هفدهم اردیبهشت‌ماه امسال بود که مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی فارس اعلام کرد که روستای قلات شیراز به عنوان اولین بافت روستایی- طبیعی فارس در فهرست آثار ملی ثبت شد.
مصیب امیری افزود: ثبت ملی روستای قلات شیراز می تواند منجر به طرح آن به عنوان یکی از مقاصد جدید گردشگران داخلی و خارجی، مهاجرت معکوس اهالی و رونق اقتصادی مردم روستا شود.
روزی که ورودی قلات مسدود شد
خبر مسدود شدن ورودی بافت قدیمی روستای میراثی قلات اواسط شهریورماه جاری در شبکه‌های اجتماعی انتشار یافت و تصاویری از انباشته شدن شن و ماسه در ورودی این محل نیز به این اخبار پیوست شد.
حیدر آسیابی دادستان عمومی و انقلاب شیراز هدف از این اقدام را جلوگیری از فعالیت باغ‌های غیرمجاز و تردد افراد به این اماکن اعلام کرد و گفت: طی سه ماه گذشته تعداد ۱۱۰ باغ، رستوران، کافی شاپ، باغ مجالس، سفره‌خانه سنتی و در شیراز تعطیل شده است.
دادستان شیراز همچنین گفت: این واحدهای صنفی به دلیل ایجاد مزاحمت، اعمال خلاف اخلاق و ارتکاب جرائم مشهود و با توجه به شکایت‌های مردمی و اهالی محل تا اطلاع ثانوی تعطیل شده و پرونده تخلفات آنها در دادسرای ناحیه دو شیراز رسیدگی می‌شود.
رئیس کل دادگستری استان فارس پیشتر هشدار داده بود که باغ شهرهایی که در آنها فساد و تخلفاتی انجام شود به جای پلمب مصادره خواهند شد و این موضوع از برنامه‌های اصلی و قطعی دادگستری استان فارس خواهد بود.
حجت الاسلام سیدکاظم موسوی اعلام کرد: موضوع فسادها موجب جریحه‌دار شدن احساسات عمومی شده و نارضایتی مؤمنان را به همراه داشته است.
رئیس کل دادگستری استان فارس با هشدار به صاحبان باغشهرها درسطح شهر شیراز و اطراف این کلانشهر گفت: با مذاکرات انجام شده با محاکم کیفری ۲ و محاکم تجدید نظر استان، این موضوع به صورت ویژه در شعب اختصاصی در دستور کار قرار دارد.
روستای ارواح
ورودی بافت قدیم روستای گردشگری قلات شیراز که جمعه ۱۵ شهریور ۹۸ مسدود شده بود شامگاه شنبه ۱۶ شهریور بازگشایی شد.
مشاهدات میدانی خبرنگار ایرنا و اظهارات اهالی و مسئول ورودی بافت قدیم روستای گردشگری قلات، حکایت از این مسأله داشت که شامگاه شنبه حوالی ساعت ۲۲ با حضور ماموران انتظامی نسبت به بازگشایی این محل اقدام شده است.
بازگشایی ورودی روستای قلات پایانی بر حالت تعطیل این روستا نبود و به گفته اهالی، این محل را به روستای ارواح تبدیل کرده است.
کرکره‌های پایین
در روستای گردشگری قلات تنها چهار حجره و مغازه شامل یک واحد بستنی فروشی، فروشگاه تولید و فروش صنایع دستی و یک رستوران تعطیل نشده و جز این موارد سایر واحدهای صنفی این منطقه پلمب شده است.
با گذشت از بخش تازه ساخته شده روستای تاریخی قلات که در سالیان اخیر احداث شده و هیچ سنخیتی هم با بافت بومی این منطقه ندارد، کرکره‌های پایین کشیده شده حجره‌ها توجه هر بیننده‌ای را جلب می‌کند.
کوچه‌های قدیمی و بعضا باریک روستای ثبت ملی شده قلات، اکنون خالی از هر رهگذر و گردشگری است،گویا مردمان و اهالی این روستای کهن هم در نبود گردشگران، دل و دماغی برای بیرون آمدن از منازل‌شان ندارند و کوچه پس کوچه‌های قلات اکنون تنها جولانگاه سگ‌های ولگرد شده است.
