کرونا از هر دری وارد می‌شود، هم سلامت مردم را هدف گرفته و هم معیشتشان را، این موضوع برای کسب و کارهای هنری که اقتصادشان در تعامل مردم و بر پایه حضور آنان بنا شده، وضعیت را دشوارتر کرده است، اعطای تسهیلات از روز نخست مهم‌ترین راهکار یاری‌رسانی به این مشاغل آسیب‌دیده بوده است؛ اما با رسیدن زمان بازپرداخت، سختی‌ها هم فزونی یافته است.
از ابتدای شیوع، تنها اعداد و ارقام بوده‌اند که خسران‌ها را یادآوری کرده‌اند. از آن زمان که مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس اعلام کرد تعطیلی کسب و کارها از جمله آموزشگاه‌های هنری، فعالیت‌های حوزه تئاتر و سینما، عرصه نشر و بسیاری دیگر از اقشار فرهنگی که حتی پیش از کرونا نیز به‌سختی روزگار می‌گذراندند، بیش از یکصد میلیارد ریال به حوزه فرهنگ، هنر و رسانه خسارت وارد کرده است، ۶ ماه می‌گذرد.
به گزارش جماران به نقل از ایرنا، این آمار و ارقامی است که در ۲ ماه نخست اعلام و در همان آغاز گفته شد که جبران این میزان ضرر و زیان از طریق منابع استانی امکان‌پذیر نیست.
در طول ماه‌ها درگیری با کرونا، وضعیت استان فارس در حالت هشدار یا قرمز بوده است و بسیاری از فعالیت‌های هنری در زمینه‌های مختلف یا به صورت کامل تعطیل بوده‌اند و یا در فواصل زمانی اندک موفق شده‌اند نفسی بکشند و دوباره با اوج‌گیری شیوع، بناچار محدود شده‌اند.
آنچه به نظر می‌رسد، فعالیت‌های مجازی در عرصه هنر همچون دیگر حوزه‌ها مانند آموزش و پرورش مورد استقبال مخاطبان قرار نگرفته است، در اثبات این سخن باید به حیات نیم‌بند مجموعه‌های مختلف در این دوران اشاره کرد. پیامی نیز چندی پیش در همین زمینه در صفحات فرهنگی مجازی فارس انتشار یافت که در آن، درباره ادامه فعالیت‌های فرهنگی و هنری هشدار می‌داد.
در این پیام که از سوی برخی هنرمندان با عنوان "خطر جدی در کمین مدیران، مدرسان و کارکنان آموزشگاه‌ها وموسسات فرهنگی هنری کشور" منتشر شده، آمده است: "شرایط سخت فعالیت‌های فرهنگی و هنری خسارات زیادی را به این حوزه تحمیل کرده است. دولت تسهیلاتی را برای کمک به مراکز آسیب دیده در نظر گرفت. برخی مدیران با تلاش زیاد توانستند تسهیلات ارایه شده را جذب و بخشی از خسارات و بدهی های ماه‌های گذشته را پرداخت کنند؛ اینک اما عمده مدیران متعهد به پرداخت اقساط ماهیانه و بدهی های معوق خود گشتند و درصورت مواجه شدن با تعطیلات پیش رو و رسیدن به شرایط سخت تر مالی بعید نیست با چک‌های برگشتی و... روبه‌رو شوند و تحت تعقیب های قضایی قرارگیرند. این مهم منجر به تعطیلی بیشتر موسسات فرهنگی هنری و مراکز آموزشی خواهد شد و وضعیت معیشتی جمع کثیری از مدرسان وکارکنان این مجموعه‌ها را به خطر خواهد انداخت. اگر مسئولین ذیربط به این موضوع نپردازند به زودی با این فاجعه روبرو خواهیم شد. پیشگیری هزینه کمتری نسبت به درمان دارد."
این در حالی است که اصلی‌ترین عملکرد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره فعالان این حوزه اعطای تسهیلات بوده است.
صابر سهرابی، مدیرکل فرهنگ و ارشاد فارس در همین زمینه به ایرنا گفت: بیماری کرونا، خسارت بسیاری به هنرمندان، فرهنگ‌وران و سرمایه‌گذاران فرهنگ و هنر وارد آورده است، با توجه به این موضوع، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی همگام با دولت برای کمک به کسب و کارهای آسیب‌دیده، اقدام به اعطای تسهیلات کرده و امیدواریم با تداوم این روند در ماه‌های پیش رو، بار دیگر رونق به فعالیت‌های فرهنگی و هنری بازگردد.
وی افزود: اگر از فرهنگ و هنر پشتیبانی و حمایت مالی و مادی نشود، با شکست مواجه خواهیم شد، به همین دلیل، هم نرخ بهره بانکی کاهش یافته و هم دریافت تسهیلات همراه با تنفس آسان‌تر شده و این مهم‌ترین اقدامی است که در شرایط کنونی صورت گرفته است.
