همزمان با اجرای «لیرشاه» مطرح شد:
تلویزیون و رادیو دادگاهی شوند / شکسپیرگو زیاد داریم
مسعود دلخواه با تاکید براینکه موضع گیری مدیران تئاتر مسیر آینده این هنر را نشان می‌دهد، گفت: با توجه به وضعیت تبلیغ و معرفی تئاتر در تلویزیون و رادیو معتقدم این دو باید در یک دادگاه فرهنگی محاکمه شوند.
به گزارش سرویس فرهنگ و هنر جی پلاس، عصر سه شنبه ۲۷ آذرماه نشستی رسانه‌ای با حضور جمع زیادی از عوامل نمایش «شاه لیر» که در تالار اصلی تئاتر شهر اجرا می‌شود، در سالن کنفرانس این مجموعه و با حضور تعداد کمی از اهالی رسانه برگزار شد.
در این نشست مسعود دلخواه درباره اجرای نمایشی از شکسپیر گفت: شکسپیر میراث فرهنگی همه زمینیان است، مثل مولوی و حافظ. او بخشی از تئاتر ملی هر سرزمینی است چون آثارش برای همه نوشته شده است و متن‌های نمایشی شکسپیر هم برای مخاطب عام است و هم مخاطب خاص.
مسعود دلخواه: دیگر ترسم ریخته است
او در پاسخ به سوالی درباره زمان حدودا چهار ساعتی نمایش که برای مخاطب امروز ممکن است طولانی و سخت باشد چرا که فضای مجازی عادات بسیاری را در خواندن و دیدن تغییر داده است؟ بیان کرد: شکسپیر متن «شاه لیر» را با همین زمان نوشته ولی آنچه از شکسپیر در ایران اجرا شده معمولا فرزندانی ناقص و در واقع چکیده‌ای از آثار او بوده است. با این حال به نظرم تصور غلطی از تماشاگر ایرانی داریم و من زمانی فهمیدم این تصور غلط است که نمایش «بیگانه» را اجرا کردم و آن زمان متوجه شدم ما یک قشر فرهیخته فرهنگی هم داریم که باید مورد توجه باشند، به همین دلیل ترسم از این موضوع ریخته بویژه آنکه در همین نمایش هم که وقفه‌ای کوتاه برای استراحت درنظر گرفته شده تعداد کمی از تماشاگران رفته‌اند.
کارگردان «شاه لیر» درباره بحث تبلیغاتی که در نشست مطرح شد و در پاسخ به دیگر سوال مبنی بر این که طبق آمار رسمی اعلام شده تعداد مهمانان این نمایش و نیز دیگر نمایش‌های تئاتر شهر بسیار زیاد است و آیا این نوع بلیت‌ها به ضرر نمایش‌ها نیست؟ گفت: سیستم حاکم بر تبلیغات تئاتر ما، مناسبات بین دولت، تئاتر خصوصی و تئاتر دولتی یک شبه به وجود نیامده و یک شبه هم حل نمی‌شود، اما برای من به عنوان یک کارگردان با سابقه ناراحت کننده است که به جای تمرکز بر نمایش باید دنبال شهرداری و بنر تبلیغاتی باشم و حس می‌کنم به من توهین شده است. الان دغدغه منِ کارگردان مسائل مالی وتبلیغات شده و فقط ۲۰ درصد استعدادم را صرف اجرا می‌کنم چون 80 درصد بقیه را باید برای موارد دیگر خرج کنم.
تلویزیون و رادیو باید در دادگاه فرهنگی محاکمه شوند
دلخواه با انتقاد از وضعیت تبلیغات در صدا و سیما و برنامه‌های کم آن‌ها ادامه داد: تلویزیون و رادیو باید در یک دادگاه فرهنگی محاکمه شوند، چون مگر کمک به تئاتر باید صدقه‌ای باشد؟
وی اضافه کرد: در هیچ جای دنیا بلیت مهمان (برای تئاتر) وجود ندارد و ما هر شب ۱۵ بلیت مهمان داریم و اکثر مهمان‌هایی که می‌آیند برای گروه نیستند و البته این سیاستی است که حاکم است.
