در نشست خبری سریال پرستاران چه گذشت؟

محمدرضا لطفی کارشناس مجری این نشست بود که در ابتدا به توضیحاتی درباره سریال «پرستاران» و ویژگی های آن پرداخت و بیان کرد که این اثر با همه نقاط قوت و ضعف آن یک درجه از سریال های تلویزیونی همزمان خود بالاتر بوده است و در ادامه با اشاره به بعضی از ویژگی های آن از علیرضا افخمی خواست درباره چگونگی شکل گیری ایده و ساخت این سریال و اساسا تولید سریال بر اساس سفارش یک ارگان توضیح دهد.

علیرضا افخمی درباره طرح سریال «پرستاران» و اینکه چقدر به صورت سفارشی ساخته شده است، بیان کرد: این آفت در همه کارهای سفارشی وجود دارد که سفارش دهنده پول می دهد و دوست ندارد کاری ساخته شود که خودش مورد انتقاد قرار بگیرد. با این حال کسی که قرار است کاری را بسازد می تواند از قبل شروطی را مطرح کند. من هم از همان ابتدا شرط کردم که کار سفارشی نمی سازم و حتی سراغ موضوعاتی رفتم که بیانگر این مساله است.

وی با اشاره به بعضی از دغدغه های پرستاران اظهار کرد: در همان زمان پرستاران مطالباتی را از وزارت بهداشت داشتند که حتی ممکن بود برای بیان آنها تحصن هایی هم برگزار شود و همین باعث شد تا من پیش شرط بگذارم که بخواهم این مطالبات را هم بیان کنم و اتفاقا هم سیدحسن قاضی زاده هاشمی وزیر بهداشت و هم محمدهادی ایازی از معاونان وی مخالفتی نداشتند و شرط من را پذیرفتند.

این نویسنده و کارگردان در ادامه به شروط خود اشاره و اظهار کرد: یکی از شرط های من این بود که کاری که می سازم صرفا در حوزه پرستاری و بهداشت نباشد چون در این صورت نه چندان علاقه خودم بود و نه مخاطب می تواننست به کار علاقمند شود و خسته می شد. از شروط دیگر این بود که بخشی از کار به مسایل شخصی و خانوادگی این پرستاران مربوط شود و در ادامه در قصه انتقادات زیادی هم به وزارت بهداشت مطرح شد.

وی با اشاره به طرح انتقادات صنفی در این سریال عنوان کرد: طرح تحول سلامت که توسط آقای هاشمی تاسیس شد مورد انتقاد بود که کانون پزشکان بیش از کانون پرستاران در آن موثر است و اتفاقا این انتقاد به صورت مستقیم در سریالی مطرح شد که سازنده خود وزارت بهداشت است و حتی آنها از ما نخواستند که انتقاد را دربیاوریم.

افخمی با اشاره به شخصیت های سریال نیز بیان کرد: ما در سریال پرستاری داشتیم که شخصیتی منفی بود و حتی تا مرز اخراج شدن هم پیش رفت و یا شخصیت هایی را داشتیم که به دلیل خستگی کاری مرتکب اشتباهات زیادی می شدند و نمی توان گفت این کار سفارشی بود.

وی در ادامه در پاسخ به پرسشی درباره حضور شهرام شاه حسینی کارگردان فاز دوم این سریال اظهار کرد: به دلایل مختلفی کار نگارش فیلمنامه به تاخیر افتاد که یکی از دلایل اصلی این بود که وزارت بهداشت می بایست بستر تحقیقاتی کار را فراهم می کرد اما چهار ماه طول کشید تا وزارتخانه توانست بیمارستان هایی را هماهنگ کند که برای تحقیق اجازه ورود به ما بدهند. بعد از چند ماه هم مکانی را در اختیار ما قرار دادند که بتوانیم دکور یک بیمارستان را با همه وسایل آن آنجا احداث کنیم و همه این مسائل روند پیش تولید و نگارش سریال را به تاخیر انداخت.

کارگردان سریال «پرستاران» اضافه کرد: با وجود این مسایل سازمان صداوسیما اصرار داشت سریال حتما در بهمن ماه روی آنتن برود و پخش آن غیرممکن بود مگر اینکه من کارگردانی را رها کرده و به نویسندگی بپردازم و من این را دوست نداشتم بلکه می خواستم کار کارگردانی را ادامه دهم اما در عین حال خود وزارتخانه هم اصرار داشت که پخش سریال در بهمن ماه انجام شود. بنابراین از شهرام شاه حسینی که به یکدیگر نزدیک هستیم و سلیقه هنری ما مشابه است درخواست کردم تا به این کار بپیوندد. او هم در نقش کارگردان به من کمک کرد و کار را به خوبی به سرانجام رساند.

