به گزارش خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی، شیراز را از آن رو بسیاری به شهر یادمان های تاریخی و فرهنگی ایران زمین می شناسند که جلوه های تاریخ، تمدن و فرهنگ ایرانی و اسلامی در این کلانشهر گسترده است و رد پای زندگی مدنی در آن از دیر باز وجود داشته است.
آثار و یادمان های دوره زندیه که بیشتر آنها با پسوند وکیل شناخته می شود شامل ارگ کریمخانی، بازار وکیل ، مسجد وکیل ، حمام وکیل، دیوانخانه و عمارت کلاه فرنگی باغ نظر است و این روزها پذیرای میهمانان نوروزی هستند.
وکیل از آن رو در ادامه نام این عمارت ها آمده است که کریم خان زند را وکیل الرعایا می نامیده اند.
آنچه اهمیت وجود این آثار را دو چندان می کند علاوه بر پیشینه فرهنگی و تاریخی ساخت بناهای آن توجه به حقوق شهروندی و احترام به مدنیت و تمدن زندگی شهری در دوره حکومت کریمخان زند در ایران زمین بوده است که همچنان رگه هایی از این نوع نگاه به زندگی مردم در این آثار متجلی است.
ارگ کریمخانی که محل زندگی کریم خان زند بوده است و شمار زیادی بازدید کننده در تعطیلات نوروز و دیگر ایام سال دارد،مهمترین و بزرگترین بنای دوران زندیه است، ارگ مرکز حکومتی شیراز در دوران کریم خان بوده و همچنان در محل مجموعه آثار تاریخی زندیه شیراز پا برجا است.
این مکان که قبل از انقلاب از آن به عنوان زندان شیراز استفاده می کردند آسیب های فراوان دید، طوری که یکی از چهار برج آن در آستانه فرو ریزی قرار گرفت.
در سالهای پس از انقلاب همه حواشی و ساختمان های اطراف ارگ تخریب و بنای ارگ از پیرایه ها و بافت های فرسوده پیرامونی آزاد شد و با مرمت و استحکام بخشی از تخریب و فرو ریزی نجات یافت.
مساحت ارگ کریمخانی چهار هزار متر مربع است و ارتفاع دیوارهای آن به 12 متر می رسد در چهار گوشه ارگ چهار برج بزرگ وجود دارد که ارتفاع هر کدام از آن به 14متر می رسد.
کاشی کاری هفت رنگ سر در ارگ کریمخانی که روایت داستان کشته شدن دیو سپید به دستم رستم پهلوان ایرانی است متعلق به دوران قاجار است و از زیبایی و جلوه خاصی برخوردار است.
برای ورود به ارگ کریمخانی از ضلع شرقی ارگ باید از هشتی جلوی آن عبور کرد و وارد حیاط ارگ شد. در حیاط ارگ حوض بزرگی قرار دارد که اطراف آن ساختمان های شاه نشین تعبیه شده است.
معماری ارگ کریمخانی بیش از هر چیز مورد توجه میهمانان نوروزی قرار می گیرد ، معماری این بنا برگرفته از معماری آثار باستانی دوره صفویه است اما روح معماری فارسی در آن دمیده شده و به شکل یک سبک تازه جلوه گر شده است.
با اجرای طرح احیای مجموعه تاریخی زندیه در شیراز و احداث زیر گذر زند اقدامات اولیه برای استفاده بهینه از ارگ کریمخانی آغاز شد ، این مکان چندسالی نیز به عنوان بخش اداری اداره کل میراث فرهنگی فارس مورد استفاده قرار می گرفت .
محیط خارجی و پیرامونی ارگ نیز زیباسازی شده و چشم نواز میهمانان و مسافرانی است که از شیراز و آثار دوره زندیه دیدن می کنند.
برخی از شهروندانی که از مجموعه تاریخی ارگ کریمخان دیدن می کنند خواستار توجه و مراقبت بیشتر از فضا توسط میراث فرهنگی هستند و معتقدند استفاده های نمایشگاهی به یادمان کهن ارگ لطمه می زند.
حمام وکیل نیز از آثار زیبای دوره کریمخان زند است ، این بنای تاریخی اکنون به عنوان موزه مورد استفاده قرار می گیرد و از جمله مکان هایی است که در زمان کریم خان زند در جهت رفاه مردم بنا شده است.
