بیشتر شهروندان شیرازی در طول دو دهه گذشته شاهد تبعات حاصل از ساخت مترو این شهر بودند و اغلب در ترافیک حاصل از تغییر مسیرهای ناشی از عملیات اجرایی گرفتار می‌شدند و می شوند و نازیبایی‌های بصری آن را تحمل کرده و میکنند اما به نسبت این موارد هنوز طعم آسایش ناشی از استفاده از این ناوگان حمل و نقلی را نچشیده‌اند.
عدم گستردگی خطوط و ایستگاه های مترو شیراز باعث شده که تنها بخش بسیار اندکی از مردم این شهر بتوانند از این وسیله نقلیه همگانی بهره مند شوند و روزانه مترو را برای سفرهای درون شهری و کاری خود برگزینند.
علیرغم عمر حدود دو دهه‌ای آغاز ساخت مترو شیراز تنها یک خط این ترن شهری و آن هم فقط در یک محور طولی به بهره برداری رسیده و اکنون شهروندان این کلانشهر رویای تکمیل همه خطوط شش‌گانه،دربرگیری و فراگیری هر چه بیشتر آن را دارند.
در حال حاضر قطار شهری شیراز کمترین سهم جابجایی مسافر را در بین سایر ناوگان حمل و نقل عمومی این کلانشهر دارد.
سازمان قطار شهری شیراز در سال ۸۰ آغاز به کار کرد و کلنگ خط یک متروی این شهر یکسال بعد در سال ۸۱ به زمین زده شد و پس از گذشت ۱۲ سال، مرحله نخست این خط به طول ۲۴و نیم کیلومتر در سال ۹۳ به بهره برداری رسید.
یک ششم از آرزوها
مترو شیراز در شش خط طراحی شده که حدود ۹۰ کیلومتر طول دارد و طی ۱۷ سالی که از شروع احداث قطار شهری شیراز می گذرد تنها یک خط آن به بهره برداری رسیده است.
کمبود منابع مالی همواره دلیل مهم سد راه احداث مترو شیراز از سوی مدیران شهری این کلانشهر بیان شده،موضوعی که با گذشت ۱۷ سال باعث شده تنها یک خط از شش خط پیش بینی شده در شیراز محقق شود.
مشخص نیست که رویای اتمام حفاری‌ها و اعمال محدودیت ترافیکی برای احداث مترو و همچنین بهرمندی این کلانشهر از سیستم یکپارچه ناوگان حمل و نقل عمومی مدرن چه زمانی به واقعیت تبدیل می شود.
توان شهرداری شیراز در سالهای اخیر به سمت تکمیل خط دو مترو شیراز که از شهرک میانرود تا فلکه ستاد و در ادامه به سمت میدان گلستان پیش می رود گذاشته شده است.
خط ۲ متروی شیراز به طول ۱۵ کیلومتر از شهرک میانرود (بهارستان) آغاز می شود و تا کلبه سعدی (میدان گلستان) ادامه دارد که به گفته مسئولان شهرداری شیراز در حال حاضر حدود ۱۱ کیلومتر از این مسیر از شهرک میانرود تا فلکه ستاد در دست ساخت است و اکنون مراحل نهایی عملیات حفاری توسط دستگاه TBM و بطور همزمان ساخت ایستگاه های این محور در حال انجام است.
کمترین سهم جابجایی مسافر در شیراز متعلق به مترو
بر اساس اعلام مدیران قطار شهری شیراز،این وسیله نقلیه نیمه مهرماه امسال روزانه حدود ۸۰ هزار نفر در روز مسافر داشته است در حالی که سهم تاکسی و اتوبوس بیش از سهم مترو است.
مدیر عامل سازمان حمل و نقل مسافر شهرداری شیراز به ایرنا گفت:روزانه حدود ۳۵۰ هزار نفر در شیراز سفر درون شهری خود را با اتوبوس انجام میدهند و این کلانشهر اکنون حدود هزار دستگاه اتوبوس دارد.
مسعود حسن شاهی افزود: روزانه نیز بیش از ۱۰۰ هزار نفر از تاکسی در شیراز استفاده می کنند و در حال حاضر حدود ۱۰ هزار تاکسی در سطح این کلانشهر وجود دارد.