در این میان، کوچه‌های باریک و خلوت و حجره‌های تعطیل‌شده و مرد فروشندهای که در مقابل معدود فروشگاهی که در این منطقه باز است و پلمپ نشده جلب توجه می‌کند. او با تاری در دست، می‌نوازد و شعر می‌خواند در غم از دست رفتن رونق این روستا.
شعر و آهنگی که این مرد فروشنده از روی فراغت بال و خالی بودن فروشگاهش از مشتری می‌نوازد و می‌خواند به درستی گویای حال و روز قلات در این روزها است.
زباله‌های رها شده در کوچه‌های این روستای قدیمی آزاردهنده است و گویای آن است که دیگر رغبتی به پاکسازی این روستا نیست.
پای صحبت اهالی روستا که بنشینید آنها نیز اقدام‌های خلاف قانون واحدهای پلمب‌شده را زشت می‌دانند و بر رعایت قانون تاکید دارند. گلایه آنها امروز از این است که چرا این تخلف‌ها با وجود تردد ماموران ذیربط در حوزه نظارت ادامه داشته است و یکباره برخوردها صورت گرفته و دامنه آن به همه اهالی روستا رسیده است.
اهالی روستا می‌گویند چنانچه نظارت بر رعایت قانون به نیکی انجام شده بود، امروز مردم روستا تاوان سنگین بی‌قانونی عده‌ای را نمی‌پرداختند.
ورودی روستای قلات در زمان مسدود شدن با دستور قضایی
روایت نگهبان عوارضی
نگهبان عوارضی ورودی قلات که شاهد مسدودسازی این مسیر بوده در گفت و گو با ایرنا گفت: ماموران کلانتری جمعه ۱۵ شهریور حوالی ساعت ۱۰ صبح، کامیون خاک در قسمت ورودی این روستای گردشگری ریختند و عصر همان روز نیز بخش خروجی قلات را با تلی از خاک مسدود کردند و شامگاه شنبه ۱۶ شهریور حوالی ساعت ۲۲ نیز ماموران کلانتری محل به این منطقه آمده و دستور رفع مسدود سازی را ابلاغ کردند.
وی ادامه داد: نیروی انتظامی با حکم دادگستری اقدام به این کار کرد و در زمان مسدودسازی نیز ماموران مرتب ورودی را کنترل و از ورود گردشگران ممانعت کردند.
کاسبی تعطیل شده
رضا نعمتی از کسبه روستای گردشگری قلات به خبرنگار ایرنا گفت: طی چند هفته گذشته قریب به اتفاق واحدهای صنفی، رستوران و کافی شاپ‌های قلات پلمپ شده و اکنون نیز تعداد بسیاری محدودی از این واحدها که شاید تعداد آنها از انگشتان یک دست هم فراتر نروند باز است و عملا با این اقدام کسب و کار در این منطقه تعطیل شده است.
چرایی مسدود شدن ورودی روستا
او ادامه داد: یکی از مغازه‌هایی که تعطیل شده متعلق به من و بستنی فروشی در بافت تاریخی قلات است و دلیل آن نیز از سوی مسئولان مربوطه، کوچک بودن فضای مغازه عنوان شده در صورتی که به دلیل ثبت ملی بودن این روستا، اداره‌کل میراث فرهنگی ،گردشگری و صنایع دستی اجازه توسعه بنا به کسبه نمی‌دهد و از طرف دیگر نهادهای بهداشت محیط نیز به دلیل کوچک بودن فضا از ادامه فعالیتم جلوگیری کرده‌اند.
وی اضافه کرد: طی هفته های گذشته تعداد زیادی از واحدهای صنفی قلات پلمپ شد و گویا مسئولان ذیربط طی بازدیدی که بعد از این کار از این محل داشته مشاهده کردند که تعدادی از این واحدها که معدود نیز بودند اقدام به فک پلمپ غیرقانونی کرده و فعالیت خود را از سر گرفته اند و به همین دلیل یکی از قضات دادگستری حکم مسدودسازی مسیر ورودی روستا را صادر کرد.
تر و خشک با هم سوختند
نعمتی با بیان اینکه برخی از واحدهای روستای گردشگری قلات را به دلیل نداشتن مجوز فعالیت، ارائه قلیان، عدم حفظ شئونات اسلامی و ... پلمب کرده اند، گفت: مسدودسازی ورودی قلات باعث شد که تر و خشک با هم سوزانده شود و این کار مانند پاک کردن صورت مساله به جای حل آن بود.
