خانه گوهرالزمان قوامی یکی از خانه های دوره قاجاری در شیراز است که با شماره 1555 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.این خانه تاریخی که اکنون مالک شخصی دارد یکی از بناهای تاریخی قوامی در شیراز به حساب میآید که از نظر تاریخی و معماری ارزشهای بالایی دارد.
خانه گوهرالزمان ورودی مناسبی دارد، و زمانی که بر سردرب آن نگاه میکنی نام مدرسه شرقی و موزه غفاری بر آن نگاشته شده و گمان میکنی وضعیت داخل نیز به همین شکل مناسب است.
وقتی وارد خانه میشوی جز مخروبه چیز دیگری نمیبینی، اینجا که در زمان قاجار روزی خانه گوهرالزمان و در زمان پهلوی نیز مدرسه بوده امروز در حال تبدیل شدن به ویرانه است.
اما در حال حاضر پس از اینکه میراث فرهنگی عهدهدار احیاء این بنای قدیمی شد، سقف نفیس خانه گوهرالزمان قوامی به همراه برخی از تجهیزات زینتی آن به سرقت رفت و این بناء روز به روز به ویرانه تبدیل میشود.
زین العابدین غفاری مالک این خانه ماجرای غربت و ویرانگی در خانه گوهرالزمان که در پشت خانه زینتالملوک واقع شده را تشریح و در گفتوگو با خبرنگار تسنیم در شیراز اظهار داشت: اینجا مدرسه من بوده است و حدود 54 سال پیش در این مدرسه که شرقی نام داشت تحصیل میکردم.
وی افزود: در سال 90 خانه گوهرالزمان را خریدم که به موزه تبدیل کنم، پس از بازدید شهردار وقت وارد مذاکره شدیم تا اینجا را احیاء کنیم که پس از آن قرار شد مجوز لازم از میراث فرهنگی گرفته شود.
غفاری خاطرنشان کرد: پس از اینکه برای احیاء خانه گوهرالزمان به میراث مراجعه کردم، مسئولان وقت اعلام کردند خودمان موضوع مرمت را دنبال میکنیم و از وضعیت موجود بنا و سقفهای سالم آن نیز عکاسی کردند. در همان سال مرمت شیروانی پشت بام توسط میراث فرهنگی استان فارس آغاز شد و متاسفانه آن را به یک فرد غیرکارشناس واگذار کردند که در این زمینه اعتراض کردم اما به جایی نرسید و در حال حاضر نیز تمام این شیروانیها از جا کنده شده است.
وی تصریح کرد: در مهرماه سال 92 خبری را در رسانهها با موضوع سرقت سقف خانه گوهرالزمان قوامی مشاهده کردم. زمانی که به درب خانه آمدم مرا به خانه راه ندادند و با هماهنگی رئیس حراست وارد خانه شدیم و دیدم که چه بلایی بر سقف این خانه قدیمی آوردهاند.
مالک خانه گوهرالزمان بیان کرد: پس از این حادثه سئولات میراث فرهنگی قول دادند تمام اموال سرقتی را بازگردانده و دوباره مرمت کنند که این نیز راه به جایی نبردند و سال به سال این خانه بجای اینکه آبادتر شود ویرانهتر شد.
غفاری افزود: سال 94 صورتجلسهای با میراث فرهنگی تنظیم کرده و خانه را تحویل گرفتم اما میراث فرهنگی به تعهدات خود عمل نکرد و مسئولان آن به امضاء خود نیز ارزش قائل نشدند.
وی با بیان اینکه درخواست من توجه میراث فرهنگی به حفظ و احیاء این خانه تاریخی و قدیمی در شیراز است گفت: چند روز پیش نیز به مدیرکل میراث فرهنگی استان فارس نامه داده و درخواست بازدید از وضعیت اسفبار این خانه تاریخی را داشتهام اما هیچ اقدامی نشده است.
غفاری با بیان اینکه دارای یک مجموعه بزرگ تاریخی هستم افزود: این آثار مربوط به دوران قاجار و حتی قبل از آن است که نمونههایی از آن میتوان به نخستین خودرو اداره آب شیراز که توسط مرحوم محمد نمازی برای این شهر خریداری شده اشاره کرد.
وی بیان کرد: همچنین نخستین خودرو دوران کریمخانزند، نسختین ساعت حضور و غیاب کارکنان پالایشگاه آبادان، اتوبوس اهدا شده توسط دولت آلمان به رضا شاه پهلوی، تمام کارتهای شناسایی مربوط به جانبازان و مجروحین جنگ تحمیلی، بیش از 50 دستگاه خودرو با عمر متوسط 70 سال، بیش از 50 دستگاه موتورسیکلت صفر کیلومتر با میانگین عمری بالای 70 سال، تعداد زیادی دوربین، وسایل صوتی و تصویری در مجموعه آثار تاریخی خود دارم اما در انبارها خاک میخورد.
غفاری با اشاره به اینکه هیچ جایی برای نمایش این مجموعههای قدیمی نداشته و بهترین مکان خانه گوهرالزمان است، گفت: از مسئولان استان فارس و مسئولان شهری شیراز درخواست بازدید از وضعیت نابسامان این خانه قدیمی دارم و میخواهم که مرا کمک کنند تا این مجموعه احیاء شود.
عضو شورای اسلامی شهر شیراز نیز در حاشیه این بازدید با قدردانی از زحمات آقای غفاری مالک خانه گوهرالزمان در خرید و نگهداری مجموعه تاریخی و قدیمی مرتبط با شهر شیراز بیان کرد: این خانه قدیمی به گفته صاحب خانه، سه سال است که تحویل میراث بوده که رد این زمینه علاوه بر اینکه اتفاقی نیفتاده بلکه خسارت نیز وارد شده است.
سیروس پاکفطرت افزود: بسیاری از مردم شیراز از این خانه خبر ندارند و این نشان از ضعف میراث فرهنگی است، چنین میراثهایی قرار نیست حفظ و بایگانی شود، بلکه باید مردم از این کارهای سنتی باسابقه درجریان قرار گرفته و بدانند گذشتهها چگونه زندگی میکردند.
عضو کمیسیون فرهنگی شورای اسلامی شهر شیراز گفت: اینجا از نظر من شبیه مخروبه است و بسیار مظلوم واقع شده و درخواست و خواهش ما از همکاران میراث فرهنگی این است که به نحوی کمک کنند تا با همکاری سایر دستگاههای دیگر این مکان احیاء تا از تخریب و فرسودگی آن جلوگیری کنند.
پاکفطرت با بیان اینکه اینجا میتواند موزه تاریخی از تجهیزات قدیمی باشد خاطرنشان کرد: این میراثهای فرد نیست و متعلق به بیتالمال و مردم است و امیدواریم با پیگیری اداره کل میراث استان فارس به موزه تبدیل شود.
46
وی بیان کرد: در صورتی که شهرداری منطقه تاریخی و فرهنگی طرح و ایده خاصی نیز داشته باشد از مسیر شورا و شهرداری میتوان آن را دنبال کرد.