مهم تر از این حوادث آن است که پس از مدتی تمامی مواردی که در بروز خسارت های سنگین این رخدادها موثر بوده و باید به درس عبرتی برای آینده بدل شود به فراموشی سپرده میشود و هنوز هم در روند ساخت و سازها کمتر به موارد ایمنی در برابر چنین حوادثی توجه می شود؛ این را میتوان از فروریختن مسکنهای نوسازی که همین چند روز قبل در زلزله کرمانشاه در هم فروریخت دریافت. این حوادث در حالی رخ میدهد و ما در حالی به آن بیاعتنا هستیم که کشور ما روی چندین گسل مهم قرار گرفته و هر لحظه امکان وقوع یک زلزله و تبدیل آن به یک فاجعه وجود دارد.
فارس نیز از گذشته به عنوان یکی از استانهای حادثه خیز به ویژه در زمینه وقوع زلزلههای بزرگ مطرح بوده به گونه ای که از 20 زمین لرزه بزرگ کشور در یک قرن اخیر 3 مورد آن در فارس رخ داده است و صد البته وجود 3 گسل بزرگ در زیر پوست کلانشهر شیراز و وجود نزدیک به 2 هزار هکتار بافت فرسوده در این شهر بر ضرورت توجه بیشتر مسئولین به ویژه در حوزه ساخت و ساز تاکید دارد.
رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان فارس در این رابطه به «خبرجنوب» گفت: زلزله جزو حوادثی نیست که بتوان از قبل زمان و شدت آن را حدس زد اما میتوان با انجام کارهای پیشگیرانه خسارت های آن را کاهش داد این در حالی است که در برخی موارد از جمله نوع جنس خاکی که در آن ساخت و ساز انجام شده، فرسودگی و قدمت بنا، شدت و مدت زلزله و کیفیت بنای ساخته شده در میزان ویرانی های حاصل از زلزله تاثیر دارد.
نامورچی افزود: بی شک اگر زلزله ای مانند زلزله کرمانشاه در شیراز رخ دهد با توجه به وجود 360 هکتار بافت تاریخی و معابر باریک این منطقه آسیب ها بیش از کرمانشاه خواهد بود و میتواند به یک فاجعه انسانی تبدیل شود. از سوی دیگر نبود راه های دسترسی موجب می شود تا حتی امدادرسانی به حادثه دیدگان هم در صورت بروز هر حادثه احتمالی با مشکل مواجه شود. وی اضافه کرد: یکی از مواردی که در این زمینه باید در شیراز دنبال شود بحث مقاوم سازی ساختمان های فرسوده و بازسازی این اماکن است. ما نیز در سازمان نظام مهندسی ساختمان درصورتی که شهروندان بافت قدیم و تاریخی شهر قصد مرمت و مقاوم سازی ساختمانهای قدیمی خود را داشته باشند حاضریم تسهیلات مهندسی را به صورت رایگان به آن ها ارایه دهیم.
نامورچی از تشکیل تیمی برای بررسی مشکلات بافت تاریخی شهر خبر داد و گفت: در حال حاضر تیمی را برای بررسی بافت تاریخی و فرسوده شیراز تشکیل داده ایم و در حال جمع آوری و دسته بندی مشکلات این بافت هستیم و تمهیداتی را برای احداث این ساختمان ها در نظر گرفتهایم. وی در خصوص علت تخریب ساختمانهای نوساز به ویژه مسکن های مهر در زلزله اخیر کرمانشاه گفت: یکی از مواردی که در میزان زلزله تاثیرگذار است علاوه بر کیفیت ساخت، محل و نوع زمینی است که ساخت و ساز در آن انجام شده است. ساختمان ها باید در محلی احداث شود که زمین آن دارای استحکام کافی بوده و از نظر زمین شناسی بررسی شده باشد که در این حادثه نیز به نظر میرسد برخی ساختمان های تازه ساخت در زمینهایی ساخته شده بودند که از استحکام کافی برخوردار نبودند این در حالی است که در ساختمانهای جدید برای مقابله با زلزله علاوه بر کیفیت ارایه خدمات مهندسی باید به استفاده از مصالح استاندارد و به کارگیری کارگران ماهر و مجریان ذیصلاح نیز توجه کرد.
نامورچی افزود: در ساخت و سازهای جدید ما راهی جز رفتن به سمت استفاده از تکنولوژی های نوین و مصالح جدید نداریم و در کنار آن به نظر می رسد باید نسبت به اصلاح و ویرایش قوانین مربوط به مقررات ملی ساختمان هم اقدام شود و نظارت مهندسین نیز باید دقیق تر صورت گیرد.
وی تصریح کرد: درگذشته در شهرداری شیراز برای جلوگیری از خسارت ناشی از حوادث احتمالی به دنبال تدوین نقشه های ریز پهنه بندی زلزله با استفاده از مطالعات ژئوتکنیک بودیم تا ساخت و سازها براساس این نقشه انجام شود به عنوان مثال در جایی که گسلی وجود دارد ساخت و ساز با تمهیدات بیشتری انجام شود و ساختمان ها بر این اساس مقاوم سازی شده و یا از ساخت ساختمان های بلندمرتبه در این محلها جلوگیری شود چرا که بیشترین تاثیر را در این گونه حوادث، زمین دارد.
رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان فارس درخصوص کیفیت ساخت و سازهای مسکن مهر گفت: سازمان نظام مهندسی ساختمان فارس هیچ مسئولیتی در قبال مسکنهای مهر به عهده ندارد چرا که در طراحی و خدمات مهندسی این ساخت و سازها به هیچ عنوان از خدمات این سازمان استفاده نشده است هر چند معتقدیم که در برخی مسکن های مهر ممکن است ضوابط فنی رعایت نشده باشد.
وی افزود: به نظر می رسد در مسکن های مهر کیفیت را فدای کمیت کردیم و برای پایین تر آمدن قیمت ساخت و ساز، سایر بخش ها از جمله مباحث فنی و مهندسی را در این مسکن ها حذف کردیم چرا که اجبار داشتیم مسکن مهر را با قیمتی کمتر اجرا کنیم و همین باعث پایین آمدن کیفیت کار شده است. درخصوص زلزله کرمانشاه در جلساتی که با مسئولین کمیته امداد داشتیم برای کمک به زلزله زدگان اعلام آمادگی کردیم و علاوه بر تشکیل کارگروه بحران در سازمان برای اعزام تیمهای فنی به منطقه در خصوص جمعآوری و ارسال مقداری از کمکهای مردمی نیز اقدام کردیم. این سازمان درصدد است تا در مرحله دوم کمک رسانی نیز نسبت به ارایه گزارش فنی تکمیلی به کمیسیون عمران مجلس و ستاد بحران استانداری و سایر ارگان های مربوطه اقدام کند.
نامورچی گفت: این حجم آسیب و خسارت در این حادثه نشان دهنده چرخه معیوبی است که تمامی دست اندرکاران در حوزه های مرتبط را مورد سوال قرار می دهد و در حال حاضر شرایط مناسبی برای قضاوت و پیدا کردن مقصر نیست اما در واقع زنگ خطری است برای جلوگیری از بروز آسیب های جدی تر.
وی افزود: امروز ما شاهدیم که بخش گسترده ای از ساختمانهای موجود در مسیر گسل قرار دارند و تعدادی از آنها نیز فرسوده است. تعداد زیادی از فضاهای عمومی مانند بیمارستان ها و مدارس نیز فرسوده و غیر استاندارد است که باید فکری به حال آن ها شود تا شاهد خسارتهایی مانند زلزله کرمانشاه نباشیم.
46
