از 250 رشته صنایع دستی شناسایی شده در کشور، 120 رشته در استان فارس وجود دارد که 80 رشته از این هنرها در این استان فعال است، هنرهایی که خاستگاهشان فارس به ویژه شهرهایی چون شیراز، آباده، استهبان و نی ریز است.
اما آن چه که این روزها گردشگران داخلی و خارجی از فارس به سوغات می برند تنها محدود به چند محصول می شود و آن طور که حیدرعلی زاهدیان نژاد معاون اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری فارس به خبرنگار ما گفت، بافت های داری چون گلیم، خاتم، زیورآلات و کارهای چوبی از جمله محصولاتی است که اکثر گردشگران خریداری می کنند.
به گفته وی، عمده گردشگران خارجی با ورود به استان فارس به ویژه شهر شیراز، گلیم و خاتم را به دلیل اصالت و قدمت این هنرها و از سویی هم کم حجم بودن
می خرند و با خود به سوغات می برند.
وی با بیان این که کوچک و سبک بودن محصولات تولیدی، تاثیر به سزایی در فروش دارد، گفت: جا به جایی راحت و انتقال آسان محصولات دست ساز هنرمندان همواره در اولویت خرید گردشگران داخلی و خارجی است اما طبق برآوردهای صورت گرفته، عمده خرید محصولات دست ساز هنرمندان از سوی گردشگران خارجی، خاتم و گلیم شیراز است چرا که این نوع گردشگران به دنبال المان و یا سوغاتی خاصی از مقصد سفرشان به ایران به ویژه منطقه فارس هستند.
زاهدیان نژاد در ادامه این گفت و گو به برگزاری دوره های آموزشی و آشناسازی هنرمندان با سلیقه بازار و گردشگران خارجی اشاره کرد و گفت: در این رابطه چندین دوره آشنا سازی در شیراز برگزار شده و خوشبختانه مورد استقبال هنرمندان صنایع دستی نیز قرار گرفته
است.
معاون هنرهای سنتی و صنایع دستی فارس همچنین بر لزوم آشنا سازی مشتریان به ویژه گردشگران داخلی و خارجی با نحوه ساخت هنرهای سنتی استان تاکید کرد و گفت: یکی از روش های تبلیغ و بازاریابی و فروش محصولات دست ساز هنرمندان، آشنا سازی گردشگران با نحوه ساخت محصولات است از این رو برگزاری تورهای کارگاهی می تواند تاثیر به سزایی در این زمینه داشته باشد.
زاهدیان نژاد اضافه کرد: گردشگران وقتی در فضای کارگاهی قرار می گیرند و با نحوه ساخت محصولی آشنا می شوند، ترغیب خواهند شد که این محصول را خریداری نمایند.
وی ادامه داد: از هر فرصتی برای معرفی، عرضه و فروش محصولات دست ساز صنایع دستی باید بهره برد زیرا نه تنها این هنرها اشاعه دهنده اصالت، فرهنگ و هویت یک منطقه است بلکه فروش این محصولات به اقتصاد صنایع دستی و گردشگری استان نیز کمک می کند.
زاهدیان نژاد در ادامه تاکید کرد: جا دارد برخی از کارگاه های صنایع دستی استان به ویژه در شهر شیراز در بسته سفر گردشگران ورودی جای گیرد تا شاهد رونق بیشتر این صنایع در استان باشیم.
بنا بر این گزارش هنر خاتم کاری در ایران ریشه ای کهن دارد. خاتم کاری هنر اکثر شهرهای ایران است، ولی شیراز در این زمینه زبانزد خاص و عام است. می توان یکی از ارزشمندترین صنایع دستی شیراز را خاتم کاری دانست. علت برتری خاتم های شیراز تفاوت در مراحل انجام کار است. قدمت این هنر به دوران صفوی باز می گردد و بهترین نمونه آن مسجد جامع عقیق شیراز می باشد.
خاتم سازی نوعی هنر ظریف است، که سطح اشیای چوبی را با مثلث های کوچک به شکل موزائیک می آرایند. مواد اولیه خاتم سازی چوب عاج، استخوان، برنج و طلا است. هر چه دقت و ظرافت این طرح ها بیشتر و منظم تر باشد، خاتم مرغوب تر است. فاکتور دیگر تأثیر گذار بر مرغوبیت خاتم کاری، کیفیت مواد اولیه کار است. مرغوبترین خاتم ها «پره وارو» و «سیم» هستند.
گلیم بافی شیراز، از روزگاران گذشته در این شهر متداول بوده و اکنون نیز ادامه دارد. گلیم را میتوان کفپوش یا زیراندازی تعریف کرد که از موی بز، پشم گوسفند، ابریشم و یا چهارپایان اهلی و خانگی بافته میشود. از میان گلیمهای بافته شده و منحصربه فرد شهر شیراز، میتوان به گلیم سوزنی یا گل برجسته اشاره کرد. این نوع گلیم را بیشتر اهالی ایل قشقایی میبافند.
قدیمی ترین گلیم موجود در ایران به دوران اشکانیان باز می گردد.استان فارس در زمینه بافت گلیم از شهرت خاصی برخوردار است. یکی از فعالیت های زنان و دختران روستایی و عشایر قشقایی بافت گلیم است. بافندگان برای بافت گلیم، از نقشه های خاصی استفاده نمی کنند و بیشتر یک مدل ذهنی است که از نسل های پیشین، سینه به سینه انتقال یافته است و تنها یکسری تغییرات جزئی در چارچوب آداب و رسوم داشته اند. با ورود هنر گلیم بافی به شهرها تا حدودی بافت گلیم با نقشه های معین انجام می شود.
گلیم قشقایی که به راحتی در بازارهای شیراز یافت می شود، یکی از محبوب ترین صنایع دستی شیراز بشمار می آید، که مورد توجه ایرانیان و توریستان خارجی است. از گلیم به عنوان وسیله ای تزئینی، کف پوش، روانداز، کیسه، خورجین و ... استفاده می شود.
46
