سعدی، خواجو و حافظ این شاعران به فاصله زمانی اندک از یکدیگر، در قرن‌های هفتم و هشتم هجری شمسی می‌زیستند و هم‌اکنون مقبره‌هایشان در سه نقطه شهر شیراز فرهنگی را تشکیل داده است.
سعدی در انتهای بولوار بوستان، خواجوی کرمانی در ورودی شمالی شیراز موسوم به تنگ الله اکبر و حافظ در چهارراه حافظیه همگی در دامنه کوه‌های شمال شرق شیراز حامل بخش مهمی از تاریخ ادبی ایران هستند که از سویی با عرفان و از دیگر سو با غزل پیوند خورده‌اند و از منظری تاریخی نیز بازه زمانی حمله مغولان تا حکومت خاندان اینجو و حمله تیمور به شیراز را در بر می گیرند که از سیاه‌ترین و پرماجراترین دوران‌های تاریخ فارس به‌شمار می‌رود.
روایت‌ها و قصه‌ها و حتی افسانه‌ها به دلیل جایگاه اسطوره‌مانند این سه شاعر، حتی در برخی کتاب‌ها و آثار ادبی موثق نیز نفوذ یافته است و علاقه‌مندی مردم به دانستن و شناختن این شخصیت‌ها باعث شده است تا جای خالی اثری سینمایی و تلویزیونی درباره این شخصیت‌ها همواره احساس شود.
صبح یکشنبه ششم اسفندماه ۹۶ بود که صداوسیمای مرکز فارس در نشستی که با حضور خبرنگاران برگزار شد، خبر آغاز پروژه‌ای مشترک را اعلام کرد با عنوان "خورشیدهای سه‌گانه" که به زندگی این سه چهره مهم تاریخی و ادبی می‌پردازد.
مدیرکل صدا و سیمای فارس در آن زمان عنوان کرد که تهیه کنندگی این سریال بر عهده بخش خصوصی است و قرار است با استفاده از ظرفیت‌های استان فارس و شیراز و نیز با بهره‌گیری از استعدادیابی بومی در میان عوامل تولید، ساخته شود. محمدتقی سهرابی همچنین از آغاز پژوهشی سخن گفت که توسط گروهی از دانشگاهیان در زمینه‌های مختلف با محوریت رشته زبان و ادبیات فارسی و توسط چهره‌های سرشناس این حوزه برای آغاز پروژه صورت خواهد گرفت.
همچنین زمان ساخت سریال ۵ تا ۷ سال و تعداد قسمت‌های آن ۹۰ قسمت عنوان شد که ۶۰ قسمت برای سعدی و ۳۰ قسمت به خواجو و حافظ اختصاص دارد. نوید ساخت شهرکی سینمایی از دل این اثر در شیراز نیز یکی دیگر از نکات مطرح‌شده در این نشست بود.
نخستین نشست خبری سریال خورشیدهای سه‌گانه؛ در این نشست اعلام شد ساخت این سریال تا ۷ سال زمان خواهد برد و در ۹۰ قسمت ارائه می‌شود.
کمی بعد و در ۲۰ اردیبهشت‌ماه نشست گروه پژوهش مجموعه خورشیدهای سه‌گانه در شیراز برگزار شد. در این نشست استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شیراز، کاووس حسنلی به عنوان مدیر گروه پژوهشی این پروژه اعلام کرد که از دل این سریال دستکم ده اثر پژوهشی رده‌اول حاصل خواهد شد؛ افزون بر این تولید نرم‌افزار پژوهشی خورشیدهای سه‌گانه نیز از دیگر نوآوری‌ها در ساخت این سریال قلمداد شد.
