باغ وحش شیراز در جاده شیراز- اصفهان در محدوده زرقان شیراز است؛ جایی که حیوانات نرده و میله های عمودی را از بدو تولد تا لحظه مرگ به نظاره نشسته اند و خوی وحشیگری و یکه تازی شان را به قفس های تنگ و نمور باخته اند تا وسیله ای برای گذران ساعت فراغت آدم ها باشند.
باغ وحش شیراز با 60 سال قدمت از نخستین مراکز تاسیس شده از این دست در ایران است که در حال حاضر منتظر گرفتن مجوز است یعنی علیرغم نداشتن مجوز، فعالیت می کند.
از آغاز سال 95 بهسازی این مجموعه که میزبان گونه های متنوع جانوری از جمله ده ها شیر آفریقایی است شروع شده است.
سیروس قهرمانی نژاد در سال 1337 باغ وحش شیراز را احداث کرد و تا 1394 که چشم از جهان فروبست و در محل فعلی این باغ وحش نیز به خاک سپرده شد، خود مدیریت این مجموعه را بر عهده داشت.
در بازدید خبرنگار ایرنا از باغ وحش شیراز که در فاصله 15 کیلومتری جاده شیراز به سمت اصفهان قرار دارد کمبودها و مشکلات زیادی مشاهده شد.
برای رسیدن به باغ وحش شیراز، جاده فرعی به طول حدود دو کیلومتر را از یکی از خروجی های اتوبان شیراز- اصفهان نرسیده به شهر زرقان باید پیمود که این مسیر عرض بسیار کمی دارد که برای عبور دو خودرو از کنار هم در مسیر مخالف باید به اجبار یک اتومبیل از خاکی مسیر خود را ادامه دهد.
انباشت زباله و نخاله های ساختمانی و شهری در اطراف این جاده دیده می شود.
با ورود به باغ وحش شیراز در نگاه اول به لحاظ توسعه زیرساخت ها نسبت به سالهای گذشته تفاوت هایی به چشم می خورد که نشانگر اقدامات عمرانی در این محل است اما مشکلاتی نظیر خاکی بودن بسیاری از معابر و محوطه، نبود سرویس بهداشتی مناسب، عدم وجود آب آشامیدنی و بوفه هنوز وجود دارد.
** آب برای آشامیدنی نیست
یک سازه آبخوری در میانه این مجموعه وجود دارد که روی آن بزرگ بد خط نوشته شده ،آب خوردن نیست!
چند متری آن طرف تر کنار دکه ای که نام بوفه باغ وحش روی آن درج شده که به نظر تعطیل است، تانکری پلاستیکی تعبیه شده که با همان خط درشت نازیبا روی آن نوشته شده آب خوردن که البته با نزدیک شدن به آن بوی نامطبوعی از لجن های موجود در اطراف این تانکر به مشام می خورد که شما را از نوشیدن آب پشیمان خواهد کرد.
**خودروها وسط باغ وحش
مسیر هدایت خودرو به پارکینگ باغ وحش شیراز از میان قفس های حیوانات می گذرد و بعضا در مسیر، خودروهای پارک شده به چشم می خورد که این مساله گلایه های اغلب بازدیدکنندگان را در پی دارد و برخی از آنها به خبرنگار ایرنا در این رابطه می گویند: مسیر حرکت پیاده بازدیدکننده های باغ وحش شیراز با تردد خودروها مشترک است و در پی این وضعیت مردم نمی توانند با اطمینان خاطر از این مجموعه بازدید کنند.
این مساله برای کسانی که کودک به همراه خود دارند نیز تشدید می شود،چون حتی یک لحظه هم نمی توانند چشم از کودکان خود بردارند و یا دستشان را رها کنند زیرا هر لحظه ممکن است در حین بازدید خودرویی از کنار آنها عبور کند و حادثه ای خطرناک رخ دهد.
اما چیزی که در بازدید از باغ وحش شیراز بیش از همه این موارد انسان را آزار می دهد وضعیت نگهداری بعضی حیوانات و خصوصا تغذیه آنها است.
در ابتدای محل بازدید، قفس های شیشه ای آکواریوم مانندی در کنار هم بر روی چهار پایه های زرد رنگی به چشم می خورد که روی اغلب این قفس های شیشه ای پلاستیک های ضخیم و مات کشیده شده که با کنار زدن آن ابتدا لامپ 200 وات پر مصرف با نور زرد رنگ دیده می شود و سپس کابل قطوری که در انتهای آن وجود دارد، نمایان می شود.
خزنده زیر لامپ بی تابی می کرد که شاید از گرمای این لامپ بود.
** بو و خون، کپک و زخم
در ادامه بازدید از باغ وحش شیراز جایگاه های نگهداری حیوانات را که نشانگر بازسازی بود، دیدیم اما هنوز تعدادی قفس تنگ و نمور به شکل گذشته خودنمایی می کند و البته نکته مهم تر اینکه تابلو معرفی حیوانات بر دیواره اغلب قفس ها نصب نشده و به جز تعداد سگانی که به وفور در قفس های این مجموعه وجود دارد نژاد و نوع تغذیه و مشخصات مابقی حیوانات ،پرندگان و خزندگان را باید حدس زد.
با گذر از کنار قفس حیوانات گوشت خوار باغ وحش شیراز بوی مشمئزکننده به مشام می رسد و آثار خون دلمه شده دیده می شود که چاره ای جز گریز و ترک محل برای بازدیدکنندگان باقی نمی گذارد.
در ادامه بازدید از این مجموعه، گونی های سفید رنگی در نزدیکی جایگاه گرازها توجه را به خود جلب می کند که با نزدیک شدن به گونی های تلنبار شده بر روی هم، بوی آزاردهنده به بینی هجوم می آورد و تحمل ماندن در این محل را سخت می کند و با بازکردن یکی از این کیسه ها ضایعات مرغ مشاهده شد که به شیوه ای غیر بهداشتی و در فضای باز و در معرض آفتاب در باغ وحش شیراز نگهداری می شود که به گفته کارگران افغانستانی باغ وحش شیراز، این مواد آلوده و کپک زده غذای حیوانات این مجموعه است.