بنای حمام وکیل نیز که به صورت حمام های قدیمی ایران ساخته شده دارای گلخن و سکوهایی است که اکنون به صورتی زیبا برای نشستن آراسته شده است در سقف حمام وکیل داستان های ایرانی و قصص قرآن کریم به صورت کنده کاری شده به چشم می خورد و در وسط آن نیز حوضی زیبا قرار دارد.
حمام وکیل نیز چند سالی به عنوان رستوران و غذاخوری در اختیار بخش خصوصی قرار گرفت، این بدسلیقگی در استفاده از یادمان تاریخی حمام وکیل نیز آسیب های فراوان به آن زد.
بازار وکیل هم که در بین میهمانان نوروزی مشتری فراوان دارد از جمله بناهای تاریخی و دیدنی شیراز است که مرکز رونق و معیشت مردم شیراز در دوران کریم خان زند به شمار می رفته است.
این بازار اکنون نیز محل خرید و فروش و آمد و شد شهروندان است و محل عرضه بسیاری از صنایع دستی، پارچه و محصولات دیگر در شیراز قلمداد می شود.
بنای بازار وکیل در محل موسوم به درب شازده در شیراز قرار دارد و در نزدیکی مسجد وکیل ساخته شده است، نزدیکی این بازار به مسجد وکیل یاد آور این موضوع است که تجارت و کسب و کار در ایران دوران زندیه نیز همراه با تدین و دینداری بوده است و بازاریان با تعطیل کردن بازار برای عبادت و راز و نیاز به مسجد می شتافتند.
بازار وکیل به صورت راسته های شمالی - جنوبی و شرقی غربی ساخته شده است و در وسط این دو راسته عمارتی چهارتاقی وجود دارد که با گذشت دو قرن از عمر آن همچنان پا برجا و ماندگار است.
درهرراسته از بازار وکیل چهل حجره قرار دارد که در حاشیه آن کاروانسراهایی موسوم به کاروانسرای یزدی ها و کاروانسرای روغنی وجود دارد.
بازار ترکش دوزها، بازار علاقه بندان ، بازار شمشیر گرها و بازار مسگرها نیز از جمله مکان های بازار وکیل است که از آن ها فقط نامی بر جا مانده و اکنون محل عرضه کالاهای لوکس و امروزی است.
آهنگ موزون چکش بر مس در بازار مسگرها خود حکایتی شنیدنی دارد که این صدا نیز امروز خاموش شده و بازار مسگرها به مرکز عرضه کالاهای خارجی تبدیل شده است.
معماری زیبای بازار وکیل دیدنی است، در سقف این بنا که در معرض آسیب جدی قرار دارد دریچه هایی قرار دارد که نور را به طور مستقیم به داخل بازار می تاباند.
بازار وکیل هم از جمله مناطقی است که نیازبه مراقبت بیشتر دارد ، میهمانان نوروزی و برخی از گردشگران معتقدند نباید اجازه داد بازار وکیل به محل عرضه محصولات خارجی و محصولات عمدتا چینی تبدیل شود و باید بافت سنتی و اصیل این مکان را حفظ کرد.
در حاشیه بازار وکیل بنای سرای مشیر قرار دارد این بنا اگر چه متعلق به دوران زندیه نیست اما از زیبایی خاصی برخوردار است و محل عرضه صنایع دستی و قدیمی در شیراز است.
سرای مشیر در دوره قاجاریه توسط میرزا ابوالحسن خان مشیر الملک یکی از نیکوکاران شیرازی ساخته شده است.
از دیگر بناهای دیدنی و زیبای دوران زندیه در شیراز که با استقبال میهمانان نوروزی مواجه است عمارت کلاه فرنگی یا موزه پارس است، این بنا در محلی موسوم به باغ نظر قرار دارد و با درختان نارنج احاطه شده است.
عمارت کلاه فرنگی ساختمانی هشت ضلعی است که محل تشریفات و پذیرایی از سفرا و میهمانان خارجی کریمخان زند بوده است. این بنا اکنون به موزه پارس تبدیل شده و مجموعه ای از آثار تاریخی در آن نگهداری می شود.
