استاد ادبیات دانشگاه شیراز روز دوشنبه در این نشست با خواندن ابیاتی از حافظ نظر مخاطبان را به نگاه حافظ به زیباییشناسی جلب کرد و گفت: میراثهای جاودان ادبی و هنری عرصه کوششهای فراوان ادیبان، هنرمندان، اندیشمندان و انسانهایی است که با آفرینش آثار فاخر و زیبای خود، لذتهایی ناب را به مخاطبان خود هدیه دادهاند و کام آنان را شیرین ساختهاند.
سعید حسامپور تاکید کرد: بیتردید در گسترهی شعر جهانی، حافظ توانسته با هنرمندی ویژهای تابلوهایی خلاقانه و ساحرانه بیافریند که تا همیشه پیش روی مخاطبان لذتآفرین و انرژیبخش باشد.
مدیر مرکز آموزش زبان فارسی به غیرفارسیزبانان با اشاره به نظرات نظریهپردازان مختلف درباره تعریف زیبایی و لذت و عوامل آنها گفت: زیبایی قابل احساس و ادراک است؛ اما قابل تعریف نیست و در نهایت ریشه در نیازهای ما دارد. یکی از بنیادیترین ریشههای زیبایی در شعر حافظ، با احساس نیاز مخاطبان در هم تنیده شده است؛ نیازهایی مانند شنیدن روایت، تعلیق و کشمکش، آفرینش شخصیتهایی اسطورهای، گفتوگومندی، عصیان و ستیز با هستی و جهان و همچنین با اصحاب زور و تزویر و فرو رفتن در خود .
این حافظپژوه یکی از ترفندهای اصلی حافظ را خلق معشوق چندوجهی در شعرش خواند و توضیح داد: در شعر شاعران دیگر ممدوح، معبود و معشوق جای خاص خود را دارند و مخاطب میتواند تفاوت اینها را درک کند، اما در شعر حافظ با زیرکی و زیبایی تمام چینش ابیات و خلق شخصیتها بهگونهایست که ما میتوانیم همزمان شعر را مربوط به هرکدام از این شخصیتها (معبود و معشوق و ممدوح) بدانیم و از آن لذت ببریم.
حسامپور، یکی از عوامل لذتبردن از شعر حافظ را تنوع در شعر خواجه شیراز دانستتنوع، عامل لذت بردن از شعر حافظ است
حسامپور، یکی دیگر از عوامل لذتبردن از شعر حافظ را تنوع در شعر حافظ دانست و ریشه آن را در نیازهای بشر معرفی کرد. وی گفت: حافظ همزمان که به نیازهای جسمانی ما توجه میکند به نیازهای معنوی ما نیز میپردازد، او همزمان به مسائل اجتماعی و فردی اشاره میکند؛ همچنین در شعر او مفاهیم مربوط به حماسه، عرفان، ادبیات غنایی و تعلیمی وجود دارد و بدین ترتیب تنوع یکی از پررنگترین محورها در شعر حافظ است.
استاد ادبیات دانشگاه شیراز همچنین گفتوگومندی را یکی دیگر از اضلاع زیباییساز در شعر حافظ خواند و توضیح داد: حافظ شخصیتهای مطرود را در برابر قدرت حاکم قرار داده و صدایی متفاوت خلق کرده که این صدا به دلیل درهمشکستن خط قرمزها بسیار جذاب و دیدنی است و این گفتوگو در شعر دیگر شاعران به این اندازه فراهم نیست.
حسامپور ادامه داد: حافظ به جای اینکه از بالا با مخاطبش صحبت کند و در موضع فرد همهچیزدان باشد در کنار مخاطب قرار میگیرد و این موضوع احساس ما را برای همراهشدن با غزلهای حافظ دوچندان میکند.
وی در ادامه نیز عواملی چون تنوع، روایتمندی، گفتوگومندی و طغیان را که همگی ریشه در نیازهای بشر دارد، از دیگرعوامل لذتبردن از شعر حافظ دانست.
۹۸۸۵ /۶۱۱۳