عدم رعایت ایمنی در اتصالات کابل های برق و خاکی بودن بسیاری از معابر داخل این مجموعه از دیگر مواردی بود که انتقاد بازدیدکنندگان از باغ وحش شیراز را در پی داشت.
زخم هایی نیز در صورت اغلب شیرهای باغ وحش شیراز دیده می شد که شاید حاصل نزاع حیوانات با یکدیگر بوده اما به گفته کارشناسان بی توجهی به اینگونه آسیب ها در مواردی می تواند به عفونت و مرگ حیوان منجر شود و ضروری است مداوای آن در دستور کار مسئولان این باغ وحش قرار گیرد.
** حیوان نمی فهمد که چه می خورد
در ادامه این بازدید گونی های حاوی سوسیس که در زیر سایه بانی مجاور قفس شیرها به دیوار تکیه داده شده و پلاستیکی ضخیم و مات روی آنها کشیده شده بود توجه خبرنگار ایرنا را به خود جلب کرد.
با بازکردن چند مورد بطور اتفاقی فاسد بودن و کپک زدگی این سوسیس ها قابل رویت بود بگونه ای که رنگ این سوسیس ها کاملا تیره و سیاه رنگ بود و هیچ شباهتی با سوسیس و خوراکی قابل مصرف برای حیوانات نداشت.
کارگر افغان که در این محل مشغول کار بود در پاسخ به این سوال که آیا این سوسیس ها برای مصرف حیوانات باغ وحش است؟ گفت: بله این سوسیس ها برای مصرف به حیوانات این مجموعه داده می شود.
وی در پاسخ به این سوال که چرا از سوسیس های فاسد و کپک زده استفاده می کنید،گفت: برای حیوان چه فرقی دارد که غذا فاسد و یا سالم باشد!!
**حیوانات افسرده باغ وحش شیراز
سجاد اعتماد فرد یکی از بازدیدکنندگان باغ وحش شیراز است که در حین بازدید به خبرنگار ایرنا می گوید: به نظر می آید حال اغلب حیوانات این مجموعه خوب نیست و افسرده هستند.
او ادامه می دهد: چشمان بسیاری از حیوانات این مجموعه به نظر نابینا و یا ملتهب با قرمزی و زردی مشاهده شد که ممکن است نشانه بیماری باشد و ضروری است که سریعا توسط دامپزشک معاینه شوند.
این شهروند شیرازی می گوید: در بعضی از قفس ها نان خشک دیده می شود در صورتی که نباید از این نوع تغذیه برای حیوانات استفاده شود.
** گزارش های خالی
مواردی که در بازدید خبرنگار ایرنا از باغ وحش شیراز مشاهده شد با معاون فنی اداره کل حفاظت محیط زیست فارس در میان گذاشته شد که وی در این باره گفت: تاکنون در گزارش های ماهانه کارشناسان این مرکز در شهرستان شیراز اینگونه موارد کمتر ذکرشده است.
معاون فنی اداره کل حفاظت محیط زیست استان فارس گفت: کارشناسان این نهاد در شهرستان شیراز بصورت ماهانه از وضعیت باغ وحش شیراز بازدید و گزارشی در این رابطه تهیه می کنند.
مرادی افزود: دامپزشک باید در مجموعه باغ وحش شیراز مستقر باشد و بطور مداوم بر وضعیت حیوانات این مجموعه نظارت کند.
وی ادامه داد: براساس بازدید هایی که در ماه های اخیر از این مجموعه بعمل آمده مشخص شده که وضعیت و محل نگهداری سه توله خرس تازه به دنیا آمده باغ وحش شیراز مناسب نیست که در این باره اخطار نیز داده شده که سریعا نسبت به رفع آن اقدام شود.
معاون فنی اداره کل محیط زیست فارس بیان کرد: بزودی کارشناسان این اداره کل برای بررسی شرایط نگهداری حیوانات باغ وحش شیراز از جمله وضعیت دامپزشکی ،تغذیه، سامانه گرمایی و سرمایی جایگاه ها به این محل اعزام خواهند شد.
**حمایت صفر
مدیر باغ وحش شیراز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا،از آنچه عدم حمایت دستگاه ها از این مجموعه نامید گلایه کرد و گفت: تاکنون هیچ ارگانی از ما حمایت نکرده است در صورتی که متولی امر توسعه حیات وحش و باغ وحش ها در دنیا شهرداری و استانداری ها هستند.
حیسنعلی قهرمانی نژاد با تاکید بر اینکه تاکنون این باغ وحش بصورت خصوصی ایجاد و اداره شده افزود: تلاش داریم این مجموعه که در گذشته به روش سنتی اداره می شد را به صنعتی تبدیل کنیم و جایگاه نگهداری حیوانات نیز نسبت به قبل مناسب تر شود.
** 60 سال فعالیت و منتظر مجوز
وی با تاکید بر اینکه تلاش دارد که استانداردهای سازمان حفاظت محیط زیست را در این مجموعه رعایت کند اظهار داشت: باغ وحش هایی در ایران وجود دارد که بعضا از باغ وحش شیراز کوچکتر و کم امکانات تر هستند اما مجوز فعالیت خود را دریافت کرده اند در صورتی که متاسفانه باغ وحش شیراز هنوز موفق به اخذ آن نشده است.
قهرمانی نژاد بیان کرد: سابقه فعالیت این باغ وحش به 60 سال پیش می رسد اما هنوز فاقد مجوز است و در حال حاضر از نظر قدمت، گونه های نادر حیوانی نیز دومین باغ وحش کشور محسوب می شود و همچنین به لحاظ موقعیت مکانی در مسیر جاده شیراز به سمت تخت جمشید واقع شده که می تواند درآمدزایی بسیار مناسبی در این منطقه ایجاد کند.
وی عنوان کرد: ورودی این باغ وحش جاده ای نامناسب و بسیار باریک است که بارها از مسئولان شهرداری زرقان درخواست تعریض و بهسازی آن را کرده ایم اما متاسفانه تاکنون اقدامی در این خصوص انجام نشده،حتی با استاندار قبلی فارس اسماعیل تبادار در این باره صحبت شده و نامه درخواست تعریض این جاده توسط وی نیز پاراف شده، اما در زمان ارائه این دستورات به دستگاه های متولی ترتیب اثری داده نشد.
