آخرین روز جشنواره موسیقی فجر به یاد حادثه دیدگان ایران و ایتالیا

تقدیم اجرای گروه اوکراینی به آسیب‌دیدگان پلاسکو

موسیقی‌دان اوکراینی اجرای خود را در جشنواره موسیقی فجر به آسیب‌دیدگان و داغ‌داران حادثه پلاسکو تقدیم کرد.

یگور شوتسف، پیانیست اوکراینی و گروه آنسامبل زهی شهرزاد در هفتمین روز جشنواره فجر روی صحنه تالار وحدت رفتند و به اجرای قطعاتی از باخ، موتزارت و شومان پرداختند.

 در ابتدای این اجرا، شوتسف گفت: خبر آتش‌سوزی ساختمان پلاسکو و تخریب این ساختمان به ما هم رسیده و ما می‌خواهیم  امشب این کنسرت را به یاد جان‌باختگان و داغ‌دیدگان این حادثه اجرا کنیم.

او در ادامه درباره قطعات موسیقی این اجرا توضیح داد: بعضی از این قطعات مربوط به ۳۰۰ سال قبل است و برخی دیگر ۱۰ سال قبل نوشته شده‌اند، تنها چیزی که آن‌ها را به هم وصل می‌کند، موزیسین‌ها هستند.

او اجرای خود را با نواختن پیانو و قطعاتی از باخ آغاز کرد و در ادامه، آنسامل زهی شهرزاد با همکاری چهار موزیسین ایرانی قطعاتی از موتزارت را اجرا کردند.

 شوتسف درباره این قطعات گفت: موضوع این قطعه‌ها همبستگی موزیسین‌هاست که در دنیای آمروز مورد نیاز است.

در ادامه، قطعاتی نواخته شد که براساس شعرهای گوته و با مضمون غربت و باختن نوشته شده بودند.

پایان‌بخش این اجرا، قطعاتی از شومان بود که شوتسف درباره آن‌ها گفت: این پنج قطعه موسیقی‌های مردمی شومان است که در آن‌ها می‌خواهد طنز، سرسختی و فرح مردم را نشان دهد.

در این اجرا، یان مارکر فرانسوی نیز با نواختن ویولنسل شوتسوف را همراهی کرد.

حدود نیمی از صندلی‌های تالار وحدت در این اجرا پر نشده بود و امکانات پخش صدا هم ضعیف بود که از کیفیت کنسرت کاسته بود.  

به یاد حادثه‌دیدگان ایران و ایتالیا

در سانس بعد، ارکستر سمفونیک تهران و ایتالیا روی صحنه تالار وحدت رفت.

اجرای مشترک ارکستر سمفونیک تهران و ارکستر فستیوال پوچینی ایتالیا نیز در حالی برگزار شد که شهرداد روحانی - رهبر ارکستر - اعلام کرد که این کنسرت به حادثه‌دیدگان آتش‌سوزی پلاسکو تهران و زلزله ایتالیا تقدیم می‌شود.

این دومین اجرای ارکستر سمفونیک تهران در قالب جشنواره موسیقی فجر بود که شامگاه ٣٠ دی‌ماه در تالار وحدت روی صحنه رفت.

شهرداد روحانی - رهبر ارکستر سمفونیک تهران - هنگامی که برای رهبری بخش اول این اجرا به روی سن رفت، در سخنانی به فارسی و سپس انگلیسی، گفت: ما و ارکستر فستیوال پوچینی ایتالیا میل داریم اجرای امشب خود را به عزیزان حادثه‌دیده در آتش‌سوزی پلاسکو تهران و زلزله ایتالیا تقدیم کنیم.

در ادامه، سرود ملی ایران و سرود ملی ایتالیا توسط نوازندگان نواخته شد و حاضران در سالن به احترام آن‌ها به پا خاستند.

برنامه بخش اول این اجرا با نواختن قطعه «اوورتور ویلیام تل» اثر روسینی آغاز شد و با اجرای «باغ ایرانی» به آهنگسازی شهرداد روحانی ادامه پیدا کرد.

روحانی همان‌طور که بارها تمایل خودش را برای استفاده از سولیست ایرانی در اجراهای ارکستر سمفونیک ابراز کرده، این بار نیز از نسیم سعد به‌عنوان نوازنده سولوی ویولنسل برای قطعه «باغ ایرانی» دعوت کرده بود. سعد ساکن ایتالیاست.