سریال قرار نبود در دو بخش ساخته شود و یکی از لطمات سریال همین اصرار برای پخش حتمی در بهمن ماه بودافخمی درباره دو فصل شدن سریال «پرستاران» گفت: این سریال قرار نبود در دو بخش ساخته شود و یکی از لطمات سریال همین اصرار برای پخش حتمی در بهمن ماه بود که باعث شد ما مجبور شویم پخش بخش اول را در ۲۶ قسمت از بهمن ماه آغاز کنیم.

وی در ادامه در پاسخ به پرسش دیگری درباره اینکه فیلمنامه ها توسط وزارت بهداشت کنترل می شد یا خیر؟ توضیح داد: حدود ۸ قسمت اول از سریال توسط وزارت بهداشت خوانده شد و  البته خود من سکانس هایی که خیلی حساس بود و یا به مسائل صنفی مربوط می شد به صورت تلفنی با مشاوران وزارت بهداشت مطرح می کردم و از آنها مشاوره می گرفتم.

در این نشست شهرام شاه حسینی نیز درباره پیوستن اش به سریال که به تعبیر لطفی مثل مربی از نیم فصل به سریال اضافه شده است به شوخی گفت: اگر علیرضا افخمی از من بخواهد تا جهنم هم بروم این کار را می کنم. البته حتما در هر کاری اختلاف نظرهایی هم وجود دارد  اما  پایه و اساس کار با افخمی، با داوود هاشمی همراهی و مشارکت دارم. بنابراین من با همه مسائل در یک کار با او کنار می آیم.

در این نشست لطفی با اشاره به افخمی و شاه حسینی عنوان کرد: این کارگردانان همیشه استانداردهایی را در کارشان رعایت می کنند. با این حال سریال «پرستاران» با توجه به اینکه بخشی از مخاطبان تلویزیون در این روزها ریزش پیدا کرده است، همچون سریال های پیشین این کارگردانان از مخاطبان زیادی برخوردار نبود که البته مقصر این امر را کارگردانان ندانست و گفت مخاطب امروز از رسانه ای مثل تلویزیون جلوتر است و در نهایت پرسید که چقدر عوامل در سریال «پرستاران» چنین مخاطبی را در نظر گرفتند.

شهرام شاه حسینی در پاسخ به این مبحث عنوان کرد: مسأله من افخمی و ... خود مخاطب است که برای ما به عنوان یک اصل مطرح است اما در یک کار مسائل مختلفی مانند تلویزیون، سفارش دهنده، بودجه و ... دخیل هستند. مادامی که تلویزیون فقط به آنتن خود توجه می کند یک سریال به راحتی می تواند به دو بخش تبدیل شود.

در ادامه این مراسم داوود هاشمی تهیه کننده سریال «پرستاران» درباره مشارکتی بودن این سریال و تأثیر این مسئله در ساختنش اظهار داشت: تلویزیون هیچ وقت نگفته اگر طرح مشارکتی بیاورید می توانید کاری را به تولید برسانید و برعکس همیشه از ما خواسته طرح و فیلمنامه خود را ارائه دهیم و اگر این طرح را بدون مشارکت وزارت بهداشت ارائه می کردیم باز هم سازمان حمایت می کرد. قطعاً خود ما هم کار سفارشی را دوست نداریم و البته «پرستاران» هم جز آثار سفارشی محسوب نمی شود.

وی افزود: وزارت بهداشت اصلا در محتوای این سریال دخالتی نداشت و من خاطرم نمی آید که آنها گفته باشند حتی یک سکانس در این سریال جابجا شود بلکه نظارت آنها فقط در مسائل فنی بود. در عین حال از زمانی که میرباقری به تلویزیون بازگشته است بودجه تلویزیون و شرایط بسیار بهتر شده است.

در بخش دیگر این نشست امین زندگانی درباره کیفیت ساخت سریال و نظرش به عنوان یک بازیگر در این حوزه و همچنین سوالاتی که نسبت به سریال «پرستاران» مطرح شد بیان کرد: سریال «پرستاران» در فاز دوم که پخش منظم تری داشت از مخاطب بسیار بیشتری هم برخوردار شد.

