با آغاز فصل سرما و استفاده خانواده‌ها از تجهیزات گازسوز و نفت سوز برای گرم نگهداشتن فضای منازل مسکونی، علاوه بر خطر آتش‌سوزی، خطر دیگری نیز به کمین خانواده‌ها نشسته است و آن مسمومیت با گاز مونواکسیدکربن است.
آمارها نشان می‌دهد که همه ساله و به ویژه در فصول سرد سال، بسیاری از شهروندان بر اثر بی‌احتیاطی و بی‌توجهی به اصول ایمنی و استفاده نادرست از وسایل مولد گرما، جان خود را به دلیل استنشاق گاز مونواکسیدکربن از دست می‌دهند.
مسئولان و کارشناسان نیز بارها و بارها نسبت به خطر مسمومیت با این گاز خطرناک که قاتل خاموش نامیده می‌شود هشدار داده‌اند اما با وجود این هشدارها باز می‌بینیم و می‌شنویم که این قاتل خاموش بازهم قربانی گرفت.
مدیر مرکز مدیریت حوادث و فوریت‌های پزشکی فارس در گفت و گو با ایرنا اعلام کرد: از ابتدای امسال تاکنون ۹ نفر در اثر مسمومیت با گاز مونواکسیدکربن جان خود را از دست داده‌اند و ۲۴۳ نفر نیز مسموم شده اند.
محمدجواد مرادیان افزود: تعداد فوتی‌های ناشی از مسمومیت با گاز مونوکسیداکربن طی مدت مذکور در مقایسه با مدت مشابه پارسال ۲۰۰ درصد افزایش داشته است.
او ادامه داد: ۱۳۲ نفر از مسمومین در مراکز درمانی بستری و ۱۱۱ نفر به شکل سرپایی مداوا شدند.
وی ضمن هشدار به خانواده‌ها در مورد جدی گرفتن خطر مسمومیت با گاز مونواکسیدکربن ادامه داد: گازی بی‌رنگ، بی‌بو و بی‌مزه است که در اثر سوختن ناقص تمام سوخت‌های آلی مانند گاز طبیعی، نفت، گازوییل، بنزین و چوب حاصل می‌شود.
مرادیان افزود: این گاز را که به آن قاتل خاموش هم می‌گویند،۲۰۰ برابر راحت‌تر از اکسیژن با گلبول‌های قرمز ترکیب می‌شود و سالانه هزاران نفر را به کام مرگ می‌کشاند.
وی گفت: وسایلی از جمله بخاری، اجاق گاز، شومینه و آبگرمکن‌هایی که دارای مشکل و نقص باشند و درست کار نکنند، این گاز را تولید و در هوا منتشر می‌کنند.
او اضافه کرد: این گاز از طریق استفاده از پیک‌نیک در داخل فضاهای بسته، استفاده از بخاری‌های بدون دودکش در فضاهایی که مجهز به سامانه تهویه نیست و حتی از طریق اگزوز خودرو نیز تولید می‌شود.
مدیر مرکز مدیریت حوادث و فوریت های پزشکی فارس، در مورد علائم مسمومیت با گاز مونواکسید کربن گفت: علائم مسمومیت بااین گاز بسیارشبیه علائم سرمایه خوردگی یا آنفلوانزاست وافرادی که دچاراین مسمومیت می‌شوند در مراحل اولیه تصور می‌کنند که دچار سرما خوردگی شده‌اند.
به گفته مرادیان، علائم مسمومیت با گاز مونواکسید کربن شامل سردرد، ضعف جسمانی، سرگیجه، بیقراری، تهوع، استفراغ، خمیازه کشیدن های بیش از حد، حالت خواب‌آلودگی شدید، کاهش دید، خستگی و کاهش قدرت عضلانی است.
او اضافه کرد: چنانچه افراد در این مرحله متوجه خطر مسمومیت شوند می‌توانند با خارج شدن از فضای آلوده از پیشرفت مسمومیت جلوگیری کنند.
کبودی دست، کبودی دور لب ها، نوک انگشتان، تنگی نفس از علائم مرحله پایانی یا نزدیک به مرگ در اثر مسمومیت با گاز مونواکسید کربن است.
مدیر مرکز مدیریت حوادث و فوریت های پزشکی فارس بیان کرد: تمام افراد به نوعی در معرض خطر مسمومیت با این گاز قرار دارند اما کودکان، افراد سالخورده و بانوان باردار گروه آسیب‌پذیر و در معرض خطر بیشتر هستند و علائم مسمومیت در آنها با سرعت و شدت بیشتری ایجاد می‌شود.
مرادیان افزود: در صورت مواجهه با افرادی که با گاز مونواکسیدکربن مسموم شده‌اند، باید ضمن حفظ خونسردی فورا با مرکز اورژانس ۱۱۵ تماس گرفته شود و تا رسیدن تکنسین‌های اورژانس، باید فرد مسموم را از محیط آلوده خارج و به هوای آزاد منتقل کرد.