پس از اتمام این قطعه، روحانی با اشاره به این اجرا اظهار کرد: این تبادل فرهنگی میان موزیسین‌های ایتالیایی و ارکستر سمفونیک تهران نشان می‌دهد، ما تا چه اندازه دارای وجه مشترک هستیم.

او ادامه داد: تمام انسان‌ها وجه مشترک دارند. چقدر دنیا قشنگ‌تر می‌شد اگر به جای تفاوت‌ها روی اشتراک‌های‌مان تمرکز می‌کردیم. همه ما مانند یکدیگر هستیم و تفاوتی ندارد از کجا آمده‌ایم.

رهبر ارکستر سمفونیک تهران همچنین گفت: حضور دو ارکستر مایستر در کنسرت، کار نامعمولی است، اما باید بگویم ما امشب سه ارکستر مایستر داریم.

روحانی با بیان این‌که سورپرایزی را برای این اجرا در نظر گرفته است، آلبرتو ورونسی را به صحنه دعوت کرد تا یکی از آثار جاکومو پوچینی - آهنگساز و اپرانویس ایتالیایی - را رهبری کند. با نواختن این قطعه بخش اول برنامه پایان پیدا کرد.

پس از استراحتی کوتاه، اجرا با رهبری پائولو اولمی - رهبر ارکستر فستیوال پوچینی - از سر گرفته شد. اجرای سمفونی شماره ۵ بتهوون برای بخش دوم این کنسرت در نظر گرفته شده بود.

پس از پایان این سمفونی، با وجود تشویق‌های پی در پی مخاطبان که تا بالکن طبقه سوم تالار وحدت را پر کرده بودند، قطعه بیز نواخته نشد.

از جمله مهمان این کنسرت می‌توان به علی مرادخانی - معاون امور هنری وزارت ارشاد -، علی‌اکبر صفی‌پور - مدیرعامل بنیاد رودکی -، سفیر ایتالیا و واتیکان در ایران اشاره کرد.

با وجود درخواست روحانی برای این‌که مخاطبان در میان هر قطعه، نوازندگان را تشویق نکنند، اما چندبار صدای دست زدن میان موومان‌های سمفونی بتهوون به گوش می‌رسید. این کار موجب شده بود برخی مخاطبان تلاش کنند، بقیه را ساکت کنند.

ادای دین گروه موسیقی مازندران به بنیانگذارش

تالار رودکی بار دیگر میزبان گروه‌هایی در بخش موسیقی نواحی بود و هنرمندانی از مازندران و بوشهر به اجرای برنامه پرداختند.

گروه موسیقی «شِواش» مازندران اجرای خودش را در جشنواره موسیقی فجر به‌مناسبت نخستین سالگرد درگذشت احمد محسن‌پور، به بنیانگذار این گروه تقدیم کرد.

سرپرست گروه «شِواش» در این اجرا بیان کرد: موسیقی مازندران شاخصه‌های بسیاری دارد که آن را از موسیقی سایر مناطق متمایز کرده است. اوج و فرودها، نحوه ایست‌ها، فواصل، کیفیت صوتی آوازخوان‌ها و ریتم از جمله شاخصه‌های موسیقی مازندارن هستند.

او ادامه داد: این گروه به مخاطبان می‌گوید فرهنگ هر ملت، میراث فرهنگی هر کشور است و ما امروز بخشی از این میراث را به جشنواره فجر تقدیم می‌کنیم.

آخرین قطعه که با ساز بادی و تنبک اجرا شد با رقص محلی مازندرانی همراه بود. این بخش با استقبال حاضران مواجه شد.

حمیدرضا نوربخش - مدیر جشنواره موسیقی فجر - در پایان این اجرا روی صحنه رفت و با اهدای لوحی، از ابراهیم عالمی - خواننده و سرپرست گروه - به‌عنوان پیشکسوت بخش موسیقی نواحی تقدیر کرد.

«ساربونی»، «همدمجان»، «حامد»، «گل من»، «سوت یار» از جمله قطعاتی بود که در جشنواره اجرا شد.

«شِواش» به معنی شادباش است. این گروه در سال ۱۳۶۷ با هدف پژوهش و تولید موسیقی اصیل مازندرانی به سرپرستی احمد محسن‌پور تشکیل شد. ارسلان طیبی، مسلم فهیمی، پرویز عبداللهی، جمشید نیکوزاد، رضا دیوسالار، سامان نوروزیان، محمد ابراهیم عالمی و یحیی قدیری اعضای گروه شواش هستند.

