ثبت یک رکود تازه در تاریخ اسکار

به گزارش جی پلاس، برای اسکار سال 2018 در مجموع 92 کشور نمایندگان خود را به آکادمی علوم و هنرهای سینما معرفی کرده‌اند. این تعداد فیلم در بخش بهترین فیلم‌های غیرانگلیسی‌زبان اسکار رکورد تازه‌ای است و پیش از این سابقه نداشته است. سال گذشته 85 کشور در این بخش شرکت‌ کرده بودند.

در این دوره کشورهای هندوراس، هاییتی، لائوس، موزامبیک، سنگال و سوریه برای نخستین بار گام به رقابت برای اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان گذاشته‌اند.

از آنجا که اسکار معتبرترین و مشهورترین جایزه سینمایی جهان است، دست یافتن به جایزه اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی‌زبان برای سینمای هر کشوری از اهمیت بسیار برخوردار است و از این روی اغلب کشورها با بهترین‌های خود وارد گود رقابت می‌شوند.

در این دوره از اسکار نیز نام‌های آشنای دنیای سینما چون میشائیل هانکه با فیلم «پایان خوش» به نمایندگی از اتریش، آندری زویاگینتسف با فیلم «بی‌عشق» به نمایندگی از روسیه و روبین کامپیلو با فیلم «120 تپش در دقیقه» به نمایندگی از فرانسه در میان شرکت‌کنندگان این بخش به چشم می‌خورد.

آنجلینا جولی نیز با فیلم «نخست پدرم را کشتند» یکی از مدعیان اصلی این بخش است. شاید عجیب به نظر برسد، چون ایالات متحده آمریکا در این بخش از اسکار نماینده‌ای ندارد. این کارگردان و بازیگر آمریکایی با فیلمی از کشور کامبوج در این بخش رقابت می‌کند. او یکی از 26 کارگردان زن حاضر در این بخش است.

«نفس» ایرانی در رقابت اسکار

بخش بهترین فیلم‌های غیرانگلیسی‌زبان اسکار نودم از حیث حضور فیلمسازان زن هم حرف‌های بسیاری برای گفتن دارد. در میان 92 اثر حاضر در این بخش 26 فیلم ساخته فیلمسازان زن است که نماینده ایران نیز یکی از آن‌ها است.

«نفس» به کارگردانی نرگس آبیار، امسال نماینده کشورمان است. سال گذشته با فیلم «فروشنده» به کارگردانی اصغر فرهادی، اسکار برای دومین بار به این فیلمساز و به ایران رسید. «نفس» در سی‌وچهارمین دوره جشنواره فیلم فجر، بهترین فیلم از نگاه ملی شد و جایزه بهترین بازیگر زن نقش مکمل را برای شبنم مقدمی به ارمغان آورد. نرگس آبیار برای کارگردانی «نفس» در جشنواره «شب‌های سیاه تالین» جایزه بهترین کارگردانی را دریافت کرد.

البته نرگس آبیار تنها کارگردان زن ایرانی حاضر در این بخش نیست و آناهید آباد، دیگر فیلمساز ایرانی نیز با فیلم «یه وا» به نمایندگی از کشور ارمنستان در این بخش حضور دارد.

افغانستان دیگر همسایه ایران نیز فیلم یک کارگردان زن را به اسکار فرستاده است. فیلم «نامه‌ای به رییس‌جمهور» به کارگردانی رویا سادات نماینده افغانستان در این بخش است.

فیلمسازانِ زن مدعی

اما بدون شک به غیر از آنجلینا جولی، یکی از مدعیان اصلی در میان کارگردانان زن حاضر در این بخش، ایلدیکو انیدی برنده خرس طلایی جشنواره فیلم برلین است. او با فیلم «درباره تن و روح» به نمایندگی از کشور مجارستان به آکادمی معرفی شده است.

از نماینده لهستان هم نمی‌توان به سادگی گذشت. آگنیشکا هولاند بازیگر و فیلمساز سرشناس با فیلم «رد پا» نماینده سینمای لهستان است. «رد پا» هم مانند فیلم «درباره تن و روح» در جشنواره فیلم برلین حضور داشت و جایزه آلفرد باوئر را از آن خود کرد. هولاند در هشتادوچهارمین دوره اسکار نیز با فیلم «در تاریکی» نماینده لهستان در اسکار بود و به جمع پنج نامزد نهایی راه یافت اما در نهایت رقابت را به اصغر فرهادی و فیلم «جدایی نادر از سیمین» واگذار کرد. 

