کمیته ملی موزه‌های ایران (ایکوم)، در مراسمی که با حضور رئیس و جمعی از اعضای ایکوم و اعضای هیأت امنا و مدیر موزه دکتر حسن حبیبی در بنیاد امیرکبیر (محل این موزه) برگزار شد، از موزه دکتر حبیبی تقدیر کرد.
به گزارش خبرنگار اطلاعات، در این مراسم دکتر شفیقه رهیده همسر مرحوم دکتر حبیبی و مؤسس موزه، ضمن معرفی اعضای هیأت امنای این موزه، با اشاره به خدمات مرحوم دکتر حبیبی بیان کرد: دکتر مجید قاسمی، مدیرعامل بانک پاسارگاد در راه‌اندازی این موزه خیلی از ما حمایت کرد. دکتر احمد دانیالی سال‌ها در ریاست‌جمهوری فعالیت کرد و امروز در کنار ما در بنیاد امیرکبیر همکاری دارد و سال‌ها مدیر دفتر انجمن ایران‌شناسی بود. دکتر حمید میرزاده، عضو هیأت‌امنای موزه دکتر حبیبی، استاد دانشگاه است و چند سالی هم رئیس دانشگاه آزاد اسلامی بود و سال‌های زیادی هم معاونت اجرایی ریاست‌جمهوری را در دوره آقای هاشمی رفسنجانی برعهده داشت و رئیس سازمان برنامه و بودجه هم بود. آقای مجید قمی هم رئیس آسایشگاه کهریزک بود و من عضو هیأت امنای آنجا هستم و حدود 40 سال است که باهم همکاری داریم. الان آقای قمی، بیمارستانی در همان نزدیکی کهریزک تأسیس کرده و حدود 2هزار متر از خانه‌های اطراف آنجا را خریده و در حال گسترش بیمارستان است تا بتواند در آن محله‌های فقیرنشین، خدمات درمانی ارزان ارائه کند. خانم دکتر آزاده حبیبی، دختر مرحوم حبیبی هم استاد تمام دانشگاه علوم پزشکی تهران است و در کنار دکتر باقر لاریجانی، در پژوهشگاه غدد همکاری دارد و در موزه با ما هم همکاری میکند. آقای دکتر سیدصمد آقامیری هم نماینده موزه در ایکوم است.
احمد محیط طباطبایی، رئیس ایکوم نیز در این مراسم اظهار کرد: آقای رضا توسلی، مدیر خانه موزه سیمین و جلال امروز در کنار ما حضور دارد. همچنین خانم سوسن نیکزاد امروز در این نشست حاضر شده است که مدیر موزه سیار سفیران صلح است. این موزه، در واقع یک ماشین است که کلکسیونی از عروسک‌های دست‌ساز را به نواحی مختلف برای نمایش می‌برد و به چندین کشور خارجی هم سفر کرده و علاوه بر نمایش عروسک‌های ایرانی، مجموعه‌ای از عروسک‌های آنها را گردآوری کرده برای نمایش به ایران آورده است. در واقع این کلکسیون دوم، میراث مشترک ملل است. خانم آفرین امامی، مدیر مجموعه میراث جهانی کاخ گلستان و خانم کیمیا امینی مسؤول موزه‌های دانشگاهی موزه ملی علوم و فناوری ایران نیز از همکاران ایکوم هستند که امروز در این جلسه حضور دارند.
وی ادامه داد: موزه دکتر حبیبی به تازگی به مجموعه ایکوم پیوسته است. در این مجموعه آثار باارزشی نگهداری می‌شوند که به همت خانم دکتر رهیده، همسر دکتر حبیبی در اینجا گردآوری شده‌اند.
سید محمود دعایی، سرپرست روزنامه اطلاعات نیز طی سخنانی گفت: بانی اصلی این موزه البته خود مرحوم دکتر حبیبی است که نیت پاکی داشت و هرچه در توان و اختیار داشت، به مردم ایران عرضه کرد.