در همین زمان علی دارابی معاون استان‌های صدا و سیما در گفت‌وگویی درباره سریال خورشیدهای سه‌گانه ابراز کرد: سرمایه گذار می خواهد این سریال فقط در فارس ساخته شود تا به هنرمندان بومی آن توجه شود و سه شرط هم گذاشته است؛ اول اینکه کارگردان درجه یک تولید کار را بر عهده بگیرد که ما برای این منظور با مسعود جعفری جوزانی صحبت هایی داشته ایم، دوم اینکه از هریک از این اپیزودها یک فیلم سینمایی دربیاید که بتوان آن را در دنیا نمایش داد و سوم اینکه در بخش عمده سریال از خود هنرمندان بومی استان فارس استفاده شود؛ بنابراین، نام مسعود جعفری جوزانی نیز به عنوان کارگردانی که این مجموعه را خواهد ساخت بر سر زبان‌ها افتاد.
امروز پس از گذشت یک سال و نیم از وعده ساخت این سریال از رئیس صدا و سیمای مرکز فارس روند پیشرفت این مجموعه را جویا شدیم.
خورشیدهای سه‌گانه دور از نوسانات اقتصادی
سهرابی در گفت‌وگو با ایرنا از تداوم مراحل ساخت این سریال سخن گفت و این مجموعه تلویزیونی را پروژه بزرگی دانست که با وجود تغییر وضعیت اقتصادی، همچنان برقرار است.
او همچنین از پیشنهادهای جدیدی یاد کرد که به سرمایه‌گذار ارائه شده است. سهرابی یکی از این پیشنهادها را افزایش اعتبارات و دیگری را اپیزودیک کردن این مجموعه عنوان کرد؛ بدین‌معنا که نخست قسمت مربوط به سعدی ساخته شود و بعد مجموعه با ساخت خواجو و حافظ تکمیل شود.
مدیرکل صدا و سیمای فارس:
یکی از نگرانی‌های ما این بود که شاید با شرایط اقتصادی موجود، سرمایه‌گذار از ادامه فعالیت صرف‌نظر کند؛ اما خوشبختانه سرمایه‌گذار در این دیدارها به صراحت اعلام کرد که همچنان به وعده‌ای که داده، پایبند است
مدیرکل صدا و سیمای فارس با اشاره به برگزاری نشست‌های متعدد با سرمایه‌گذار این پروژه، عنوان کرد: یکی از نگرانی‌های ما این بود که شاید با شرایط اقتصادی موجود، سرمایه‌گذار از ادامه فعالیت صرف‌نظر کند؛ اما خوشبختانه سرمایه‌گذار در این دیدارها به صراحت اعلام کرد که همچنان به وعده‌ای که داده، پایبند است.
سهرابی با اشاره به فعالیت بخش پژوهشی این اثر، بیان داشت: مراحل تحقیق این سریال به سرپرستی کاووس حسنلی و تیمی قریب به بیست نفر از استادان دانشگاه‌های سراسر کشور، در همه ابعاد صورت گرفته و در مراحل تحویل است و به‌زودی نیز رونمایی خواهد شد.
دو فیلمنامه برای سعدی
وی تاکید کرد: نگارش فیلمنامه براساس پژوهش یادشده آغاز خواهد شد؛ البته صدا و سیما پیش از این فیلمنامه‌ای درباره سعدی آماده کرده است که استفاده از این فیلمنامه براساس تفاهم‌نامه باید با توافق طرفین باشد. ما معتقدیم این فیلمنامه برای بخش سعدی کفایت می‌کند؛ اما سرمایه‌گذار نظر دیگری دارد و درنهایت برای استفاده از آن باید تفاهمی دوجانبه به وجود آید.
صدا و سیمای فارس یک فیلمنامه از پیش‌نوشته‌شده را برای بخش سعدی کافی می‌داند؛ اما تهیه‌کننده معتقد است این فیلمنامه روایتی اپیزودیک است که سیر تاریخی و زندگینامه‌ای سریال را دربر نمی‌گیرد.
مدیرکل صدا و سیمای فارس سریال خورشیدهای سه‌گانه را از نوع پروژه‌های دسته الف ویژه دانست که شرایطی خاص در تولید دارند، زمان‌بر و پرهزینه هستند و آثار فاخر را در بر می‌گیرند.