وی عنوان کرد: با مسدودسازی ورودی این محل و همچنین انعکاس وسیع این موضوع در فضای مجازی، ضربه سنگینی بر پیکره گردشگری قلات که روستای هدف گردشگری است وارد شد و جبران آن نیز به این زودی‌ها امکان‌پذیر نخواهد بود.
کافی‌شاپی تعطیل
مزایا و معایب کافی‌شاپ‌های قلات
عبدالله حسینی یکی از ساکنان روستای قلات به خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی گفت: بازگشایی تعدادی واحد صنفی ازجمله کافی شاپ، رستوران و ... در سالهای اخیر در این روستا مزایایی نظیر اشتغالزایی تعدادی از جوانان را در پی داشته اما تخلفاتی که برخی از مالکین کافی شاپ انجام داده‌اند مشکلاتی نیز در این روستا بروز کرده است.
وی ادامه داد: در پی ماجراهای اخیر که در روستای گردشگری قلات ایجاد شده و حتی با وجود اینکه مسدودسازی ورودی نیز برداشته شده اما تعداد گردشگران این منطقه در روزهای اخیر به شدت کاهش و حتی تقریبا به صفر رسیده است و این موضوع تاثیر منفی زیادی بر کسب و کارهای این منطقه گذاشته است.
به خاطر تخلف عده‌ای نباید قلات را تعطیل کرد
او عنوان کرد: این موضوع بر رفتار اهالی نیز تاثیر گذاشته و بومیان این محل در روزهای گذشته جز در موارد ضروری از خانه خود خارج نمی شوند و این محل به روستای ارواح تبدیل شده است.
این ساکن قلات ضمن گلایه از تعطیل کردن و مسدودسازی این روستای تاریخی،بیان کرد: شایسته نیست به خاطر تخلف عده‌ای معدود، یک روستای ثبت ملی را تعطیل کرد.
درد بیکاری
مجید ایزدی فروشنده یکی از معدود واحدهای صنفی روستای قلات که صنایع دستی، کیف و کفش دست‌دوز عرضه می کند به ایرنا گفت: بیش از دو هزار کارگر و فروشنده در واحدهای صنفی که در قلات و در هفته و ماه‌های گذشته فعال بوده و اکنون پلمب شده‌اند مشغول کار هستند که طی روزهای اخیر براثر پلمب کردن قریب به اتفاق این فروشگاه‌ها و واحدهای صنفی قلات، این افراد از کار بیکار شده‌اند.
ایزدی ادامه داد: بعضی از رستوران داران و فروشگاهای قلات در پی پلمب، فروشگاه‌های خود را پس داده‌اند با وجود اینکه هنوز مهلت قرارداد آنها باقی مانده بود.
قلات همچنان در سکوت
ایزدی افزود: علیرغم اینکه مسیر ورودی این روستا بعد گذشت حدود دو روز بازگشایی شد اما همچنان قلات خلوت و تهی از وجود گردشگر است.
وی گفت: در طول روزهای اخیر هیچ گردشگر داخلی و خارجی وارد قلات نشده و با این روند مشخص نیست تکلیف فعالین صنفی و مردم این محل چه خواهد شد؟
قلات همچنان در سکوت
در حسرت خریدار
یدالله کوچکی یکی دیگر از اهالی قلات است که ملکی (نوعی کفش سنتی) می‌بافد و ساخته‌های دست و ذوق و قریحه‌اش را در حجره‌ای کوچکی در قلات به فروش می رساند. او به خبرنگار ایرنا گفت: در روزهای اخیر که رستوران ها و کافی شاپ های قلات تعطیل شده تاثیر بسیار منفی بر کسب و کار من نیز گذاشته زیرا گردشگری به این محل وارد نمی شود که خریدی از دست سازهای من نیز داشته باشد.
