بقایای 8 مجموعه بنای هخامنشی در پاسارگاد دیده می شود، بناهایی که از نظر قدمت و اصالت و نوع معماری و کاربری نمونه مشابهی در دنیا ندارند .
این محوطه دو هزار و 500 ساله به یکی از اصلی ترین جاذبه گردشگری فارس تبدیل شده به طوری که تمامی تورهای ورودی به این استان، بازدید از این محوطه را در بسته سفر خود دارند اما اکثر گردشگران داخلی در بازدید ازاین مجموعه تنها به دیدن آرامگاه کورش اکتفا می کنند .به گفته یکی از راهنمایان و فعالین حوزه گردشگری هنوز بسیاری از گردشگران ورودی به سایت های تاریخی از این اماکن اطلاعات دقیقی ندارند و تنها اسم و آدرس این آثار را شندیده اند و البته در اکثر سایت ها هم اطلاعات چندانی در اختیار گردشگران قرار نمی گیرد و متاسفانه همه آن ها هم از راهنمایان تخصصی حاضر در محل بهره نمی برند.
زارع با تاکید بر اینکه جا دارد فعالیت های فرهنگی تنها به معرفی صرف آثار ختم نشود، تاکید کرد:در حال حاضر در کنار آثار تاریخی ایران و به تبع آن فارس به ویژه آثاری که در فهرست جهانی هم به ثبت رسیده اند تنها یک یا چند تابلو معرفی دیده می شود که آنقدر نازیبا طراحی شده اند و حتی در محل های نامناسب قرار دارند که گردشگران رغبت خواندن آن ها هم ندارند.
به گفته وی چنانچه در این سایت ها کتابچه های راهنما به گردشگرانی که از راهنمایان گردشگری استفاده نمی کنند ارایه شود بی شک این افراد ترغیب می شوند که تمامی آثار را با دقت ببینند.
در این رابطه امیر حسین حکمت نیا ومدرس دانشگاه و فعال حوزه گردشگری فارس به خبرنگار ما گفت: متاسفانه گردشگری روایت محور در فارس مغفول مانده است و باید این نوع گردشگری در استان رونق بگیرد.
وی با تاکید بر اینکه آن زمان که گردشگری به دیدن تک بناها خلاصه می شد، گذشته است، افزود: در حال حاضر گردشگران را باید با روایت ها و داستان هایی که در سایت های تاریخی وجود دارد آشنا کرد تا ماندگاری وجذب گردشگران در این اماکن افزایش یابد. حکمت نیا با ذکر مثالی به تکمیل سخنانش پرداخت و گفت: به طور مثال کمتر گردشگری می داند که در دوره های مختلف تاریخی به آرامگاه کورش چه می گفتند و چه آیین ها و مراسمی در این محل برگزار می شده است.
این مدرس دانشگاه ادامه داد:یکی از بناهای هخامنشی در مجموعه پاسارگاد برج سنگی است که گروهی آن را مقبره کمبوجیه پسر کوروش می دانند و بعضی هم آن را آتشکده یا نیایشگاه به شمار می آورند و برخی نیز آن را (گنج خانه کوروش) خوانده اند که در آن اسناد و مدارک مهم دولت هخامنشی بایگانی می شده است.
به گفته این فعال حوزه گردشگری به احتمال زیاد این بنا با توجه به نقشه و معماری آن کارکردی آیینی داشته است. نمونه ای از این بنا در نقش رستم با نام کعبه زرتشت وجود دارد که از روی این بنا الگوبرداری شده است.این بنا در دوره اسلامی به نام زندان سلیمان معروف بوده است. وی ادامه داد: دانستن این نوع اظهار نظرها برای گردشگران بسیار جالب است اما این روزها در کمتر تور گردشگری از این توضیحات استفاده می شود.
حکمت نیا با تاکید بر اینکه باید تورهای گردشگری استان روایت محور باشند، افزود: نه تنها مجموعه ای چون پاسارگاد بلکه دیگر آثار تاریخی در استان به ویژه در شهر شیراز دارای روایت های بسیاری هستند که شنیدن آن ها برای گردشگران جالب است.