کارگردان «مفیستو» همچنین گفت: جدا از این‌ها نکته‌ای که باید بگویم این است که تئاتر ما باید سر و سامان پیدا کند. یک جوان تازه فارغ‌التحصیل شده شاید انگیزه و توانش را داشته باشد که پیگیر این همه امور مربوط به اجرا باشد ولی به هر حال اتفاقی عجیب است ضمن اینکه ما تا به حال هیچ کمک هزینه‌ای از دولت دریافت نکرده‌ایم ولی آقای کرمی (مدیر کل هنرهای نمایشی) قول داده‌اند که کمک شود تا ما متضرر نشویم.
او خاطرنشان کرد: ما از اجرای این نمایش بازخورد خوبی گرفته‌ایم و واکنش‌ها از سوی کسانی که بویژه از شهرستان آمده‌اند برایم بسیار ارزشمند است، چون بدون اینکه تجاری بودن کار را اولویت قرار دهیم این اتفاق افتاده و موضع‌گیری مسئولان در این شرایط نشان می‌دهد مسیر آینده تئاتر چه خواهد شد. مسئولان تئاتری ما در نقش «لیر شاه» هستند تا سره را از ناسره و تملق و صداقت را از هم تشخیص دهند. همه ما هم «کُردلیا» هستیم و حال باید تشخیص داده شود که آیا این نوع تئاتر، باید حمایت شود یا آن‌هایی که تملق و چاپلوسی دارند؟
در این بخش نادر مشایخی آهنگساز و رهبر گروه موسیقی این نمایش درباره زمان نمایش اظهار کرد: فکر نمی‌کنم عادت تماشاگر ایرانی به زمان کوتاه یک کار باشد و این شگردی از طرف سرمایه‌داری است که زمان کوتاه باشد تا به این ترتیب کم بودن زمان باعث کمتر فکر کردن مردم شود. این دقیقا چیزی است که 30 سال است در اروپا روی آن فکر می‌شود و مثلا از تلویزیون اتریش برنامه‌هایی 12 ساعته برای تئاتر پخش می‌شود تا در مقابل شگرد سرمایه‌داری به نتیجه‌ای دیگر برسد و این زمان طولانی باعث تفکر شود.
انتقاد دلخواه از مدیر تئاتر شهر
در ادامه دلخواه در پاسخ به دیگر سوال درباره حادثه شمشیر خوردن یکی از بازیگران و پیگیری‌هایی که گفته بود برای بیمه بازیگران انجام می‌شود گفت: در این نمایش سانحه فقط شامل آقای علی اکبری نیست و افراد دیگری را هم داشتیم که حالشان بد شد و اورژانس به اجرا آمد. در این راستا ما یکصد بازیگر را بیمه مسئولیت کردیم ولی از مسئول تئاتر شهر انتقاد دارم که فراموش کرد به ما بگوید سالن بیمه بوده و نمی‌دانم چرا نگفتند چون ما این همه هزینه کردیم بدون اینکه از چنین موضوعی اطلاع داشته باشیم.
بهترین سالن تئاتر جمهوری اسلامی این است؟
در این نشست همچنین مهدی سلطانی در پاسخ به سوالات مطرح شده گفت: اگر نمایشی خسته کننده باشد پنج دقیقه هم زیاد است و اگر جذاب باشد ۴ ساعت هم طول بکشد، مخاطب دارد. در اروپا نمایشهایی بوده که از طلوع آفتاب شروع شده و غروب آفتاب تمام شده و مردم شام و نهار خود را هم همانجا خورده‌اند. البته پاشنه آشیل ما ممکن است همین زمان باشد چرا که عده‌ای فکر می‌کنند چطور روی این صندلی‌ها چهار ساعت بنشینند و بعد بخاطر رودربایستی نتوانند بروند.