تهیه‌کننده مجموعه خورشیدهای سه‌گانه در گفت‌وگو با ایرنا پایان مرحله تحقیق و پژوهش را اعلام کرد و گفت: نهایی‌شدن دستاوردهای پژوهشی این سریال ظرف یکی دو ماه آینده صورت خواهد گرفت و در حال حاضر مشغول رایزنی برای انتخاب نویسنده فیلمنامه هستیم.
بنا بر گفته مهدی حسینی مدت زمان پژوهش این مجموعه ۲۴ ماه برآورد شده بود که این مهم در کمتر از زمان تعیین‌شده صورت پذیرفته است و نگارش فیلمنامه در حال حاضر مهم‌ترین اولویت است.
او درباره فیلمنامه پیشنهادی سازمان صدا و سیما که سهرابی آن را برای بخش سعدی کافی دانسته بود، گفت: این فیلمنامه زندگی‌نامه سعدی نیست و برش‌هایی از زندگی سعدی او را به‌صورت اپیزودیک دربر می‌گیرد؛ اما آنچه مد نظر ماست نمایش زندگی سعدی فارغ از حکایت‌های اوست؛ البته فیلمنامه یادشده را می‌توانیم در قالبی متفاوت و در مجموعه‌ای دیگر به مرحله ساخت برسانیم؛ اما تاکید اصلی ما بر ساخت زندگی‌نامه است.
حسینی با بیان اینکه در پی ارائه دادن یک اثر هنری و تاریخی درباره سه شخصیت سعدی، خواجو و حافظ است، عنوان کرد: فیلم محمد رسول الله، از نمونه‌های شاخص و از آثار ماندگار در این ژانر است که هر بار دیدنش لذت‌بخش است؛ دیدگاه ما به سریال خورشیدهای سه‌گانه نیز ارائه اثری فاخر مبتنی بر تاریخ است و نمایش آن به صورت بخش‌بخش ما را به نتیجه متبوع نمی‌رساند.
او ارائه پرداخت‌های مطلوب، دقیق، فنی و هنری از زندگی شاعران سه‌گانه را مهم‌ترین هدف ساخت این سریال عنوان کرد.
تهیه‌کننده سریال خورشیدهای سه‌گانه تاثیر نوسانات اقتصادی را بر ساخت این مجموعه تلویزیونی کم‌اهمیت جلوه داد و گفت: درباره هزینه‌های پروژه صحبت‌هایی شده است؛ اما همیشه این نکته را مطرح کرده‌ایم که حتی اگر از تعداد قسمت‌ها کم کنیم نباید از کیفیت کار کم کنیم.
آیا نویسنده فرانسوی قصه پارسی‌گویان شیراز را می‌نویسد؟
حسینی که سرمایه‌گذار فیلم مولانا نیز هست، از ژان کلود کریر نویسنده این فیلم به عنوان یکی از گزینه‌های احتمالی نویسندگی سریال خورشیدهای سه‌گانه یاد کرد.
تیم تولید فیلم مولانا؛ ژان کلود کریر گزینه احتمالی نویسندگی سریال خورشیدهای سه گانه است که نویسندگی فیلم مولانا را در فرانسه بر عهده دارد.
او در این باره گفت: فیلم مولانا در کشور فرانسه درحال فیلمبرداری است. مولانا یک فیلم سینمایی است که مرحله پیش‌تولید آن دو سال طول کشید. همه شنیده بودند که این فیلم قرار است در هالیوود ساخته شود؛ اما در دو سال رفت و آمد به کشور فرانسه توانستیم تیمی را در این کشور هماهنگ کنیم که این فیلم را با هویت ایرانی بسازد.
سرمایه‌گذار فیلم مولانا کارگردان این اثر را امی ژورا معرفی کرد و گفت: این فیلم محصول مشترک نیست، محصول شرکت فیلمسازی تاسالیتای فرانسه است؛ اما به تهیه‌کنندگی ما و البته شرط شده که فیلم به گونه‌ای ساخته شود که در سینماهای ایران قابل نمایش باشد. ما نیز در لحظه به لحظه ساخت این فیلم حضور داریم.
حسینی اعلام کرد: بازیگران و عوامل این فیلم همگی فرانسوی هستند و پیش‌بینی می‌کنیم به یکی از بهترین فیلم‌هایی بدل شود که در حوزه فرهنگی و هنری ایران در سطح بین‌المللی ساخته شده است.