نمای بیرونی عمارت کلاه فرنگی کاشیکاری و مقرنس است و در سه ضلع آن نیز حوض زیبایی قرار دارد که در بالای آن با کاشی تصاویر گل و مرغ نقش بسته است.
یازده نقاشی زیبا اثر آقا صادق نقاش معروف دوره زندیه در این عمارت وجود دارد و حوض کوچکی از جنس مرمر نیز در وسط ساختمان کلاه فرنگی دیده می شود.
مجموعه ای از قرآن های نفیس خطی، ظروف سفالی و مفرغ ، مجموعه ای از شمشیرهای زیبا و شمشیر کریمخان زند در این موزه نگهداری می شود.
برخی فعالان حوزه میراث فرهنگی انتظار دارند که مسئولان این حوزه برای غنی کردن داشته های موزه ای در این مکان نیز جدیت بیشتر داشته باشند، بسیاری از عتیقه جات و اشیای قدیمی در خانه های شیراز و در مکانی غیر استاندارد نگهداری می شود که می توان آنها را خرید و به موزه پارس منتقل کرد، ضمن آنکه این موزه نیز تا رسیدن به مرز موزه های استاندارد جهانی تفاوت بسیار دارد.
مسجد وکیل نیز از بناهای زیبای دوره زندیه است، مسجد وکیل که به نام مسجد سلطانی نیز نامیده می شود دارای یک شبستان با 48ستون سنگی است ، ستون های مسجد وکیل یکپارچه و با نقوش زیبا است.
منبر 14پله و مرمر مسجد وکیل نیز دیدنی و زیبا است و شکوه و جلوه خاصی به این بنای تاریخی داده است ، مسجد وکیل در سالهای بعد از انقلاب به عنوان مصلای شیراز محل برگزاری نماز جمعه بود.
مجموعه بناهای تاریخی و یادمان های فرهنگی دوره زندیه درمرکز شهر شیراز قراردارد و در سالهای اخیر طرح احیای این بافت از شیرازآغاز شده و اقدامات گسترده ای برای آزادسازی بناهای آن انجام شده است.
بناهای تاریخی و فرهنگی زندیه در شیراز مورد بازدید و توجه مسافران و میهمانان نوروزی قرار می گیرد و شناسه مهمی برای شیراز به عنوان پایتخت فرهنگی ایران زمین قلمداد می شود.
آثار تاریخی و یادمانهای فرهنگی دوره زندیه هر سال جایگاه خاصی در بین بازدید کنندگان نوروزی دارد و معمولا همه مسافران و میهمانانی که به شیراز می آیند از این بناها دیدن می کنند.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان فارس با تشریح برنامه های نوروزی میراث فرهنگی گفت: آثار تاریخی زندیه و همه اماکن تاریخی، فرهنگی و گردشگری استان فارس برای پذیرایی از میهمانان نوروزی، آماده سازی و بهسازی شده است .
مصیب امیری با بیان اینکه ساماندهی فضای سبز، نور پردازی و مرمت های اضطراری برخی از بناها و مجموعه های تاریخی و فرهنگی استان نیز انجام شده است گفت: توسعه خدمات رفاهی و بهداشتی، پیش بینی نمایشگاه صنایع دستی و همچنین استفاده از توان بخش خصوصی برای ارائه آثار فرهنگی و تاریخی استان و استقرار راهنمایان گردشگری در همه اماکن تاریخی- فرهنگی استان از دیگر برنامه های پیش بینی شده برای آماده سازی و بهسازی استان برای پذیرایی از گردشگران و مسافران نوروزی است.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری فارس با اشاره به افزایش مراکز بلیط فروشی برای کاهش مدت انتظار مسافران نوروزی افزود: در همین زمینه و در جهت رفاه میهمانان نوروزی ساعات بازدید از اماکن و موزه های استان فارس در ایام نوروز 97 افزایش یافت.
وی بیان کرد: ارگ کریم خان زند از ساعت 7 و 30 دقیقه صبح تا 21 و 30 دقیقه بعد از ظهر، موزه پارس از ساعت 7 و 30 دقیقه صبح تا 18 و 30 دقیقه بعد از ظهر، حمام وکیل از ساعت 7 و 30 دقیقه صبح تا 20 و 30 دقیقه بعد از ظهر پذیرای میهمانان داخلی و خارجی است.
