کامکار در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: نهادها و سازمان های حمایتی باید با درک اهمیت این مقوله، در ساخت موسیقی یادمان های کهن سرمایه گذاری کنند تا به عنوان نمونه موسیقی خاص تخت جمشید و پاسارگاد ساخته شود.
آفرینشگر آثار هنری ماندگار در موسیقی ایرانی و ردیف نواز برجسته کشورمان اظهار کرد: بازتاب نمایی از تخت جمشید و پاسارگاد در آثار فرهنگی هنری گامی برای معرفی بهتر یادمان های فرهنگی این سرزمین است.
وی گفت: انتظار می رود از فضاهای فرهنگی یادمان های تاریخی برای اجرای برنامه های موسیقی استفاده و از تنگ نظری در این حوزه خودداری شود.
کامکار اظهار کرد: در برنامه کاری خودم در آلبومها و ویدئوهای جدید حتما از مکان های فرهنگی استان فارس بهره گیری خواهم کرد.
وی ادامه داد: حتما از مکان تخت جمشید و پاسارگاد برای ضبط آثار جدید استفاده خواهم کرد و در فکر ساختن موسیقی خاص برای چغازنبیل ، تخت جمشید و پاسارگاد هستم تا پیش زمینه فکری از آثار فرهنگی و یادمان های کهن در ذهن مخاطب شکل گیرد.
این نوازنده نامی سنتور گفت: اقدام های مشابهی در بقیه کشورها در جاهای تاریخی اتفاق افتاده که تخت جمشید به مراتب بزرگ تر و معروف تر از آنهاست و هر جا که از این امکان استفاده شده است، آثار هنری و موسیقی به معرفی اماکن تاریخی کمک کرده است.
** پیش شرط های نوآوری در موسیقی ایرانی
توجه به فرهنگ ایرانی در موسیقی سنتی، پرهیز از زیاده روی در نوآوری ، گشاده دستی در تربیت هنرجویان و دوری از خست درانتقال مفاهیم از دیگر مباحثی بود که استاد کامکار در گفت و گو با خبرنگار ایرنا بر آنها تاکید کرد.
این استاد موسیقی گفت: توجه به ریشه های موسیقی ایرانی و پرهیز از افراط و تفریط و داشتن نگاه علمی به موسیقی بخشی از پیش شرط ها برای ایجاد نوآوری در موسیقی است.
وی با بیان اینکه ایجاد نوآوری در موسیقی ایرانی اجتناب ناپذیر است، اظهار کرد: موسیقی ایرانی برای تداوم و پویایی نیاز به نوآوری دارد ، ایجاد نوآوری در موسیقی نیز شرایط و پیش شرط هایی دارد که در نظر نگرفتن این شرایط و پیش شرط ها نه تنها نمی تواند در موسیقی ایرانی نوآوری سازنده و بالنده ایجاد کند بلکه به شاکله اصلی موسیقی نیز لطمه خواهد زد .
این هنرمند کشورمان با اشره به اینکه کسی که می خواهد در موسیقی ایرانی نوآوری داشته باشد و با نگاه و نگرش نو به موسیقی ایرانی بنگرد باید موسیقی ایرانی را بشناسد و متخصص موسیقی ایرانی باشد گفت : توجه به ریشه ها در موسیقی می تواند موسیقی را در جایگاهی متعالی قرار دهد اما اگر بدون توجه به ریشه های ایرانی در موسیقی کسی دست به نوآوری در موسیقی بزند قطعا به شاکله موسیقی ایرانی لطمه و صدمه خواهد زد.
کامکار ادامه داد: افرادی بوده اند که خواسته اند در موسیقی نوآوری ایجاد کنند ولی آهنگ هایی که ریشه در غرب دارد و هیچ سنخیتی با فرهنگ و آداب و هنر ایرانی ندارد را با تار و سنتور می نوازند.
وی بیان کرد: نواختن آهنگ هایی که سرتا پا غربی است و در اروپا و امریکا ریشه دارد و با ساز ایرانی سنخیتی ندارد با تار و سنتور و سه تار نمی تواند عنوان نوآوری بگیرد ، نوآوری در موسیقی ایرانی به معنی پرداختن به داشته های فرهنگی خودمان و بهره گیری از توان و تجربه و غنای فرهنگی کسانی است که دراین سرزمین برا ی موسیقی کار کرده اند و خاک صحنه خورده اند .
