آلزایرم میراث فرهنگی تهران؟! چگونه سینما نادر که در دستور ثبت آثار ملی بود، مجوز تخریب گرفت؟!/ لزوم ورود مدیران جدید میراث فرهنگی

به گزارش جماران و بنابر گزارش کمیته پیگیری حفاظت از خانه های تاریخی تهران، با انتشار خبر تخریب سینما نادر به عنوان یکی از سینماهای واجد ارزش تاریخی محور لاله زار با مجوز اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان تهران، نگرانی ها برای ایجاد دومینو تخریب سینماهای لاله زار دوباره شروع شده است.

اداره کل میراث فرهنگی تهران اما بعد از انتشار این خبر ضمن فرافکنی نسبت به موضوع مجوز تخریب این سینما توسط آن اداره کل، اعلام داشته که این سینما ارزشمند نیست و در لیست بناهای واجد ارزش اداره کل قرار نداد. گویی مدیران اداره کل میراث فرهنگی استان تهران در دولت سیزدهم دچار آلزایمر شده اند و یا سوابق نامه های قبلی مدیران گذشته خود را ندارند که این جوابیه را داده اند!

در ادوار گذشته متاسفانه دو مدیرکل اسبق این اداره کل در سال های 1391 و 1393 و طی نامه 24672/126/912 مورخ 25/11/91 در بازگشت به نامه شماره 81102/11/512 مورخ 24/10/1391 شهرداری منطقه 12  و به امضا محمدحسین فراهانی مدیرکل وقت میراث تهران و همچنین نامه دیگر در مورخ 1/04/1393 که متاسفانه شماره ثبت آن ناخواناست و در پاسخ به استعلام 4033/11/512 مورخ 02/02/1393 شهرداری منطقه 12 و به امضا رجبعلی خسروآبادی مشاور رئیس سازمان و مدیرکل وقت میراث تهران، مجوز تخریب و نوسازی این بنا را صادر کرده بودند ولی در هر دو نامه قید شده است که "اعتبار نامه ها یکساله است و بعد از آن فاقد اعتبار خواهد بود."

در مکاتبات این سینما، نامه ای از "پیروز حناچی، شهردار سابق تهران و مدیر وقت طرح محور فرهنگی لاله زار" وجود دارد که شهرداری منطقه 12 در نامه شماره 74058/11/512 مورخ 26/09/1391 از پژوهشکده فرهنگ و هنر دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران به عنوان مشاور طرح لاله زار نسبت به تخریب و نوسازی این سینما استعلام گرفته و هرچند پیروز حناچی مدیر وقت این پروژه نیز این بنا را در طرح بهسازی خیابان لاله زار واجد ارزش اعلام کرده ولی موکول به نظر میراث فرهنگی کرده است. 

در پاسخ این نامه به شماره 378/ م پ ف /86 مورخ 11/10/1391 آمده است: «پلاک فوق در رده بناهای واجد ارزش عملکردی می باشد که ضوابط خاصی از لحاظ استقرار کاربری در آن باید مد نظر قرار بگیرد. در صورتی که سازمان میراث فرهنگی تخریب و نوسازی این پلاک را مجاز بداند، ضوابط طرح بهسازی خیابان لاله زار ملاک عمل می باشد و در غیر این صورت مشمول بناهای واجد ارزش می گردد.»

در سال 1396 و در آغاز دولت دوازدهم، شهرداری منطقه 12 طی نامه شماره 63038/11/512 در مورخ 16/10/1396 طی استعلامی از اداره کل میراث فرهنگی استان تهران  استعلامی مبنی بر مجوز تخریب  ونوسازی سینما نادر انجام می دهد و آن اداره کل نیز طی نامه شماره 14037/126/962 مورخ 04/11/1396  اعلام می کند : « ملک فوق جزء یکی از سیماهای محور تاریخی لاله زار بوده که ثبت آن در فهرست آثار ملی در دستور کار قرار دارد و مضافاً با توجه به قرارگیری در مجاورت بلافصل بنای ثبتی گراند هتل و قرارگیری در محدوده سایر بناهای ثبتی و واجد ارزش، هر گونه دخل و تصرف و صدور مجوز در ارتباط با ملک منوط به استعلام از این اداره کل خواهد بود.» در این نامه صراحتاً اعلام شده بنا واجد ارزش است و در دستور کار ثبت قرار دارد و با توجه به ابطال زمانی دو نامه سال 91 و 93، نامه فوق الذکر صحه ای بر حفاظت از این بنا ارزشمند و به نوعی ابطال دو نامه قبلی است.

اما در سال 1402 گویا در بازگشت به نامه های 56459/11/512 مورخ 05/11/1401 و نامه شماره 61529/11/512 مورخ 03/12/1401 شهرداری منطقه 12 مبنی بر استعلام مجوز تخریب و نوسای سینما نادر، این اداره کل با بی اعتنایی به نامه قبلی آن اداره مبنی بر ارزشمند بودن بنا و در شرف ثبت بودن در فهرست آثار ملی کشور، مجوز تخریب و نوسازی سینما نادر را به شماره 5838/126/1402 مورخ 28/05/1402 با ارتفاع 9 متر صادر می کند. 

پس از این نامه نیز کمیسیون ماده 5 شهرداری تهران در جلسه 685 مورخ 07/03/1403 در بند 22، تائید مجوز تخریب و نوسازی این سینما را براساس نامه دیگر آن اداره کل به شماره 5838/126/14022 مورخ 28/09/1402صادر می کند.

حال سوال اساسی این است آیا اداره کل میراث فرهنگی استان تهران حافظ میراث فرهنگی، تاریخی و معماری شهر تهران است یا دوشادوش شهرداری تهران کمر به تخریب این بنا  در شهر تهران بسته است؟ شان نزول این اداره کل در استان تهران مگر جز حفاظت از آثار تاریخی نیست؟ حال پس چرا جای مدافع و تخریب گر میراث عوض شده و آن اداره کل تبدیل به کارتابل تخریب آثار تاریخی در تهران شده است؟!

اگر قرار بر رویه قبلی باشد به نظر می رسد شاید اگر این اداره در وزارت میراث ادغام شود بهتر باشد چرا که در این صورت نظارت نهادهای حراستی و بازرسی در وزارت میراث به مراتب بیشتر از اداره کل استانی است و حداقل جلو اینگونه موارد گرفته خواهد شد.

لازم به ذکر است در تمام مجوزات کمیسیون ماده 5 و میراث فرهنگی تهران، ردی از مجوز تخریب و نوسازی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی وجود ندارد و بیم این می رود که شاید عمل خلاف قانونی در حال انجام باشد که انتظار می رود با تغییر دولت و آمدن وزرای جدید در وزارت فرهنگ و ارشاد و میراث فرهنگی؛ هرچه سریعتر به این موضوع ورود و رسیدگی شده تا قبل از هرگونه اقدامی، راهکاری برای آن اندیشیده شود..