عنایت الله رحیمی،استاندار فارس نیز در بازدید هفته گذشته خود از شورای شهر شیراز بر موضوع توسعه و تکمیل خط یک و خط دو مترو شیراز تاکید کرد و گفت: ضروری است انجام این مهم تا پایان فعالیت این دوره از مدیریت شهری صورت گیرد و این ۲ خط در اختیار شهروندان شیرازی قرار داده شود.
یکی از شهروندان شیرازی به ایرنا گفت: مترو شیراز تنها در یک محور در طول روز تردد دارد که اغلب به مسیر بسیاری از شهروندان همخوانی ندارد در حالی که مسیرهای اتوبوس های درون شهری در بسیاری از نقاط شیراز توسعه داده شده و به همین دلیل شهروندان از اتوبوس و تاکسی بیشتر استقبال می کنند.
حسین بقال پور افزود: با وجود اینکه از سن کودکی تاکنون شاهد ساخت و ساز و فعالیت کارگاهی برای ساخت مترو شیراز بودم اما تاکنون به دلیل عدم فراگیری خطوط آن استفاده ای از این وسیله نقلیه عمومی نکردم.
وی ادامه داد: امیدوارم شاهد روزی باشم که مترو شیراز با توسعه خطوط مانند مترو تهران بتواند بار اصلی حمل و نقل درون شهری را بر دوش داشته باشد و در پی آن از تردد و شلوغی خیابان های شیراز که شهری توریستی و مقصد گردشگران داخلی و خارجی بسیاری است نیز کاسته شود.
نوید بهره برداری از بخشی از خط دو
رییس سازمان قطار شهری شهرداری شیراز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا،گفت: اگر تامین منابع به موقع انجام شود تا پایان دولت تدبیر و امید بخشی از خط دو مترو شیراز با حدود ۴ ایستگاه به بهره برداری خواهد رسید.
حسن مرادی افزود: برای خط دو مترو شیراز بطور کامل ۱۳ ایستگاه طراحی شده است که به شرط تامین منابع مالی بخشی از این خط تا کمتر از دو سال آینده به بهره برداری خواهد رسید.
وی ادامه داد: خط دو قطار شهری شیراز از شهرک میانرود آغاز و تا فلکه ستاد و در ادامه به طرف شهرک سعدی امتداد خواهد یافت که در بخش اول از شهرک میانرود تا فلکه ستاد به بهره برداری خواهد رسید.
مرادی اضافه کرد: به نسبت اعتبارات اختصاص یافته فاز اول این خط مترو تا کمتر از دو سال آینده با ۲،۳ و یا ۴ ایستگاه تکمیل و افتتاح خواهد شد که تعداد ایستگاه ها به تخصیص اعتبارات بستگی دارد.
هشت سال کلنگ زنی،تنها یک سال کار
او به زمان آغاز عملیات اجرایی خط دو مترو شیراز اشاره کرد و گفت: ساخت این خط قطار شهری شیراز از سال ۹۰ شروع شده اما در سالیان ابتدایی کار جدی و عمده ای برای ایجاد این خط نشده است و بخش اعظم کار این خط مترویی از ابتدای سال ۹۸ تاکنون صورت گرفته است.
رییس سازمان قطار شهری شهرداری شیراز ادامه داد: خط ۲ مترو شیراز به طول تقریبی ۱۵ کیلومتر با تعداد ۱۳ ایستگاه از میدان شکوفه واقع در شهرک میانرود در جنوب غربی شیراز آغاز و پس از عبور از بلوار عدالت و میدان بسیج در امتداد خیابان انقلاب به سمت میدان امام حسین (ع) و آزادی و پس از گذر از میدان اطلسی و حافظیه به میدان گلستان ختم خواهد شد.
مرادی با بیان اینکه این پروژه در دو فاز اجرا می‌شود،گفت: فاز اول آن از میدان شکوفه تا میدان امام حسین (ع) به طول تقریبی ۱۱ کیلومتر با در نظر گرفتن ایستگاههای اصلی خط ۲ شامل ایستگاه های شکوفه و قهرمانان واقع در شهرک میانرود، ایستگاه های عادل آباد، دولت، رحمت، امیرکبیر در بلوار عدالت و ایستگاه های استقلال، پانزده خرداد و امام حسین (ع) در خیابان انقلاب درحال اجرا است.