«لیان» یک نوازنده جانباز را به صحنه آورد

در سانس بعد اجراها در تالار رودکی، محسن شریفیان قبل از آن‌که گروه لیان به صحنه بیاید، یک جانباز را به‌عنوان یکی از بهترین نوازنده‌های نی‌انبان معرفی کرد و از او و اعضای گروهش خواست به صحنه بیایند و به مدت ۱۰ دقیقه برای حاضران جشنواره اجرا کنند.

سرپرست گروه «لیان» درباره گروهی که برای نخستین‌بار در جشنواره‌ای در تهران اجرا می‌کنند، گفت: این گروه با نام قدیم «کنگان» فعالیت می‌کند و نوازنده نی‌انبان آن جانباز جنگ و بازنشسته سپاه است. اغلب موزیسن‌ها متهم هستند، اما نوازنده‌ای که امشب برای شما اجرا می‌کند، جانباز ۳۰ درصد است و در عین حال در حوزه موسیقی هم فعالیت می‌کند. می‌خواهم بگویم  کسی که در حوزه موسیقی فعالیت می‌کند، هیچ منافاتی با قوانین کشور ما ندارد و هر چیزی در کشور ما می‌تواند سر جای خودش انجام شود.

او بیان کرد: من از مسوولان می‌خواهم تا به موضوعی و فنی کردن جشنواره فجر توجه کنند. فکر نمی‌کنم خوب باشد تا در جشنواره از هر رنگ موسیقی داشته باشیم. جشنواره فجر هیچ‌گاه از ما نظر نخواسته است.

سپس گروه شش نفره‌ای که با نام قدیم «کنگان» فعالیت می‌کند به صحنه آمد. نوازنده‌های این گروه با رقص خاص منطقه خود  به مدت ۱۰ دقیقه موسیقی نواختند. این اجرا با استقبال حاضران در سالن رودکی مواجه شد.

سپس گروه ۱۰ نفره « لیان» با لباس‌هایی به رنگ بنفش، سبز و قرمز به صحنه آمدند. شریفیان - سرپرست گروه - با تسلیت گفتن به‌دلیل حادثه رخ‌داده در ساختمان پلاسکو، گفت: از اتفاقی که امروز در تهران افتاد، ناراحت شدم؛ اما به هر حال زندگی ادامه دارد. امیدوارم بتوانیم با موسیقی هایی که امشب اجرا می‌کنیم، حال‌تان را خوب کنیم.

این گروه بعد از اجرای موسیقی سمت گناوه و تاثیر آواز لری و بوشهری، آهنگ‌های «اشکله» و «دریایی» را اجرا کرد.

شریفیان در بخش دیگری از اجرا با بیان این‌که جای گروه «لیان» در سالن رودکی نیست و باید سالن بزرگتری را برای اجرا این گروه اختصاص می‌دادند، خطاب به مخاطبان گفت: باید طوری با من در اجرای آهنگ‌ها همکاری کنید که تالار وحدت را بپوکونیم و صدای‌مان کار گروهی را که اکنون در تالار وحدت اجرا دارد، مختل کند. 

او سپس با نی‌جفتی قطعه‌ای را نواخت و آن را به حادثه‌دیدگان ساختمان پلاسکو تقدیم کرد. در بخشی دیگر، آکلو فرامرزی - یکی از خواننده‌های گروه - قطعه‌ای را به احترام حادثه‌دیدگان ساختمان پلاسکو اجرا کرد.

«لیان» گذری هم به موسیقی جزیر خارک زد و شریفیان درباره اجرایی که از این منطقه داشتند، توضیح داد: این قطعه مربوط به ۳۰۰ سال پیش است که قومی در جزیره خارک آن را اجرا می‌کرد، البته این آئین کماکان در این منطقه اجرا می‌شود.

نواختن در بوق شاخی مارپیچ، بخش دیگری از اجرای این گروه بود. سرپرست گروه لیان برای اجرای این بخش نیز با انتقاد از مسئولان سی‌ودومین جشنواره موسیقی فجر که سالن مناسبی را به اجرای آن‌ها اختصاص نداده اند، خواست تا صدای تمام میکروفن‌ها بسته شود زیرا صدای شاخ مارپیچ، بلند است و ممکن است حاضران را اذیت کند. 

او سپس از حاضران در تالار رودکی خواست تا هر کسی فکر می‌کند می‌تواند صدای این ساز را درآورد روی صحنه برود. در ادامه، یکی از حاضران روی صحنه رفت و بعد از کمی تلاش، موفق نشد صدایی از شاخ مارپیچ درآورد.

لیان به درخواست حاضران، قطعه‌ای از اشعار خیام را نیز اجرا کرد.