مدیر باغ وحش شیراز گفت: باغ وحش از جنبه های مختلفی نظیر پیوند انسانها با طبیعت، کمک به علم، پر کردن اوقات فراغت و جذب گردشگر دارای ارزش زیادی است و نیاز هر شهر و خصوصا کلانشهر مانند شیراز محسوب می شود و لازم است که دستگاه های دولتی نیز در حوزه تبلیغات و حمایت از این مجموعه اقدام کنند.
قهرمانی نژاد اضافه کرد: در حال حاضر شرایط این مجموعه نسبت به گذشته متفاوت و مناسب تر و در یکسال گذشته نیز بیش از دو میلیارد تومان برای بهسازی باغ وحش شیراز هزینه شده است.
او اشاره کرد: زمین این باغ وحش حدود 18 هکتار است که طراحی عملیات احداث آن به هشت فاز تقسیم بندی شده که هر بخش مختص گونه های مختلفی نظیر باغ پرندگان،گربه سانان ،خزندگان و آبزیان خواهد بود و همچنین باشگاه سوارکاری و موتور سواری نیز در این مجموعه ایجاد خواهد شد.
او به اینکه حدود 80 گونه حیوانی و جانوری در باغ وحش شیراز نگهداری می شود اشاره کرد و گفت: عدم وجود گونه هایی آفریقایی نظیر فیل و زرافه در این مجموعه به دلیل هزینه ارزی بالا و مشکل بودن اخذ مجوزهای بین المللی سازمان های جهانی برای نگهداری از این گونه حیوانات است.
**حیوانات در ایران بیمه نمی شوند
قهرمانی نژاد یکی از ایرادات باغ وحش داری در ایران را بیمه نکردن گونه های حیوانی دانست و افزود: بعنوان مثال خرید و انتقال دو عدد فیل به ایران حداقل چهار میلیارد تومان هزینه دارد و به دلیل عدم وجود سازمان بیمه گر حیوانات، ریسک سرمایه گذاری در این حوزه بالا است.
وی به نحوه خرید و فروش گونه های حیوانی موجود در باغ وحش ها اشاره و عنوان کرد: خرید و فروش حیوانات اغلب بین باغ وحش های جهان صورت می گیرد و ما نیز برای توسعه گونه های موجود در باغ وحش شیراز با خرید حیواناتی که در طبیعت متولد شده اند مخالف هستیم و تنها از باغ وحش های دیگر حیوان خریداری می کنیم.
او ادامه داد: حیواناتی که در اسارت و باغ وحش متولد می شوند را نمی توان در طبیعت رها سازی کرد زیرا بسیاری از این موجودات به انسان وابستگی پیدا کرده اند و نمی توان آنها را از انسان جدا کرد.
** باغ وحش شیراز،یکسال و نیم آینده تکمیل می شود
وی در پاسخ به سوالی در خصوص امکانات سخت افزاری در این مجموعه نظیر سرویس بهداشتی و آب آشامیدنی گفت: در حال حاضر سرویس بهداشتی این مجموعه از وضعیت مناسبی برخوردار است اما باید به این موضوع نیز توجه داشت که باغ وحش شیراز هنوز در حال ساخت و ساز است و حداکثر تا یکسال و نیم آینده تکمیل خواهد شد و در خصوص تامین آب آشامیدنی آن نیز اخیرا حدود 300 میلیون تومان صرف خرید انشعاب این مجموعه شده که بزودی مشکل آب آشامیدنی نیز حل خواهد شد.
مدیر باغ وحش شیراز ادامه داد: منتقدان باید بدانند که باغ وحش های ایران با نمونه های خارجی قابل قیاس نیست و زمانی این کار امکان پذیر خواهد بود که ارگان های متولی امر نیز به این مساله ورود و از این حوزه حمایت کنند، این نوع سرمایه گذاری عام المنفعه است و نیاز است که سایر دستگاه های مربوط نیز به کمک بیایند تا همه فشارها روی دوش بخش خصوصی نباشد.
** بوهای طبیعی
وی در پاسخ به آزاردهنده بودن بوی محیط باغ وحش شیراز و نگهداری مواد غذایی حیوانات در فضای باز و استفاده از خوراکی های فاسد گفت: حیوانات وحشی در طبیعت نیز به همین شکل تغذیه می کنند و هر مقدار نظافت هم در این محیط انجام شود باز بوی تعفن خصوصا در حوالی محل های نگهداری گرازها وجود دارد.
قهرمانی نژاد بر استقرار دامپزشک در این محل تاکید کرد و اظهار داشت: در حال حاضر از لحاظ رسیدگی به حیوانات مشکلی در باغ وحش شیراز وجود ندارد.
**باغ وحش شیراز وارد گوگل شود
او در بخش دیگری از صحبت های خود اظهار داشت: نیاز است که با توجه به بعد گردشگری این مجموعه با همکاری اداره کل میراث فرهنگی فارس آدرس و نام باغ وحش شیراز در نقشه های اینترنتی(گوگل) درج شود.
مدیر باغ وحش شیراز اضافه کرد: حدود یکسال پیش از مسئولان مربوط درخواست کردیم که مجسمه شیری در جاده شیراز- مرودشت و در قسمت ورودی باغ وحش نصب شود که هنوز با این مساله موافقت نشده است.
**مشکلات باغ وحش شیراز سر دراز دارد
رئیس شبکه زیست محیطی ایران درباره وضعیت باغ وحش شیراز گفت: در زمان مدیریت قبلی اداره کل حفاظت محیط زیست فارس بازدیدی توسط فعالان زیست محیطی این استان از باغ وحش شیراز انجام شد که در آن زمان نیز مشکلات عدیده ای خصوصا در نحوه نگهداری حیوانات و تغذیه آنها مشاهده و در پی آن اخطارهای لازم به مدیریت وقت این ارگان داده شد که مسولان باغ وحش شیراز در پاسخ به انتقادات مطرح شده اظهار کردند که بزودی محیط این مجموعه بهسازی خواهد شد اما متاسفانه تاکنون در وضعیت این مجموعه بهبود چندانی حاصل نشده است.
