگرچه در نهایت همگان این نوع شعر را به رسمیت شناختند اما او در آغاز راه با مخالفت بسیاری مواجه شد.
از شاملو مجموعه‌های شعر متعددی منتشر شده است که «آهن‌ها و احساس»، «قطعنامه»، «آهنگ‌های فراموش شده»، «هوای تازه»، «باغ آینه»، «لحظه‌ها و همیشه»، «آیدا در آینه»، «آیدا، درخت، خنجر و خاطره»، «ققنوس در باران»، «مرثیه‌های خاک»، «شکفتن در مه»، «ابراهیم در آتش»، «دشنه در دیس»، «ترانه‌های کوچک غربت»، «مدایح بی‌صله»، و «در آستانه» از جمله آن‌ها هستند.
از این شاعر علاوه بر شعر، آثار پژوهشی و ترجمه‌های بسیاری هم بر جای مانده است که از جمله آن‌ها مجموعه «کتاب کوچه» و ترجمه شعرهای شاعران جهان است که در زمان حیات شاملو با صدای شاعر در قالب نوار کاست منتشر شد.
شاملو همچنین غزلیاتی از حافظ و مولانا و رباعیاتی از خیام را دکلمه و در قالب نوار کاست منتشر کرد. سردبیری مجلات ادبی مانند «خوشه» و «کتاب جمعه» هم از دیگر فعالیت‌های اوست.
اسماعیل خلج
اسماعیل خلج متولد ۲۲ آذر ۱۳۲۴ در آستارا است.
یکی از مشهورترین نمایشنامه‌های او «گلدونه خانوم» است که آن را در زمره بهترین نمایشنامه‌های ایرانی می‌شناسند.
«پاتوق»، «پاانداز»، «صغری دلاک»، «جمعه‌کشی»، «حالت چطوره مش‌رحیم»، «باجه» و... از جمله آثار این نویسنده هستند که همگی در دهه ٥٠ نوشته شده‌اند.
رسول صدرعاملی
رسول صدرعاملی متولد ۲۲ آذر ۱۳۳۳ در اصفهان کارگردان، فیلمنامهنویس و تهیه‌کننده است.
«گل‌های داوودی» (۱۳۶۳) به کارگردانی او از جمله اولین ملودرام‌های سینمای پس از انقلاب اسلامی بود.
از جمله فیلم‌های بیشتر دیده شده صدرعاملی در کارنامه کاری‌اش، می‌توان به «دختری با کفش‌های کتانی» (۱۳۷۸) و «من، ترانه ۱۵سال دارم» (۱۳۸۰) اشاره کرد.
کیومرث پوراحمد
کیومرث پوراحمد متولد ۲۵ آذر ۱۳۲۸ در نجف‌آباد کارگردان، فیلمنامهنویس، تدوینگر و تهیه‌کننده است.
«قصه‌های مجید» (۷۰-۱۳۶۹)، «خواهران غریب» (۱۳۷۴)، «شب یلدا» (۱۳۸۰)، «اتوبوس شب» (۱۳۸۵) و... از جمله آثار فراموش‌نشدنی پوراحمد هستند.
مستند «با کیومرث پوراحمد» به کارگردانی مشترک سیدسجاد آوینی و اردلان آشوری سه فصل از زندگی این کارگردان سینما و تلویزیون را بررسی کرده است: از دوران کودکی تا نوجوانی، فیلمسازی و مشخصات فیلم‌های پوراحمد و نقطه‌نظر و دیدگاه او درباره سینمای ایران.
مهدی فتحی
مهدی فتحی ۲۷ آذر ۱۳۱۸ در تهران به دنیا آمد. او فارغ‌التحصیل رشته بازیگری و کارگردانی تئاتر از دانشکده هنرهای زیبا بود و از سال ۱۳۳۷ با ورود به هنرکده آزاد هنرپیشگی آناهیتا به طور رسمی و حرفه‌ای فعالیت خود را در تئاتر آغاز کرد.
او در سال‌های پس از انقلاب با حضور در سریال «امام علی (ع)» به غیر از تحسین منتقدان، در بین عموم مردم نیز مقبولیت و محبوبیت و شهرت پیدا کرد.
ثریا قاسمی
ثریا قاسمی متولد ۲۸ آذر ۱۳۱۹ در تهران است. او دختر زنده‌یاد حمیده خیرآبادی است. قاسمی اوایل دهه ۱۳۴۰ با گویندگی رادیو کار حرفه‌ای خود را شروع کرد و سپس به تئاتر روی آورد و در نمایش‌هایی همچون «آنتیگون» و «از پشت شیشه‌ها» به کارگردانی رکن‌الدین خسروی و «آندورا» به کارگردانی حمید سمندریان روی صحنه رفت.
او در همان سال‌ها به دوبله هم پرداخت و در سریال پرطرفدار «بالاتر از خطر» صحبت کرد.
این بازیگر باسابقه سینما، تئاتر، رادیو و تلویزیون پس از این که به خاطر بازی در «مارال» برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن از نوزدهمین جشنواره فیلم فجر در سال ۱۳۷۹ شد، توانست فرصت ایفای نقش‌های متفاوت‌تری را هم پیدا کند که بازی در «شام آخر» و «دختر شیرینی‌فروش» از آن جمله بود.
او در سال ۱۳۹۵ در سی و پنجمین جشنواره فیلم فجر به خاطر بازی در فیلم سینمایی «ویلایی‌ها» برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل زن شد.
محمد رحمانیان
محمد رحمانیان، کارگردان تئاتر و نمایشنامه‌نویس متولد ۲۹ آذر ۱۳۴۱ در تهران است.
