باز هم تب اسکار!

نودامین جایزه سالانه اسکار امسال در روز یکشنبه 4 مارس برابر با 13 اسفند ماه در سینما دالبی لس آنجلس برگزار خواهد شد و اسامی فیلم‌های نامزد جایزه نیز در روز 23 ژانویه برابر با 3 بهمن ماه اعلام می‌شوند.

جایزه اسکار غیر انگلیسی زبان و یا همان اسکار فیلم خارجی دارای مقررات و شیوه انتخاب خاص خود است و امسال نیز هر کشوری از طریق کمیته ملی خود باید تمامی فیلم‌های بلندی را در مقطع زمانی 10 مهر 1395 تا 8 مهر 1396، حداقل یک هفته متمادی در یک سینمای تجاری، با فروش بلیت و چاپ آگهی، به نمایش عمومی درآمده باشند، توسط کمیته مورد بررسی قرار داده و تنها یک فیلم منتخب خود را به همراه مدارک و اقلام مورد نیاز تا روز دوشنبه 10 مهر به دفتر آکادمی در لس آنجلس ارسال نمایند. البته طبق مقررات اسکار، اسامی اعضای کمیته ملی اسکار باید تا 16 اوت برابر با 25 مرداد به دفتر آکادمی معرفی شده باشند.

فیلم‌های معرفی شده توسط کشورهای مختلف پس از تایید آکادمی در اختیار کمیته جایزه اسکار فیلم خارجی قرار گرفته و ایشان پس از بازبینی و بررسی فیلم‌ها با رای مخفی، شش فیلم را به آکادمی اسکار اعلام می‌دارند. کمیته اجرایی جایزه اسکار خارجی آکادمی نیز خود سه فیلم خارجی را انتخاب و به فهرست شش فیلم اضافه و در نهایت 9 فیلم خارجی منتخب در اختیار کلیه اعضای زنده و فعال آکادمی قرار گرفته تا پنج نامزد و در نهایت فیلم برنده اسکار خارجی انتخاب شوند.

با نگاهی به فیلم‌های به نمایش عمومی درآمده از تاریخ 10 مهر 1395 تاکنون، می توان 10 فیلم را دارای شانس بیشتری نسبت به دیگر فیلم‌های ایرانی دانست که درباره هر یک نیز می‌توان جداگانه بحث داشت.

فیلم "نفس" ساخته نرگس آبیار از روز 19 آبان 1395 به نمایش عمومی درآمد و این فیلم موفقیتهای بین‌المللی قابل توجهی نیز داشت که میتوان به حضور بین المللی اول آن در جشنواره معتبر شب‌های سیاه تالین و دریافت جایزه بهترین کارگردانی اشاره داشت. نامزدی فیلم برای جایزه بهترین فیلم کودک در جایزه سالانه آسیا و پاسیفیک و دریافت جایزه بهترین کارگردانی در جشنواره زنان ونکوور نیز از دیگر موفقیتهای فیلم است.

 فیلم "وارونگی" ساخته بهنام بهزادی نیز از روز 1 دی به روی پرده رفت که حضور این فیلم در جشنواره کن و دریافت جایزه بهترین فیلم در جشنواره مدفیلم رم و دو جایزه در جشنواره جیپور و نیز اکران عمومی آن در چند کشور مانند فرانسه و سوییس و سوئد از دیگر امتیازهای این فیلم است.

دو فیلم "ماجرای نیمروز" ساخته محمد حسین مهدویان و "یک روز بخصوص" ساخته همایون اسعدیان از روز 25 اسفند 1395 به نمایش عمومی درآمدند که علی رغم کیفیت خوب هر دو فیلم، هیچ یک در عرصه‌های بین المللی تاکنون موفقیتی به دست نیاورده اند.

فیلم "والدراما" ساخته عباس امینی نیز که از روز 17 فروردین به روی پرده رفته بود، اولین نمایش جهانی خود را در بخش کودک جشنواره فیلم برلین داشت و پس از آن نیز در چندین جشنواره به نمایش درآمد.

فیلم "برادرم خسرو" ساخته احسان بیگلری از 20 اردیبهشت به نمایش عمومی درآمد و علی رغم کیفیت قابل قبول فیلم، در نمایش‌های بین المللی خود به موفقیتی دست پیدا نکرد.

فیلم "مادر قلب اتمی" ساخته علی احمدزاده نیز از 10 خرداد اکران شد و این فیلم در اولین نمایش جهانی خود در جشنواره فیلم برلین به روی پرده رفته بود و به نظر نسخه نمایش داده شده در ایران با سانسور قابل توجهی همراه بوده است.

فیلم "زیر سقف دودی" ساخته پوران درخشنده از روز 17 خرداد به نمایش درآمد و در اولین نمایش بین المللی در بخش غیر رقابتی سینمای جهان در جشنواره مونترال به روی پرده میرود.