محمدرضا گل همیشه بهار در گفت و گو با ایرنا، با بیان این مطلب که غذای حیوانات باید در محل های استاندارد، مناسب و استریل و در جای خنک نگهداری شود، افزود: اغلب گونه های حیوانی و پرندگان شکاری به جز کرکس و در بعضی موارد نیز کفتار که سیستم بدن آنها با لاشه خوری و مصرف گوشت فاسد همخوانی دارد در طبیعت نیز از گوشت فاسد و یا مانده استفاده نمی کنند و اغلب با شکار و تازه خوری تغذیه می کنند.
**شورا و شهرداری شیراز ورود کنند
رئیس انجمن دوستداران محیط زیست فارس اظهار داشت: شورای شهر و شهرداری شیراز که اکنون هزینه های میلیونی و میلیاردی در بعضی محل ها انجام می دهد که اولویت ندارد باید برای ایجاد محیطی مناسب برای حیوانات و احداث باغ وحش متناسب با موقعیت کلانشهر شیراز اقدام کنند زیرا یکی از ضرورت های این شهر است.
گل همیشه بهار ادامه داد: شهرها و کشورهای توسعه یافته جهان در حوزه آشنایی شهروندان و گردشگران با محیط زیست و گونه های جانوری مختلف پا را فراتر گذاشته و مجموعه های باغ وحش چند بعدی ایجاد کرده اند و مزیت بزرگ این تکنولوژی نیز عدم اسارت حیات وحش است.
وی اظهار داشت: برخوردهایی ناشایست نظیر استفاده از قفس های تنگ،عدم تغذیه مناسب،استفاده از غذای کپک زده و آب آلوده، عدم رعایت بهداشت و نظافت در محل نگهداری حیوانات در باغ وحش و سیرک شیراز سابقه طولانی دارد و مشخص نیست که چه زمانی نظارت بر این مجموعه ها بطور مستقیم انجام خواهد شد.
وی اضافه کرد: دامپزشک باید در باغ وحش شیراز بطور مداوم مستقر باشد و برای تغذیه حیوانات این مجموعه نیز از رژیمی مشخص غذایی استفاده شود.
رئیس انجمن دوستداران محیط زیست فارس عنوان کرد: بعضی از بیماری ها بین انسان و حیوان مشترک است و اگر رعایت بهداشت باغ وحش بطور دقیق انجام نشود حتی سلامت بازدید کننده ها و شهروندان را نیز با خطر جدی روبه رو خواهد کرد و اگر باغ وحش شیراز نیز استانداردهای لازم را رعایت نمی کند باید این مجموعه تعطیل و مجوز فعالیت آن لغو شود.
**مگر می شود باغ وحش شیراز بدون مجوز باشد؟
وی در پاسخ به این سوال که چگونه ممکن است باغ وحش شیراز با حدود 80 گونه حیوانی بدون مجوز فعالیت کند؟ گفت: مشخص نیست که چگونه این مجموعه بدون داشتن مجوز،فعالیت می کند در حالی که اگر فردی در شیراز یک سنجاب نگهداری کند و ارگان های ناظر از این موضوع اطلاع پیدا کنند،جریمه سنگین حدود 500 هزار تومان تا یک میلیون تومانی وضع خواهند کرد و در این شرایط چگونه ممکن است که باغ وحشی با این وسعت بدون داشتن مجوز به راحتی فعالیت کند؟!
**خوراک کپک زده باعث مرگ حیوانات می شود
رئیس اداره دامپزشکی شهرستان شیراز در گفت و گو با ایرنا گفت: بدن حیوانات وحشی تا حدودی با مصرف گوشت های دو الی سه روز مانده در طبیعت مقاوم است اما وضعیت گوشت و یا مواد خوراکی مانند سوسیس و کالباس که کپک زده متفاوت است زیرا این مواد قارچ آسپرژیلوس(کپک) دارند که سم آفلاتوکسین ترشح می کند که بسیار خطرناک است.
عبدالرضا وفا افزود: سم آفلاتوکسین که بسیار مقاوم است و تا 120 درجه حرارت را نیز تحمل می کند در کبد حیوان جمع و باعث ایجاد تومور کبدی و در نهایت به مرگ حیوان منجر خواهد شد.
وفا ادامه داد: نباید چربی و آشغال گوشت به حیوانات داده شود و لازم است به دلیل اسارت در قفس و کم تحرکی این حیوانات رژیم خاص غذایی برای آنها در نظر گرفته شود.
وی اضافه کرد: متاسفانه تاکنون چندین بار وضعیت نامناسب باغ وحش شیراز در کمیسیون بهداشت شیراز مطرح شده ولی تاکنون اقدامی در خصوص بهبود وضعیت این محل انجام نشده که لازم است ارگانهایی نظیر محیط زیست و مراکز بهداشت نیز به دلیل عدم بهداشت محیط به این مساله ورود و مساله را مدیریت کنند.
**عفونت بدن حیوان با وزش باد نیز به انسان منتقل می شود
رئیس دامپزشکی شیراز اظهار داشت: بیماری های مختلفی بین انسان و دام مشترک است که بسیاری از این بیماری ها به دلیل عفونت های دامی و حیوانی به انسان سرایت می کند بگونه ای که اگر عفونتی در بدن حیوانی وجود داشته و در محیط پراکنده شود با وزش باد نیز ممکن است وارد ریه انسان شود و فرد را بیمار کند.
وفا بیان کرد: حدود 400 بیماری مشترک بین انسان و دام وجود دارد که نیاز است توجه و دقت بیشتری در خصوص وضعیت بهداشتی باغ وحش شیراز اعمال شود.
او اشاره کرد: دستگاه های متولی به دلیل وضعیت بهداشت محیط می توانند به این مساله رسیدگی و حتی این مجموعه را تعطیل کنند و یا حداقل اخطارهایی برای بهبود شرایط داده شود که وضعیت موجود ادامه نداشته باشد.