این آهنگساز و موسیقیدان و آفرینشگر موسیقی متن فیلم سنتوری و موسیقی فیلم چشم انداز ایرانی ادامه داد: نوآوری ریشه دار در سنت مثل کار استاد پایور است ، نوآوری عظیمی در ساز موسیقی ایرانی و در سنتور با تلاش و مساعی استاد پایور به وجود آمد ، مقایسه ساز استاد حبیب سماعی با ساز استاد پایور می تواند به روشنی نوآوری در ساز را به ما نشان دهد ، ساز سنتور با تلاش و کوشش استاد پایور شخصیتی بی بدیل پیدا کرد ، افراد و هنرمندان دیگری هم بوده اند که در ساز سنتور و در موسیقی ایرانی نوآوری ایجاد کرده اند و کارهای شایسته ای هم به وجود آمده است.
این استاد موسیقی همچنین با گوشزد کردن جنبه هایی از شکست در نوآوری گفت : البته برخی نیز موفیقت چندانی نداشته اند ، گریز های پی در پی، بازگشت به سنت و عدم تداوم در کار از جمله عوامل شکست این هنرمندان در ایجاد نوآوری در موسیقی ایرانی بوده است.
استاد کامکار اظهار کرد : من برای ایجاد نوآوری در موسیقی ایرانی از موسیقی سنتی چندان مایه ای نگرفته ام و بیشتر به استفاده از موسیقی نواحی و مقامی روی آورده ام ، در موسیقی نواحی ما آواهایی نهفته است که بکر و ناشناخته است ، کشف این آواها و پرداختن به آن و استفاده از آن در موسیقی ایرانی و عرضه آن به مخاطب وقت زیادی از من گرفته است.
وی ادامه داد: سعی کرده ام با حفظ چهارچوب ها و با رعایت امانت و با الهام از موسیقی نواحی نگرشی نو به موسیقی ایرانی بدهم ، موسیقی آذربایجان نقشی بی بدیل در افرینش آثار هنری من داشته است ، در برخی از آلبوم ها از ملودیهای بندری و ملودی بلوچستان و حتی موسیقی افغانستان مایه گرفته ام.
آفرینشگر اثر موسیقیایی 'ماهی برای سال نو' و 'سولوی بر فراز باد' گفت: این نوع نوآوری در موسیقی مورد استقبال مخاطبین قرار می گیرد و تجربه آلبوم ریزدانه های الماس نشان دهنده آن است که نوآوری در موسیقی باید همراه با ظرافت ، دقت و حساسیت به حفظ ریشه ها باشد تا مورد استقبال قرار گیرد .
** ضرورت تربیت هنرجویان برای حفظ موسیقی سنتی
این هنرمند ایرانی درادامه نقبی به حال و هوای موسیقی سنتی زد و گفت: موسیقی سنتی ما در سالهای گذشته بسیار دست خورده است ، عدم هماهنگی برخی از هنرمندان و اساتید دراین عرصه موجب شده است که موسیقی سنتی به راههای مختلفی برود و این چندان مناسب نیست ، بخشی از کار من در عرصه موسیقی سنتی تربیت هنرجویان برا ی حفظ شاکله این نوع موسیقی است.
کامکار در این باره گفت: تربیت هنرجویان پشتوانه بزرگی برای حفظ موسیقی است ، ما اساتید برجسته ای در موسیقی ایرانی و سنتی داریم اما آنها شاگردان چندانی تربیت نکرده اند.
وی بیان کرد: منتقل نکردن داشته های فرهنگی و هنری در موسیقی به شاگردان به منزله ضربه زدن به موسیقی است ، من یک نفر بیشتر نیستم اما باید با تربیت هنرجویان و انتقال همه داشته هایم راه پرورش موسیقی ایرانی و راه تعالی و زنده ماندن آن را هموار کنم.