جامعه از سازندگان سریال ها توقعی دارد و مدیران نیز از هنرمندان و افراد فرهنگ نوعی توهم دارند انگار که از شخصی بخواهند با خودروی پراید در مسابقات فرمول‌ وان شرکت کندوی همچنین با اشاره به سریال های اخیر خود که از تلویزیون پخش شد و شرایط سخت تولید سریال ادامه داد: جامعه از سازندگان سریال ها توقعی دارد و مدیران نیز از هنرمندان و افراد فرهنگ نوعی توهم دارند انگار که از شخصی بخواهند با خودروی پراید در مسابقات فرمول‌ وان شرکت کند اما با شرایطی که ما اکنون داریم مشخص می شود که سریال هایی مثل «همه چیز آنجاست» به کارگردانی شهرام شاه حسینی و همچنین سریال «پرستاران» شق القمر کردند.

زندگانی با اشاره به محدودیت ها در ساخت سریال ها اظهار کرد: اگر شما لیستی از «چه نسازیدها» بدانید می فهمید که توانمندی های بسیاری در ساخت سریال وجود دارد اما محدودیت ها از این توانمندی ها بیشتر است. این محدودیت ها در روند تولید همانطور که دست همه عوامل را بسته، دست بازیگر را نیز بسته است.

بازیگر سریال «پرستاران» در بخش دیگری از سخنانش درباره پیوستنش به مجموعه «پرستاران» و همچنین قصه آن یادآور شد: من اواخر فاز اول وارد سریال شدم و در فاز دوم در این کار حضور داشتم. شرایط ما برای کار بسیار عالی بود و مهمترین عامل در صحنه آرامش عوامل است که برای ما فراهم بود. درباره سفارشی بودن کار نیز نکته ای دارم که باید گفت پیشنهاد خود وزارتخانه بوده که درباره پرستاران سریالی ساخته شود اما اینکه چه چیزی ساخته شود توسط کارگردانان ارائه شده است و من که در جریان قصه بودم هیچ گاه احساس نکردم اندیشه ای بر قصه تزریق شده است.

صفا آقاجانی دیگر بازیگر این سریال درباره حضورش در این سریال گفت: به هر حال ما بازیگر هستیم و طبیعتا وقتی قرار باشد کاری ساخته شود به ما رجوع می شود. در این سریال هم ما زمان خوبی داشتیم و توانستیم به راحتی فکر کنیم و بازی کنیم.

همچنین شهنام شهابی بازیگر دیگر این سریال درباره چگونه پیوستنش به کار تصریح کرد: من بعد از سریال «پنج کیلومتر تا بهشت» به کارگردانی خود آقای افخمی حدود ۵ سال در تلویزیون کاری نداشتم و زمانی که متوجه شدم قرار است این کار ساخته شود از آقای افخمی درخواست کردم دراین سریال حضور داشته باشم.

در ادامه این نشست شهرام شاه حسینی در پاسخ به نقدی نسبت به شخصیت های سریال که اکثر آنها مثبت هستند از مجتبی طباطبایی یکی از شخصیت های منفی یاد کرد و گفت: بیننده ایرانی دوست دارد دائم با شخصیت هایی مواجه شود که سر او را کلاه بگذارد و یک دلیل اینکه سریال های جم را دوست دارند هم همین است اما ویژگی خوب سریال «پرستاران» این است که از این دروغ ها پرهیز می کند و آدم ها به سادگی هر چه تمامتر، رفتار خود را نشان می دهند. با این حال ما در این سریال همه شخصیت هایمان مثبت نبوده و حتی می بینیم لیندا کیانی یکی از پرستاران مرتکب خطای بزرگی شد و خودش هم متوجه آن می شود. اما خطاها از جنس همین پرستاران است. افخمی می توانست کاری انجام دهد و قصه ای بنویسد که تماشاگرش بیشتر شود اما آن وقت به خودش بدهکار می شد.

در ادامه افخمی در خصوص به قصه سریال و اینکه کمتر به خود پرستاران و صنف و حرفه آنان می پرداخت توضیح داد: من زمان پخش سریال به ایازی از معاونان وزیر بهداشت زنگ زدم و گفتم خوب نیست سریال اسم پرستاران را داشته باشد چون کمتر به حرفه پرستاری پرداختند اما قبول نکرد با این حال این مسأله برای من ناخوشایند است که این سریال فقط به خاطر اسمش با سریال مشابه خارجی آن مقایسه می شود و انتظار باشد با همان فضا شخصیت ها و ریتم و ... جلو برود. دو فیلم می تواند یک اسم مشابه داشته باشند اما در دو فضای متفاوت جلو بروند.