وفا اشاره کرد: به دلیل احتمال سرایت بیماری به انسان مراکز بهداشت نیز می توانند به این مساله رسیدگی و نظارت بیشتری بر وضعیت این محل اعمال کنند.
گزارش از محمدامین افشارپور
9873 /1876
انتهای پیام باغ وحش شیراز با 60 سال قدمت از نخستین مراکز تاسیس شده از این دست در ایران است که در حال حاضر منتظر گرفتن مجوز است یعنی علیرغم نداشتن مجوز، فعالیت می کند.
از آغاز سال 95 بهسازی این مجموعه که میزبان گونه های متنوع جانوری از جمله ده ها شیر آفریقایی است شروع شده است.
سیروس قهرمانی نژاد در سال 1337 باغ وحش شیراز را احداث کرد و تا 1394 که چشم از جهان فروبست و در محل فعلی این باغ وحش نیز به خاک سپرده شد، خود مدیریت این مجموعه را بر عهده داشت.
در بازدید خبرنگار ایرنا از باغ وحش شیراز که در فاصله 15 کیلومتری جاده شیراز به سمت اصفهان قرار دارد کمبودها و مشکلات زیادی مشاهده شد.
برای رسیدن به باغ وحش شیراز، جاده فرعی به طول حدود دو کیلومتر را از یکی از خروجی های اتوبان شیراز- اصفهان نرسیده به شهر زرقان باید پیمود که این مسیر عرض بسیار کمی دارد که برای عبور دو خودرو از کنار هم در مسیر مخالف باید به اجبار یک اتومبیل از خاکی مسیر خود را ادامه دهد.
انباشت زباله و نخاله های ساختمانی و شهری در اطراف این جاده دیده می شود.
با ورود به باغ وحش شیراز در نگاه اول به لحاظ توسعه زیرساخت ها نسبت به سالهای گذشته تفاوت هایی به چشم می خورد که نشانگر اقدامات عمرانی در این محل است اما مشکلاتی نظیر خاکی بودن بسیاری از معابر و محوطه، نبود سرویس بهداشتی مناسب، عدم وجود آب آشامیدنی و بوفه هنوز وجود دارد.
** آب برای آشامیدنی نیست
یک سازه آبخوری در میانه این مجموعه وجود دارد که روی آن بزرگ بد خط نوشته شده ،آب خوردن نیست!
چند متری آن طرف تر کنار دکه ای که نام بوفه باغ وحش روی آن درج شده که به نظر تعطیل است، تانکری پلاستیکی تعبیه شده که با همان خط درشت نازیبا روی آن نوشته شده آب خوردن که البته با نزدیک شدن به آن بوی نامطبوعی از لجن های موجود در اطراف این تانکر به مشام می خورد که شما را از نوشیدن آب پشیمان خواهد کرد.
**خودروها وسط باغ وحش
مسیر هدایت خودرو به پارکینگ باغ وحش شیراز از میان قفس های حیوانات می گذرد و بعضا در مسیر، خودروهای پارک شده به چشم می خورد که این مساله گلایه های اغلب بازدیدکنندگان را در پی دارد و برخی از آنها به خبرنگار ایرنا در این رابطه می گویند: مسیر حرکت پیاده بازدیدکننده های باغ وحش شیراز با تردد خودروها مشترک است و در پی این وضعیت مردم نمی توانند با اطمینان خاطر از این مجموعه بازدید کنند.
این مساله برای کسانی که کودک به همراه خود دارند نیز تشدید می شود،چون حتی یک لحظه هم نمی توانند چشم از کودکان خود بردارند و یا دستشان را رها کنند زیرا هر لحظه ممکن است در حین بازدید خودرویی از کنار آنها عبور کند و حادثه ای خطرناک رخ دهد.
اما چیزی که در بازدید از باغ وحش شیراز بیش از همه این موارد انسان را آزار می دهد وضعیت نگهداری بعضی حیوانات و خصوصا تغذیه آنها است.
در ابتدای محل بازدید، قفس های شیشه ای آکواریوم مانندی در کنار هم بر روی چهار پایه های زرد رنگی به چشم می خورد که روی اغلب این قفس های شیشه ای پلاستیک های ضخیم و مات کشیده شده که با کنار زدن آن ابتدا لامپ 200 وات پر مصرف با نور زرد رنگ دیده می شود و سپس کابل قطوری که در انتهای آن وجود دارد، نمایان می شود.
خزنده زیر لامپ بی تابی می کرد که شاید از گرمای این لامپ بود.
** بو و خون، کپک و زخم
در ادامه بازدید از باغ وحش شیراز جایگاه های نگهداری حیوانات را که نشانگر بازسازی بود، دیدیم اما هنوز تعدادی قفس تنگ و نمور به شکل گذشته خودنمایی می کند و البته نکته مهم تر اینکه تابلو معرفی حیوانات بر دیواره اغلب قفس ها نصب نشده و به جز تعداد سگانی که به وفور در قفس های این مجموعه وجود دارد نژاد و نوع تغذیه و مشخصات مابقی حیوانات ،پرندگان و خزندگان را باید حدس زد.
با گذر از کنار قفس حیوانات گوشت خوار باغ وحش شیراز بوی مشمئزکننده به مشام می رسد و آثار خون دلمه شده دیده می شود که چاره ای جز گریز و ترک محل برای بازدیدکنندگان باقی نمی گذارد.
در ادامه بازدید از این مجموعه، گونی های سفید رنگی در نزدیکی جایگاه گرازها توجه را به خود جلب می کند که با نزدیک شدن به گونی های تلنبار شده بر روی هم، بوی آزاردهنده به بینی هجوم می آورد و تحمل ماندن در این محل را سخت می کند و با بازکردن یکی از این کیسه ها ضایعات مرغ مشاهده شد که به شیوه ای غیر بهداشتی و در فضای باز و در معرض آفتاب در باغ وحش شیراز نگهداری می شود که به گفته کارگران افغانستانی باغ وحش شیراز، این مواد آلوده و کپک زده غذای حیوانات این مجموعه است.
عدم رعایت ایمنی در اتصالات کابل های برق و خاکی بودن بسیاری از معابر داخل این مجموعه از دیگر مواردی بود که انتقاد بازدیدکنندگان از باغ وحش شیراز را در پی داشت.
