بافت تاریخی شیراز در طول چند سال گذشته و با تخریب های پی در پی خانه‌های تاریخی زخم های عمیقی را بر تن خود احساس کرد به طوری که تا سال ها اثرات آن در اغلب محلات قدیمی شهر مشهود بود.البته هنوز هم در جای جای شهر آثاری از این تخریب‌ها را می توان دید اما این روزها این بخش از شهر هویت تازه ای به خود گرفته است.
به گزارش خبرنگار ایلنا، تا مدت‌ها شب کابوس همیشگی ساکنان مناطق قدیمی شهر شیراز بود. خیلی از آنها شب‌ها با خیال راحت سر روی بالشت نمی گذاشتند دلهره اینکه نکند دوباره شب برسد و خانه‌ای در نزدیکی شان فرو بریزد امان‌شان را بریده بود. نگران خانه و کاشانه‌شان بودند که مبادا با خراب شدنش ، هویت محله شان نیز از بین برود...
اینجا بافت تاریخی شیراز؛ اما حالا چند وقتی است که صدای لودرها و کامیون‌ها در آن شنیده نمی شود هر چند گه گاهی خبر می رسد در تاریکی شب خانه ای بدون مجوز فرو ریخته است اما مردمان بافت امیدشان به آینده روشن تر شده است . امروز اما با احیای برخی از خانه های تاریخی، دیوارها و بناها دوباره رنگ و بوی تازه‌ای می گیرند و زندگی در این مناطق دوباره بازگشته است.
این بار نه تنها کوچه‌های بافت سست و بی رمق نیستند، بلکه در هر کوچه‌ای خاطره‌ای از تاریخ شیراز زنده شده است. خانه‌هایی که دوباره رونق گرفته‌اند و پای گردشگران و شیراز دوستان زیادی به آنجا باز شده است.
بافت تاریخی شیراز با داشتن بیشترین آثار تاریخی؛ مسجد، حمام، امامزاده، بازار و خانه‌های میراثی ظرفیت بی بدیلی برای رونق اقتصادی و گردشگری است، چنانچه با احیای برخی از خانه‌های میراثی و تاریخی و تبدیل آنها به اقامتگاه، رستوران سنتی و گالری های صنایع دستی باعث آشتی مردم با بخش بزرگی از تاریخ شده است.
خانه های قدیمی با سر در و ورودی نقاشی، مقرنس و آیینه کاری شده با گذر عمر 100 ساله، حیات دوباره پیدا کرده اند و در این بین کم نیستند خانه هایی که همچنان ظرفیت ایجاد کاربری را دارند.
یکهزار و400 خانه تاریخی و میراثی در بافت تاریخی شیراز
مجتبی گواهی شیرازی، مشاور و فعال حوزه بافت تاریخی شیراز درباره جایگاه بافت تاریخی شیراز به «ایلنا» می گوید: بیش از هر موضوعی اهمیت بافت تاریخی شیراز با وجود یکهزار و 400 خانه تاریخی است که تعدادی ثبت میراث فرهنگی است و تعدادی از خانه های ارزشمند تاریخی هستند به این معنا که خانه های تاریخی ثبت میراث نیستند اما حتما باید حفظ شوند.
گواهی با بیان اینکه شیراز ظرفیت بی نظیری در خانه‌های تاریخی دارد، می گوید: برای حفظ و احیای بافت تاریخی شیراز هنوز خیلی با شهرهایی مثل شهر یزد و ... فاصله زیادی داریم زیرا برای احیای بافت دیرتر شروع کردیم.
خانه های تاریخی از نظر کارآفرینی و اقتصادی پویا می شوند
وی معتقد است: در احیای بافت تاریخی شیراز یکپارچگی لازم بین ساکنان و مسئولان در بخش های مختلف شیراز اتفاق نیفتاده و تعدد سلیقه ها و نظرات نسبت به بافت باعث شده نسبت به شهرهای دیگر عقب باشیم.