وی ادامه داد: مرگ همه ما را روزی در بر می گیرد اگر ما تعالیم موسیقی را منتقل نکنیم و آن را با خود به گور ببریم خدمتی به موسیقی نکرده ایم خست در کار موسیقی نوعی خیانت است ، خیانت به فرزندان این سرزمین که تشنه دانستن بیشتر درباره موسیقی هستند ، چرا اساتید برجسته موسیقی سنتی نباید دهها و صدها شاگرد و هنرجو تربیت کنند ؟
استاد کامکار به استعدادهای کم نظیر جوان ایرانی در موسیقی اشاره کرد و گفت : استعداد در موسیقی ایرانی و در جوان ایرانی واقعا بی نظیر و بی بدیل است ، کاری که من در 40 سالگی برای سنتور میکنم شاگردان من در 20 سالگی انجام می دهند.
وی افزود: این موضوع نشانگر آن است که جامعه ایرانی موسیقی پذیر است ، جوان ایرانی مستعد پرور ش در عرصه موسیقی است ، علاوه بر اینکه در زمینه نوازندگی موسیقی ما شاهد نوآوری و پرورش استعدادها هستیم در زمینه ساز سازی هم استعدادهای بی بدیل وجود دارد ، سازهایی ابداع شده است که موسیقی ایرانی را با سازهای جدید به تکامل رسانده است ، نگاه نو به ساز و نگاه نو به آفرینش سازهای ایرانی فرصتی است که باید بیشتر به آن پرداخت .
این هنرمند و سنتور نواز برجسته کشورمان تاکید کرد : کسی که می خواهد ساز ایرانی با نگاه نو بسازد باید در کنار یک استاد و موسیقی شناس و موسیقیدان معایب کار خود را ببیند و بپذیرد و برای رفع آن بکوشد ، آهنگساز و موسیقی دان و نوازنده علاوه بر اینکه اسلوب اساسی و ساختار ساز ایرانی را می شناسد صدای بهتر و صدای ظریفتر و حجم صدای استاندارد را نیز تشخیص می دهد ، موسیقی دان و استاد موسیقی معایب یک ساز را می شناسد و اگر آن را به سازنده گوشزد کرد ، سازنده ای که می خواهد در ساز سازی ابتکار و نوآفرینی داشته باشد باید این تذکرات را به جان پذیرد و از آن استقبال کند .
وی به روی کار آمدن برخی سازهای جدید اشاره کرد و گفت : سازهای جدید سنتور با ابعاد جدید به بازار آمده است ، این سازها نقایص سازهای قدیمی را ندارند ، علاوه بر اینکه ابتکار و نوآوری در آن دیده می شود ، نقایص سازهای قبلی را هم رفع کرده است.
کامکار ادامه داد: سنتور سازی است که به ساز سیم پاره کن معروف است ، در سازهای جدید امکان ندارد سیم سنتور هنگام نواختن پاره شود ، ابعادی برای این ساز در آثار جدید دیده شده است و زوایایی تعریف شده است که هم صدای دلنشین تری عرصه می کند و هم چارچوب کلی صدای سنتور را حفظ کرده است ، در عین حال سنتورهایی با اسم های مختلف و ابعاد و خرک های متعدد هم به بازار عرضه شده که مورد تایید ما و سایر نوازندگان نیست.
وی بیان کرد سنتوری با دهها خرک بیشتر و با ابعاد از هم گسیخته دیگر سنتور نیست ، این نوع ساز سازی و ابداع بی رویه و نوآوری افسار گسیخته مورد تایید ما نیست .
استاد کامکار با بیان اینکه پروژه هایی روی سنتور در حال کار و ساخت دارم که نت ها را در حال اجرا تغییر می دهد گفت : این کار توسط برخی دیگر از سازندگان هم انجام شده است اما چون توسط متخصصین انجام نشده نه تنها نوآوری ایجاد نکرده بلکه به ساز سنتور ضربه زده است .
اردوان کامکار سال ۱۳۴۷ در سنندج به دنیا آمد. او آموزش سنتور را از سن چهار سالگی و نزد پدرش، حسن کامکار آغاز کرد. نواها و مضراب‌های پیچیده، سریع و در هم تنیده از مشخصه‌های سنتورنوازی اردوان کامکار به شمار می‌روند.
این هنرمند ایرانی روزهای پنجشنبه سی و یکم فروردین و جمعه اول اردیبهشت ماه به شیراز سفر کرد و ضمن آموزش فنون موسیقی به علاقه مندان این هنر در استان فارس، هنر خویش را در یک برنامه کنسرت به مردمان این دیار عرضه کرد.