رحمانیان از سال‌های ابتدایی دهه ۶۰ با نمایش‌هایی چون «سرود سرخ برادری»، «عروسک‌ها و دلقک‌ها»، «گزارش محرمانه اکتاویو والدز»، در دهه ۷۰ با «تنبورزن شادی‌ساز»، «مصاحبه»، «مجلسنامه»، «خروس»، «لباسی برای مهمانی» و... در دهه ۸۰ با «پل»، «اسب‌ها سال ۵۹ هجری شمسی»، «فَنز» «عشقه»، «مانیسفت چو» و... در دهه ۹۰ با «ترانه‌های قدیمی»، «ترانه‌های محلی»، «هامون‌بازها»، «آدامسخوانی»، «نام تمام مادران» و... و در دو سال گذشته با «مجلس ضربت زدن» (۱۳۹۵) و «آینه‌های روبرو» (۱۳۹۶) چهار دهه است که حضور فعالی در عرصه تئاتر داشته است.
مهتاب نصیرپور
مهتاب نصیرپور متولد ۲۹ آذر ۱۳۴۴ در کازرون، بازیگر تئاتر، سینما و تلویزیون است.
از جمله فیلم‌هایی که نصیرپور در آن‌ها بازی کرده است می‌توان به «به نام پدر» (۱۳۸۴ - ابراهیم حاتمی‌کیا)، «من ترانه پانزده سال دارم (۱۳۸۰- رسول صدرعاملی)، «سگ‌کشی» (۱۳۷۹- بهرام بیضایی)، «مسافران (۱۳۷۰- بهرام بیضایی) اشاره کرد.
نصیرپور که همسر محمد رحمانیان هم هست در اغلب نمایش‌های او روی صحنه بوده است از جمله «مانیفست چو» (۱۳۸۷)، «ترانه‌های محلی» (موسیقی- نمایش) و «ترانه‌های قدیمی» (موسیقی- نمایش) (۱۳۹۳)، «مجلس ضربت زدن» ( ۱۳۹۵) و بسیاری دیگر.
بیژن کامکار
بیژن کامکار متولد ۲۸ آذر ۱۳۲۸ در سنندج نوازنده دف، رباب، تمبک، تار و خواننده موسیقی کردی و موسیقی سنتی ایرانی و از اعضای گروه کامکارها است.
شاید بتوان مهمترین نقش او در موسیقی ایران را وارد کردن ساز دف برای اولین بار به اجراهای عمومی دانست. او در هنگام عضویت در گروه شیدا به پیشنهاد محمدرضا لطفی از ساز دف در یکی از کنسرت‌های گروه استفاده کرد. پیش از آن، دف فقط در مراسم مذهبی دراویش در خانقاه‌ها مورد استفاده قرار می‌گرفت و در گروه‌های موسیقی ایرانی استفاده نمی‌شد.
لاله اسکندری
لاله اسکندری متولد۳۰ آذر ۱۳۵۴ در تربت‌حیدریه خراسان‌رضوی بازیگر سینما و تلویزیون است.
آغاز کار اسکندری در سینما با بازی در فیلم «متولد ماه مهر» به کارگردانی احمدرضا درویش در سال ۱۳۷۸ بود و از جمله معروفترین سریال‌هایی که در آن‌ها بازی کرد می‌توان به «خاک سرخ» (ابراهیم حاتمی‌کیا) و «در چشم باد» (مسعود جعفری‌جوزانی) اشاره کرد. تازه‌ترین فیلم سینمایی که اسکندری روی پرده داشت «دریاچه ماهی» (مریم دوستی) بود که در آن با خواهرش ستاره اسکندری همبازی شد.
از دیگر هنرمندان متولد آخرین ماه پاییز می‌توان اشاره کرد به؛ فرخ نعمتی، بازیگر و دوبلور (متولد اول آذر ۱۳۳۰ در تهران)، فریبا کوثری (متولد اول آذر ۱۳۴۵ در زاهدان)، حمید گودرزی (زاده دوم آذر ۱۳۵۶ در الیگودرز)، لیلا بلوکات، بازیگر (متولد چهارم آذر ۱۳۵۹ در تهران)، خسرو خورشیدی، پیشکسوت طراحی‌صحنه (متولد پنجم آذر ۱۳۱۱ در همدان)، خسرو حکیم‌رابط، نمایشنامه‌نویسِ پیشکوت و تئاتری کارکشته (متولد پنجم آذر ۱۳۰۹ در شیراز)، ایوب آقاخانی، نویسنده و کارگردان تئاتر (متولد پنجم آذر ۱۳۵۴ در تبریز)، هومن سیدی، بازیگر سینما و تئاتر (متولد هشتم آذر ۱۳۵۹در رشت)، پانته‌آ پناهی‌ها، بازیگر تئاتر و سینما (متولد نهم آذر ۱۳۵۶ در تهران)، علی صادقی، بازیگر فیلم‌ها و سریال‌های کمدی (متولد ۱۰ آذر ۱۳۵۹ تهران)، نصرالله رادش، بازیگر آثار طنز (متولد ۱۲ آذر ۱۳۴۵ در آبادان)، بهرام شاه‌محمدلو، بازیگر شناخته‌شده با نقش آقای حکایتی (۱۵ آذر سال ۱۳۲۹ در تهران)، الهام کردا، بازیگر تئاتر (۱۷ آذر ۱۳۵۷)، محمود عزیزی، بازیگر و کارگردان (۲۴ آذر ۱۳۲۳ در تهران)، اصغر همت، بازیگر و کارگردان (۲۷ آذر ۱۳۳۱ در شیراز) و سپند امیرسلیمانی، بازیگر سینما و تلویزیون (متولد ۲۸ آذر ۱۳۵۶ در تهران).
دیدگاه تان را بنویسید