گواهی می افزاید: با این وجود چند سالی است که به بافت تاریخی شیراز ورود کرده‌ایم و در محله سنگ سیاه بیش از 120 سرمایه گذار در قسمت‌های گردشگری ثبت شده است.
مشاور بافت تاریخی شیراز با بیان اینکه در آینده نزدیک یک تا دو سال دیگر هر کوچه پس کوچه بافت تاریخی از نظر اقامتگاه و گردشگری وارد بازار و ارائه خدمات می شود، ابراز می کند: همچنین خانه ها از نظر کارآفرینی و اقتصادی پویا می شوند که در مجموع باعث تغییر شکل بافت تاریخی خواهد شد.
گواهی درباره به کارگیری ساکنان بافت تاریخی در هتل‌ها و مراکز ایجاد شده در بافت عنوان می‌کند: با ورود ساکنان به چرخه اقتصادی، خود افراد محافظان مراکز می شوند و وقتی چرخش اقتصادی در بافت باشد معضل بیکاری و بزه کمتر می شود.
وی می گوید: در واقع هر خانه‌ای که کاربری داده می شود تا 500 متر اطراف آن امنیت ایجاد می شود که این در مجموع موجب امنیت کل محله خواهد شد.
از یک سال گذشته تخریبی در بافت تاریخی نداشتیم
این فعال حوزه بافت تاریخی درباره تخریب های صورت گرفته در بافت تاریخی شیراز می گوید: از یک سال گذشته تا حالا تخریبی در بافت تاریخی شیراز نداشتیم و همچنین شهرداری رویکرد حفظ دارد و میراث فرهنگی و ان‌جی او ها قدرتمند تر شده‌اند که اگر تخریبی انجام شد سریع اطلاع رسانی کنند.
اما ورود اتباع بیگانه به بافت تاریخی و عدم آشنایی با تاریخ و هویت ایرانیان موضوعی است که گواهی در خصوص آن می گوید: براساس آمار دو سال پیش 30 درصد از ساکنان خانه بافت تاریخی و سنگ سیاه اتباع خارجی هستند.
وی ادامه می‌دهد: نمی توان گفت که حضور اتباع بیگانه مشکل است کما اینکه خیلی از آنها با فرهنگ شیراز خو گرفته اند و حتی لهجه آنها شیرازی است، اما نگرانی که وجود دارد بسیاری از آنها درکی از خانه های میراثی که هویت و اصالت ما است ندارند و این یک مقدار مشکل ساز است و خانه هایی هستند که به دلیل عدم اطلاع آنها شاه نشین آن آشپزخانه شده است.
اقدامات کالبدی در احیای بافت تاریخی
همچنین رئیس کمیسیون گردشگری و زیارت شورای شهر شیراز در باره برنامه های پیش رو در بافت تاریخی شیراز می گوید: با بودجه کمیسیون برنامه هایی برای کف سازی و بدنه سازی در محلات مختلف بافت تاریخی داریم.
سولماز دهقانی با اشاره به ضرورت حفظ و احیای خانه های تاریخی عنوان می کند: براساس مصوبه دو فوریتی شورای شهر شیراز در سال گذشته و در زمان تخریب‌ها؛ شهرداری موظف شد تملک خانه های تاریخی در محدوده 570 هکتاری بافت تاریخی را داشته باشد.
دهقانی با بیان اینکه اقدامات کالبدی در بدنه بافت تاریخی در برنامه است، خاطرنشان می کند: احیای بافت تاریخی در قالب مرمت و اجرای تاسیسات است که در قسمت های مختلف از جمله گذر امامزاده ابراهیم، گذر افشار، گذر هفت پیچ، گذر بهار ایران و گذر‌های موجود در محدوده حرم شاهچراغ (ع) خواهد بود. وی ادمه می دهد: همچنین بهسازی خیابان احمدی، خیابان حسینی، خیابان آستانه، احیای گذر زغالی‌ها و احیا و مرمت خانه های تاریخی و دارای ارزش اطراف حرم شاهچراغ (ع) در دستور کار است.
گزارش: مریم مرادی