6113 / 2027
انتهای پیام آثار و یادمان های دوره زندیه که بیشتر آنها با پسوند وکیل شناخته می شود شامل ارگ کریمخانی، بازار وکیل ، مسجد وکیل ، حمام وکیل، دیوانخانه و عمارت کلاه فرنگی باغ نظر است و این روزها پذیرای میهمانان نوروزی هستند.
وکیل از آن رو در ادامه نام این عمارت ها آمده است که کریم خان زند را وکیل الرعایا می نامیده اند.
آنچه اهمیت وجود این آثار را دو چندان می کند علاوه بر پیشینه فرهنگی و تاریخی ساخت بناهای آن توجه به حقوق شهروندی و احترام به مدنیت و تمدن زندگی شهری در دوره حکومت کریمخان زند در ایران زمین بوده است که همچنان رگه هایی از این نوع نگاه به زندگی مردم در این آثار متجلی است.
ارگ کریمخانی که محل زندگی کریم خان زند بوده است و شمار زیادی بازدید کننده در تعطیلات نوروز و دیگر ایام سال دارد،مهمترین و بزرگترین بنای دوران زندیه است، ارگ مرکز حکومتی شیراز در دوران کریم خان بوده و همچنان در محل مجموعه آثار تاریخی زندیه شیراز پا برجا است.
این مکان که قبل از انقلاب از آن به عنوان زندان شیراز استفاده می کردند آسیب های فراوان دید، طوری که یکی از چهار برج آن در آستانه فرو ریزی قرار گرفت.
در سالهای پس از انقلاب همه حواشی و ساختمان های اطراف ارگ تخریب و بنای ارگ از پیرایه ها و بافت های فرسوده پیرامونی آزاد شد و با مرمت و استحکام بخشی از تخریب و فرو ریزی نجات یافت.
مساحت ارگ کریمخانی چهار هزار متر مربع است و ارتفاع دیوارهای آن به 12 متر می رسد در چهار گوشه ارگ چهار برج بزرگ وجود دارد که ارتفاع هر کدام از آن به 14متر می رسد.
کاشی کاری هفت رنگ سر در ارگ کریمخانی که روایت داستان کشته شدن دیو سپید به دستم رستم پهلوان ایرانی است متعلق به دوران قاجار است و از زیبایی و جلوه خاصی برخوردار است.
برای ورود به ارگ کریمخانی از ضلع شرقی ارگ باید از هشتی جلوی آن عبور کرد و وارد حیاط ارگ شد. در حیاط ارگ حوض بزرگی قرار دارد که اطراف آن ساختمان های شاه نشین تعبیه شده است.
معماری ارگ کریمخانی بیش از هر چیز مورد توجه میهمانان نوروزی قرار می گیرد ، معماری این بنا برگرفته از معماری آثار باستانی دوره صفویه است اما روح معماری فارسی در آن دمیده شده و به شکل یک سبک تازه جلوه گر شده است.
با اجرای طرح احیای مجموعه تاریخی زندیه در شیراز و احداث زیر گذر زند اقدامات اولیه برای استفاده بهینه از ارگ کریمخانی آغاز شد ، این مکان چندسالی نیز به عنوان بخش اداری اداره کل میراث فرهنگی فارس مورد استفاده قرار می گرفت .
محیط خارجی و پیرامونی ارگ نیز زیباسازی شده و چشم نواز میهمانان و مسافرانی است که از شیراز و آثار دوره زندیه دیدن می کنند.
برخی از شهروندانی که از مجموعه تاریخی ارگ کریمخان دیدن می کنند خواستار توجه و مراقبت بیشتر از فضا توسط میراث فرهنگی هستند و معتقدند استفاده های نمایشگاهی به یادمان کهن ارگ لطمه می زند.
حمام وکیل نیز از آثار زیبای دوره کریمخان زند است ، این بنای تاریخی اکنون به عنوان موزه مورد استفاده قرار می گیرد و از جمله مکان هایی است که در زمان کریم خان زند در جهت رفاه مردم بنا شده است.
