سانسور حیرت‌انگیز سریالِ شبکه دو تلویزیون
«زندگی زیباست» از ساخته های جدید قاسم جعفری پس از ۱۳ سال دوری از تلویزیون است. سازنده سریال هایی چون «خط قرمز»، «مسافری از هند»، «غریبانه» و «کمک کن» در نیمه اول دهه ۸۰ کارگردان نسبتا پرکاری برای تلویزیون محسوب می شد و پس از آن سراغ سینما رفت که البته نتوانست اتفاق متفاوتی را در کارنامه هنری اش به ثبت برساند.
جی پلاس، جعفری حالا با سریالی جدید به تلویزیون بازگشته و با حضور چند بازیگر جوان، تلاش می کند بار دیگر خود را به عنوان کارگردانی جدی در این عرصه یادآوری کند؛ با این همه «زندگی زیباست» که چگونگی رسیدن هفت جوان به یکدیگر را روایت می کند و پس از وقفه در پخش، بدون اطلاع رسانی قبلی روانه آنتن شبکه دو شد، از همان ابتدا حاشیه‌های بسیاری را هم با خود همراه کرد؛ برخی رسانه ها این سریال را با یکی از مجموعه های پرمخاطب تلویزیون آمریکا که اخیرا قسمت ویژه ای هم از آن منتشر شد، مقایسه کردند و عده ای دیگر آن را «شبه آمریکایی» خواندند. عده ای دیگر به متن و کارگردانی انتقادهایی را وارد دانستند. حذف ۱۰ قسمت از این سریال به ادعای یکی از بازیگران اصلی هم نکته دیگری است که در این روزها مطرح شده است.
ایسنا نوشت؛ در گفت‌وگویی با پریسا شمس، نویسنده «زندگی زیباست»، تلاش کرده‌ایم برخی اتفاقات این سریال، از بدو ساخت تا پخش را جویا شویم.
شمس می‌گوید: «سریال مسلما ایرانی است و اگر شائبه آمریکایی بودن به وجود آمده باشد، شاید برخی سکانس‌های اجرای فانتزی باعث به وجود آمدن این شائبه شده است. ما در این سریال دختری با پوشش کامل چادر داریم و درگیر سنت‌ها و فرهنگ ایرانی هستیم؛ چطور می‌توانند بگویند که این سریال شبه آمریکایی است؟!»
نویسنده «زندگی زیباست» در پاسخ به این پرسش که ایده ساخت سریال از کجا شکل گرفته است؟ یادآور می شود: «این سریال در واقع طرحی بود به اسم مجردها که آقای حامد افسری کار کرده بودند و قصه چند جوان بود که تصمیم به ازدواج می‌گیرند. این کار ساخته نشد اما پایه و حال و هوا از سمت آقای جعفری پذیرفته شد و بعد من دعوت به کار شدم. شخصیت‌پردازی اتفاق افتاد و سپس روند قصه شکل گرفت.»
«آیا هدف از ساختن این سریال انتقال مفهوم خاصی به مخاطب بود؟»؛ پریسا شمس پاسخ می‌دهد: «در بحث‌های اولیه که در مرحله ایده‌پردازی شکل گرفت، بیشتر به این مساله نگاه می‌کردیم که تجربه عشق، ازدواج و تشکیل خانواده یک تجربه تکاملی بشری است که در بستر تاریخ مدام اتفاق افتاده است اما در حال حاضر ما در یک جایی از تاریخ ایستاده‌ایم که میل جوانان برای ساختن خانواده روز به روز کمتر می‌شود.»
او به حرف‌هایش اضافه می‌کند: «شخصا به عنوان کسی که به شدت به اهمیت خانواده اعتقاد دارم از این منظر بیشتر قصد داشتیم تا به قصه جوانانی بپردازیم که در ابتدا منفرد و مجرد هستند اما پس از مدتی تبدیل به زوج‌هایی می‌شوند و طبق طبیعت زندگی، فراز و فرودهایی برایشان به وجود می‌آید که پیچیده‌تر از زندگی مجردی است اما در همین سیر و سلوک به پختگی می‌رسند و بالغ می‌شوند.»