وی در ادامه گفت: در اطراف آرامگاه کوروش باغی وجود داشته که هم اکنون بقایایی از آبراهه های آن دیده می شود و چند سال قبل هم این باغ در فهرست جهانی و به عنوان نخستین باغ ایرانی در یونسکو ثبت شد و جا دارد که این محوطه هم به گردشگران به درستی معرفی شود.
بنابر این گزارش مجموعه آثار پاسارگاد در محوطه ای به طول 3 کیلومتر و عرض 2 کیلومتر است و شامل مجموعه بناهایی چون آرامگاه کوروش، برج سنگی، محوطه مقدس، مسجد اتابکی، تل تخت و کاخ ها می باشد که هم اکنون این مجموعه ها در فاصله بسیاری از یکدیگر قرار دارد .به گفته حمید فدایی مدیر پایگاه میراث جهانی پاسارگاد، این آثار ارتباط مستقیم با یکدیگر دارند و با اندازه گیری های ژئوفیزیک که در جریان کاوش ها و بررسی های باستان شناسی در محل انجام شده، این ارتباط قطعی شده، چرا که در فاصله بین سازه های موجود، آثاری در دل خاک نهفته است.
وی در گفت وگو با خبرنگار ما، با بیان اینکه در حال حاضر ردی از دیوارهای هخامنشی نیز در این مجموعه دیده شده، افزود: در واقع این محوطه تاریخی، زمانی پایتخت هخامنشی بوده و نوع ساختار و مصالح به کار رفته نشان می دهد بناها کاملا سلطنتی بوده است.
مدیر پایگاه میراث جهانی پاسارگاد با اشاره به مطالعات باستان شناسی در این محوطه هخامنشی، گفت: بنابر این تحقیقات مشخص شده که شبکه ارتباطی بزرگی بین بناهای هخامنشی پاسارگاد وجود داشته است و با توجه به کاربری های بناها و مسیر دسترسی موجود، پاسارگاد محوطه ای هخامنشی است که تنها با مطالعات و کاوش های باستان شناسی می توان دیگر بناهای موجود در این محوطه که هم اکنون در زیر خاک مدفون است را به صورت دقیق شناسایی کرد.
فدایی از انجام برنامه های مطالعاتی توسط گروه های متخصص ایرانی و خارجی در محوطه پاسارگاد خبر داد و افزود: بی شک برای رسیدن به پاسخ سوالات مطرح شده و ابهاماتی که در محوطه وجود دارد این تیم های متخصص شروع به فعالیت کرده اند و امید است در آینده ای نزدیک با کاوش های باستان شناسی، این آثار از دل خاک بیرون بیاید و گردشگران نیز از نزدیک این بناها را ببینند.وی ادامه داد: در حال حاضر فصل سوم کاوش های باستان شناسی در محوطه آرامگاه کمبوجیه یا برج سنگی آغاز شده است .
بنابراین گزارش طبق اسناد تاریخی موجود« پیترو دلاواله» نخستین سیاح اروپایی است که در سال 1031 هجری قمری از مقبره مادر سلیمان(ع) همان آرامگاه کوروش دیدن می کند. وی یکی از باورهای مردم فارس‌را این گونه ثبت می کن؛ در پاسارگاد، درخت سرو کهنسالی است که بزرگترین و زیباترین سروی است که در تمام عمردیده‌ام. بزرگی اش دلیل قدمتش است و دلیل دیگر، اعتقادی است که مسلمانان بدان دارند. از تنه‌کوچک یکی از شاخه‌های پایین نوعی صمغ برون می تراود که ایرانیان به خصوص طبقه عوام،معتقدند که این خون اعجازانگیزی است که هر روز جمعه ـ که روز مقدس مسلمانان است ـ از آن‌می تراود. در حفره بزرگی که در وسط این درخت وجود دارد و دو تن می توانند در آن جای گیرند،شمع روشن می کنند و این بنا به رسمی است که به موجب آن ایرانیان تمام درختان بزرگ و کهنسال‌را گرامی می دارند و عقیده دارند که این درختان پناهگاه ارواح سعادتمند هستند و به همین سبب آنها را پیر یا شیخ و یا امام می نامند.
بنابر دیگر اسناد تاریخی از سال ۱۰۸۳ هجری قمری تا حدود سال ۱۳۰۰ هجری قمری هم ورود مردان به این آرامگاه ممنوع بوده و این مقبره،زیارتگاهی ویژه زنان بوده است.
46
