۲۰۰ سالگی دیوان غربی- شرقی «یوهان ولفگانگ فون گوته» که با تاثیرپذیری از اشعار حافظ شیرازی شاعر بلندآوازه ایران سروده شده است، بهانه‌ای برای برپایی هفته فرهنگی آلمان در زادگاه حافظ شد، رخدادی که از نهم تا سیزدهم آبان‌ماه جاری برپا بود.
یوهان ولفگانگ فون گوته، شاعر، ادیب، نویسنده و سخنور مشهور آلمانی، در سال ۱۷۴۹ میلادی در فرانکفورت آلمان تولد یافت. او یکی از کلیدهای اصلی ادبیات آلمان و جهان به شمار می آید.
گوته، شیفته خواجه شمس الدین محمد حافظ شیرازی بود به گونه ای که دیوان "غربی شرقی" خود را با الهام از افکار حافظ تدوین کرد.
زمانی که سخن از تحکیم مناسبات فرهنگی ایران و آلمان به میان می‌آید، ذهن‌ها به گوته و تاثیرپذیری‌اش از حافظ شیرازی معطوف می‌شود؛ و صد البته در این میان، شیراز زادگاه و آرامگاه حافظ، بهترین گزینه برای تقویت این پیوندها تلقی می‌شود.
میشاییل کلور برشتولد سفیر آلمان در ایران درباره انتخاب شیراز به عنوان میزبان هفته فرهنگی کشور متبوع خود گفت: استان فارس قلب ایران است و نام فارسی نیز از آن گرفته شده است و خوشحالم هفته فرهنگی آلمان در شهر شیراز برگزار می شود.
تمجید "اشتفان رایتزر" مسئول بخش فرهنگی سفارت آلمان در ایران از استقبال مردم شیراز و سخن وی خطاب به شهردار این کلانشهر مبنی بر این که " ایده‌هایی نیز برای برگزاری برنامه‌های فرهنگی بعدی هم وجود دارد" گویای رضایت خاطر طرف آلمانی از برپایی این رویداد فرهنگی در شهر شعر و ادب است.
حیدر اسکندرپور شهردار شیراز هشتم آبان‌ماه جاری معرفی ظرفیت‌های شیراز را به عنوان یکی از رهاوردهای هفته فرهنگی آلمان برشمرده بود، موضوعی که سیزدهم آبان‌ماه در پایان این رخداد فرهنگی از زبان شرکت‌کنندگان جاری شد.
از آن جمله، "آنکه بُسه" استاد ادبیات آلمانی و متخصص آثار "گوته" در دانشگاه‌های سوئیس، اتریش و بلژیک با اشاره به سخنرانی خود در دانشگاه شیراز بیان کرد: محل جغرافیایی دانشگاه شیراز و قرارگیری آن در بالای این شهر بسیار زیباست و از فرصتی که برای هم صحبتی با دانشجویان و استادان فراهم شد، خوشحال شدم.
" فلوریان هنکل فون دونرسمارک " کارگردان مشهور و برنده جوایز متعدد بین المللی همچون جایزه اسکار نیز گفت: شاهد استقبال خوبی به ویژه از سوی جوانان و علاقه‌مندان برای تماشای فیلم‌هایی که در شیراز در هفته فرهنگی آلمان به نمایش درآمد، بودیم.
"کلاوس گالاس" مدیر فرهنگی و موسس جشنواره دیوان غربی- شرقی وایمار نیز گفت: امیدوارم با پل فرهنگی ایجاد شده، شاهد آینده بهتری برای روابط کلانشهر شیراز با آلمان باشیم.
وی اضافه کرد: از سال ۲۰۰۸ تاکنون به خاطر پیوند دوستی و خواهر خواندگی بین شیراز و وایمار این ارتباط فرهنگی وجود دارد و امیدوارم در آینده نیز ادامه داشته باشد.
در هفته فرهنگی آلمان در شیراز، برپایی نمایشگاه "سفری به شرق: گوته و دیوان غربی- شرقی" نیز سیر علاقه مندی گوته ادیب آلمانی به حافظ و فرهنگ شرق را به تصویر کشید.
اجرای موسیقی گروه کوارتت کلنکه از وایمار آلمان متشکل از چهار نوازنده بانوی اهل این کشور در تالار حافظ شیراز، فرهنگدوستان شیرازی را با سازهای زهی آلمان آشنا کرد.
نمایشگاه فعالیت‌های باستان‌شناسان آلمانی در فعالیت‌های اکتشاف سایت‌های هخامنشی از جمله تخت‌جمشید نیز بر جذابیـت‌های این رخداد برای مردم فارس افزود.