او اضافه کرد: در فاز دوم پروژه، ادامه مسیر به طول تقریبی ۴ کیلومتر از میدان آزادی تا میدان گلستان شامل ایستگاههای آزادی ، اطلسی، حافظیه و گلستان تکمیل خواهد شد.
مرادی افزود: ایستگاههای خط ۲ در عمق متوسط ۱۷ متر از سطح زمین احداث می‌شوند که در میان آنها ایستگاه امام حسین (ع) با عمق ۳۴ متری از سطح زمین به دلیل تقاطع با خط یک قطارشهری شیراز عمیق‌ترین ایستگاه است.
وی اظهار داشت: ایستگاههای استقلال و پانزده خراداد نیز جزء ایستگاههای عمیق خط ۲ هستند و به جز ایستگاه شکوفه که تنها ایستگاه روزمینی خط ۲ محسوب می‌شود سایر ایستگاه‌ها در دسته ایستگاههای نیمه عمیق با عمق بین ۱۵ تا ۲۲ متر قرار می‌گیرند.
رییس سازمان قطار شهری شیراز در ادامه سخنان خود عنوان کرد: کاستن از سرفاصله حرکت مترو این شهر نیازمند تامین تعداد مناسبی واگن و قطار است که این امر در کوتاه مدت نیز ممکن نیست.
مرادی سرفاصله حرکت مترو این شهر را ۱۵ دقیقه عنوان کرد و گفت: ظرفیت کاهش این مدت زمان تا حدود ۶ دقیقه نیز وجود دارد.
او افزود: امیدوارم در آینده با همکاری دولت، امکان افزایش تعداد قطار و کاهش سرفاصله مترو شیراز فراهم شود.
بزودی،بهره‌برداری از ایستگاه مترویی با معماری متفاوت
رییس کمیسیون گردشگری و زیارت شورای اسلامی شهر شیراز کمتر از یک هفته پیش در حاشیه بازدید از روند احداث ایستگاه وکیل قطار شهری از پیشرفت قابل توجه این پروژه و اجرای معماری تاریخی و فرهنگی در ساخت آن خبر داد.
سولماز دهقانی با اشاره به موقعیت ویژه‌ی این ایستگاه در محدوده‌ی بافت تاریخی فرهنگی شیراز، اظهار داشت: مجموعه شورا و شهرداری شیراز از جمله در سازمان قطار شهری به این نتیجه رسیده که لازم است فضای داخلی ایستگاه وکیل با معماری سنتی احداث شود تا با بافت بیرونی این منطقه همخوانی داشته باشد و در واقع بیان‌گر فضای بیرونی خود باشد.
این عضو هیأت رییسه شورای اسلامی شهر شیراز با بیان اینکه ایستگاههای مترو بخشی از فضاهای اثرگذار شهری هستند، گفت: زیبایی داخلی ایستگاه‌ها برای فضای بیرونی آن نیز جذابیت ایجاد می‌کند که خوشبختانه معماری جالب این ایستگاه می‌تواند این نقش را ایفا کند.
دهقانی به استفاده چشمگیر کلان‌شهرهای پیشرفته‌ی دنیا از تمام فضاهای شهری اشاره کرد و افزود: در برخی شهرها ایستگاههای مترو روایت‌گر تاریخ و فرهنگ آن شهر یا کشور است و این موضوع نشان می‌دهد که علاوه بر جنبه‌ی زیباشناختی، موضوعات فرهنگی، تاریخی گردشگری و ترغیب و یا راهنمایی گردشگران نیز می‌تواند مورد توجه قرار گیرد.
رییس کمیسیون گردشگری و زیارت شورای اسلامی شهر شیراز در پاسخ به این سؤال که چرا این طرح‌ها در سایر ایستگاههای شهر اجرا نشده، تصریح کرد: ایستگاههای دیگری که چنین قابلیتی داشتند ازجمله ایستگاه زندیه در دوره گذشته به بهره‌برداری رسیده بودند اما کمیسیون گردشگری شورای پنجم موضوع زیباسازی فضاهای شهری ازجمله ایستگاههای مترو را در دستور کار خود قرار داده و طراحی معماری این ایستگاه نیز در همین راستا در حال انجام است.