کوچکی ادامه داد: جلساتی با حضور دهیار، شورا روستا و سایر مسئولین و کسبه و اهالی قلات در هفته‌های گذشته برگزار شده و در این جلسات مشکلات و نیازمندی های این روستا تاریخی از جمله اینکه باید برای راحتی ساکنین انتظامات محلی ایجاد و نسبت به جلوگیری از تخریب باغات مردم اقدام شود و همچنین مسیر گردشگری این منطقه نیز مشخص باشد که گردشگران به باغات مردم تعرض نکنند اما به جای برنامه ریزی و ایجاد این موارد، مسئولان اقدام به مسدودسازی ورودی بافت تاریخی قلات کردند.
او اظهار داشت: باوجود بازگشایی مسیر ورودی این بافت تاریخی اما هنوز کاسبی و خرید و فروش در قلات تعطیل است.
این پارکینگ، روزگاری محل امرار معاش خانواده‌ای ۶ نفره بود
پارکینگ به پارکینگ رفت
علی نوبخت نیز یکی دیگر از اهالی قلات است که زمین مقابل منزل خود را به پارکینگی برای خودروهای گردشگران تبدیل کرده و از این راه روزگار می گذراند.
نوبخت در روزهای اخیر که مشکلاتی برای این روستا گردشگری پیش آمده ،به قول خودش از نان خوردن افتاده است.
نوبخت ۶۷ سال سن دارد و با چهار فرزند و همسرش زندگی می کند و تنها راه امرار معاش خود و خانواده اش،پارکینگی است که در زمین خالی مقابل منزلش اجاره کرده اما در حال حاضر بیش از دو هفته است که رخدادهای اخیر این روستا شامل تعطیلی مغازه و اماکن و مسدودسازی ورودی این روستا بر کسب و کار او نیز تاثیر منفی گذاشته است و گردشگری به این روستا قدم نمی گذارد که از پارکینگ او استفاده کند.
نوبخت به خبرنگار ایرنا گفت: در یک هفته درآمد حاصل از کسب و کار من به دلیل کاهش تعداد گردشگر تقریبا به صفر رسیده است ،در صورتی که تابستان و خصوصا شهریورماه هر سال فصل اوج ورود گردشگر به قلات بوده اما امسال با اقداماتی که مسئولان مربوطه انجام دادند، گردشگری این روستای ثبت ملی تعطیل شده است.
مطالبه عدالت
وی ادامه داد: جمعه گذشته و شنبه به مدت ۲ روز ورودی قلات که روستایی با ساکنین بومی است مسدود شد و در نهایت مشخص نشد که این تصمیم با چه هدفی اتخاذ شده، مگر این امکان وجود دارد که ورودی یک شهر یا روستا مسدود شود و مردمی را بتوان در یک منطقه محبوس و ورودی آن را مسدود کرد؟
نوبخت عنوان کرد: در خصوص اتفاقات اخیر قلات به عدالت برخورد نشده و به خاطر عده‌ای متخلف همه اهالی و کسبه قلات را با هم محاکمه کرده اند و در نهایت آبروی این روستای تاریخی ثبت ملی شده، تحت الشعاع قرار گرفت.
آبروی گردشگری فارس ...
یکی دیگر از اهالی قلات که پارکینگ و دکه‌ای در این روستا دارد و از این طریق هزینه زندگی خود و خانواده‌اش را تامین می کند به خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی گفت: قلات دهکده‌ای است که ثبت ملی شده و انتشار تصاویر مسدودسازی مسیر ورودی آن در فضای مجازی با آبروی گردشگری استان فارس بازی شد.
رسول علی‌نیا افزود: در روزهای اخیر بسیاری از گردشگرانی که در گذشته از اقصی نقاط ایران و استانهای دیگر کشور به قلات سفر کرده بودند،با من تماس گرفته و سفر خود را کنسل کردند و یا در زمان مسدودسازی مسیر ورودی به این منطقه آمده اما نتوانستند از بافت تاریخی این روستا بازدید کنند چون ماموران مانع از این کار شده و این گردشگران با تعجب و گلایه این منطقه را ترک و عنوان کردند که تاکنون در هیچ منطقه‌ای از کشور با چنین مساله‌ای برخورد نداشته‌اند.
علی نیا ادامه داد: حدود ۱۰ نفر از طریق فعالیت مجموعه‌ای که من مدیریت آن را بر عهده دارم هزینه‌های زندگی خود و خانواده‌شان را تامین می کنند اما اکنون با وجود این مشکلات تکلیف منبع درآمدی این افراد نیز نامشخص است.