6113/ 2027
گفت و گو از: نیکنام خشنودی ** انتشاردهنده: سیداحمد نجفی
انتهای پیام آفرینشگر آثار هنری ماندگار در موسیقی ایرانی و ردیف نواز برجسته کشورمان اظهار کرد: بازتاب نمایی از تخت جمشید و پاسارگاد در آثار فرهنگی هنری گامی برای معرفی بهتر یادمان های فرهنگی این سرزمین است.
وی گفت: انتظار می رود از فضاهای فرهنگی یادمان های تاریخی برای اجرای برنامه های موسیقی استفاده و از تنگ نظری در این حوزه خودداری شود.
کامکار اظهار کرد: در برنامه کاری خودم در آلبومها و ویدئوهای جدید حتما از مکان های فرهنگی استان فارس بهره گیری خواهم کرد.
وی ادامه داد: حتما از مکان تخت جمشید و پاسارگاد برای ضبط آثار جدید استفاده خواهم کرد و در فکر ساختن موسیقی خاص برای چغازنبیل ، تخت جمشید و پاسارگاد هستم تا پیش زمینه فکری از آثار فرهنگی و یادمان های کهن در ذهن مخاطب شکل گیرد.
این نوازنده نامی سنتور گفت: اقدام های مشابهی در بقیه کشورها در جاهای تاریخی اتفاق افتاده که تخت جمشید به مراتب بزرگ تر و معروف تر از آنهاست و هر جا که از این امکان استفاده شده است، آثار هنری و موسیقی به معرفی اماکن تاریخی کمک کرده است.
** پیش شرط های نوآوری در موسیقی ایرانی
توجه به فرهنگ ایرانی در موسیقی سنتی، پرهیز از زیاده روی در نوآوری ، گشاده دستی در تربیت هنرجویان و دوری از خست درانتقال مفاهیم از دیگر مباحثی بود که استاد کامکار در گفت و گو با خبرنگار ایرنا بر آنها تاکید کرد.
این استاد موسیقی گفت: توجه به ریشه های موسیقی ایرانی و پرهیز از افراط و تفریط و داشتن نگاه علمی به موسیقی بخشی از پیش شرط ها برای ایجاد نوآوری در موسیقی است.
وی با بیان اینکه ایجاد نوآوری در موسیقی ایرانی اجتناب ناپذیر است، اظهار کرد: موسیقی ایرانی برای تداوم و پویایی نیاز به نوآوری دارد ، ایجاد نوآوری در موسیقی نیز شرایط و پیش شرط هایی دارد که در نظر نگرفتن این شرایط و پیش شرط ها نه تنها نمی تواند در موسیقی ایرانی نوآوری سازنده و بالنده ایجاد کند بلکه به شاکله اصلی موسیقی نیز لطمه خواهد زد .
این هنرمند کشورمان با اشره به اینکه کسی که می خواهد در موسیقی ایرانی نوآوری داشته باشد و با نگاه و نگرش نو به موسیقی ایرانی بنگرد باید موسیقی ایرانی را بشناسد و متخصص موسیقی ایرانی باشد گفت : توجه به ریشه ها در موسیقی می تواند موسیقی را در جایگاهی متعالی قرار دهد اما اگر بدون توجه به ریشه های ایرانی در موسیقی کسی دست به نوآوری در موسیقی بزند قطعا به شاکله موسیقی ایرانی لطمه و صدمه خواهد زد.
کامکار ادامه داد: افرادی بوده اند که خواسته اند در موسیقی نوآوری ایجاد کنند ولی آهنگ هایی که ریشه در غرب دارد و هیچ سنخیتی با فرهنگ و آداب و هنر ایرانی ندارد را با تار و سنتور می نوازند.
وی بیان کرد: نواختن آهنگ هایی که سرتا پا غربی است و در اروپا و امریکا ریشه دارد و با ساز ایرانی سنخیتی ندارد با تار و سنتور و سه تار نمی تواند عنوان نوآوری بگیرد ، نوآوری در موسیقی ایرانی به معنی پرداختن به داشته های فرهنگی خودمان و بهره گیری از توان و تجربه و غنای فرهنگی کسانی است که دراین سرزمین برا ی موسیقی کار کرده اند و خاک صحنه خورده اند .