تهیه کننده سریال خورشیدهای سه‌گانه: ژان کلود کریر، نویسنده فیلم مولانا به عنوان نویسنده فیلمنامه سعدی مد نظر ماست؛ او تنها فرانسوی است که نشان عالی خانه تئاتر ایران را دریافت کرده است؛ البته گزینه‌های دیگری نیز مطرح هستند که تعدادی از آنان نیز از بانوان نویسنده به‌شمار می‌روند.
او ادامه داد: ژان کلود کریر، نویسنده فیلم مولانا به عنوان نویسنده فیلمنامه سعدی مد نظر ماست؛ چون به هنر و فرهنگ ایران کاملاً مسلط است و تنها فرانسوی است که نشان عالی خانه تئاتر ایران را دریافت کرده است. او از مطرح‌ترین فیلمنامه‌نویسان سینماست که در کارنامه‌اش همکاری با گدار، بونوئل، واویدا و فورمن دیده می‌شود. شخصیتی کاملاً هنری و بین‌المللی است و چهره‌ای غیرسیاسی به‌شمار می‌رود که علاقه بسیاری به ایران دارد و همسرش نیز ایرانی است؛ البته انتخاب این فرد به‌عنوان نویسنده سریال خورشیدهای سه‌گانه حتماً با توافق با صدا و سیما صورت خواهد گرفت.
بانوان نویسنده از گزینه‌های احتمالی نگارش فیلمنامه
سرمایه‌گذار سریال خورشیدهای سه‌گانه از گزینه‌های دیگری نیز یاد کرد که برای نویسندگی فیلمنامه مجموعه یادشده در نظر گرفته است که همگی ایرانی هستند و بانوان نویسنده نیز در میان آنها وجود دارد.
حسینی درباره چگونگی بهره‌گیری از نیروهای بومی در سریال خورشیدهای سه‌گانه عنوان کرد: تکنیک و فن معیار انتخاب نیروهای بومی است، قطعاً در انتخاب بازیگر دستمان بازتر است؛ البته اگر به سراغ عوامل خارجی رفتیم، درصورتی با آنها قرارداد می بندیم که ملزم باشند عوامل ما را در ایران آموزش دهند و تجربه‌های ساخت سریال تاریخی موفق را به ما منتقل کنند.
عجله‌ای برای ساخت سریال نداریم
وی تاکید کرد: برای ساخت مجموعه تلویزیونی یادشده هیچ عجله‌ای نداریم؛ حتی اگر ساخت آن ده سال به طول بینجامد، برآن هستیم که این سریال را بسیار فنی و هنری بسازیم.
به گفته حسینی شیراز قطعاً یکی از لوکیشن‌های سریال خواهد بود؛ اما در بخش سفرهای سعدی فیلمبرداری در دیگر کشورها نیز صورت خواهد گرفت.
تهیه‌کننده سریال خورشیدهای سه‌گانه انتخاب کارگردان را منوط به آماده‌شدن فیلمنامه دانست و گفت: بعد از اتمام فیلمنامه کارگردان را مشخص می‌کنیم. کارگردان و فیلمنامه‌نویس را در کنار هم قرار می‌دهیم تا فیلمنامه را در کنار هم بازبینی و نهایی کنند و در این گام وارد مرحله تولید خواهیم شد.
او همچنین درباره شایعاتی که گاه‌گاه درباره توقف ساخت این مجموعه مطرح می‌شود نیز گفت: تمام هزینه‌های ما به‌صورت تفکیک‌شده آماده است و از این نظر نزدیک به یک سال جلوتر از تاریخ تعیین شده حرکت می‌کنیم و حتی پنج برابر رقم پیشنهادی صدا و سیما برای نوشتن فیلمنامه سریال در نظر گرفتیم و درحال تلاش هستیم که در بهترین و فنی ترین سطح ممکن این کار را انجام دهیم.
سیده سمیرا متین نژاد
۹۸۸۵/ ۲۰۲۷