فیلم "رگ خواب" ساخته حمید نعمت الله از روز 27 خرداد و فیلم "سارا و آیدا" ساخته مازیار میری از روز 18 مرداد به نمایش درآمده‌اند اما هیچ یک از دو فیلم تاکنون در هیچ رویدادی در خارج از ایران حضور نداشته‌اند.

در نظر داشته باشیم که فیلم‌هایی مانند "بادیگارد"، "ابد و یک روز"، "اژدها وارد می‌شود!"، "دختر" و "لانتوری" در سال گذشته و در مقطعی به نمایش درآمدند که امکان بررسی این فیلم‌ها برای امسال وجود ندارد و فیلم‌هایی مانند "مالاریا" ساخته پرویز شهبازی و "رفتن" ساخته نوید محمودی نیز که موفقیتهای بین المللی داشتهاند، تاکنون به نمایش عمومی در نیامدهاند.

بد نیست جشنواره‌های معتبر جهانی در سال 2017 را نیز مروری بکنیم. سینمای ایران در جشنواره سان دنس هیچ فیلمی نداشت و در جشنواره فیلم رتردام فیلم "گلدان و درخت بلوط" ساخته کیارش انوری به نمایش درآمد که بعد از آن دیگر نشانی از این فیلم در رویدادهای دیگر دیده نشد. در جشنواره فیلم برلین، فیلم "تمارض" ساخته عبد ابست سینمای ایران را نمایندگی کرد و این فیلم پس از آن در چند جشنواره معتبر مانند ترانسیلوانیا، شانگهای و در روز های آتی در جشنواره تورنتو به نمایش در می‌آید اما این فیلم هنوز در ایران به نمایش عمومی در نیامده است.

در جشنواره فیلم ترایبکا تنها فیلم کوتاه "رتوش" ساخته کاوه مظاهری را داشتیم که جایزه بهترین فیلم کوتاه جشنواره را هم دریافت کرد و در جشنواره فیلم کن، جدا از دو فیلم کوتاه، فیلم "لرد" ساخته محمد رسول اف در بخش نوعی نگاه به نمایش درآمد و جایزه بهترین فیلم این بخش را هم گرفت اما این فیلم هم مشکل پروانه نمایش داشته و امکان نمایش عمومی در ایران را در حال حاضر ندارد.

در خرداد ماه می‌توان به جشنواره فیلم شانگهای اشاره داشت که فیلم "زرد" ساخته مصطفی تقی زاده جایزه ویژه هیات داوران و جایزه بهترین بازیگر زن را برای ساره بیات دریافت داشت که این فیلم هم هنوز به نمایش عمومی در ایران در نیامده است. در جشنوارههای فیلم مسکو و کارلو وی واری، فیلمهای جدیدی در بخش مسابقه نداشتیم و جشنواره لوکارنو نیز تنها یک فیلم کوتاه را از سینمای ایران انتخاب کرده بود.

در شهریور ماه هم جشنواره ونیز فیلم "بدون تاریخ، بدون امضا" ساخته وحید جلیلوند را به همراه فیلم "ناپدید شدن" ساخته علی عسگری انتخاب کرده که اولی هنوز به نمایش عمومی در نیامده و ساخته علی عسگری هم به نظر از تولیدات زیرزمینی میآید و شانسی برای اکران ندارد.

جشنواره فیلم تورنتو هم فیلمهای "تمارض"، "آوا" ساخته صدف فروغی و "ناپدید شدن" را انتخاب کرده و مشکل نمایش عمومی نداشتن در ایران برای هر سه فیلم وجود دارد. جشنواره مونترال هم فیلمهای "آپاندیس" ساخته حسین نمازی، "زیر سقف دودی" ساخته پوران درخشنده و "یه وا" ساخته آناهید آباد را انتخاب کرده که جدا از ساخته پوران درخشنده، دو فیلم دیگر هم در ایران به نمایش عمومی در نیامدهاند. جشنواره فیلم سن سباستین هم هیچ فیلمی از ایران انتخاب نکرده و جشنوارههای مهر ماه به بعد هم برای در نظر گرفتن فیلمی برای اسکار، بسیار دیر به حساب میآیند.

هنوز از فیلمهای محتمل برای نمایش عمومی تا تاریخ 8 مهر 1396، اطلاع دقیقی نیست و لذا امکان اضافه شده فیلم یا فیلم‌هایی به فهرست فیلم‌های دارای شانس بیشتر هنوز هست. البته با مروری کوتاه به فیلمهای واجد شرایط به نظر آثاری مانند "نفس"، "وارونگی"، "ماجرای نیمروز" و "رگ خواب" باید شانس بیشتری داشته باشند.»