در این برنامه، سید احمدمحیط طباطبایی درباره شکل‌گیری ایکوم جهانی (ICOM) توضیح داد: طی جنگ جهانی دوم آسیب‌های زیادی به مجموعه‌های فرهنگی، هنری و تاریخی وارد شد. بعد از جنگ، فاتحان، نهادهای مختلفی از جمله سازمان ملل را تأسیس کردند تا صلح را در جهان پایدار کنند. در این راستا نهاد یونسکو برای توجه دادن به اهمیت آموزش و آگاهی شکل گرفت. نهاد ایکوم نیز، یک سال پس از پایان جنگ جهانی دوم، در سال ۱۹۴۶به عنوان یک نهاد غیردولتی تأسیس شد. مقر این نهاد در پاریس است زیرا قوانین فرانسه در مقایسه با سایر کشورها برای نهادهای غیردولتی بهتر بود. در طول بیش از ۷۵سالی که از تأسیس ایکوم گذشته، تحولات زیادی در این نهاد اتفاق افتاده است و به‌تدریج تعریف و وظایف موزه، همزمان به سایر تحولات جهان، تغییر کرده است .
وی افزود: موزه‌ها ۴مرحله کلاسیک را طی کردند. در ابتدا موزه، نهادی برای نگهداری آثار هنری و تاریخی بود و موزه‌داران به این مجموعه‌ها افتخار می‌کردند. در دهه ۷۰، موزه محلی شد که دلایل تولید آثار هنری را شرح می‌داد. موزه‌ها سپس به این پرسش پاسخ دادند که حفظ آثار تاریخی امروز به چه دردی می‌خورد و به کدام نیاز ما جواب می‌دهد؟ در پاسخ استدلال کردند که علم خوب است اگر ما نگاه موزه‌ای به آن داشته باشیم و از دستاوردهای گذشتگان در زندگی امروز بهره ببربم. مثلا اگر در مصرف و بهره‌برداری از آب، همان نگاه و سبک گذشته را حفظ کرده بودیم، امروز دچار بحران آب نمی‌شدیم. در واقع دلیل بروز بحران، فراموش کردن سبک مدیریت سنتی است.
رئیس ایکوم ایران خاطرنشان کرد: امروزه به جایی رسیدیم که می‌گوییم مهم‌ترین چیز در موزه‌ها، اندیشه انسانی است؛ یعنی موزه جایی است که فکر بشر را حفظ و به نسل بعدی معرفی میکند. مثلا در موزه دکتر حبیبی، اندیشه ایشان، شناخته و به عموم مردم منتقل می‌شود.
امروزه کتابخانه هم یک موزه است، زیرا هر کتاب، بخشی از اندیشه بشری است؛ در نتیجه مرکز اسناد و کتابخانه ملی ایران هم، در حال حاضر عضو ایکوم هستند.
وی ادامه داد: ما در ایران 65 موزه علمی و دانشگاهی داریم. موزه‌های دانشگاهی، گاهی گذشته و تاریخ آن دانشگاه را معرفی می‌کنند و گاهی معرف علم و اندیشه استادان آن دانشگاه هستند.
محیط طباطبایی با اشاره به گذشته پربار روزنامه اطلاعات و موزه این مؤسسه گفت: ما در روز جهانی موزه‌ها آیینی داریم که طی آن، موزه‌های مختلف تجربه‌های خود را با یکدیگر به اشتراک می‌گذارند و از موزه‌های برتر تقدیر می‌شود. امسال، موزه دکتر حبیبی برای اولین بار در این آیین شرکت کرد و در شاخص‌های نگهداری و حفاظت و اعمال استانداردهای فنی و توسعه فیزیکی مورد تقدیر ایکوم قرار گرفت.
در ادامه، رئیس کمیته ملی موزه‌های ایران از طرف ایکوم لوح تقدیری را به خانم رهیده، مدیر موزه دکتر حبیبی اهدا کرد.متن این تقدیرنامه به شرح ذیل است:
موزه گنجینه و کتابخانه اهدایی مرحوم دکتر حسن حبیبی
با نهایت خوشبختی، مفتخریم اعلام نماییم که در پانزدهمین دوره آیین انتخاب موزه برتر، آن موزه توانسته است به دلیل فعالیت‌های انجام داده در سال 1400، در شاخص‌های نگهداری و حفاظت، اعمال استانداردهای فنی و توسعه فیزیکی با کسب رتبه میان موزه‌های خصوصی، مورد تقدیر هیأت داوران قرار گرفته است.
این، حاصل کوشش و برنامه‌های سازنده و روش‌های بهینه‌ای است که شما اتخاذ فرموده‌اید. آنچه گذشته است، چراغ راه پیموده و نوربخش مسیر آینده است. از خدواند منان برای شما و همکاران گرانمایه موزه، توفیق روزافزون آرزومندیم.