نویسنده «زندگی زیباست» در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر این‌که «هدف از انتخاب بازیگرانی که شناخته شده نیستند در سریال چه بود و نظر شما نسبت به استفاده از چهره‌های جدید به عنوان بازیگر چیست؟» می‌گوید: «بچه‌هایی که در سریال بازی کردند همگی سابقه کار تئاتری و در مواردی کار تصویری دارند؛ برای مثال شهرزاد جعفری تقریبا ۱۲ سال پیش در فیلم سینمایی «دختران» به نویسندگی خود من، ایفای نقش کرده بود. سعید زارعی نیز یکی دیگر از بازیگران سریال است که تجربه ایفای نقش پیش از «زندگی زیباست» را داشته است.»
شمس ادامه می دهد: «اکثر بازیگران این مجموعه پیش از «زندگی زیباست» کار کرده بودند؛ بنابراین نمی‌توان گفت که نابلد هستند اما چهره شناخته شده‌ای نیستند و اتفاق شگفت‌انگیزی نیست. ما اصلا در این رِنج سنی بازیگر شناخته شده به تعداد کافی نداریم؛ بنابراین یک نفر باید آستین بالا بزند و بازیگر بسازد. من نمی‌دانم این چه گاردی است که نسبت به کارهایی از این جنس گرفته می‌شود. قاسم جعفری در پروسه عمر کاری‌اش انتخاب بازیگران شناخته نشده را قبلا هم تکرار کرده بود و خیلی از بازیگرانی که در حال حاضر سوپراستار محسوب می‌شوند یک روزی اولین کارشان را بازی کردند و دست بر قضا خیلی وقت‌ها برای اولین بار در کارهای همین کارگردان ایفای نقش کردند و این اتفاق اصلا پیچیدگی ندارد.»
این نویسنده سپس در پاسخ به پرسشی درباره حذف ۱۰ قسمت از سریال «زندگی زیباست» و آسیب‌های احتمالی به آن، تصریح می‌کند: «سانسور پروسه‌ای است که هر یک سکانسش آسیب زننده است. پخش این سریال برای خود من حداقل ناگهانی بود. این سریال هم مثل کارهای دیگر ناظر کیفی داشته و مرحله به مرحله تحت نظارت بوده است. به یاد دارم حتی وقتی که کار تمام شد از من برای جلسه‌ای دعوت کردند تا در رابطه با مدت زمان سریال که در برخی قسمت‌ها بیشتر از ۴۵ دقیقه شده بود، صحبت کنیم. جلسات مفصلی برگزار شد و راجع به همه چیز صحبت می‌شد. تمام نکات لازم رعایت شده بود و زمانی که کار ممیزی می‌خورد، برمی‌گشت و ما دوباره اصلاح می‌کردیم. بعد از تمام جلساتی که برگزار شد، خیلی ناگهانی گفته شد که کار توقیف شده است و مدام به کشمکش برخورد می‌کردیم.»
او یادآور می شود: «روزی که قرار بود کار پخش شود دو ساعت قبل از پخش با من تماس گرفتند و اعلام کردند که امشب ساعت نه و نیم کار روی آنتن می‌رود. با دیدن قسمت اول ابتدا فکر کردم که دیر به من اطلاع‌رسانی شده و چهار قسمت کار پخش شده است. زمانی که پیگیری کردم متوجه شدم که این قسمت اول است که روی آنتن می‌رود و شوکه شدم؛ چراکه سریال از قسمت پنجم شروع شده بود و معرفی شخصیت‌ها و داستان‌هایی که ساخته بودیم تا تماشاچی به خوبی شخصیت‌ها را بشناسد، حذف شد. با این نوع از حذف کردن و سانسور، بدیهی است که قوت اثر دچار ضربه می‌شود. در حال حاضر هر قسمتی را که شب به شب می‌بینم واقعا از حذفیات کار دچار حیرت می‌شوم. من در پنج سال گذشته تقریبا یک سریال روی آنتن داشته‌ام و با ممیزی‌ها کاملا آشنایی دارم اما خیلی جاها حذفیات سریال «زندگی زیباست» حیرت آور است و شخصا تجربه عجیب و غریبی به این صورت با مقوله سانسور نداشته‌ام.»
دیدگاه تان را بنویسید