با فرارسیدن فصل گرما، خطر آتش سوزی منابع طبیعی و زیست محیطی افزایش می یابد وهر سال در این فصل ده ها هکتار از عرصه های طبیعی استان فارس عمدتا با دخالت انسان در آتش می سوزد و تلی از خاکستر در زیستگاه ها و رویشگاههای طبیعی این استان برجای می ماند.
آتش سوزی جنگل و مرتع و مناطق زیست محیطی همواره به عنوان یکی از مهم‌ترین معضلات حوزه محیط زیست و منابع طبیعی در استان فارس مطرح بوده و حال که بیشتر مناطق این استان با خشکسالی پیاپی دست و پنجه نرم می‌کنند، این معضل بیشتر نمود می یابد و نگران کننده تر است.
با وقوع آتش سوزی دراین مناطق دستگاه های مختلف ازجمله فرمانداری ها، بسیج ، نیروهای مردمی، نیروهای نظامی و انتظامی،عوامل آتش نشانی،نیروهای پالایشگاه شیراز، یگان های حفاظت محیط زیست و منابع طبیعی، بخشداری ها و دهیاری ها ، هلال احمر ، شهرداری ها و دیگر سازمان ها و نهادهایی که امکانات ترابری یا اطفای آتش در اختیار دارند به میدان می آیند.
گاه صحنه هایی بدیع از مشارکت جمعی نیز در این حوادث رقم می خورداما همانقدر که وجود روح جمعی و مشارکت همگانی برای خاموش کردن آتش در این مناطق لازم است ، اقدامات پیشگیرانه و بازدارنده نیز لازم است تا اصولا آتش سوزی رخ ندهد یا دامنه آن وسیع نشود.
معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری فارس به همراه مدیر کل ستاد حوادث غیر مترقبه این استان اخیرا از تجهیزات اطفای حریق اداره کل حفاظت محیط زیست فارس مستقر در پارک ملی بموی شیراز بازدید کردند.
سعید محمودی مدیر کل حفاظت محیط زیست استان فارس در حاشیه این بازدید بر لزوم آماده سازی نیروهای اجرایی حفاظت محیط زیست برای نشاندن آتنش در مناطق، ایجاد هماهنگی اجرایی،همکاری بین دستگاه های اجرایی، استفاده مناسب از امکانات و ظرفیت های اجرایی آنها و مشارکت جوامع محلی و تشکل های مردم نهاد در کنترل آتش سوزی ها تاکید کرد.
مدیر کل حفاظت محیط زیست استان فارس گفت: آتش سوزی از عوامل تهدید کننده و مخرب محیط زیست است که با بررسی ها و تحقیقات سال های گذشته کانون های مستعد بروز آتش سوزی در استان شناسایی و تیم های عملیاتی اطفای آتش تشکیل می شوند و در مناطق مذکور حضور دائم خواهند داشت.
وی بر توجه جدی به مباحث آتش سوزی و تعامل سایر دستگاهها در مواقع آتش سوزی تاکید کرد و گفت: 5 منطقه مستعد آتش سوزی در استان فارس شامل مناطق ارژن و پریشان، مله گاله، میانجنگل، بختگان و پارک ملی بمو است.
نگاهی به همین پنج منطقه معرفی شده نشانگر آن است که عامل انسانی عامل بروز اغلب آتش سوزی ها دراین مناطق است.
به گفته منابع موثق اغلب آتش سوزی ها در پارک ملی بموی شیراز با دخالت عامل انسانی و عمدی انجام می گیرد ، شکارچیان غیر مجاز معمولا با به راه انداختن آتش در گوشه ای از این پارک سعی می کنند حواس محیط بانان را پرت و آنان را مشغول به خاموش کردن آتش کنند تا با ورود غیر قانونی از محلی دیگر به این پارک آتش حرص و طمع خود را به جان حیات وحش این منطقه بیفکنند.
