١٥میلیارد تومان برای یک کاخ. مدیرکل میراث فرهنگی استان البرز هم خبر را تأیید میکند که «بنیاد مستضعفان کاخ رضاشاهی گچسر را به قیمتی ناچیز فروخته است.»
نام این کاخ که متعلق به دوران پهلوی اول است و در روستایی به نام گچسر در بخش مرکزی کرج قرار گرفته، ١٠ دی ٨١ در فهرست آثار ملی کشور ثبت شد؛ به شماره ۶۵۷۵. حالا همه میپرسند اصلا فروش یک اثر ملی که متعلق به تمام مردم است، چطور ممکن است؟ درست زمانی که جنجال بر سر دو کاخ سعدآباد و نیاوران که بنیاد مستضعفان مدعی مالکیت آنهاست، هنوز تمام نشده، خبر تازهای نام این بنیاد را بر سر زبانها انداخته است. اتفاق در بلبشوی بازار انتخابات ریاستجمهوری افتاده و در این مدت چندان اقبال شنیده شدن نداشته است. در شرایطی که بنیاد مستضعفان هم در اینباره به رسانهها جوابی نمیدهد، مسئولان میراث فرهنگی کشور در مقابله با احتمال آسیب به این اثر ملی با قانون خط و نشان میکشند.
کاخ شاهی گچسر با گچبریهای منحصر به فردش در سال ١٣١٧ همزمان با ساخت تونل کندوان ساخته شد تا رضا شاه پهلوی در آن اقامت کند و از نزدیک شاهد ساختهشدن تونل باشد و همان وقت در کنار کاخ، هتلی برای اقامت مهندسان سازنده تونل هم ساخته شد. حالا معلوم نیست که مالک شخصی چه برنامهای برای این کاخ ملی ریخته است.
فرهاد نظری، مدیرکل دفتر ثبت آثار و حفظ و احیای میراث معنوی و طبیعی درباره فروش این کاخ ملی از سوی بنیاد مستضعفان از زبان قانون سخن میگوید. او با بیان اینکه موضوع انجام یک عمل قانونی و مغایر قانون است به قانون مجازاتهاى اسلامى، کتاب پنجم، فصل نهم، ماده ٥٦٥، اشاره میکند و به «شهروند» میگوید: «هر کس خلاف ترتیب مقرر در قانون حفظ آثار ملی، اموال فرهنگی-تاریخی غیرمنقول ثبتشده در فهرست آثار ملی را با علم و اطلاع از ثبت آن به نحوی به دیگران انتقال دهد به حبس از سه ماه تا یک سال محکوم میشود.»
عبدالناصر میرچی، مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری البرز هم که خبر را از زبان دیگران شنیده و برآشفته است به «شهروند» میگوید: «خرید و فروش آثاری که در فهرست آثار ملی کشور ثبت شدهاند، صد بار هم اتفاق بیفتد، اشکالی ندارد اما احدی بدون نظارت سازمان میراث فرهنگی اجازه تغییرات کالبدی در آن اثر را ندارد. سازمان میراث فرهنگی با ثبت هر اثر اعلام مالکیت عمومی بر آن میکند. بنیاد مستضعفان مالکیت کاربری بر این کاخ دارد و میتواند آن را بفروشد اما هرگز اجازه تغییر در آن را ندارد. ممکن است خریدار درخواست خود را به بنیاد مستضعفان بهعنوان مالک «سندی کاخ» داده باشد، ما هنوز اطلاعی نداریم، من فردا به کاخ سرخواهم زد.»
او میگوید خودش اولین نفر در صف حفاظت از میراث فرهنگی کشور است: «اگر خدای نکرده خریدار جدید کمترین فعل و انفعالاتی در این میراث ملی ایجاد کند، خود من به همراه سازمانهای مردمنهاد، نمایندههای مجلس و فعالان میراث فرهنگی جلوی این اتفاق را خواهم گرفت همانطور که محوطه ازبکی را سال پیش پس گرفتیم و همانطور که باغ سیب را ملی کردیم. حالا آنها به جز کشاورزی و باغداری اجازه هیچگونه اقدامی را در این باغ ملی ندارند.»
به گفته میرچی، اداره میراث فرهنگی استان البرز در حال حاضر در حال مذاکره با سپاه پاسداران است تا کاخ مروارید را بهعنوان یکی از آثار مهم دوره پهلوی پس بگیرد: «بنیاد تعاون سپاه پیش از این از بنیاد مستضعفان پروانه ساختمانی گرفته بود اما میراث فرهنگی البرز مقاومت کرد و جلوی مصوبهای که اجازه ساختوساز در بخشی از این کاخ را میداد، گرفت. با این حال مدتی پیش درخواست آنها دوباره به دیوان عالی رفت و دادگاه هم رأی اولیه را به نفع اداره میراث فرهنگی البرز صادر کرد. حالا ٢٠ روز مهلت اعتراض به آنها داده شده و این مهلت هنوز به پایان نرسیده است. ما هنوز دنبال انتقال مالکیت کاخ مروارید هستیم.»
مدیر کل میراث فرهنگی البرز که میگوید اجازه نمیدهد هیچ اثر ثبتی از فهرست آثار ملی خارج شود و در آن دخالتی صورت بگیرد، اطمینان خاطر میدهد که نسبت به خبرهای تازه بدون واکنش نخواهد بود چرا که «قانون هست و جلوی فعالیت غیرقانونی را میگیرد».در هفتههای گذشته نتیجه رأی دادگاهی که چند سال پیش به نفع ادعای بنیاد مستضعفان مبنی بر مالکیت بر دو کاخ بزرگ پایتخت افتاده بود، بار دیگر بر جریان افتاده. حالا سازمان میراث فرهنگی پیگیر پس گرفتن کاخ مروارید هم شده و کاخ رضاشاهی گچسر هم جنجال تازهای به پا کرده است و گویا جدال میان سازمان میراث فرهنگی و بنیاد مستضعفان که حالا پیگیر مالکیت کاخهاست فعلا پایانی ندارد.