زخم هایی نیز در صورت اغلب شیرهای باغ وحش شیراز دیده می شد که شاید حاصل نزاع حیوانات با یکدیگر بوده اما به گفته کارشناسان بی توجهی به اینگونه آسیب ها در مواردی می تواند به عفونت و مرگ حیوان منجر شود و ضروری است مداوای آن در دستور کار مسئولان این باغ وحش قرار گیرد.
** حیوان نمی فهمد که چه می خورد
در ادامه این بازدید گونی های حاوی سوسیس که در زیر سایه بانی مجاور قفس شیرها به دیوار تکیه داده شده و پلاستیکی ضخیم و مات روی آنها کشیده شده بود توجه خبرنگار ایرنا را به خود جلب کرد.
با بازکردن چند مورد بطور اتفاقی فاسد بودن و کپک زدگی این سوسیس ها قابل رویت بود بگونه ای که رنگ این سوسیس ها کاملا تیره و سیاه رنگ بود و هیچ شباهتی با سوسیس و خوراکی قابل مصرف برای حیوانات نداشت.
کارگر افغان که در این محل مشغول کار بود در پاسخ به این سوال که آیا این سوسیس ها برای مصرف حیوانات باغ وحش است؟ گفت: بله این سوسیس ها برای مصرف به حیوانات این مجموعه داده می شود.
وی در پاسخ به این سوال که چرا از سوسیس های فاسد و کپک زده استفاده می کنید،گفت: برای حیوان چه فرقی دارد که غذا فاسد و یا سالم باشد!!
**حیوانات افسرده باغ وحش شیراز
سجاد اعتماد فرد یکی از بازدیدکنندگان باغ وحش شیراز است که در حین بازدید به خبرنگار ایرنا می گوید: به نظر می آید حال اغلب حیوانات این مجموعه خوب نیست و افسرده هستند.
او ادامه می دهد: چشمان بسیاری از حیوانات این مجموعه به نظر نابینا و یا ملتهب با قرمزی و زردی مشاهده شد که ممکن است نشانه بیماری باشد و ضروری است که سریعا توسط دامپزشک معاینه شوند.
این شهروند شیرازی می گوید: در بعضی از قفس ها نان خشک دیده می شود در صورتی که نباید از این نوع تغذیه برای حیوانات استفاده شود.
** گزارش های خالی
مواردی که در بازدید خبرنگار ایرنا از باغ وحش شیراز مشاهده شد با معاون فنی اداره کل حفاظت محیط زیست فارس در میان گذاشته شد که وی در این باره گفت: تاکنون در گزارش های ماهانه کارشناسان این مرکز در شهرستان شیراز اینگونه موارد کمتر ذکرشده است.
معاون فنی اداره کل حفاظت محیط زیست استان فارس گفت: کارشناسان این نهاد در شهرستان شیراز بصورت ماهانه از وضعیت باغ وحش شیراز بازدید و گزارشی در این رابطه تهیه می کنند.
مرادی افزود: دامپزشک باید در مجموعه باغ وحش شیراز مستقر باشد و بطور مداوم بر وضعیت حیوانات این مجموعه نظارت کند.
وی ادامه داد: براساس بازدید هایی که در ماه های اخیر از این مجموعه بعمل آمده مشخص شده که وضعیت و محل نگهداری سه توله خرس تازه به دنیا آمده باغ وحش شیراز مناسب نیست که در این باره اخطار نیز داده شده که سریعا نسبت به رفع آن اقدام شود.
معاون فنی اداره کل محیط زیست فارس بیان کرد: بزودی کارشناسان این اداره کل برای بررسی شرایط نگهداری حیوانات باغ وحش شیراز از جمله وضعیت دامپزشکی ،تغذیه، سامانه گرمایی و سرمایی جایگاه ها به این محل اعزام خواهند شد.
**حمایت صفر
مدیر باغ وحش شیراز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا،از آنچه عدم حمایت دستگاه ها از این مجموعه نامید گلایه کرد و گفت: تاکنون هیچ ارگانی از ما حمایت نکرده است در صورتی که متولی امر توسعه حیات وحش و باغ وحش ها در دنیا شهرداری و استانداری ها هستند.
حیسنعلی قهرمانی نژاد با تاکید بر اینکه تاکنون این باغ وحش بصورت خصوصی ایجاد و اداره شده افزود: تلاش داریم این مجموعه که در گذشته به روش سنتی اداره می شد را به صنعتی تبدیل کنیم و جایگاه نگهداری حیوانات نیز نسبت به قبل مناسب تر شود.
** 60 سال فعالیت و منتظر مجوز
وی با تاکید بر اینکه تلاش دارد که استانداردهای سازمان حفاظت محیط زیست را در این مجموعه رعایت کند اظهار داشت: باغ وحش هایی در ایران وجود دارد که بعضا از باغ وحش شیراز کوچکتر و کم امکانات تر هستند اما مجوز فعالیت خود را دریافت کرده اند در صورتی که متاسفانه باغ وحش شیراز هنوز موفق به اخذ آن نشده است.
قهرمانی نژاد بیان کرد: سابقه فعالیت این باغ وحش به 60 سال پیش می رسد اما هنوز فاقد مجوز است و در حال حاضر از نظر قدمت، گونه های نادر حیوانی نیز دومین باغ وحش کشور محسوب می شود و همچنین به لحاظ موقعیت مکانی در مسیر جاده شیراز به سمت تخت جمشید واقع شده که می تواند درآمدزایی بسیار مناسبی در این منطقه ایجاد کند.
وی عنوان کرد: ورودی این باغ وحش جاده ای نامناسب و بسیار باریک است که بارها از مسئولان شهرداری زرقان درخواست تعریض و بهسازی آن را کرده ایم اما متاسفانه تاکنون اقدامی در این خصوص انجام نشده،حتی با استاندار قبلی فارس اسماعیل تبادار در این باره صحبت شده و نامه درخواست تعریض این جاده توسط وی نیز پاراف شده، اما در زمان ارائه این دستورات به دستگاه های متولی ترتیب اثری داده نشد.