پارک ملی بمو در فاصله 10 کیلومتری شمال شیراز 48 هزار هکتار وسعت دارد و یکی از مناطق چهارگانه طبیعی در استان فارس است. این پارک ملی از لحاظ شمار حیوانات و تنوع حیات‌وحش، بعد از پارک‌های ملی گلستان و ارومیه در مقام سوم اهمیت قرار دارد.
در زیستگاه طبیعی بمو، علاوه بر پلنگ، پستاندارانی از جمله، آهو، قوچ و میش، بز و پازن و پرندگانی همچون عقاب طلایی زندگی می‌کنند و کفتار، گربه جنگلی، گربه وحشی و جغد کوچک و شاه بوف از دیگر حیوانات این منطقه است.
این پارک ملی دارای 112 گونه جانوری 69 گونه پرنده و 21 گونه پستاندار، 19 گونه خزنده و 3 گونه دو زیست و همچنین گونه‌های مختلف گیاهی است اما گونه های آهو، قوچ و میش، بز و پازن بیش از سایر گونه ها نظر شکارچیان غیر مجاز را جلب می کند.
معمولا آتش بُرهایی در اطراف این پارک احداث می شود اما آتش هر سال در پارک ملی بمو زبانه می کشد و به رغم وجود تجهیزات هیچ سالی نیست که شاهد آتش سوزی گسترده در این منطقه زیست محیطی نباشیم.
آتش سوزی در سایر مناطق از جمله ارژن و پریشان و بختگان متاثر از تداوم خشکسالی است، معمولا خاک این مناطق به علت تراکم بافت گیاهی سالهای مختلف دچار خودسوزی می شود که حاصل این پدیده ایجاد ستون هایی از دود و آلودگی است که گاه روزها و هفته ها هوای منطقه را آلوده می سازد.
در سایر مناطق از جمله مله گاله و میانجنگل شهرستان فسا نیز دخالت عامل انسانی در آتش سوزی ها موثر است ، معمولا گردشگرانی که به این مناطق می آیند و چوپانان بدون توجه به عواقب روشن نگه داشتن آتش ، گاه آتشی را روش می کنند و آن را در طبیعت رها می سازند.
در سال های گذشته دهها هکتار از این مناطق دچار آتش سوزی شده است.
بیشتر گمانه زنی‌ها بر آتش سوزی در مناطق زیست محیطی فارس متوجه سهل انگاری افراد طبیعت گرد است که بدون دقت آتش روشن می کنند و این موضوع می‌تواند باعث سرایت آتش به دیگر مناطق شود.
در عین حال عمدی بودن آتش سوزی را هم نمی توان رد کرد، در بسیاری موارد ما شاهد آتش‌سوزی‌های عمدی از سوی افراد سودجو هستیم، این آتش‌سوزی‌ها برای بهره‌گیری از حیات وحش این مناطق انجام میشود.
تجهیزات محیط بانان در هنگام بروز پدیده آتش در مناطق مختلف استان فارس شامل آتش کوب ، فلاکسی بک، خودروهای مجهز به روت فایر ، تراکتور مجهز به مخزن و پمپ آب پاش و کوله پشتی های آبپاش است که همه این ادوات و ابزار در استان طراحی و ساخته شده است.
عرصه های منابع طبیعی استان فارس از نظر احتمال آتش‌سوزی به سه قسمت بحرانی، حساس و معمولی تقسیم شده است و براساس همین تقسیم‌بندی امکانات و تجهیزات اطفای حریق در بین این مناطق توزیع می شود.
مدیرکل منابع طبیعی استان فارس دراین زمینه گفت: در مناطق بحرانی مانند کازرون، پاسارگاد، رستم، ممسنی، سپیدان، فیروزآباد چند گروه اطفای حریق مردمی وجود دارد که بلافاصله بعد از اعلام آتش‌سوزی وارد عمل می شوند و شروع به اطفای حریق می‌کنند و در برخی موارد قبل از رسیدن نیروهای منابع طبیعی، آتش‌سوزی توسط این نیروها مهار میشود.