بنای حمام وکیل نیز که به صورت حمام های قدیمی ایران ساخته شده دارای گلخن و سکوهایی است که اکنون به صورتی زیبا برای نشستن آراسته شده است در سقف حمام وکیل داستان های ایرانی و قصص قرآن کریم به صورت کنده کاری شده به چشم می خورد و در وسط آن نیز حوضی زیبا قرار دارد.
حمام وکیل نیز چند سالی به عنوان رستوران و غذاخوری در اختیار بخش خصوصی قرار گرفت، این بدسلیقگی در استفاده از یادمان تاریخی حمام وکیل نیز آسیب های فراوان به آن زد.
بازار وکیل هم که در بین میهمانان نوروزی مشتری فراوان دارد از جمله بناهای تاریخی و دیدنی شیراز است که مرکز رونق و معیشت مردم شیراز در دوران کریم خان زند به شمار می رفته است.
این بازار اکنون نیز محل خرید و فروش و آمد و شد شهروندان است و محل عرضه بسیاری از صنایع دستی، پارچه و محصولات دیگر در شیراز قلمداد می شود.
بنای بازار وکیل در محل موسوم به درب شازده در شیراز قرار دارد و در نزدیکی مسجد وکیل ساخته شده است، نزدیکی این بازار به مسجد وکیل یاد آور این موضوع است که تجارت و کسب و کار در ایران دوران زندیه نیز همراه با تدین و دینداری بوده است و بازاریان با تعطیل کردن بازار برای عبادت و راز و نیاز به مسجد می شتافتند.
بازار وکیل به صورت راسته های شمالی - جنوبی و شرقی غربی ساخته شده است و در وسط این دو راسته عمارتی چهارتاقی وجود دارد که با گذشت دو قرن از عمر آن همچنان پا برجا و ماندگار است.
درهرراسته از بازار وکیل چهل حجره قرار دارد که در حاشیه آن کاروانسراهایی موسوم به کاروانسرای یزدی ها و کاروانسرای روغنی وجود دارد.
بازار ترکش دوزها، بازار علاقه بندان ، بازار شمشیر گرها و بازار مسگرها نیز از جمله مکان های بازار وکیل است که از آن ها فقط نامی بر جا مانده و اکنون محل عرضه کالاهای لوکس و امروزی است.
آهنگ موزون چکش بر مس در بازار مسگرها خود حکایتی شنیدنی دارد که این صدا نیز امروز خاموش شده و بازار مسگرها به مرکز عرضه کالاهای خارجی تبدیل شده است.
معماری زیبای بازار وکیل دیدنی است، در سقف این بنا که در معرض آسیب جدی قرار دارد دریچه هایی قرار دارد که نور را به طور مستقیم به داخل بازار می تاباند.
بازار وکیل هم از جمله مناطقی است که نیازبه مراقبت بیشتر دارد ، میهمانان نوروزی و برخی از گردشگران معتقدند نباید اجازه داد بازار وکیل به محل عرضه محصولات خارجی و محصولات عمدتا چینی تبدیل شود و باید بافت سنتی و اصیل این مکان را حفظ کرد.
در حاشیه بازار وکیل بنای سرای مشیر قرار دارد این بنا اگر چه متعلق به دوران زندیه نیست اما از زیبایی خاصی برخوردار است و محل عرضه صنایع دستی و قدیمی در شیراز است.
سرای مشیر در دوره قاجاریه توسط میرزا ابوالحسن خان مشیر الملک یکی از نیکوکاران شیرازی ساخته شده است.
از دیگر بناهای دیدنی و زیبای دوران زندیه در شیراز که با استقبال میهمانان نوروزی مواجه است عمارت کلاه فرنگی یا موزه پارس است، این بنا در محلی موسوم به باغ نظر قرار دارد و با درختان نارنج احاطه شده است.
عمارت کلاه فرنگی ساختمانی هشت ضلعی است که محل تشریفات و پذیرایی از سفرا و میهمانان خارجی کریمخان زند بوده است. این بنا اکنون به موزه پارس تبدیل شده و مجموعه ای از آثار تاریخی در آن نگهداری می شود.
نمای بیرونی عمارت کلاه فرنگی کاشیکاری و مقرنس است و در سه ضلع آن نیز حوض زیبایی قرار دارد که در بالای آن با کاشی تصاویر گل و مرغ نقش بسته است.