سرپرست گروه لیان با اشاره به این‌که تصمیم داشته به‌مناسبت تولد خودش و آکلو فرامرزی، قطعه جدیدی را برای نخستین‌بار اجرا کنند، گفت: به‌دلیل حادثه ساختمان پلاسکو، این قطعه را امروز اجرا نمی‌کنیم.

گروه لیان در اجرای هفتمین شب از جشنواره موسیقی فجر با نگاهی به موسیقی راه ابریشم آبی، از اجرای موسیقی بندر سیراف شروع کرد و سرپرست گروه بعد از رسیدن به بندر گوانجو در چین، سازی به نام «روزی» را که از آلمان خریده بود، معرفی کرد و نواخت.

همچنین از حیدر سلمانی، نوازنده نی‌انبان گروه کنگان، که قبل از گروه لیان برای نخستین‌بار در یک جشنواره نواخت، تقدیر شد.

شریفیان در بخش دیگری از اجرای‌شان، لباس‌هایی را که اعضای گروه لیان بر تن داشتند، معرفی کرد و توضیح داد: آمنه فروردین طراح لباس‌های گروه ماست که در منطقه گناوه زندگی می‌کند. از آنجا که دوستانی که در کارگروه مد و لباس بیشتر به لباس‌های بخش موسیقی پاپ توجه می‌کنند، خواستم بگویم به لباس بخش‌های دیگر موسیقی هم توجه کنند.

آکا صفوی، اکلو فرامرزی، حمید اکبری، مرتضی پالیزدان، ایمان قاسمی، امین سلیمیان، مهدی شریفیان، حسین سنگسر و حمزه مقدم، محسن شریفیان را در گروه لیان همراهی می‌کردند.

کاش ارزش جان آدم‌ها بیشتر شود

برج آزادی نیز در همین شب میزبان دو اجرا بود؛ ایل بانگ بختیاری (کوروش اسدپور) و آریا عظیمی‌نژاد.

عظیمی‌نژاد در ابتدای اجرای خود، مانند دیگر گروه‌های موسیقی، با اشاره به حادثه رخ‌داده در ساختمان پلاسکو، گفت: اتفاقی که امروز افتاد، همه ما را دلشکسته کرد. از طرف خودمان و ستاد جشنواره این حادثه دلخراش را به شما تسلیت می‌گوییم.

او ادامه داد: ما از ته قلب‌مان ناراحت هستیم و امیدواریم ارزش جان آدم‌ها بیشتر شود و قدر یکدیگر را بیشتر بدانیم.

این گروه که در کار خود از موسیقی نواحی استفاده می‌کند، در هر قطعه، روی موسیقی از پیش ضبط شده که در بیشتر آن‌ها آواهایی از نواحی مختلف ایران به گوش می‌رسید، به نواختن سه‌تار، گیتار الکتریک و درامز می‌پرداختند. البته در برخی قطعات، صدای سه‌تار که توسط عظیمی‌نژاد در حالت ایستاده نواخته می‌شد، در کنار دو گیتار الکتریک و درامز به‌سختی شنیده می‌شد.

این گروه در بخشی از اجرای خود با مشکلات صدا نیز مواجه شد که عظیمی‌نژاد در توضیح، گفت: مدت زمان ما برای سان‌چک کم بود، امیدوارم این مشکلات را ببخشید.

آن‌ها یک قطعه موسیقی حزن‌انگیز را نیز نواختند و آن را به درگذشتگان حادثه آتش‌سوزی در ساختمان پلاسکو تقدیم کردند.

محمد اصفهانی - خواننده - از جمله مخاطبان اجرای گروه آریا عظیمی‌نژاد بود.

یکی از مشکلاتی که حاضران در این اجرا با آن مواجه شدند، بسته بودن پارکینگ بخش شمال غربی میدان آزادی بود که در شب‌های گذشته دسترسی به سالن برج آزادی را آسان‌تر می‌کرد. برخی مسئولان حاضر در سالن دلیل بسته بودن پارکینگ در شامگاه ۳۰ دی‌ماه را آماده‌سازی فضای میدان برای برگزاری مراسم ۲۲ بهمن‌ماه اعلام کردند.

تشویق آتش‌نشانان فداکار در دو کنسرت پاپ

همزمان سالن میلاد نمایشگاه بین‌المللی تهران میزبان دو اجرا در بخش موسیقی پاپ بود.