وی اضافه کرد: البته در برخی از ایستگاههای قبلی هم امکان برخی تغییرات وجود دارد که امکان‌سنجی این موضوع را در کمیسیون گردشگری بررسی می‌کنیم.
دهقانی با تأکید بر ضرورت برنامه‌ریزی به‌موقع برای رعایت جوانب مختلف در احداث ایستگاههای خط دوم متروی شیراز، اضافه کرد: ما برای ایستگاههای باقیمانده از خط یک و همچنین خطوط دیگر مترو تلاش خواهیم کرد که با الهام از فضای هم‌جوار هر ایستگاه از معماری مرتبط استفاده کنیم و یا اینکه در ایستگاههای مختلف، هنرهای دستی و یا فرهنگ اصیل، سنتی و بومی شیراز را از این طریق به تصویر بکشیم.
بنا براعلام رییس کمیسیون گردشگری شورای شهر شیراز شهرداری شیراز وعده داده که ایستگاه وکیل قطار شهری با معماری متفاوت خود تا اوایل اسفندماه سال جاری به بهره‌برداری خواهد رسید.
سهم شیراز از اعتبارات ملی مترو در سالهای اخیر
معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری فارس نیز در دیدار به همراه استاندار فارس با اعضای شورای اسلامی شهر شیراز،گفت: قراردادی از گذشته در زمینه تخصیص تجهیزات مورد نیاز قطار شهری وجود داشته که ظرف سالهای اخیر سهم شیراز کاهش داده شده بود اما با پیگیری استاندار فارس، سهم یک سوم از این محل برای مترو شیراز در نظر گرفته شده است.
یک رام قطار جدید در راه شیراز
محمود رضایی کوچی افزود: یک رام قطار (۱۰ واگن) در یک ماه آینده به شهرداری شیراز واگذار خواهد شد که امیدواریم تا دهه فجر ۹۸ راه‌اندازی شود و در خدمت شهروندان قرار گیرد.
وی ادامه داد: سفر رییس جمهوری به زودی به استان فارس انجام خواهد شد که باید مدیریت شهری شیراز از این سفر برای توسعه خدمات شهری حداکثر بهره‌برداری را داشته باشد.
معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری فارس اضافه کرد: بنابر تجربه سایر شهرهای کشور می‌توان در سفر رییس جمهوری، تفاهم‌نامه‌هایی در حوزه سرمایه‌گذاری با بانک‌های کشور منعقد شود تا بتوان سرمایه مورد نیاز طرح های عمرانی در اولویت را تامین و عملیات اجرایی آن را آغاز کرد.
سنگینی تامین منابع مترو بر دوش شهرداری شیراز
معاون مالی و اقتصادی شهرداری شیراز در این باره،گفت: در بازه زمانی سال ۹۶ تا شهریور ۹۸ بیش از ۱۱۶ میلیارد تومان توسط شهرداری شیراز یارانه به بخش مترو پرداخت شده است،نگهداری و ارایه خدمات مترو بسیار هزینه بر است و سهم شهروندان و دولت در تامین منابع مالی آن نیز بسیار اندک است.
محمد هادی هاشم پور افزود: در حالی که بهای تمام شده هر بلیت مترو، حدود ۶ هزار تومان بر دوش شهرداری شیراز هزینه تحمیل می کند،شهروندان تنها ۹۰۰ تا ۱۵۰۰ تومان از آن را پرداخت می کنند و از مبلغ ۶۳ میلیارد تومانی بهای کل بلیت در شش ماهه نخست سال ۹۸، تنها حدود ۸میلیارد از آن توسط شهروندان،۹۰۰میلیون تومان از طریق یارانه پرداختی دولت و بیش از ۵۵ میلیارد تومان توسط شهرداری شیراز پرداخت شده است.
او مبلغ کل اوراق مشارکت اختصاص یافته به مترو شیراز در سال ۹۷ را ۶۰۰۰ میلیارد ریال عنوان کرد و افزود: دولت بازپرداخت معادل ۵۰ درصد از این مبلغ را تعهد کرده و کل این اعتبار تنها صرف تکمیل خط ۲ قطار شهری شیراز خواهد شد.
