اکنون که دکتر حسن روحانی «برای تشکیل کابینه دوازدهم وارد مشورت با ارکان نظام شده است» نمایندگان فارس در مجلس می گویند امیدوار هستند رئیس دولت دوازدهم جایی برای وزیران اهل استان فارس در کابینه در نظر بگیرد. این تاکید نمایندگان به ویژه از این رو اهمیت دارد که فارس در 4 سال گذشته با انبوهی ازمشکلات اقتصادی، زیست محیطی و... دست و پنجه نرم کرده ولی نتوانسته این مشکلات را در عرصههای ملی مطرح کند. البته این تاکید نمایندگان بر حضور وزیری از استان فارس در کابینه تازگی ندارد و در سال 92 هم نمایندگان وقت مجلس، همه تلاش خود را برای حضور وزیران اهل استان در کابینه به کار گرفتند ولی به جز محمود علوی، وزیر اطلاعات که اهل لامرد است، حسن روحانی کسی را از فارس برای کابینه معرفی نکرد.
گزینه های وزارت از فارس چه کسانی هستند؟
می گویند 19 نفر را برای پستهای وزارت، ریاست سازمان ها و حتی معاونت رییسان سازمان های کشوری به دولت معرفی کرده اند تا در دولت دوازدهم به کار گرفته شوند. این طور که جست و جوی گزارشگر «خبرجنوب» نشان می دهد، از جمله افرادی که در این لیست دیده می شوند، یکی ابراهیم انصاری لاری است. انصاری لاری که از او به عنوان یکی از استانداران موفق فارس پس از انقلاب نام برده می شود، یکی از نامزدهای ریاست سازمان میراث فرهنگی کشور به شمار می رود.
این طور که معلوم است، محمد عمادی هم با فرض حضور نداشتن وزیر کنونی به عنوان وزیر جهاد کشاورزی معرفی شده است.
عمادی پیش از این معاونت ترویج وزارت جهاد کشاورزی را بر عهده داشته و مدتی هم به نمایندگی از سازمان خوار و بار و کشاورزی ملل متحد -فائو- مشاور حامد کرزای، رئیس جمهور پیشین افغانستان بوده است. جز این دو نفر، نام کسانی چون جواد اطاعت، عبدالواحد موسوی لاری، وزیر کشور دولت اصلاحات، دکتر ریاضی، رئیس پیشین دانشگاه های شیراز و شریف و... در فهرست دیده می شود. اینک اما پرسش اینجاست که این همه تاکید برای حضور وزیری از فارس در کابینه برای چیست؟ نگاهی به شمار وزیران متولد شده در استانهای مختلف کشور نشان میدهد که 3 استان تهران، اصفهان و آذربایجان شرقی بیشترین وزیران را پس از انقلاب در کابینه داشته اند.
فارس و همدان در این فهرست، به صورت همزمان در جایگاه چهارم قرار دارند. این طور که به نظر می رسد، استان هایی چون سیستان و بلوچستان، کردستان، کهگیلویه و بویراحمد و 7 استان دیگر هم هیچ وزیری در کابینه نداشته اند. این استان ها عموما محرومترین استان های کشور به شمار می روند. به نظر فرج ا... رجبی، نماینده شیراز در مجلس شورای اسلامی هرچه شمار وزیران در کابینه بیشتر باشد، مشکلات فارس بهتر دیده می شود. او به گزارشگر «خبرجنوب» می گوید: «اگر چند وزیر از فارس در کابینه داشته باشیم، مشکلات بهتر در سطح ملی مطرح شده و برای آن راهکار اندیشیده می شود به همین خاطر در همه حوزه ها نیاز داریم که وزیری از فارس در کابینه باشد. آن هم در شرایطی که شاخص های توسعه در فارس پیشرفت خاصی را نشان نمی دهد و افزون بر توسعه راه ها و زیرساخت ها که بحثی قدیمی و همیشگی است، با مشکلاتی چون بحران اشتغال، نبود سرمایهگذاری و... در استان روبرو هستیم».
به نظر رجبی، با ادامه وضع کنونی، تغییری در فارس رخ نمیدهد. علی اکبری، دیگر نماینده شیراز در مجلس هم نگاه مشابهی دارد. او به گزارشگر «خبرجنوب» می گوید که فارس محل پرورش نیروی انسانی در کشور است به همین خاطر، معرفی وزیرانی از این استان در کابینه میتواند به تقویت دولت هم کمک کند. اکبری توضیح می دهد: «افزون بر آقای دکتر علوی، به نظر می رسد که ما برای وزارتخانه های کشور، علوم، جهاد کشاورزی و صنعت، نیروهای زبدهای داریم و تلاش می کنیم تا سیستم را نسبت به استفاده از این ظرفیت ها متقاعد کنیم».