صندوق کارآفرینی امید انگیزه‌ای برای کارآفرینان
سهرابی در این زمینه به جدیدترین اقدام وزارت ارشاد که اعطای تسهیلات با کارمزد ۴درصد با عاملیت صندوق کارآفرینی امید است اشاره کرد و هدف این برنامه را ایجـاد انگیـزه برای کارآفرینان و تثبیت فرصت‌های شغلی و حمایت از فعالان هنری دانست.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس ابراز داشت: مشمولان تسهیلات صندوق کارآفرینی امید همه اشخاص حقیقی و حقوقی بخش‌های خصوصی و تعـاونی را در بر می‌گیرد که در حوزه اقتصاد هنر دارای مجوز رسمی یا فعالیت شاخص و مورد تایید بخش‌هـای تخصصـی هستند.
او با اشاره به اینکه سقف تسهیلات پرداختی به هر متقاضی یک میلیارد ریال با کارمزد ۴ درصد با احتسـاب تـنفس و دوره بازپرداخت ۶۰ حداکثر ماهه است، اظهار داشت: میزان کل این تسهیلات که با اصلاح تفاهم‌نامه تبصره ۱۸ سال ۹۷ ویژه بحران کرونا اصلاح شد، ۲۲۴ میلیارد تومان است.
مدیر کل فرهنگ و ارشاد فارس عنوان کرد: راه چاره از ابتدای راه تا امروز تعیین مبالغی به‌صورت تسهیلات کرونا بوده است. در فارس نیز یک هزار و ۶۴۹ نفر از فعالان فرهنگی و هنری برای برخورداری از این امکان به بانک‌های عامل معرفی شده‌اند.
از سوی دیگر، مدیرکل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری فارس در گفت‌وگو با ایرنا درباره خطر احتمالی تعطیلی مشاغل فرهنگی بر اثر کرونا ابراز داشت: اعطای تسهیلات با بهره کم و متناسب با شرایط کرونایی در اختیار متقاضیان مشاغل فرهنگی و هنری قرار گرفته است.
کیوان نیازی با اشاره به اینکه محدودیت‌های فارس در طول بازه زمانی هشت ماهه با توجه به شرایط شیوع بیماری کم و زیاد شده است، افزود: بسیاری در دورانی که محدودیت‌ها کاهش یافت، دوباره وارد حوزه فعالیت شدند؛ اما با هشدار دوباره مجددا دشواری‌هایی در کسب و کار آنان ایجاد شد.
ارائه تسهیلات تنها راهکار میان‌مدت عبور از بحران
او اظهار کرد: ارائه تسهیلات تنها راه‌حلی بود که می‌شد با آن در میان مدت به یاری این مشاغل شتافت، در اوایل شیوع کرونا نیز اهالی فرهنگ و هنر در همین زمینه درخواست‌هایی داشتند که با جلساتی که با اداره کل فرهنگ و ارشاد برگزار شد، میزان خساراتشان برآورد شد و مشکلات بعدی آن‌ها نیز در جلسات ستاد کرونا اعلام و پیگیری شده است.
نیازی با تاکید بر اینکه نحوه عملکردها در زمان بحران باید تغییر یابد، گفت: ضروری است هنرمندان روش‌های جدیدی را برای ارائه خدمات خود تعریف کنند؛ همانگونه که برای مثال آموزش رسمی به حوزه مجازی انتقال یافته است.
مدیرکل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری فارس اظهار کرد: امروز وبینارهای بزرگی با استفاده سیستم‌های جدید تعریف می‌شود و حتی کنسرت‌های بسیاری از این طریق برگزار شده است؛ به هر روی باید در عرصه فرهنگ و هنر نیز از هر فرصتی بهره جست.
نیازی ادامه داد: امروز تعداد مبتلایان به بیماری کرونا فزونی یافته و وضعیت مطلوب نیست؛ از همین رو امکان اینکه بتوان اقدامات دیگری در حوزه رونق کسب و کارهای هنری صورت داد وجود ندارد؛ قطعا راهکارهای مختلفی هست که باید برای آن برنامه‌ریزی کرد، در همین زمینه چنانچه هنرمندان مایل به برگزاری جلسه هم‌اندیشی باشند، این امکان فراهم است.
آنچه مشخص است، در وضعیت کنونی راهکار کوتاه مدت و حتی میان‌مدت ارائه وام به فعالان مشاغل فرهنگی و هنری است تا بتوانند دستکم بخشی از مشکلاتشان را حل کنند؛ اما با توجه به آنکه پیش‌بینی می‌شود کرونا به این زودی‌ها رفتنی نیست، باید تدابیر دیگری به‌ویژه درباره معیشت هنرمندان و اهالی فرهنگ اندیشید تا بازپرداخت همین تسهیلات به مشکلی تازه بدل نشود.
اعطای مجوز برگزاری کنسرت بدون تماشاچی در فضای مجازی در مکان‌های کمترشناخته شده همچون باغ‌ها یا برخی بناهای تاریخی، خرید محصولات هنری تجسمی از سوی اداره‌ها و سازمان‌ها برای اعطای هدیه یا موارد دیگر، ایجاد بازارهای مجازی فروش صنایع دستی و هنری و نیز برگزاری مداوم جلسات با فعالان آسیب‌دیده در این زمینه و ارائه راهکار در سطح استانی و کلان، شاید بتواند تا پایان بحران کرونا مرهمی بر زخم‌های هنرمندان باشد.
