نگاهی به کارنامه ادبی برنده نوبل ادبیات 2017

او مدرک کارشناسی رشته انگلیسی و فلسفه را از دانشگاه «کنت» دریافت کرد و بعد از یک سال مشغولیت به داستان‌نویسی، دوباره به تحصیل روی آورد و مدرک کارشناسی ارشد نویسندگی خلاق را از دانشگاه «ایست انگلیکا» کسب کرد. او از سال ۱۹۸۲ شهروند انگلیسی محسوب می‌شود.

او هنگام بحث درباره میراث ژاپنی و تأثیر آن بر تربیتش می‌گوید: من کاملا مثل انگلیسی‌ها نیستم، چون پدر و مادری ژاپنی در خانه‌ای ژاپنی‌زبان مرا بزرگ کرده‌اند. پدر و مادرم فکر نمی‌کردند که قرار است مدتی به این بلندی در این کشور زندگی کنیم. آن‌ها احساس مسوولیت می‌کردند که ارتباط مرا با ارزش‌های ژاپنی حفظ کنند. من پیشینه‌ای متمایز دارم. جور دیگری فکر می‌کنم و دیدگاه‌هایم اندکی با بقیه فرق دارد.

حروف اسم ژاپنی «ایشی‌گورو» به معنای سنگ و سیاه هستند. دو رمان اول او در ژاپن اتفاق می‌افتند با این حال خود او در مصاحبه‌های متعدد تأکید کرده که با ادبیات ژاپن آشنایی چندانی ندارد و آثارش شباهتی به ادبیات ژاپن ندارند. این نویسنده در مصاحبه‌ای در سال ۱۹۹۰ می‌گوید:‌ اگر اسم مستعاری انتخاب می‌کردم و کس دیگری پیدا می‌کردم که از عکسش به جای عکس خودم استفاده کنم، مطمئنم کسی به ذهنش نمی‌رسید که بگوید این آدم مرا یاد فلان نویسنده ژاپنی می‌اندازد. هرچند بعضی نویسندگان ژاپنی تأثیری دورادور بر کار او داشته‌اند، «ایشی‌گورو» خود تأثیر سینماگران ژاپنی مانند «یاسوجیرو ازو» و «میکیو ناروسه» را بیش‌تر می‌داند.

برنده نوبل ادبیات امسال، یکی از مطرح‌ترین نویسندگان انگلیسی‌زبان ادبیات داستانی است و تاکنون چهار بار با کتاب‌های «هنرمندی از جهان شناور»، «بازمانده‌ روز»، «وقتی یتیم بودیم» و «هرگز رهایم مکن» نامزد جایزه «من بوکر» شده است. رمان «بازمانده روز» او که در ایران توسط «نجف دریابندری» ترجمه شده است، جایزه «من بوکر» سال ۱۹۸۹ را برایش به ارمغان آورد.

به جز «منظره رنگ‌پریده تپه‌ها»، همه رمان‌ها و مجموعه داستان‌های کوتاه او نامزد جایزه‌های معتبر ادبی شده‌اند. رمان‌های «بازمانده روز» و «هرگز رهایم مکن» او به صورت فیلم سینمایی درآمده‌اند. «آنتونی هاپکینز» و «اما تامپسون» بازیگران سرشناسی هستند که در «بازمانده‌ روز» ایفای نقش کرده‌اند.

رمان «هرگز رهایم مکن» او که در سال ۲۰۰۵ به چاپ رسید، نامزد جایزه‌ بوکر، جایزه «آرتور سی. کلارک» و همچنین نامزد جایزه‌ انجمن ملی منتقدان کتاب آمریکا شد. این اثر ادبی به زبان‌های فارسی، روسی، فرانسوی، آلمانی، هلندی، فنلاندی، بلغاری، ژاپنی، ایتالیایی، ایسلندی، چینی، اسپانیایی، دانمارکی، پرتغالی و... ترجمه شده است. این رمان همچنین از سوی مجله «تایم» به عنوان بهترین رمان سال ۲۰۰۵ معرفی شده است.

هفتمین رمان «ایشی‌گورو» با عنوان «غول مدفون» در سال ۲۰۱۵ به چاپ رسید. «تایم» در سال ۲۰۰۸، این رمان‌نویس را در رتبه ۳۲ از لیست «۵۰ نویسنده بزرگ انگلیسی از سال ۱۹۴۵ به بعد» قرار داد.

«سارا دانیوس» سخنگوی هیات داوران آکادمی نوبل روز گذشته (پنجشنبه ۵ اکتبر) هنگام اعلام نام «ایشی‌گورو» به عنوان برنده نوبل ادبیات ۲۰۱۷، سبک او را ترکیبی از «جین آستین» و «فرانتس کافکا» توصیف کرد و افزود: «بازمانده روز» او یک شاهکار واقعی است که شبیه به رمانی از «پی.چی. وودهاوس» شروع می‌شود و شبیه به آثار «کافکا» پایان می‌پذیرد.

«ایشی‌گورو» هم در اولین مصاحبه خود درباره نوبلیست شدنش گفت: کسب جایزه نوبل افتخاری بزرگ و به معنای آن است که من پا جای پای بزرگترین نویسندگانی که تاکنون زیسته‌اند، گذاشته‌ام.

نویسنده «بازمانده روز» ادامه داد: جهان در وضعیتی بسیار ناپایدار است و من امیدوارم تمام جوایز نوبل، نیرویی باشند برای پیش بردن دنیا به سمتی مثبت. عمیقا تحت تاثیر قرار می‌گیرم اگر به نحوی بخشی از این جَو باشم و به مثبت‌ شدن فضا در این زمان بی‌ثبات کمکی کنم.