مهرزاد بوستانی به ایرنا گفت: به دلیل نزدیکی این گروه‌ها به محل حادثه، آتش‌سوزی سریع مهار و از خسارت زیاد به منابع طبیعی جلوگیری میشود.
استان فارس با داشتن بیش از دو میلیون و ۲۵۰هکتار جنگل ۱۷درصد جنگلهای کشور را به خود اختصاص داده است.
با توجه به شرایط آب و هوایی و خشک شدن پوشش در این فصل، احتمال وقوع آتش سوزی درعرصه های مناطق جنگلی و مرتعی استان فارس امسال بسیار بالاست.
به نظر می رسد با توجه به حجم و گستردگی آتش سوزی ها و گسترده وسیع استان فارس در برخورداری از منابع طبیعی و زیست محیطی این استان نیازمند استقرار دائم بالگرد برای خاموش کردن آتش سوزی ها باشد ، استفاده از بالگرد در مناطق زیست محیطی و منابع طبیعی فارس در آتش سوزی سالهای گذشته هم مرسوم بوده و گاه که حجم آتش سوزی ها گسترده می شود با تاخیر فراوان بالگرد به این مناطق اعزام می شود.
از سوی دیگر هر چند مدیریت بحران استان فارس در حد توان خود در مواقع بحران در صحنه حضور دارد اما به نظر می رسد مهار آتش سوزی ها در منابع طبیعی و مناطق زیست محیطی فارس به یک تشکیلات انسجام یافته و منظم نیازدارد تا اصولا تفکیکی بین محیط زیست ، منابع طبیعی ، جنگل ، مرتع ، زیست بوم و تالاب قائل نباشد و از افتادن توپ در زمین این دستگاه و آن دستگاه جلوگیری شود.
تا پیش از این، حوادث بیشتر در قالب زلزله و سیل دیده می شد اما در سالهای اخیر با تداوم خشکسالی و افزایش بیکاری ناشی از آن و مهاجرت روستاییان، با وقوع آتش سوزی ها عمدی در عرصه های طبیعی باید اولویت مهار بحران را در برخی مناطق به آتش سوزی و اطفای آتش داد.
6113 /1876
انتهای پیام آتش سوزی جنگل و مرتع و مناطق زیست محیطی همواره به عنوان یکی از مهم‌ترین معضلات حوزه محیط زیست و منابع طبیعی در استان فارس مطرح بوده و حال که بیشتر مناطق این استان با خشکسالی پیاپی دست و پنجه نرم می‌کنند، این معضل بیشتر نمود می یابد و نگران کننده تر است.
با وقوع آتش سوزی دراین مناطق دستگاه های مختلف ازجمله فرمانداری ها، بسیج ، نیروهای مردمی، نیروهای نظامی و انتظامی،عوامل آتش نشانی،نیروهای پالایشگاه شیراز، یگان های حفاظت محیط زیست و منابع طبیعی، بخشداری ها و دهیاری ها ، هلال احمر ، شهرداری ها و دیگر سازمان ها و نهادهایی که امکانات ترابری یا اطفای آتش در اختیار دارند به میدان می آیند.
گاه صحنه هایی بدیع از مشارکت جمعی نیز در این حوادث رقم می خورداما همانقدر که وجود روح جمعی و مشارکت همگانی برای خاموش کردن آتش در این مناطق لازم است ، اقدامات پیشگیرانه و بازدارنده نیز لازم است تا اصولا آتش سوزی رخ ندهد یا دامنه آن وسیع نشود.
معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری فارس به همراه مدیر کل ستاد حوادث غیر مترقبه این استان اخیرا از تجهیزات اطفای حریق اداره کل حفاظت محیط زیست فارس مستقر در پارک ملی بموی شیراز بازدید کردند.
