کاهش چشمگیر بارشها در پاییز امسال اکنون این پرسش را پدید آورده که آیا در تابستان آینده، مردم شیراز آب کافی برای نوشیدن خواهند داشت؟
همین دیروز، عیسی فرهادی، فرماندار شهرستان تهران به رسانه ها گفته که با ادامه وضع کنونی در تابستان آینده، 52 درصد از جمعیت 17 میلیونی استان های تهران و کرج آب برای آشامیدن نخواهند داشت.
او همچنین گفته که این وضع به این خاطر شکل گرفته که سدهای بزرگ پیرامون تهران که آب آشامیدنی مردم این مناطق را تامین می کنند همه خالی هستند. در فارس هم به نظر میرسد که در بخش های بزرگی از این استان، وضع مشابهی پدید بیاید.
از جمله در شیراز که هیچ کدام از سدهای بالادست این کلانشهر تقریبا 2 میلیون نفری، آب چندانی در مخزن هایشان ذخیره ندارند. اگرچه وضع در نقاط جنوبی استان به مراتب بهتر است، ولی از جنوب استان خط لوله ای برای انتقال آب به شیراز وجود ندارد.
با این شرایط، حمیدرضا دهقانی، مدیرعامل شرکت آب منطقه ای فارس به گزارشگر «خبرجنوب» می گوید که با این وضع نگرانی شدیدی برای تامین آب شرب مردم شیراز و نقاطی از فارس در تابستان آینده وجود دارد.
کاهش بی سابقه بارش ها
کاهش بارش ها در فارس و کشور در 47 سال گذشته بی سابقه است.
البته وقتی می گوییم در 47 سال گذشته، منظور این نیست که پیش از این هم سابقه داشته بارش ها به شدت کاهش پیدا کند و دوباره به حالت طبیعی برگردد، بلکه از 47 سال پیش میزان بارش ها ثبت شده و در این تاریخ، تاکنون پیشینه نداشته که میزان بارش ها تا این اندازه کم شود.
اینک با کاهش بارشها، نگرانی این است که تامین آب آشامیدنی مردم شیراز در تابستان آینده با دشواری زیادی روبرو شود.
سد درودزن که 30 درصد آب شرب مردم شیراز را تامین می کند هم اکنون جز ظرفیت آبی که برای پایداری آن نیاز است -330 میلیون مترمکعب- آب زیادی ندارد. و این طور که عبدالکریم جامع، مدیرکل هواشناسی فارس به گزارشگر «خبرجنوب»
می گوید در بهترین حالت ممکن، بارش های امسال در حد نرمال خواهد بود.
این در شرایطی است که پارسال هم در شمال استان و در بالادست سد درودزن بارشها آن قدر دندانگیر نبود که بتواند برای تامین آب آشامیدنی مردم شیراز در تابستان بسنده کند.
این شد که مسئولان چارهای ندیدند جز اینکه از حجم آب مرده این سد برای تامین آب آشامیدنی استفاده کنند.
این طور که حمیدرضا دهقانی، مدیرعامل آب منطقه ای فارس به گزارشگر «خبرجنوب» می گوید، در این مدت، چارهای نبوده جز اینکه 2 بار از حجم مرده آب سد برداشت شود.
آبی که از کیفیت کافی برخوردار نیست و به لطف کلرزنی فراوان قابلیت آمدن در شیرهای آب خانه ها را پیدا کرده است.
پیش بینی مدیرعامل آب منطقه ای فارس این است که با ادامه این وضع، فشار روزافزونی بر چاه های تامین آب شرب در شیراز وارد
شود. او می گوید: «با ادامه کاهش بارندگی، پایداری چاه های آب به خطر می افتد.
منابع آب کاستی و آبرفتی می توانند با بارندگی جبران شوند ولی زمانی که بارندگی رخ نمی دهد عملا برداشت اضافه از سفره ها رخ می دهد و «دبی» آب کاهش پیدا می کند. ما با این وضع باید همیشه بدترین سناریو را در تامین آب آشامیدنی در نظر داشته باشیم».
او ادامه می دهد: «با ادامه وضع کنونی بارندگیها، شرایط به شدت بحران زا می شود. در گذشته دو بار ناچار شدیم از حجم مرده سد درودزن استفاده کنیم به این خاطر که آب کافی در این سد وجود نداشت؛ البته با کلرزنی همه تلاش خود را کردیم که مشکلی برای این آب آشامیدنی ایجاد نشود».بیشترین نگرانی از تامین نشدن ذخیره آب پشت سدها از این است که کیفیت آب کاهش پیدا کند.
این طور که مدیرعامل آب منطقه ای فارس می گوید، چنین روندی البته خطری برای سلامتی ندارد.
حال و روز سدها نگرانی برای وضع سدها همیشه زیاد بوده.
برای نمونه وجود انبوه زمین های کشاورزی در بالادست سدهای فارس و کاربرد روزافزون سموم باعث می شود نگرانی از سلامت آب این سدها بالا برود.
اما دست کم در فارس این ویژگی وجود دارد که در بالادست هیچ کدام از سدهای بزرگ، کارخانه های صنعتی قرار ندارند.
این است که عمده ترین بحرانی که سدها می توانند پدید بیاورند، همین خالی ماندن از آب است.
وضعی که امسال و پارسال به شدت شیراز را تحت تاثیر قرار داده.
در سال 94، میزان بارشها به گونه ای بود که 90 میلیون مترمکعب بر حجم سد درودزن افزود. در سال 95 با اینکه در نقاط بسیار زیادی از استان سیل آمد و در شهرستان هایی چون جهرم، پل ها را از جا کند، باز هم درودزن و ملاصدرا، دو سد بزرگ شمال فارس چندان آبگیری نشدند.
طوری که به خاطر آزاد نشدن آب برای کشاورزی، کشاورزان به برداشت بی رویه آب از منابع زیرزمینی روی آوردند؛ آن هم برای کشت محصولات پرآب بر.
البته وضع در جنوب استان همان طور که گفته شد خوب بود. سد قیرو کارزین که ظرفیت یک میلیارد مترمکعبی دارد، تقریبا 800 میلیون مترمکعب آب گرفت و اکنون چیزی بیش از 600 میلیون مترمکعب آب دارد.
اگر وضع این گونه باشد که بیشتر بارش ها در جنوب فارس رخ دهد- البته اگر همان جا هم ببارد- آیا باید به فکر انتقال آب از جنوب فارس برای شهری چون شیراز باشیم؟ مدیرعامل آب منطقه ای فارس می گوید: «ما همچنان امیدواریم که بارش هایی در بهمن ماه و اسفندماه داشته باشیم ولی هر چیزی امکان پذیر است.
در عین حال نیازی نیست که بخواهیم از سد سلمان فارسی آب بیاوریم؛ بهتر است آب شرب هر منطقه از همان جا تامین شود تا این که بخواهیم انتقال میان حوزه ای آب داشته باشیم».
این طور که مدیرکل هواشناسی فارس می گوید، بارش ها در بهمن ماه شروع می شود ولی در بهترین حالت میزان بارش ها در حد میانگین بلند مدت خواهد بود.
بر خلاف پارسال که 330 میلی متر باران در فارس بارید؛ 60 میلی متر بیشتر از میانگین بلند مدت. امسال قرار نیست ابرها هم بارورسازی شوند چون مسئولان اعتبارات آن را تامین نکرده اند.
46