او اظهار کرد: پس از انتقال فرد مسموم از محیط آلوده که مهمترین اقدام پیشگیرانه محسوب می شود، باید یقه پیراهن، کمربند و لباس‌های تنگ افراد مسموم را باز کرد و در صورت امکان، اکسیژن به فرد مسموم داده شود.
وی ادامه داد: در صورتی که فرد مسموم دچار استفراغ شد باید راه دهان و بینی او را برای تنفس باز نگاه داریم.
مرادیان، در مورد راه‌های پیشگیری از مسمومیت با گاز مونواکسیدکربن گفت: استفاده از وسایل مولد گرمای استاندارد، کنترل و انسداد منافذ مسیر دودکش قبل از راه‌اندازی بخاری، عدم استفاده از لوله‌های آلومینیومی آکاردئونی به دلیل آسیب پذیربودن آنها و استفاده از کلاهک‌های مخصوص دودکش از بهترین این راههاست.
او اضافه کرد: رنگ شعله بخاری و وسایل پخت و پز باید آبی باشدو چنانچه رنگ شعله آنها قرمز، زرد و یا نارنجی شد حتما نقص در سوخت رسانی و کمبود اکسیژن در محیط وجود دارد و باید هرچه زودتر این نقص برطرف شود.
مرادیان افزود: باید از نصب آبگرمکن در حمام و روشن گذاشتن شعله‌های اجاق گاز در آشپزخانه برای گرم کردن محیط جدا خودداری شود.
وی گفت: اگر قصد گرم کردن فضا با شوفاژ و سیستم حرارت مرکزی داریم، درزبندی و بستن منافذ برای جلوگیری از اتلاف حرارت بلامانع است اما در صورتی که از بخاری های گازسوز یا نفت سوز استفاده می‌کنیم حتما باید یک تهویه از طریق در یا پنجره ایجاد شود.
مدیر مرکز مدیریت حوادث و فوریت‌های پزشکی فارس، روشن بودن طولانی مدت آبگرمکن‌های دیواری گازسوز را خطرناک دانست و افزود: استفاده از این آبگرمکن‌ها در فضاهای بسته یا مکان‌های فاقد جریان هوا مجاز نیست.
او گفت: هر وسیله گاز سوز باید دارای یک دودکش مستقل و منتهی به فضای بیرون باشد و اگر دودکش بعد از روشن شدن بخاری داغ شد این نشان دهنده کارکرد مناسب آن است اما اگر دودکش سرد باشد باید فورا نسبت به رفع نقص آن اقدام شود.
وی، از شهروندان خواست که هرگونه سرویس و نصب وسایل و تجهیزات مولد گرما و گازسوز را به سرویس کاران مجاز واگذار کنند.
لزوم استفاده از تجهیزات گرمایی استاندارد
مدیرکل استاندارد فارس هم گفت: شهروندان توجه داشته باشند که برای گرم کردن فضای خانه و سایر فضاها و محیط‌ها حتما از بخاری‌هایی استفاده کنند که نشان استاندارد داشته باشنند.
مرتضی رهنما افزود: با توجه به شروع فصل سرما و راه‌اندازی بخاری‌ها در منازل از سوی شهروندان، رعایت این نکته که از تجهیزات استاندارد استفاده شود امری ضروری است.
وی ادامه داد: وسایل مولد گرمای گاز سوز از جمله بخاری با توجه به حساسیت آنها از جمله کالاهای مشمول استاندارد اجباری هستند و باید درهنگام خرید به استاندارد بودن آنها توجه کامل شود.
رهنما اضافه کرد: بخاری‌های گازسوز باید مجهز به دستگاه ODS باشند تا در هنگام کاهش اکسیژن، جریان گاز را قطع کنند.
مدیرکل استاندارد و تحقیقات صنعتی فارس اظهار کرد: همچنین بخاری‌های گازسوز باید به حسگر (سنسور) حرارتی نیز مجهز باشند تا در صورت عدم خروج گاز تولیدی از دودکش و بازگشت آن به اتاق، جریان گاز را قطع کنند.
وی، استفاده از دودکش را برای تمام بخارهای گازسوز ضروری دانست و افزود: آن دسته از بخاری هایی هم که بدون دودکش هستند باید علاوه براستاندارد بودن، درمحیط های باز مورد استفاده قرار گیرند.
رهنما ادامه داد: اداره کل استاندارد فارس بر فروشگاه‌های عرضه این گونه محصولات نظارت کامل دارد و درصورت مشاهده موارد غیر استاندارد نسبت به جمع آوری آنها اقدام خواهد کرد.
وی از شهروندان خواست تا در صورت مشاهده توزیع بخاری های غیر استاندارد، مراتب را به اداره کل استاندارد فارس اطلاع دهند.