سعید محمودی مدیر کل حفاظت محیط زیست استان فارس در حاشیه این بازدید بر لزوم آماده سازی نیروهای اجرایی حفاظت محیط زیست برای نشاندن آتنش در مناطق، ایجاد هماهنگی اجرایی،همکاری بین دستگاه های اجرایی، استفاده مناسب از امکانات و ظرفیت های اجرایی آنها و مشارکت جوامع محلی و تشکل های مردم نهاد در کنترل آتش سوزی ها تاکید کرد.
مدیر کل حفاظت محیط زیست استان فارس گفت: آتش سوزی از عوامل تهدید کننده و مخرب محیط زیست است که با بررسی ها و تحقیقات سال های گذشته کانون های مستعد بروز آتش سوزی در استان شناسایی و تیم های عملیاتی اطفای آتش تشکیل می شوند و در مناطق مذکور حضور دائم خواهند داشت.
وی بر توجه جدی به مباحث آتش سوزی و تعامل سایر دستگاهها در مواقع آتش سوزی تاکید کرد و گفت: 5 منطقه مستعد آتش سوزی در استان فارس شامل مناطق ارژن و پریشان، مله گاله، میانجنگل، بختگان و پارک ملی بمو است.
نگاهی به همین پنج منطقه معرفی شده نشانگر آن است که عامل انسانی عامل بروز اغلب آتش سوزی ها دراین مناطق است.
به گفته منابع موثق اغلب آتش سوزی ها در پارک ملی بموی شیراز با دخالت عامل انسانی و عمدی انجام می گیرد ، شکارچیان غیر مجاز معمولا با به راه انداختن آتش در گوشه ای از این پارک سعی می کنند حواس محیط بانان را پرت و آنان را مشغول به خاموش کردن آتش کنند تا با ورود غیر قانونی از محلی دیگر به این پارک آتش حرص و طمع خود را به جان حیات وحش این منطقه بیفکنند.
پارک ملی بمو در فاصله 10 کیلومتری شمال شیراز 48 هزار هکتار وسعت دارد و یکی از مناطق چهارگانه طبیعی در استان فارس است. این پارک ملی از لحاظ شمار حیوانات و تنوع حیات‌وحش، بعد از پارک‌های ملی گلستان و ارومیه در مقام سوم اهمیت قرار دارد.
در زیستگاه طبیعی بمو، علاوه بر پلنگ، پستاندارانی از جمله، آهو، قوچ و میش، بز و پازن و پرندگانی همچون عقاب طلایی زندگی می‌کنند و کفتار، گربه جنگلی، گربه وحشی و جغد کوچک و شاه بوف از دیگر حیوانات این منطقه است.
این پارک ملی دارای 112 گونه جانوری 69 گونه پرنده و 21 گونه پستاندار، 19 گونه خزنده و 3 گونه دو زیست و همچنین گونه‌های مختلف گیاهی است اما گونه های آهو، قوچ و میش، بز و پازن بیش از سایر گونه ها نظر شکارچیان غیر مجاز را جلب می کند.
معمولا آتش بُرهایی در اطراف این پارک احداث می شود اما آتش هر سال در پارک ملی بمو زبانه می کشد و به رغم وجود تجهیزات هیچ سالی نیست که شاهد آتش سوزی گسترده در این منطقه زیست محیطی نباشیم.
آتش سوزی در سایر مناطق از جمله ارژن و پریشان و بختگان متاثر از تداوم خشکسالی است، معمولا خاک این مناطق به علت تراکم بافت گیاهی سالهای مختلف دچار خودسوزی می شود که حاصل این پدیده ایجاد ستون هایی از دود و آلودگی است که گاه روزها و هفته ها هوای منطقه را آلوده می سازد.
در سایر مناطق از جمله مله گاله و میانجنگل شهرستان فسا نیز دخالت عامل انسانی در آتش سوزی ها موثر است ، معمولا گردشگرانی که به این مناطق می آیند و چوپانان بدون توجه به عواقب روشن نگه داشتن آتش ، گاه آتشی را روش می کنند و آن را در طبیعت رها می سازند.
در سال های گذشته دهها هکتار از این مناطق دچار آتش سوزی شده است.