مدیر باغ وحش شیراز گفت: باغ وحش از جنبه های مختلفی نظیر پیوند انسانها با طبیعت، کمک به علم، پر کردن اوقات فراغت و جذب گردشگر دارای ارزش زیادی است و نیاز هر شهر و خصوصا کلانشهر مانند شیراز محسوب می شود و لازم است که دستگاه های دولتی نیز در حوزه تبلیغات و حمایت از این مجموعه اقدام کنند.
قهرمانی نژاد اضافه کرد: در حال حاضر شرایط این مجموعه نسبت به گذشته متفاوت و مناسب تر و در یکسال گذشته نیز بیش از دو میلیارد تومان برای بهسازی باغ وحش شیراز هزینه شده است.
او اشاره کرد: زمین این باغ وحش حدود 18 هکتار است که طراحی عملیات احداث آن به هشت فاز تقسیم بندی شده که هر بخش مختص گونه های مختلفی نظیر باغ پرندگان،گربه سانان ،خزندگان و آبزیان خواهد بود و همچنین باشگاه سوارکاری و موتور سواری نیز در این مجموعه ایجاد خواهد شد.
او به اینکه حدود 80 گونه حیوانی و جانوری در باغ وحش شیراز نگهداری می شود اشاره کرد و گفت: عدم وجود گونه هایی آفریقایی نظیر فیل و زرافه در این مجموعه به دلیل هزینه ارزی بالا و مشکل بودن اخذ مجوزهای بین المللی سازمان های جهانی برای نگهداری از این گونه حیوانات است.
**حیوانات در ایران بیمه نمی شوند
قهرمانی نژاد یکی از ایرادات باغ وحش داری در ایران را بیمه نکردن گونه های حیوانی دانست و افزود: بعنوان مثال خرید و انتقال دو عدد فیل به ایران حداقل چهار میلیارد تومان هزینه دارد و به دلیل عدم وجود سازمان بیمه گر حیوانات، ریسک سرمایه گذاری در این حوزه بالا است.
وی به نحوه خرید و فروش گونه های حیوانی موجود در باغ وحش ها اشاره و عنوان کرد: خرید و فروش حیوانات اغلب بین باغ وحش های جهان صورت می گیرد و ما نیز برای توسعه گونه های موجود در باغ وحش شیراز با خرید حیواناتی که در طبیعت متولد شده اند مخالف هستیم و تنها از باغ وحش های دیگر حیوان خریداری می کنیم.
او ادامه داد: حیواناتی که در اسارت و باغ وحش متولد می شوند را نمی توان در طبیعت رها سازی کرد زیرا بسیاری از این موجودات به انسان وابستگی پیدا کرده اند و نمی توان آنها را از انسان جدا کرد.
** باغ وحش شیراز،یکسال و نیم آینده تکمیل می شود
وی در پاسخ به سوالی در خصوص امکانات سخت افزاری در این مجموعه نظیر سرویس بهداشتی و آب آشامیدنی گفت: در حال حاضر سرویس بهداشتی این مجموعه از وضعیت مناسبی برخوردار است اما باید به این موضوع نیز توجه داشت که باغ وحش شیراز هنوز در حال ساخت و ساز است و حداکثر تا یکسال و نیم آینده تکمیل خواهد شد و در خصوص تامین آب آشامیدنی آن نیز اخیرا حدود 300 میلیون تومان صرف خرید انشعاب این مجموعه شده که بزودی مشکل آب آشامیدنی نیز حل خواهد شد.
مدیر باغ وحش شیراز ادامه داد: منتقدان باید بدانند که باغ وحش های ایران با نمونه های خارجی قابل قیاس نیست و زمانی این کار امکان پذیر خواهد بود که ارگان های متولی امر نیز به این مساله ورود و از این حوزه حمایت کنند، این نوع سرمایه گذاری عام المنفعه است و نیاز است که سایر دستگاه های مربوط نیز به کمک بیایند تا همه فشارها روی دوش بخش خصوصی نباشد.
** بوهای طبیعی
وی در پاسخ به آزاردهنده بودن بوی محیط باغ وحش شیراز و نگهداری مواد غذایی حیوانات در فضای باز و استفاده از خوراکی های فاسد گفت: حیوانات وحشی در طبیعت نیز به همین شکل تغذیه می کنند و هر مقدار نظافت هم در این محیط انجام شود باز بوی تعفن خصوصا در حوالی محل های نگهداری گرازها وجود دارد.
قهرمانی نژاد بر استقرار دامپزشک در این محل تاکید کرد و اظهار داشت: در حال حاضر از لحاظ رسیدگی به حیوانات مشکلی در باغ وحش شیراز وجود ندارد.
**باغ وحش شیراز وارد گوگل شود
او در بخش دیگری از صحبت های خود اظهار داشت: نیاز است که با توجه به بعد گردشگری این مجموعه با همکاری اداره کل میراث فرهنگی فارس آدرس و نام باغ وحش شیراز در نقشه های اینترنتی(گوگل) درج شود.
مدیر باغ وحش شیراز اضافه کرد: حدود یکسال پیش از مسئولان مربوط درخواست کردیم که مجسمه شیری در جاده شیراز- مرودشت و در قسمت ورودی باغ وحش نصب شود که هنوز با این مساله موافقت نشده است.
**مشکلات باغ وحش شیراز سر دراز دارد
رئیس شبکه زیست محیطی ایران درباره وضعیت باغ وحش شیراز گفت: در زمان مدیریت قبلی اداره کل حفاظت محیط زیست فارس بازدیدی توسط فعالان زیست محیطی این استان از باغ وحش شیراز انجام شد که در آن زمان نیز مشکلات عدیده ای خصوصا در نحوه نگهداری حیوانات و تغذیه آنها مشاهده و در پی آن اخطارهای لازم به مدیریت وقت این ارگان داده شد که مسولان باغ وحش شیراز در پاسخ به انتقادات مطرح شده اظهار کردند که بزودی محیط این مجموعه بهسازی خواهد شد اما متاسفانه تاکنون در وضعیت این مجموعه بهبود چندانی حاصل نشده است.