قرار نبود قصه در اورژانس اتفاق بیفتد بلکه ما قرار بود شخصیت هایی را دنبال کنیم که قصه های آنها می توانست در بیمارستان شروع شودوی اضافه کرد: ما درباره سریال پرستاران استرالیایی می دانیم که از امکانات زیادی برخوردار بوده است. البته این سریال چندین سال پیش از تلویزیون پخش شد و من خیلی می شنوم که بیننده زیادی داشته اما هیچ گاه تلویزیون آماری در مورد تعداد بینندگان این سریال نداده است. به هر حال من اصلاً قصد نداشتم سریالی مثل مشابه خارجی آن بسازم و قرار نبود قصه در اورژانس اتفاق بیفتد بلکه ما قرار بود شخصیت هایی را دنبال کنیم که قصه های آنها می توانست در بیمارستان شروع شود اما پایانش در خارج از بیمارستان باشد.

در ادامه صفا آقاجانی بازیگر سریال نیز عنوان کرد: ما حتی اگر بخواهیم به صورت ناخودآگاه بین دو این سریال مقایسه ای داشته باشیم باید واقعیت هایی را در نظر بگیریم. سریال «پرستاران» هم یک سریال اجتماعی نسبت به واقعیت های اجتماعی خود کشور ما بود و ما تصمیم گرفتیم این مسائل را نشان دهیم.

در این نشست زندگانی درباره ریسک پذیرفتن بعضی از فیلمنامه ها و محدودیت هایی که در حوزه سریال سازی وجود دارد خاطرنشان کرد: ما در عرصه بازیگری، ویروسی به نام بدآموزی داریم. ویروسی که وقتی شما در ساختار تلویزیونی کار می کنید نوعی محدودیت را ایجاد می کند با این تفکر که «از شما بعید است» که بخواهید هر کاری را در قصه انجام دهید. به طور مثال من در سریال «همه چیز آنجاست» حتی نمی توانستم به عنوان یک نقش مثبت چندان وارد درگیری های بین دو مرد بشوم.

وی اضافه کرد: بله ما هم معتقد هستیم خیلی به واقعیتی که در جامعه وجود دارد نزدیک نیستیم اما نه اینکه بلد نباشیم بلکه امکانش وجود ندارد. من خودم هم زمانی به خاطر این مسئله به تلویزیون معترض بودم تا اینکه وارد مناطقی از ایران شدم که این ویروس بدآموزی و تفکر از شما بعید است که پیش از این مطرح کردم در آن مناطق بسیار بیشتر بود. در واقع در شهرهایی از ایران که سطح امکانات بسیار پائین است، فرهنگ به گونه ای است که تأثیرپذیری از یک رسانه ای مثل تلویزیون بسیار بالاست. در این شهرها ممکن است دغدغه شان یافتن آب باشد. آنها ممکن است باشگاه ورزشی نداشته باشند و یا حتی یک میز بیلیارد را ندیده باشند بنابراین نمایش بسیاری از اتفاقات می تواند تأثیری منفی روی آنها داشته باشد و مدیران فرهنگی از این بابت نگران هستند.

در این نشست افخمی در پاسخ به یکی از انتقادات به سریال «پرستاران» و اینکه نتوانسته بود سبک زندگی مرتبط با سلامتی را چندان در این سریال ترویج دهد تأکید کرد: بله ما این تعهد را داریم که سبک زندگی سالم را تبلیغ کنیم، اما گاهی بیان این سبک زندگی ممکن است از قصه و داستان بیرون بزند و به صورت گل درشت مطرح شود. از طرفی من وقتی فیلمنامه را می نویسم بیشتر درگیر مسائل دراماتیک می شوم که باید بتوان این نکات را مدیریت کرد.

وی همچنین تصریح کرد: ضوابط تلویزیون همزمان با ضوابط جامعه تغییر بسیاری کرده و رقبای بسیاری هم برای تلویزیون ایجاد شده است و ما امیدواریم تلویزیون در بسیاری از ضوابط خود به روز شود.

شاه حسینی نیز با درخواستی اظهار کرد: سریال های ایرانی را با نمونه های خارجی مقایسه نکنید، در کشوری مثل آمریکا سریال ها با هدف های بزرگ و سرنوشت ساز برای کشورهای شان ساخته می شود و نمی شود با مجموعه های تلویزیونی و یا سینمایی ایران مقایسه کرد.

زندگانی نیز با اشاره به برداشتن محدودیت ها برای تولید آثار بیان کرد: دغدغه ما نشان دادن و تولید آثار فاخر و حرفه ای است، همانطور که پیش از این سریال هایی چون «روزی روزگاری»، «هزاردستان» و ... را ساخته ایم پس نشان داده ایم که توانمندی های لازم را هم داریم اما به شرطی که امکانات، اندیشه و تفکر برای همه یکسان باشد.

آقاجانی نیز اظهار کرد: این نشست بیشتر آسیب شناسی سریال در ایران بود و من امیدوارم مدیران رسانه ملی این مطالب را بخوانند و نکات لازم را در نظر بگیرند.