کمیته ملی موزه‌های ایران
گفتنی است زنده‌یاد دکتر حسن ابراهیم حبیبی، یکی از رجال سیاسی تأثیرگذار در تاریخ، فرهنگ و سیاست ایران بود که در تدوین پیش‌نویس قانون اساسی نقش بسزایی داشت. از جمله مهم‌ترین مسؤولیت‌های او می‌توان به عهده‌‌داری وزارت علوم و آموزش عالی، وزارت دادگستری، معاون اول رئیس‌جمهوری، عضویت مجمع تشخیص مصلحت نظام و عضویت شورای نگهبان اشاره کرد.
مرحوم دکتر حبیبی، یک سیاستمدار بااخلاق بود. فضیلت، انسانیت، بزرگ‌منشی، تواضع و فروتنی وی مثال‌زدنی بود. همواره از غرور و نخوت و تکبر دوری می‌جست و از دورویی، ریا و دغل‌بازی که فرهنگ رایج روزگار ماست، به‌شدت پرهیز داشت. با تلاش خستگی‌ناپذیر در طول حیات پربارش، عاشقانه به ملت و فرهنگ ایران خدمت کرد و این‌چنین بود که شخصیت علمی و فرهنگی با ویژگی‌های اخلاقی از وی چهره‌ای ماندگار و متمایز ساخته است. وی به اخلاق‌مداری در زمینه‌های سیاسی، اجتماعی، ادبی و فرهنگی سخت پایبند بود.
از ویژگی‌های بارز دکتر حبیبی، علاقه وی به ایران اسلامی بود. عشق او به ایران وصف‌ناپذیر بود. مهر وطن با رگ و پوست وی عجین شده بود. عشق به وطن این عاشق دلسوخته را در نوشته‌هایش به‌خوبی می‌توان یافت.
حبیبی در دانشگاه سوربن فرانسه دو دکترا گرفت؛ دکتری حقوق و جامعه‌شناسی. در این ایام بسیاری از کتاب‌ها و آثار هنری را جمع کرد و با خود به تهران آورد. در ایام معاون اولی دو رئیس‌جمهوری هم هدایایی از مردم و مقامات کشورهای مختلف دریافت کرده بود که تصور داشت هیچ‌کدام متعلق به خودش نیست و مالک آنها مردم ایران هستند. علاوه بر این، کالاهای هنری مختلفی هم خریداری و نگهداری کرد و در دهه آخر زندگی تصمیم گرفت با تأسیس بنیاد امیرکبیر، همه این آثار را وقف کند.
بنیاد امیرکبیر، سال ۱۳۸۵در مجموعه ایران‌شناسی پا گرفت. چند سالی نگذشته بود که شهرداری تهران تصمیم گرفت، باغ دقت و عمارت پهلوی آن را مرمت کند و در اختیار بنیاد و اموالش قرار دهد. شفیقه رهیده، همسر حبیبی از بی‌قراری او برای افتتاح موزه در باغ دقت بارها گفته است. بناد امیرکبیر (موزه دکتر حبیبی) دو مجموعه دارد. نخست کتابخانه که شامل سی هزار جلد کتاب‌های شخصی مرحوم حبیبی و کتاب‌های اهدایی به او است. کتاب‌هایی به زبان فارسی، عربی، فرانسه و انگلیسی و تعداد نه‌چندان کمی نسخه‌های خطی به همراه چند قباله، عقدنامه، فرمان حکومتی و اسناد اداری و دولتی قدیمی که علاوه بر جنبه تاریخی، مدارک مقبولی برای تحقیقات افراد علاقه‌مند هستند. بخش دوم، گنجینه آثاری مشتمل بر نقاشی‌های قهوه‌خانه‌ای، پارچه‌های دستباف ایرانی از قرن سیزدهم و تعدادی اثر هنری دیگر است که بنا به علاقه خریداری شده‌اند و همچنین مجموعه‌ای از سکه‌ها، مدال‌ها، تمبرها، لوح‌ها و ظروف و هرچیز دیگری که مرحوم حبیبی در آمدوشد دیدارهای دیپلماتیک از اشخاص و ملت‌های مختلف هدیه گرفته بود .