از مطالب و مضامین مطرح شده در نشست‌ها و آیین‌های هفته فرهنگی آلمان، می‌توان ویژگی‌ها و عبارت‌هایی را یافت که ناظر بر آن است که پیوندهای ذهنی و فکری مردمان سرزمین ما با آن کشور اروپای غربی، بیش از آنچه که در تصور می‌گنجد نزدیک است.
اشاره کلاوس گالاس مدیر فرهنگی و موسس جشنواره دیوان غربی- شرقی وایمار به علاقه گوته به سوره اخلاص از سوره‌های قرآن کریم کتاب آسمانی مسلمانان جهان از این دریچه در خور تامل است. این پژوهشگر تاریخ این موضوع را نشانه علاقه‌مندی گوته به اسلام دانست و گفت: گوته می‌دید که در اسلام خبری از صلیب و پاپ نبود، دادگاه تفتیش عقاید وجود نداشت و رستگاری تنها با رعایت اصول پنجگانه اسلام میسر می‌شود.
گالاس این موضوع را که تنها خداوند است که می‌تواند انسان را به سوی رستگاری رهنمون شود، راهکاری تازه برای گوته دانست که تاثیری تازه بر او به جا گذاشته بود.
این پژوهشگر تاریخ با اشاره به اینکه حدیث نبوی « بمیرید، پیش از آنکه بمیرید» در مبانی فلسفی گوته تاثیری شگرف برجای گذاشت، گفت: این حدیث او را یک قدم جلوتر برد و باعث شد از پله عشق بالا رود.
پرونده هفته فرهنگی آلمان در شیراز در حالی بسته شد که از منظر سفیر آلمان، بین دو کشور، رابطه دوستانه و معنوی بسیار قوی ۱۰۰ ساله وجود دارد و یک دوستی عادی نیست.
برشتولد در دیدار نهم آبان‌ماه جاری با استاندار فارس در شیراز افزود: بسیار خرسندم که دویستمین سالگرد دیوان "شرقی - غربی" گوته را جشن می‌گیریم، ارتباط گوته و حافظ می‌تواند نمادی از دوستی معنوی ایران و آلمان باشد، گوته شیفته ظرافت و طرز فکر حافظ بود.
وی افزود: این سالگرد، مناسبت خوبی برای یادآوری مناسبات و روابط خوب آلمان و ایران است و نباید اجازه دهیم سیاست مانع تعمیق روابط دوستانه مردم دو کشور شود.
کلور برشتولد اظهار داشت: ۱۰۰ سال آینده را با موفقیت پشت سر خواهیم گذاشت همانگونه که ۱۰۰ سال قبل را پشت سر نهادیم.
سفیر آلمان در تهران همچنین با اشاره به نشست نهم آبان‌ماه جاری خود با مسئولان اتاق بازرگانی شیراز گفت: روابط اقتصادی ایران و آلمان دیرینه و تاریخی است، بیش از ۱۰۰ سال پیش آلمان در صنعتی شدن ایران نقش مهمی داشت و می‌کوشیم تا این رابطه تقویت شود.
وی اضافه کرد: در بخش گردشگری آلمانها بزرگترین گروه گردشگران اروپایی هستند که به ایران سفر می‌کنند، هر گردشگری که به ایران سفر می‌کند حتما به شیراز می آید و توریست های خارجی زیادی در این شهر حضور دارند و تلاش می‌کنیم که روابط در حوزه گردشگری را نیز توسعه دهیم.
استاندار فارس نیز در این دیدار گفت: ملت ایران از سابقه ذهنی تاریخی خوبی نسبت به آلمان برخوردار است و اعتقاد داریم تعمیق روابط، بیشتر در سختی‌ها خود را نشان می دهد.
عنایت الله رحیمی افزود: کشورهایی که در سختی‌ها به هم کمک می‌کنند روابط عمیق‌تری در تاریخ می توانند داشته باشند.
وی ادامه داد:انتظار داریم محدودیت‌های کنونی در فضای پسابرجام کاهش یابد، آلمان در این زمینه مستقل عمل کند و اثرگذاری خود را در سیاست‌های اروپا نشان دهد.
اینک هفته فرهنگی آلمان در شیراز پایان یافته است و استقبال مردم از این رخداد، سبب شده که ژرمن‌ها در اندیشه رخدادهای فرهنگی دیگری در جمهوری اسلامی ایران باشند؛ امید که تقویت مناسبات در حوزه فرهنگ، یادآوری برای مسئولیت‌های تاریخی ملت‌ها نسبت به یکدیگر در شرایط دشوار باشد و آلمان، نقش تاریخی در قبال ایران در سیاست‌های عرصه بین‌الملل ایفا کند.