این آهنگساز و موسیقیدان و آفرینشگر موسیقی متن فیلم سنتوری و موسیقی فیلم چشم انداز ایرانی ادامه داد: نوآوری ریشه دار در سنت مثل کار استاد پایور است ، نوآوری عظیمی در ساز موسیقی ایرانی و در سنتور با تلاش و مساعی استاد پایور به وجود آمد ، مقایسه ساز استاد حبیب سماعی با ساز استاد پایور می تواند به روشنی نوآوری در ساز را به ما نشان دهد ، ساز سنتور با تلاش و کوشش استاد پایور شخصیتی بی بدیل پیدا کرد ، افراد و هنرمندان دیگری هم بوده اند که در ساز سنتور و در موسیقی ایرانی نوآوری ایجاد کرده اند و کارهای شایسته ای هم به وجود آمده است.
این استاد موسیقی همچنین با گوشزد کردن جنبه هایی از شکست در نوآوری گفت : البته برخی نیز موفیقت چندانی نداشته اند ، گریز های پی در پی، بازگشت به سنت و عدم تداوم در کار از جمله عوامل شکست این هنرمندان در ایجاد نوآوری در موسیقی ایرانی بوده است.
استاد کامکار اظهار کرد : من برای ایجاد نوآوری در موسیقی ایرانی از موسیقی سنتی چندان مایه ای نگرفته ام و بیشتر به استفاده از موسیقی نواحی و مقامی روی آورده ام ، در موسیقی نواحی ما آواهایی نهفته است که بکر و ناشناخته است ، کشف این آواها و پرداختن به آن و استفاده از آن در موسیقی ایرانی و عرضه آن به مخاطب وقت زیادی از من گرفته است.
وی ادامه داد: سعی کرده ام با حفظ چهارچوب ها و با رعایت امانت و با الهام از موسیقی نواحی نگرشی نو به موسیقی ایرانی بدهم ، موسیقی آذربایجان نقشی بی بدیل در افرینش آثار هنری من داشته است ، در برخی از آلبوم ها از ملودیهای بندری و ملودی بلوچستان و حتی موسیقی افغانستان مایه گرفته ام.
آفرینشگر اثر موسیقیایی 'ماهی برای سال نو' و 'سولوی بر فراز باد' گفت: این نوع نوآوری در موسیقی مورد استقبال مخاطبین قرار می گیرد و تجربه آلبوم ریزدانه های الماس نشان دهنده آن است که نوآوری در موسیقی باید همراه با ظرافت ، دقت و حساسیت به حفظ ریشه ها باشد تا مورد استقبال قرار گیرد .
** ضرورت تربیت هنرجویان برای حفظ موسیقی سنتی
این هنرمند ایرانی درادامه نقبی به حال و هوای موسیقی سنتی زد و گفت: موسیقی سنتی ما در سالهای گذشته بسیار دست خورده است ، عدم هماهنگی برخی از هنرمندان و اساتید دراین عرصه موجب شده است که موسیقی سنتی به راههای مختلفی برود و این چندان مناسب نیست ، بخشی از کار من در عرصه موسیقی سنتی تربیت هنرجویان برا ی حفظ شاکله این نوع موسیقی است.
کامکار در این باره گفت: تربیت هنرجویان پشتوانه بزرگی برای حفظ موسیقی است ، ما اساتید برجسته ای در موسیقی ایرانی و سنتی داریم اما آنها شاگردان چندانی تربیت نکرده اند.
وی بیان کرد: منتقل نکردن داشته های فرهنگی و هنری در موسیقی به شاگردان به منزله ضربه زدن به موسیقی است ، من یک نفر بیشتر نیستم اما باید با تربیت هنرجویان و انتقال همه داشته هایم راه پرورش موسیقی ایرانی و راه تعالی و زنده ماندن آن را هموار کنم.
وی ادامه داد: مرگ همه ما را روزی در بر می گیرد اگر ما تعالیم موسیقی را منتقل نکنیم و آن را با خود به گور ببریم خدمتی به موسیقی نکرده ایم خست در کار موسیقی نوعی خیانت است ، خیانت به فرزندان این سرزمین که تشنه دانستن بیشتر درباره موسیقی هستند ، چرا اساتید برجسته موسیقی سنتی نباید دهها و صدها شاگرد و هنرجو تربیت کنند ؟
استاد کامکار به استعدادهای کم نظیر جوان ایرانی در موسیقی اشاره کرد و گفت : استعداد در موسیقی ایرانی و در جوان ایرانی واقعا بی نظیر و بی بدیل است ، کاری که من در 40 سالگی برای سنتور میکنم شاگردان من در 20 سالگی انجام می دهند.