یازده نقاشی زیبا اثر آقا صادق نقاش معروف دوره زندیه در این عمارت وجود دارد و حوض کوچکی از جنس مرمر نیز در وسط ساختمان کلاه فرنگی دیده می شود.
مجموعه ای از قرآن های نفیس خطی، ظروف سفالی و مفرغ ، مجموعه ای از شمشیرهای زیبا و شمشیر کریمخان زند در این موزه نگهداری می شود.
برخی فعالان حوزه میراث فرهنگی انتظار دارند که مسئولان این حوزه برای غنی کردن داشته های موزه ای در این مکان نیز جدیت بیشتر داشته باشند، بسیاری از عتیقه جات و اشیای قدیمی در خانه های شیراز و در مکانی غیر استاندارد نگهداری می شود که می توان آنها را خرید و به موزه پارس منتقل کرد، ضمن آنکه این موزه نیز تا رسیدن به مرز موزه های استاندارد جهانی تفاوت بسیار دارد.
مسجد وکیل نیز از بناهای زیبای دوره زندیه است، مسجد وکیل که به نام مسجد سلطانی نیز نامیده می شود دارای یک شبستان با 48ستون سنگی است ، ستون های مسجد وکیل یکپارچه و با نقوش زیبا است.
منبر 14پله و مرمر مسجد وکیل نیز دیدنی و زیبا است و شکوه و جلوه خاصی به این بنای تاریخی داده است ، مسجد وکیل در سالهای بعد از انقلاب به عنوان مصلای شیراز محل برگزاری نماز جمعه بود.
مجموعه بناهای تاریخی و یادمان های فرهنگی دوره زندیه درمرکز شهر شیراز قراردارد و در سالهای اخیر طرح احیای این بافت از شیرازآغاز شده و اقدامات گسترده ای برای آزادسازی بناهای آن انجام شده است.
بناهای تاریخی و فرهنگی زندیه در شیراز مورد بازدید و توجه مسافران و میهمانان نوروزی قرار می گیرد و شناسه مهمی برای شیراز به عنوان پایتخت فرهنگی ایران زمین قلمداد می شود.
آثار تاریخی و یادمانهای فرهنگی دوره زندیه هر سال جایگاه خاصی در بین بازدید کنندگان نوروزی دارد و معمولا همه مسافران و میهمانانی که به شیراز می آیند از این بناها دیدن می کنند.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان فارس با تشریح برنامه های نوروزی میراث فرهنگی گفت: آثار تاریخی زندیه و همه اماکن تاریخی، فرهنگی و گردشگری استان فارس برای پذیرایی از میهمانان نوروزی، آماده سازی و بهسازی شده است .
مصیب امیری با بیان اینکه ساماندهی فضای سبز، نور پردازی و مرمت های اضطراری برخی از بناها و مجموعه های تاریخی و فرهنگی استان نیز انجام شده است گفت: توسعه خدمات رفاهی و بهداشتی، پیش بینی نمایشگاه صنایع دستی و همچنین استفاده از توان بخش خصوصی برای ارائه آثار فرهنگی و تاریخی استان و استقرار راهنمایان گردشگری در همه اماکن تاریخی- فرهنگی استان از دیگر برنامه های پیش بینی شده برای آماده سازی و بهسازی استان برای پذیرایی از گردشگران و مسافران نوروزی است.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری فارس با اشاره به افزایش مراکز بلیط فروشی برای کاهش مدت انتظار مسافران نوروزی افزود: در همین زمینه و در جهت رفاه میهمانان نوروزی ساعات بازدید از اماکن و موزه های استان فارس در ایام نوروز 97 افزایش یافت.
وی بیان کرد: ارگ کریم خان زند از ساعت 7 و 30 دقیقه صبح تا 21 و 30 دقیقه بعد از ظهر، موزه پارس از ساعت 7 و 30 دقیقه صبح تا 18 و 30 دقیقه بعد از ظهر، حمام وکیل از ساعت 7 و 30 دقیقه صبح تا 20 و 30 دقیقه بعد از ظهر پذیرای میهمانان داخلی و خارجی است.
6113 / 2027
کپی شد