محسن یگانه و زانیار خسروی در اجراهای خود، پس از خواندن اولین آهنگ به یاد آتش‌نشانان و حادثه‌دیدگان ساختمان پلاسکو، از مخاطبان خواستند ۳۰ ثانیه به‌صورت ایستاده آتش‌نشانان فداکار را تشویق کنند.

پیش از اجرا نیز تصاویری با این عبارت در صحن به‌نمایش درآمد: «با احترام و عشق به آتش‌نشانان در حادثه ساختمان پلاسکو». در ادامه نیز این صدا پخش شد: ستاد برگزاری جشنواره موسیقی فجر اجراهای امشب را به همه آتش‌نشانان بزرگ و فداکار و حادثه‌دیدگان تقدیم می‌کند.

محسن یگانه در اجرای خود مدام مخاطبان را به تشویق و همراهی دعوت می‌کرد و می‌گفت، صدای جیغ و فریاد نمی‌شنوم. تا به این ترتیب واکنش بیشتری را از هوادارانش دریافت کند که ترانه‌هایش را از حفظ بودند و در خواندن‌شان همراهی می‌کردند.

او برای خواندن یک آهنگ غمگین عذرخواهی کرد، جایی هم در برابر ابراز احساسات زیاد طرفدارانش گفت: بعد از ۱۲ - ۱۳ سال آهنگ ساختن هنوز سلیقه مشتری دست‌مان نیامده، این‌قدر غیرقابل پیش‌بینی نباشید!

وی همچنین با خواندن آهنگی گفت که می‌گویند این کار در سبک دیگر آهنگ‌هایش نیست و وعده داد آهنگ‌های «شش و هشت» بیشتری اجرا کند.

زانیار خسروی هم در اجرای خود از هوادارانش می‌خواست هرچقدر نیرو دارند، جیغ بلند بکشند.

او در واکنش به همراهی هوادارانش که ترانه‌هایش را از حفظ می‌خواندند، گفت: به خودم افتخار می‌کنم که طرفدارانی مثل شما دارم. به‌خاطر تفاوت سبک من با خیلی از همکارانم، وجودتان خیلی برایم لذت‌بخش است.

خسروی گفت: به من گفته‌اند افراد مهمی اینجا هستند و یکی دو آهنگ را نخوانم.

او در پایان هم در برابر درخواست هوادارانش، اظهار کرد: شما از این در می‌روید بیرون و من یک سال ممنوع‌الکار می‌شوم. دیگر تحملش را ندارم. ۹ سال است دارم کار می‌کنم و شش سال ممنوع‌الکار بوده‌ام.

زانیار خسروی در این کنسرت اعلام کرد تا چندماه بعد از شروع سال جدید، کنسرتی نخواهم داشت.

دیگر اجراها

در هفتمین شب اجراهای جشنواره موسیقی فجر، ارکستر ملی به رهبری فریدون شهبازیان و خوانندگی علیرضا افتخاری برای دومین بار به صحنه رفت. اجرای نخستن این ارکستر ۲۷ دی ماه در تالار وحدت بود و شب گذشته در برج میلاد روی صحنه رفت.

پویان بیگلر و گروه چهارباغ (علی رستمیان و محمدرضا رستمیان) نیز همین شب در فرهنگسرای نیاوران اجرا داشتند.

گروه موسیقی پویان بیگلر نیز مانند دیگر گروه‌ها، در حالی روی صحنه رفت که متاثر از حادثه رخ‌داده در ساختمان پلاسکو بود و اجرای خود را به آتش‌نشان‌ها تقدیم کرد.

او که با همراهی سینا خشک بیجاری (نوازنده تنبک) روی صحنه رفت، اجرای خود را در دو بخش به مخاطبان ارائه کرد.

بیگلر - نوازنده تار و سه‌تار- در بخش نخست، با نواختن تار و همراهی گاه‌گاه تنبک، بداهه‌نوازی کرد و در ادامه، چند بیت شعر را نیز خواند.

او در بخش دوم، بعد از ۱۰ دقیقه استراحت، بداهه‌نوازی‌هایی را با سه‌تار و همراهی سینا خشک بیجاری که علاوه بر تنبک او را با ساز دف نیز همراهی می‌کرد، برای مخاطبان اجرا کرد.

صبح روز ۳۰ دی‌ماه ساختمان پلاسکو در خیابان جمهوری تهران دچار آتش‌سوزی شد و بعد از چند ساعت به‌شکل کامل فروریخت. براثر این حادثه تعدادی از آتش‌نشان‌ها که در حال اطفای حریق در ساختمان بودند، جان خود را از دست دادند.