تنها رستورانی که پلمب نشد
خانم خوش نواز مالک رستوران ستاره قلات که تنها رستوران در بافت تاریخی این روستا که پلمب نشده و همچنان دایر است به ایرنا گفت: تعطیلی قریب به اتفاق رستوران و کافی شاپ و واحدهای تجاری این منطقه در هفته های گذشته به شدت بر کسب و کار ما تاثیر منفی داشته است.
خوش نواز افزود: بعد از این ماجرا و خصوصا از زمانی که اعلام شد ورودی این قلات مسدود شده تعداد گردشگران این منطقه به شدت کاهش یافته است.
او با بیان اینکه این رستوران تنها مجموعه ای است که در قلات مجوز دارد، گفت: کجای ایران مشاهده شده که مسئولان ورودی یک شهر یا روستا را با خاک ریزی مسدود کنند؟ حداقل ۵۰ خانوار در بافت قدیم قلات زندگی می کنند اما مسئولان بدون توجه به این مساله ورودی قلات را دو روز مسدود کردند که این مساله باعث بروز تبلیغات منفی علیه گردشگری این منطقه شد.
خوش نواز ادامه داد: اگر کافی شاپی تخلف کرده مسئولان مقابل درب ورودی آن را با هر ابزاری از جمله بلوک سیمانی و ... پلمب کنند نه اینکه همه منطقه را به خاطر تخلف عده‌ای تعطیل و زندگی ساکنین و فعالین اقتصادی آن را تحت شعاع قرار دهند.
او اضافه کرد: اهالی این روستا نیز حق و حقوقی دارند که کمترین آن بهرمندی‌شان از راه دسترسی مناسب است اما نه تنها مسئولان به این موارد بی توجه هستند بلکه با تصمیم‌های شتابزده آبروی روستای ثبت ملی شده قلات از دست رفت.
وی اظهار داشت: باید به صورت ریشه‌ای این مساله بررسی شود که چرا تاکنون واحدهای متخلف از چشم قانون دورمانده‌اند و با وجود ترددهای ماموران ذیربط و بازرسی‌ها به تخلفات خود ادامه می‌داده‌اند.
این فعال روستای گردشگری قلات گفت: اگر این افراد به وظایف خود درست عمل می‌کردند نقض قانون تداوم و تسری نمی‌یافت و نیاز نمی‌شد که یکباره همه روستا را به خاطر تخلف عده‌ای تنبیه کرد.
اگر آتش‌سوزی می‌شد
فرشاد کوچکی مسئول عوارضی ورودی قلات و عضو هیات مدیره شرکت تعاونی این روستا گفت: از ساعت ۱۰ صبح جمعه ۱۵ شهریور تا ساعت ۲۲ شنبه ۱۶ شهریورماه جاری، ورودی بافت تاریخی روستای گردشگری قلات به واسطه دستور یکی از قضات دادگستری فارس، بسته شد.
وی در گفت و گو با ایرنا،ادامه داد: مسدود سازی ورودی این روستا مشکلات عدیده ای را برای اهالی به بار آورد.
کوچکی اضافه کرد: برای تخلف عده‌ای معدود که نباید ورودی یک روستا را که بافت آن نیز ثبت میراث ملی شده را مسدود کرد.
عضو هیات مدیره شرکت تعاونی روستای قلات اظهار داشت: نمی‌توان به دلیل اینکه یک نفر آدم خلافکار در محله ای زندگی می کند ورودی آن منطقه و محله را مسدود کرد.
وی اظهار داشت: اگر در این مدت که ورودی روستا با تلی از خاک مسدود بود آتش‌سوزی و یا مشکل دیگری ایجاد می‌شد که نیاز به کمک دستگاه های امدادی بود مشخص نیست که چه فاجعه ای در قلات به بار می‌آمد.
تردد شبانه در قلات ممنوع
کوچکی با بیان اینکه جلساتی طی چند روز گذشته با مسئولان دستگاه های اجرایی و دادگستری فارس برگزار شده است، گفت: طی این جلسات مقرر شده که با هدف ساماندهی، تردد شبانه به بافت قدیم قلات ممنوع شود و به همین دلیل اکنون به دنبال ایجاد زیرساخت لازم برای انجام این کار هستیم.
۹۸۷۳/ ۲۰۲۷
گزارش از محمدامین افشارپور