او افزود: ما در جامعه ای زندگی می‌کنیم که هنر و فرهنگ در اولویت نیست و خیلی‌ها دوست دارند بودجه هنر صرف جاهای دیگری شود، اصلا فضیلت یعنی کار هنری نکردن در حالی که کاری که تئاتر به لحاظ اخلاقی و اجتماعی انجام می‌دهد کمتر از آنچه یک مسجد انجام می‌دهد، نیست. در ایران بسیاری از هنرپیشه‌های امریکایی شناخته شده هستند و امریکا با ابزار فرهنگی، فرهنگ و هنر خودش را توسعه می دهد ولی ما با وجود توانایی و استعداد بالا به آن موفقیت نرسیدیم. از ان سو وقتی جشنواره‌ای برگزار می‌شود مهمانان خارجی می‌آیند و روی این صندلی‌های بهترین سالن ما (تئاتر شهر ) می‌نشینند و می‌گویند، بهترین سالن تئاتر جمهوری اسلامی این است؟
این بازیگر با بیان اینکه «ان شاءالله مسئولان که برخی فقط اسم فرهنگی روی خود دارند توجهی به این مسائل کنند» ادامه داد: ما مشکل فرهنگی هم داریم مثلا وقتی سالن‌های سینما با یک چهره و کمدی مبتذل پر می‌شوند قابل تامل است و خوشا به حال کشوری که آثار هنری‌اش از آثار غیرهنری اش بیشتر است.
سلطانی گفت: من در خارج از کشور تئاتر خوانده‌ام و می‌گویم که «لیر شاه» شاخصه‌های تئاتری زیادی دارد و برای دانشجویان مفید است، اما دانشجویان، اساتید دانشگاه و هنرمندان کجا هستند که لااقل کار را نقد کنند؟
او در پایان صحبت‌های خود تاکید کرد: کسانی‌که به دیدن نمایش نمی‌آیند ترس از زمان (نمایش) دارند ولی آن‌هایی که می‌آیند مشعوف می‌شوند و در این میان آقای دلخواه قطعا تمهیداتی درنظر گرفته از جمله موسیقی که توسط آقای مشایخی اجرا می‌شود.
پاوه‌نژاد: سخت‌افزار امروز تئاتر شهر، منهدم‌تر از گذشته شده
الهام پاوه‌نژاد دیگر بازیگر این نمایش هم در سخنانی بیان کرد: چند سالی از آخرین کاری که در تئاتر شهر داشتم گذشته و امسال متوجه شدم شرایط سخت افزاری سخت‌تر و منهدم‌تر از گذشته بود. خواهش من از مسئولان این است که اندکی از آنچه در جشنواره‌ها بریز و بپاش می‌شود و آخر هم نمی‌فهمیم در آن‌ها چه اتفاقی افتاده است، صرفه‌جویی شود تا برای بخشی از تئاتر شهر، این خانه ما خرج کنند چون تهویه تئاتر شهر واقعا اذیت‌کننده است و نه حق ما است که به عنوان تولید کننده یک اثر نمایشی در این شرایط باشیم و نه تماشاگر که برای چنین وضعی هزینه کند.
بهاره رهنما: شکسپیرگو زیاد داریم و شکسپیر بین، کم
بهاره رهنما هم در بخش پایانی نشست گفت: متاسفانه (در میان اهالی فرهنگ و هنر هم ) شکسپیرگو زیاد داریم ولی شکسپیربین کم داریم و جای تعجب و نقد است که حتی برخی منتقدان خوب هم می‌گفتند چرا ما باید سه ساعت بیایم شکسپیر ببینیم؟ همه چیز ما ویترین شده است.
او با اشاره به اینکه «یک زمانی حضور روی صحنه سالن اصلی یک اتفاق خیلی بزرگ در زندگی یک بازیگر تئاتر بود ولی الان اصلأ مزیتی محسوب نمی‌شود» افزود: فضای فرهنگی اهالی فرهنگ ما خیلی فقیرتر از ذهن فرهنگی مردم ماست و من خوشحالم کسانی به دیدن این نمایش آمدند که برای اولین یا دومین بار بود در زندگی‌شان تئاتر می‌دیدند و تا آخر هم تماشاگر کار بودند.
در این نشست، تعداد دیگری از بازیگران و نیز قاسم جعفری مشاور پروژه هم حضور داشتند.
دیدگاه تان را بنویسید