سرپرست هیئت بررسی شهرستان پاسارگاد و بخش مشهد مرغاب از شناسایی نزدیک به یک‌هزار اثر باستانی متعلق به عصر پارینه‌سنگی تا عصر حاضر در ادامه بررسی‌های باستان‌شناختی شهرستان پاسارگاد خبر داد.
فرهاد زارعی‌کردشولی در گفت و‌گو با خبرنگار ایلنا ضمن بیان این خبر اظهار داشت: در ادامه بررسی‌های باستان‌شناختی شهرستان پاسارگاد، در دشت‌های پاسارگاد، دشت سعادت‌شهر (دشت کمین)، تنگ بلاغی، دهستان سرپنیران، منطقه گودبنه و رشته‌کوه‌های موسوم به کوه سیاه و چاه‌پهن، منطقه چاه‌بید و ارتفاعات موسوم به گردنه خرسی، تنگ قدرت و رشته‌کوه‌های موسوم به کوچکک و ارتفاعات موسوم به فلات اکبرآباد نزدیک به 1000 اثر باستانی شناسایی و بررسی شدند.
زارعی کردشولی افزود: در این بررسی‌ها، به‌تفکیک، در دشت پاسارگاد حدود 300 اثر، دشت سعادت‌شهر حدود 230اثر، دهستان سرپنیران حدود 180اثر، تنگ بلاغی حدود 150 اثر و در ارتفاعات موسوم به کوچکک، گردنه خرسی، کوه موسی‌خانی و کوه سیاه حدود 110 اثر به‌دست آمد که براساس آخرین مطالعات باستان‌شناختی، مربوط به دوره میانی پارینه‌سنگی جدید تا عصر حاضر هستند.
این باستان‌شناس از قدیمی‌ترین آثار این دوره به شناسایی تعدادی محوطه باز (open site) اشاره کرد که دارای قدمتی بین 28 هزار تا 12هزار سال قبل بودند.
شناسایی غارهای 8 هزار تا 12 هزارساله
وی با اشاره به اینکه اولین بار مایکل روزنبرگ موفق به شناسایی این دوره در دشت‌های فارس شده و در اشکفت گاوی در دشت مرودشت که هم‌جوار دشت‌های پاسارگاد است اقدام به کاوش کرده، گفت: از دوره پارینه‌سنگی جدید و فراپارینه‌سنگی با قدمت 12 هزار تا 8 هزار سال قبل نیز تعداد زیادی غار و پناهگاه صخره‌ای شناسایی شد.
زارعی‌کردشولی افزود: معیشت در این دوره بر پایه گردآوری دانه‌های گیاهان و شکار بوده است.
وی گفت: بعد از این دوره انسان‌ها آرام‌آرام غار‌ها و پناهگاه‌ها را ترک کرده و در دشت‌ها اولین روستاها را ساخته‌اند.
وی از این دوره به فرهنگ‌های جری و مُشکی (مربوط به هزاره هشتم و هفتم قبل‌ازمیلاد)، فرهنگ باکون A, B. (مربوط به هزاره ششم تا چهارم میلادی) و تعدادی دیگر تا دوره لپویی (هزاره سوم قبل‌ازمیلاد) اشاره کرد و گفت: از این دوره نیز تعداد زیادی تپه و محوطه استقراری شناسایی شدند که در باستان‌شناسی پیش‌ازتاریخ ایران و به‌ویژه فارس بسیار مهم‌اند.
این باستان‌شناس در ادامه از شناسایی تعدادی محوطه ارزشمند همانند تل بزرگ قصردشت (تپه وکیل‌آباد) متعلق به عصر آهن 1 و 2 و 3 خبر داد.
وی با بیان اینکه دوره‌های تاریخی به‌ویژه دوره هخامنشی در شهرستان پاسارگاد بسیار قوی است گفت: از این دوره، علاوه‌بر مجموعه بسیار ارزشمند میراث جهانی پاسارگاد، آثار بسیار فاخر و ارزشمندی ازجمله تعدادی سد (بند خاکی)، معدن، کانال‌های دستکند در دل صخره‌ها موسوم به دختربُر، کانال‌های تعبیه شده در دامنه تپه ماهوری‌های خاکی (موسوم به جوی دختر)، پل، دیوارهای سنگچین، کارگاه‌های استحصال مواد غذایی و محوطه‌های استقراری و اقماری بسیار ارزشمند نظیر محوطه میان‌جاده‌ای شناسایی شد.
زارعی‌کردشولی تصریح کرد: با شناسایی این تعداد آثار ارزشمند مشخص شد که پاسارگاد دوره هخامنشی به‌عنوان یکی از پایتخت‌های هخامنشیان‌ها معطوف به مجموعه میراث جهانی پاسارگاد نبوده بلکه بخش نسبتاً وسیعی از شهرستان پاسارگاد و شهرستان خرمبید را دربر می‌گرفته است؛ چراکه بخشی از زیرساخت‌های مهم حکومتی هخامنشیان در پاسارگاد در گستره‌ای به‌طول حدود 80 کیلومتر از چمیان یا شهیدآباد در شمال تا تنگ خشک سیوند در جنوب شامل می‌شد.
محوطه‌های دوره‌های فراهخامنشی
زارعی کردشولی در ادامه از شناسایی تعداد زیادی گورستان (توده‌سنگی، خرسنگی) و تعدادی محوطه استقراری متعلق به دوره‌های فراهخامنشی تا پایان دوره اشکانی خبر داد و گفت: تعداد زیادی تپه و محوطه گسترده، کارگاه‌های استحصال مواد غذایی، کارگاه‌های ذوب فلز، استودان‌های کتیبه‌دار و ساده، دخمه و دخمک‌های افقی و عمودی مربوط به دوره ساسانی شناسایی شد.
وی افزود: از دوره اسلامی که بخش زیادی از محوطه‌ها و آثار را دربر می‌گیرد نیز می‌توان به شناسایی بقاع متبرکه، قلعه‌های روستاها، قبرستان‌هایی با سنگ قبرهای نفیس، کاروانسرا، تعداد نسبتاً زیادی قنات، آسیاب، عمارت، درختان کهن‌سال و تعدادی محوطه استقراری اشاره کرد که بیشتر مربوط به قرون میانه اسلامی تا عصر حاضر هستند.
به‌گفته این باستان‌شناس، در ادامه تمام اطلاعات محوطه‌ها در فرم‌های موردتأیید پژوهشکده باستان‌شناسی (فرم‌های عمومی و تخصصی) ثبت خواهد شد و اطلاعات مواد فرهنگی (که غالباً قطعه سفال هستند) پس از طراحی، مقایسه، تحلیل و عکاسی در فرم‌های مخصوص در ضمیمه گزارش هر محوطه آورده و سپس گزارش نهایی به پژوهشکده باستان‌شناسی ارسال خواهد شد.
بررسی شناسایی شهرستان پاسارگاد و مشهد مرغاب با مجوز رئیس پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری انجام شد.