محمدرضا گل همیشه بهار در گفت و گو با ایرنا، با بیان این مطلب که غذای حیوانات باید در محل های استاندارد، مناسب و استریل و در جای خنک نگهداری شود، افزود: اغلب گونه های حیوانی و پرندگان شکاری به جز کرکس و در بعضی موارد نیز کفتار که سیستم بدن آنها با لاشه خوری و مصرف گوشت فاسد همخوانی دارد در طبیعت نیز از گوشت فاسد و یا مانده استفاده نمی کنند و اغلب با شکار و تازه خوری تغذیه می کنند.
**شورا و شهرداری شیراز ورود کنند
رئیس انجمن دوستداران محیط زیست فارس اظهار داشت: شورای شهر و شهرداری شیراز که اکنون هزینه های میلیونی و میلیاردی در بعضی محل ها انجام می دهد که اولویت ندارد باید برای ایجاد محیطی مناسب برای حیوانات و احداث باغ وحش متناسب با موقعیت کلانشهر شیراز اقدام کنند زیرا یکی از ضرورت های این شهر است.
گل همیشه بهار ادامه داد: شهرها و کشورهای توسعه یافته جهان در حوزه آشنایی شهروندان و گردشگران با محیط زیست و گونه های جانوری مختلف پا را فراتر گذاشته و مجموعه های باغ وحش چند بعدی ایجاد کرده اند و مزیت بزرگ این تکنولوژی نیز عدم اسارت حیات وحش است.
وی اظهار داشت: برخوردهایی ناشایست نظیر استفاده از قفس های تنگ،عدم تغذیه مناسب،استفاده از غذای کپک زده و آب آلوده، عدم رعایت بهداشت و نظافت در محل نگهداری حیوانات در باغ وحش و سیرک شیراز سابقه طولانی دارد و مشخص نیست که چه زمانی نظارت بر این مجموعه ها بطور مستقیم انجام خواهد شد.
وی اضافه کرد: دامپزشک باید در باغ وحش شیراز بطور مداوم مستقر باشد و برای تغذیه حیوانات این مجموعه نیز از رژیمی مشخص غذایی استفاده شود.
رئیس انجمن دوستداران محیط زیست فارس عنوان کرد: بعضی از بیماری ها بین انسان و حیوان مشترک است و اگر رعایت بهداشت باغ وحش بطور دقیق انجام نشود حتی سلامت بازدید کننده ها و شهروندان را نیز با خطر جدی روبه رو خواهد کرد و اگر باغ وحش شیراز نیز استانداردهای لازم را رعایت نمی کند باید این مجموعه تعطیل و مجوز فعالیت آن لغو شود.
**مگر می شود باغ وحش شیراز بدون مجوز باشد؟
وی در پاسخ به این سوال که چگونه ممکن است باغ وحش شیراز با حدود 80 گونه حیوانی بدون مجوز فعالیت کند؟ گفت: مشخص نیست که چگونه این مجموعه بدون داشتن مجوز،فعالیت می کند در حالی که اگر فردی در شیراز یک سنجاب نگهداری کند و ارگان های ناظر از این موضوع اطلاع پیدا کنند،جریمه سنگین حدود 500 هزار تومان تا یک میلیون تومانی وضع خواهند کرد و در این شرایط چگونه ممکن است که باغ وحشی با این وسعت بدون داشتن مجوز به راحتی فعالیت کند؟!
**خوراک کپک زده باعث مرگ حیوانات می شود
رئیس اداره دامپزشکی شهرستان شیراز در گفت و گو با ایرنا گفت: بدن حیوانات وحشی تا حدودی با مصرف گوشت های دو الی سه روز مانده در طبیعت مقاوم است اما وضعیت گوشت و یا مواد خوراکی مانند سوسیس و کالباس که کپک زده متفاوت است زیرا این مواد قارچ آسپرژیلوس(کپک) دارند که سم آفلاتوکسین ترشح می کند که بسیار خطرناک است.
عبدالرضا وفا افزود: سم آفلاتوکسین که بسیار مقاوم است و تا 120 درجه حرارت را نیز تحمل می کند در کبد حیوان جمع و باعث ایجاد تومور کبدی و در نهایت به مرگ حیوان منجر خواهد شد.
وفا ادامه داد: نباید چربی و آشغال گوشت به حیوانات داده شود و لازم است به دلیل اسارت در قفس و کم تحرکی این حیوانات رژیم خاص غذایی برای آنها در نظر گرفته شود.
وی اضافه کرد: متاسفانه تاکنون چندین بار وضعیت نامناسب باغ وحش شیراز در کمیسیون بهداشت شیراز مطرح شده ولی تاکنون اقدامی در خصوص بهبود وضعیت این محل انجام نشده که لازم است ارگانهایی نظیر محیط زیست و مراکز بهداشت نیز به دلیل عدم بهداشت محیط به این مساله ورود و مساله را مدیریت کنند.
**عفونت بدن حیوان با وزش باد نیز به انسان منتقل می شود
رئیس دامپزشکی شیراز اظهار داشت: بیماری های مختلفی بین انسان و دام مشترک است که بسیاری از این بیماری ها به دلیل عفونت های دامی و حیوانی به انسان سرایت می کند بگونه ای که اگر عفونتی در بدن حیوانی وجود داشته و در محیط پراکنده شود با وزش باد نیز ممکن است وارد ریه انسان شود و فرد را بیمار کند.
وفا بیان کرد: حدود 400 بیماری مشترک بین انسان و دام وجود دارد که نیاز است توجه و دقت بیشتری در خصوص وضعیت بهداشتی باغ وحش شیراز اعمال شود.
او اشاره کرد: دستگاه های متولی به دلیل وضعیت بهداشت محیط می توانند به این مساله رسیدگی و حتی این مجموعه را تعطیل کنند و یا حداقل اخطارهایی برای بهبود شرایط داده شود که وضعیت موجود ادامه نداشته باشد.
وفا اشاره کرد: به دلیل احتمال سرایت بیماری به انسان مراکز بهداشت نیز می توانند به این مساله رسیدگی و نظارت بیشتری بر وضعیت این محل اعمال کنند.
گزارش از محمدامین افشارپور
9873 /1876
کپی شد