بیشتر گمانه زنی‌ها بر آتش سوزی در مناطق زیست محیطی فارس متوجه سهل انگاری افراد طبیعت گرد است که بدون دقت آتش روشن می کنند و این موضوع می‌تواند باعث سرایت آتش به دیگر مناطق شود.
در عین حال عمدی بودن آتش سوزی را هم نمی توان رد کرد، در بسیاری موارد ما شاهد آتش‌سوزی‌های عمدی از سوی افراد سودجو هستیم، این آتش‌سوزی‌ها برای بهره‌گیری از حیات وحش این مناطق انجام میشود.
تجهیزات محیط بانان در هنگام بروز پدیده آتش در مناطق مختلف استان فارس شامل آتش کوب ، فلاکسی بک، خودروهای مجهز به روت فایر ، تراکتور مجهز به مخزن و پمپ آب پاش و کوله پشتی های آبپاش است که همه این ادوات و ابزار در استان طراحی و ساخته شده است.
عرصه های منابع طبیعی استان فارس از نظر احتمال آتش‌سوزی به سه قسمت بحرانی، حساس و معمولی تقسیم شده است و براساس همین تقسیم‌بندی امکانات و تجهیزات اطفای حریق در بین این مناطق توزیع می شود.
مدیرکل منابع طبیعی استان فارس دراین زمینه گفت: در مناطق بحرانی مانند کازرون، پاسارگاد، رستم، ممسنی، سپیدان، فیروزآباد چند گروه اطفای حریق مردمی وجود دارد که بلافاصله بعد از اعلام آتش‌سوزی وارد عمل می شوند و شروع به اطفای حریق می‌کنند و در برخی موارد قبل از رسیدن نیروهای منابع طبیعی، آتش‌سوزی توسط این نیروها مهار میشود.
مهرزاد بوستانی به ایرنا گفت: به دلیل نزدیکی این گروه‌ها به محل حادثه، آتش‌سوزی سریع مهار و از خسارت زیاد به منابع طبیعی جلوگیری میشود.
استان فارس با داشتن بیش از دو میلیون و ۲۵۰هکتار جنگل ۱۷درصد جنگلهای کشور را به خود اختصاص داده است.
با توجه به شرایط آب و هوایی و خشک شدن پوشش در این فصل، احتمال وقوع آتش سوزی درعرصه های مناطق جنگلی و مرتعی استان فارس امسال بسیار بالاست.
به نظر می رسد با توجه به حجم و گستردگی آتش سوزی ها و گسترده وسیع استان فارس در برخورداری از منابع طبیعی و زیست محیطی این استان نیازمند استقرار دائم بالگرد برای خاموش کردن آتش سوزی ها باشد ، استفاده از بالگرد در مناطق زیست محیطی و منابع طبیعی فارس در آتش سوزی سالهای گذشته هم مرسوم بوده و گاه که حجم آتش سوزی ها گسترده می شود با تاخیر فراوان بالگرد به این مناطق اعزام می شود.
از سوی دیگر هر چند مدیریت بحران استان فارس در حد توان خود در مواقع بحران در صحنه حضور دارد اما به نظر می رسد مهار آتش سوزی ها در منابع طبیعی و مناطق زیست محیطی فارس به یک تشکیلات انسجام یافته و منظم نیازدارد تا اصولا تفکیکی بین محیط زیست ، منابع طبیعی ، جنگل ، مرتع ، زیست بوم و تالاب قائل نباشد و از افتادن توپ در زمین این دستگاه و آن دستگاه جلوگیری شود.
تا پیش از این، حوادث بیشتر در قالب زلزله و سیل دیده می شد اما در سالهای اخیر با تداوم خشکسالی و افزایش بیکاری ناشی از آن و مهاجرت روستاییان، با وقوع آتش سوزی ها عمدی در عرصه های طبیعی باید اولویت مهار بحران را در برخی مناطق به آتش سوزی و اطفای آتش داد.
6113 /1876
کپی شد