وی افزود: این موضوع نشانگر آن است که جامعه ایرانی موسیقی پذیر است ، جوان ایرانی مستعد پرور ش در عرصه موسیقی است ، علاوه بر اینکه در زمینه نوازندگی موسیقی ما شاهد نوآوری و پرورش استعدادها هستیم در زمینه ساز سازی هم استعدادهای بی بدیل وجود دارد ، سازهایی ابداع شده است که موسیقی ایرانی را با سازهای جدید به تکامل رسانده است ، نگاه نو به ساز و نگاه نو به آفرینش سازهای ایرانی فرصتی است که باید بیشتر به آن پرداخت .
این هنرمند و سنتور نواز برجسته کشورمان تاکید کرد : کسی که می خواهد ساز ایرانی با نگاه نو بسازد باید در کنار یک استاد و موسیقی شناس و موسیقیدان معایب کار خود را ببیند و بپذیرد و برای رفع آن بکوشد ، آهنگساز و موسیقی دان و نوازنده علاوه بر اینکه اسلوب اساسی و ساختار ساز ایرانی را می شناسد صدای بهتر و صدای ظریفتر و حجم صدای استاندارد را نیز تشخیص می دهد ، موسیقی دان و استاد موسیقی معایب یک ساز را می شناسد و اگر آن را به سازنده گوشزد کرد ، سازنده ای که می خواهد در ساز سازی ابتکار و نوآفرینی داشته باشد باید این تذکرات را به جان پذیرد و از آن استقبال کند .
وی به روی کار آمدن برخی سازهای جدید اشاره کرد و گفت : سازهای جدید سنتور با ابعاد جدید به بازار آمده است ، این سازها نقایص سازهای قدیمی را ندارند ، علاوه بر اینکه ابتکار و نوآوری در آن دیده می شود ، نقایص سازهای قبلی را هم رفع کرده است.
کامکار ادامه داد: سنتور سازی است که به ساز سیم پاره کن معروف است ، در سازهای جدید امکان ندارد سیم سنتور هنگام نواختن پاره شود ، ابعادی برای این ساز در آثار جدید دیده شده است و زوایایی تعریف شده است که هم صدای دلنشین تری عرصه می کند و هم چارچوب کلی صدای سنتور را حفظ کرده است ، در عین حال سنتورهایی با اسم های مختلف و ابعاد و خرک های متعدد هم به بازار عرضه شده که مورد تایید ما و سایر نوازندگان نیست.
وی بیان کرد سنتوری با دهها خرک بیشتر و با ابعاد از هم گسیخته دیگر سنتور نیست ، این نوع ساز سازی و ابداع بی رویه و نوآوری افسار گسیخته مورد تایید ما نیست .
استاد کامکار با بیان اینکه پروژه هایی روی سنتور در حال کار و ساخت دارم که نت ها را در حال اجرا تغییر می دهد گفت : این کار توسط برخی دیگر از سازندگان هم انجام شده است اما چون توسط متخصصین انجام نشده نه تنها نوآوری ایجاد نکرده بلکه به ساز سنتور ضربه زده است .
اردوان کامکار سال ۱۳۴۷ در سنندج به دنیا آمد. او آموزش سنتور را از سن چهار سالگی و نزد پدرش، حسن کامکار آغاز کرد. نواها و مضراب‌های پیچیده، سریع و در هم تنیده از مشخصه‌های سنتورنوازی اردوان کامکار به شمار می‌روند.
این هنرمند ایرانی روزهای پنجشنبه سی و یکم فروردین و جمعه اول اردیبهشت ماه به شیراز سفر کرد و ضمن آموزش فنون موسیقی به علاقه مندان این هنر در استان فارس، هنر خویش را در یک برنامه کنسرت به مردمان این دیار عرضه کرد.
6113/ 2027
گفت و گو از: نیکنام خشنودی ** انتشاردهنده: سیداحمد نجفی
کپی شد
