سیصدوبیست‌و پنجمین نشست مرکز حافظ‌شناسی و کرسی پژوهشی حافظ با عنوان "مقایسه‌ی موسیقایی شعر حافظ و ترجمه‌های انگلیسی آن"، برگزار شد.
به گزارش ایسنا منطقه فارس، به نقل از روابط عمومی مرکز حافظ شناسی شیراز، استاد زبان و ادبیات انگلیسی دانشگاه شیراز، در سیصد و بیست و پنجمین نشست مرکز حافظ شناسی با بیان این که از بین انواع ادبی، ترجمه‌ی شعر، به‌ویژه شعر کلاسیک همیشه چالش‌برانگیز بوده است، به نمونه‌ترجمه‌های ارائه‌‌شده از اشعار حافظ پرداخت.
فریده پورگیو گفت: تاکنون ترجمه‌های بسیاری از اشعار حافظ به زبان‌های گوناگون منتشر شده و این ترجمه‌ها طیفی از ترجمه‌ی کلمه‌به‌کلمه تا برداشت آزاد را دربرمی‌گیرد. مقاله و پژوهش‌های بسیاری نیز، در سنجش این ترجمه‌ها انجام شده که شامل تصویرسازی، معادل‌سازی واژه‌ها، منظوم یا منثوربودن و... می‌شود. اما بحث درباره‌ی موسیقی کلمات و وزن و قافیه‌ی اشعار ترجمه شده کمتر مطرح شده است که خود موضوعی بایسته است .
مدیر امور بین المللی مرکز حافظ شناسی با بیان اینکه ترجمه‌ی خوب، متعلق به مترجمانی است که به زبان انگلیسی کاملاً مسلط هستند و آن را به گونه‌ای بلیغ استفاده و به شکلی عمیق درک می‌کنند. این پرسش را مطرح کرد که تسلط، دقیقاً به چه معناست؟ و مترجم مسلط به چه کسی گفته می‌شود؟
وی در پاسخ به پرسش‌هایی که مطرح کرده بود، گفت: قطعا به شخصی که فقط زبان انگلیسی را متوجه می‌شود و صحبت می‌کند، یک مترجم مسلط گفته نمی‌شود؛ فرد ماهر و متخصص در این زمینه، کسی است که علاوه‌بر فهم دقیق کلمات و جملات و توانایی صحبت به زبان انگلیسی، درک درستی از ساختار و قواعد زبان انگلیسی دارد و می‌تواند واژه‌ها و عبارات را از بستر مادریشان به بستری با ویژگی‌های زبانی متفاوت انتقال دهد .
پورگیو افزود: به عبارت دیگر، اگر مترجم نتواند جان کلام را از زبان انگلیسی به زبان مقصد منتقل کند، به هیچ‌وجه نمی‌توان او را مترجمی خبره و مسلط نامید. انتقال و تزریق حس و معنای واژه‌ها از زبان اصلی به زبان مقصد یکی از مهم‌ترین توانایی‌هایی است که یک مترجم قوی در کارنامه‌ی دانش و مهارت‌های خود به ثبت می‌رساند .
این استاد دانشگاه با اشاره به نرم‌افزارها و ربات‌های هوشمند مترجم، تاکید کرد: برای دست‌یابی به محتوایی تمیز و دقیق، نیاز به اعتمادکردن به مغز و هوشی انسانی که علاوه‌بر مهارت، به احساس، تجربه، ادراک و هنر مجهز است، وجود دارد. به همین خاطر با وجود رشد و شکوفایی فناوری، هنوز هم نمی‌توان ماشین‌های ترجمه را جایگزین انسان‌هایی کرد که شور و شعور را در پیوندی ظریف و دوست‌داشتنی در فهرست ویژگی‌های خود دارند .
وی در ادامه نکاتی را برای بهترشدن ترجمه‌ی شعر حافظ مطرح کرد که از آن جمله می‌توان به این موارد اشاره کرد: درک صحیح از پیام متن،آشنایی با سبک هردو زبان، حفظ لحن نویسنده در متن ترجمه شده، انتخاب معادل درست و دقیق برای واژگان، رعایت علامت نقطه گذاری و نشانه گذاری، انشایی روان و سلیس، توضیح نکات مبهم برای خوانندگان در حاشیه، رساندن مفهوم متن اصلی بدون هیچ دخل و تصرف و انتقال مفاهیم در قالب ساختار دستوری زبان مقصد .
پیام درخشان‌فرد، کارشناس ارشد پژوهش هنر و استاد مدعو دانشکده‌ی هنر و معماری دانشگاه شیراز به بُعد هنری و موسیقایی اشعار حافظ پرداخت.
درخشان‌فرد با بیان اینکه پس از اولین آشنایی انگلیسی‌زبانان با اشعار حافظ در نیمه‌ی دوم قرن هجدهم، بیش از یکصد ترجمه از آن‌ها انجام شده اما تنها برخی از مترجمان، اشعار را به نظم ترجمه کرده‌اند، به پژوهش خود در این‌باره (پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد 1394) اشاره و اضافه کرد: تحقیق من از نوع میان‌رشته‌ای و توصیفی‌ـ مقایسه‌ای است که هدف از انجام آن، یافتن شیوه‌ای برای برگردان غزل حافظ در قالب شعر انگلیسی بوده است .
وی به میزان آشنایی حافظ با موسیقی و ساز اشاره و ابعاد شکل‌دهنده‌ی موسیقی در شعر فارسی و انگلیسی را به‌طور اجمالی معرفی کرد.
درخشان‌فرد در ادامه به دسته‌بندی غزلیات حافظ بر مبنای فرم و موسیقی (وزن) آن‌ها و نیز پربسامدترین آن‌ها پرداخت و گفت: از آنجایی که عنصر اصلی موسیقی‌ساز در شعر پارسی و انگلیسی ذاتاَ متفاوتند و امکان مقایسه‌ی ادبی این دو وجود ندارد؛ ریتم و نُت موسیقی اشعار، تنها بستر ممکن برای مقایسه این دو مقایسه است. درخشان‌فرد در پایان ریتم غزلیاتی که بیش‌ترین ترجمه را داشتند با ترجمه‌ها مقایسه و میزان نزدیکی و توانایی مترجمان در انتقال ریتم اشعار را نشان داد .
انتهای پیام