کشورهایی که به زنان کارگردان اعتماد کردند

فلسطین هم در این دوره از اسکار با فیلم «واجب» از یک فیلمساز زن در اسکار حاضر شده است. آن ماری جاسر فیلمساز و شاعر فلسطینی پیش از این نیز با فیلم «وقتی دیدمت» به نمایندگی از فلسطین در بخش بهترین فیلم‌های غیرانگلیسی‌زبان اسکار شرکت کرده بود.

افغانستان، آرژانتین، استرالیا، ارمنستان، بلغارستان، کامبوج، کرواسی، اکوادور، هاییتی، گرجستان، مجارستان، ایران، لائوس، لوکزامبورگ، مکزیک، هلند، فلسطین، پاناما، پاراگوئه، لهستان، سنگاپور، اسلونی، اسپانیا، سوییس، تایوان و تایلند کشورهایی هستند که به فیلمسازان زن اعتماد کرده و آثار آن‌ها را به نمایندگی از کشور خود به اسکار فرستاده‌اند.

برای درک بهتر اهمیت حضور پررنگ زنان فیلمساز در این بخش از جوایز اسکار بد نیست بدانید که از آغاز اهدای جوایز اسکار در سال 1929 تا سال 2017 تنها یک زن؛ کاترین بیگلو برای فیلم «مهلکه»، جایزه بهترین کارگردانی اسکار را از آن خود کرده است. البته در بخش بهترین‌ فیلم‌های غیرانگلیسی‌زبان اوضاع اندکی بهتر است و فیلم‌هایی چون «آنتونیا» در سال 1995 و «در دنیایی بهتر» در سال 2010 از فیلمسازان زن اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی‌زبان را دریافت کرده‌اند.

رقابت سخت زنان با فیلمسازان مرد

زنان فیلمساز در نودمین دوره اسکار برای رسیدن به جایزه بهترین فیلم غیرانگلیسی‌زبان به غیر آثار هانکه و زیاگینتسف فیلم برنده نخل طلای هفتادمین دوره از جشنواره فیلم کن را نیز پیش رو دارند. «میدان» به کارگردانی روبن استلوند هنگام برگزاری جشنواره کن از شانس‌های اصلی نخل طلا شمرده نمی‌شد اما در پایان همه را شگفت‌زده کرد شاید در اسکار هم شگفتی دیگری رقم بزند، هر چند در این میدان کار دشوارتری پیش رو دارد.

از دیگر مدعیان حاضر در بخش بهترین فیلم‌های غیرانگلیسی‌زبان نودمین دوره اسکار، زیاد دویری لبنانی و فیلم «توهین» است. این فیلم در بخش رقابت اصلی هفتادوچهارمین جشنواره فیلم ونیز به نمایش درآمد و جایزه بهترین بازیگر مرد جشنواره را برای کامل الباشا به ارمغان آورد.

نماینده آرژانتین در بخش بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان اسکار نیز در بخش غیررقابتی جشنواره ونیز نخستین نمایش جهانی خود را تجربه کرده است. فیلم «زاما» به کارگردانی لوکرسیا مارتل با اقتباس از رمانی به همین نام ساخته شده است. مارتل از فیلمسازان زن شناخته شده جهان است.

شیوه انتخاب بهترین فیلم غیر انگلیسی زبان

مراحل انتخاب نامزدهای اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی‌زبان در دو مرحله صورت می‌گیرد. در مرحله نخست چند صد نفر از اعضای آکادمی علوم و هنرهای سینما در لس‌آنجلس فیلم‌های تایید شده برای حضور در این بخش را از میانه اکتبر تا میانه دسامبر تماشا می‌کنند. این گروه شش فیلم را انتخاب می‌کنند که به همراه سه انتخاب کمیته اجرایی جایزه بهترین فیلم غیرانگلیسی‌زبان آکادمی، 9 فیلم حاضر در فهرست اولیه نامزدهای اسکار را تشکیل می‌دهند.

در مرحله بعد گروه‌هایی ویژه در لندن، نیویورک و لس‌آنجلس دعوت می‌شوند تا پنج نامزد نهایی را انتخاب کنند. آن‌ها در یک پایان هفته در ماه ژانویه هر روز به تماشای سه فیلم می‌نشینند و در نهایت به فیلم‌های برتر از دیدگاه خود رای می‌دهند.

بخش بهترین فیلم‌های غیرانگلیسی‌زبان از سال 1947 به جوایز اسکار افزوده شد و در سال 1956 نخستین دوره رقابتی آن برگزار شد. سهم سینمای ایران از تمام اسکارهای اهدا شده در این بخش دو اسکار اصغر فرهادی برای فیلم‌های «جدایی نادر از سیمین» و «فروشنده» است.

نودمین دوره جوایز اسکار چهارم مارس سال 2018 با اجرای جیمی کیمل در لس‌آنجلس برگزار خواهد شد.