اتفاقات عجیب در داوری «کارلووی‌واری» !

از این رو می‌توان گفت، همانگونه که برخی منتقدان حاضر در جشنواره هم نوشتند، این انتخاب از نظر فنی چندان قابل پذیرش نبود؛ اما با این حال درباره بیشتر انتخاب‌های دیگر جشنواره می‌توان گفت که به نسبت برای عموم مخاطبان، قابل پذیرش بودند.

البته علاوه بر انتخاب فیلم تاریخی اما کم خرج «جنگجوی کوچک» به کارگردانی واسلاو کادنکا به عنوان بهترین فیلم، جایزه بهترین کارگردانی جشنواره هم به سینمای اسلواکی (در محصول مشترکی با اوکراین) به نام «خط» و با کارگردانی «پیتر ببجاک» رسید تا جشنواره کارلووی‌واری در دوره پنجاه و دوم خود، به تمامیت ارضی چک‌ اسلواکی سابق ادای احترام کرده باشد.

جای هر کدام از این دو انتخاب، فیلم «داها» (بیشتر) به شایستگی می‌توانست قرار گیرد؛ فیلمی با ویژگی‌های استاندارد حرفه‌ای برتر و نیز داستان تکان‌دهنده زندگی و امرار معاش انسان‌ها از تیره روزی‌های یکدیگر.

دیگر فیلم جشنواره هم که به موضوع پناهجویان سوری می‌پرداخت، مستندی با نام «ماجرای خبری» دیگر بود که آن هم به جایزه نرسید.

البته در بخش بهترین فیلم، جایزه ویژه هیات داوران نیز به فیلم «مردان گریه نمی‌کنند» به کارگردانی آلن دریجویچ اعطا شد که باز فیلمی از اروپای شرقی و محصول مشترک کشورهای بوسنی و هرزگوین، اسلوونی، کرواسی و البته آلمان است.
جایزه‌های بهترین بازیگران مرد و زن نیز چنین شرایطی در پی داشتند.

جایزه بهترین بازیگر زن به طور مشترک به دو بازیگر فیلم «پرندگان هنوز در کیگالا آواز می‌خوانند» رسید؛ یکی اهل شرق اروپا و دیگری اهل آفریقا؛ در فیلمی که به یکی از فجایع بشری معاصر، یعنی نسل کشی در «روآندا» می‌پردازد.

در تدوین این فیلم که ریتم کُندی دارد، از تصاویر هنرمندانه‌ای درباره طبیعت و نیز فاجعه نسل کشی، هم استفاده شده است. با این حال به نظر می‌رسد زمان دوساعته آن بیشتر به این علت برمی‌گردد که انگار در این دو سه ساله، طولانی‌تر شدن زمان فیلم به بالای 90 دقیقه و رساندن آن به حدود 120 دقیقه، بیشتر به یک پُز تبدیل شده است.

در بخش بهترین بازیگر زن، اعطای جایزه به بازیگر فیلم آمریکایی «تغییر را دریاب»، دور از تصور نبود؛ فیلمی رمانتیک و روانشناسانه در سالی که فیلم‌های با تم روانشناسی در جشنواره کارلووی واری کم نبودند.

در این زمینه به فیلم‌های ترکی «برش‌های آبی» و «آمریکایی یک آواز تاریک» و حتی فیلم ترکی بیشتر (داها) هم می‌توان اشاره کرد؛ اما می‌توان گفت که شاخص‌ترین آنها از این منظر، به همین فیلم «تغییر را دریاب» برمی گردد.

در فیلم «برش‌های آبی»، شخصیت اصلی فیلم به حکم دادگاه نظامی در بیمارستان روانی بستری بوده است اما فیلم «تغییر را دریاب» یک کمدی عاشقانه است با محوریت توجه به وضعیت انسانی‌هایی که از نظر روانی معمولی نیستند؛ یا بهتر است بگوییم با دیگران تفاوت دارند. 

در این فیلم که به کارگردانی راشل ایسرایل تولید شده، شخصیت اصلی مرد  به نام دیوید شیک، به حکم دادگاه مجبور است در گفت‌وگوهای جمعی روان درمانی شرکت کند اما رفته رفته آشنایی با سارا در این جمع‌ها، حس دیگری در او به وجود می‌آورد.

شخصیتهای اصلی داستان بنا به موقعیت خاص روانی خود هیچ چیز پنهانی ندارند و این انگار به مذاق جامعه‌ای که درصدی از دروغ و پنهان کاری را در زندگی ضروری می‌داند، خوش نمی‌آید! به همین دلیل، دو عاشق داستان، در عین همسانی، برای رسیدن به هم، با اطرافیان خود در چالش قرار می‌گیرند. تم کمیک فیلم موجب شده که علاوه بر تامل انگیزی برای مخاطب، جذاب و سرگرم کننده هم باشد.

بازیگر نقش مرد این فیلم، براندون پولانسکی هم یکی از بخت‌های کسب گوی بلورین جشنواره کارلووی‌واری محسوب می‌شد. شوخی‌های او در روزهای پایانی و همچنین اختتامیه جشنواره قابل توجه بود. حسین محجوب، بازیگر ایرانی هم به یُمن بازی در فیلم گرجستانی، شانس انتخاب در این بخش را داشت؛ اما درنهایت این جایزه به الکساندر یاتشنکو از روسیه برای فیلم «آریتمیا» اهدا شد؛ که البته خودش در جشنواره حضور نداشت.

داستان این فیلم به زوج جوانی می‌پردازد که یکی پزشک اورژانس شهری و دیگری پرستار بیمارستان است. مرد زندگی در عین حال که به ضرورت شغلی خود روزانه با موقعیت‌های درگیرکننده عاطفی سروکار دارد، از یک لاابالی‌گری برخوردار است که زن را به حد تمایل به طلاق، از زندگی مشترک زناشویی ناامید کرده است؛ روندی که البته در پایان، با مشخص شدن زوایای دیگری از شخصیت مرد، به جدایی نمی‌انجامد.

برنده شدن بازیگر این فیلم اصلا عجیب نبود؛ هرچند هر دو بازیگر مرد فیلم «داها»، هم ایفاگر نقش پدر هم بازیگر نقش پسر که برای نخستین‌بار بازیگری را تجربه می‌کرد مانند پولانسکی، شانس این انتخاب را می‌توانستند متصور باشند.

البته فیلمی که پولانسکی در آن ایفای نقش کرد (تغییر را دریاب) درنهایت دست خالی نماند و جایزه ویژه هیات داوران را به عنوان بهترین فیلم اول کسب کرد تا پولانسکی درنهایت بابت آن به روی صحنه برود.
جایزه بهترین «پدیده» نیز به فیلم دیگری از شرق اروپا، با نام «خبر فوری» رسید که بیشتر یک فیلم اکشن پلیسی جنایی است.