توسعه نیافتگی فارس
این همه تاکید برای حضور وزیری از فارس در کابینه در شرایطی صورت می گیرد که فارس با انبوه مشکلات سر می کند و هرگز در مرکز بحث توسعه نبوده است. برای نمونه این استان با نبود صنایع مادر، توسعه نیافتگی زیرساخت هایی چون راه آهن، کشت و برداشت سنتی محصولات کشاورزی و از همه مهمتر، بحران آب سر می کند. به رغم اینکه بیشتر تالابهای فارس خشکیده اند و منابع آب زیرزمینی فارس از دست رفته است، دولت هرگز آن رویکردی که در قبال دریاچه ارومیه، دریاچه های خوزستان و زاینده رود داشته، در برابر وضع زیست محیطی فارس در پیش نگرفته است. این است که اکنون نمایندگان این استان در مجلس می گویند که حضور وزیری از فارس در کابینه در مطرح کردن این مطالبات می تواند بسیار اثرگذار باشد. اما آیا به راستی بین حضور وزیران یک استان در کابینه با توسعه یافتگی این استان ها رابطه ای وجود دارد؟ از آمار که این گونه بر
می آید چه اینکه همان طور که گفته شد، استان های توسعه یافته تهران، اصفهان و آذربایجان شرقی بیشترین شمار وزیران را در 11 دولت اخیر داشته اند. همین الان بیشتر وزیران اقتصادی دولت یازدهم اهل استان اصفهان هستند. دو استاد اقتصاد دانشگاه شیراز در پاسخ به این پرسش که «آیا بین شمار وزیران در کابینه و توسعه یافتگی استان های زادگاه آنان رابطه ای وجود دارد» دو نظر مختلف دارند. دکتر سید محمد هاشم پوریزدان پرست، عضو هیئت علمی بخش اقتصاد دانشگاه شیراز، وجود چنین رابطه ای را نفی می کند و معتقد است که استانی چون اصفهان حتی پیش از انقلاب هم استانی صنعتی بوده است؛ چه اینکه ذوب آهن در آن زمان در این استان شکل گرفت ولی در عین حال او معتقد است که عقب ماندگی تجاری فارس می تواند ریشهای تاریخی در همین تفکر داشته باشد. او به گزارشگر «خبرجنوب» می گوید: «با ایجاد راهآهن در استان های نفت خیز، فارس که مرکز تجارت جهانی ایران بود برای مدت 70 سال جایگاه خود را از دست داد ولی واقعیت این است که شماری از استان های کشور که پایه اقتصادی دارند نیروی انسانی زیادی تولید میکنند و به این خاطر است که شمار زیادی از وزیران مختلف از این استانها آمده اند».این استاد اقتصاد دانشگاه شیراز، انتصاب علیرضا طهماسبی به ریاست وزارت صنعت در دولت اول احمدینژاد را نمونه میآورد و معتقد است که یک وزیر باید توانمند باشد و با ملاک صرفا اهل یک استان خاص بودن، نباید وزیری ناتوان به کار گمارده شود.
یکی دیگر از استادان اقتصاد دانشگاه شیراز که علاقه ای به انتشار نامش ندارد اما دیدگاهی متفاوت دارد؛ او معتقد است که شمار وزیران یک استان بر توسعه آن استان اثر
می گذارد و به گزارشگر «خبرجنوب» می گوید: «ساختار نادرست تخصیص منابع که بر حسب تشخیص فرد است باعث حاکمیت رابطه به جای ضابطه شده است».
راهکاری به نام طرح آمایش؟
برای توزیع مناسب توسعه در استان های مختلف کشور، راهکارهای مختلفی پیشنهاد شده است. برای نمونه برخی معتقد هستند که یکی از راه های برون رفت از این وضع تدوین طرح آمایش سرزمینی است. با این طرح هر استان متناسب با توان اقلیمی خود از توسعه بهره مند می شود. برای نمونه فارس و اصفهان بی آب، محل ایجاد صنایع آب بری چون پتروشیمی و ذوبآهن نمی شوند و صنایع در همسایگی شهرها متمرکز نمی شوند تا آلودگی هوا به بار بیاورند.
هرچند اگر این طرح هم تهیه شود، باز هم ممکن است که برخی دولت ها به آن عمل نکنند؛ مانند دولت های نهم و دهم که زیربار اجرای چشم انداز 20 ساله توسعه نرفتند. این است که تا آن زمان، استان ها با فرستادن وزیر و معاون به کابینه تلاش می کنند سهمی از توسعه را از آن خود کنند.
46
