بخش سورنای شهرستان رستم در غرب استان فارس آن قدر دور افتاده و دور از دیدگان بوده که گویا در چهار دهه گذشته از قلم افتاده، نسلی که امروز در این بخش به دور از تحصیل و امکانات بزرگ شده اند و وارثان محرومیت مطلق پدران خود هستند و گویا منجی نداشته اند و نخواهند داشت.
**دختران بازمانده از تحصیل
اینجا گرکوشک،روستایی از توابع بخش سورنای شهرستان رستم واقع در دورافتاده ترین و محرومترین منطقه استان فارس است که به دلیل سخت گذر بودن و نداشتن مسیر دسترسی مناسب حتی زباله هایشان نیز جمع آوری نمی شود و اهالی برای بهبود شرایط بهداشتی منطقه ناچار هستند که زباله ها را بار الاغ کنند و در درون غاری در دامنه کوه مجاور روستا بریزند.
دخترکان آنها نیز به دلیل نبود مدرسه در مقطع تحصیلی متوسطه اول و دوم همگی از تحصیل بازمانده و خانه نشین شده اند.
وضعیت در این منطقه به اندازه ای بغرنج است که گویا خود ساکنان نیز پی برده اند که فریاد آنها دیگر به جایی نخواهد رسید و به گفته خودشان سکوت اختیار کرده اند.
110 روستا و آبادی در بخش سورنای شهرستان رستم قرار دارد که به گفته بخشدار این منطقه حدود 70 درصد از این روستاها دچار محرومیت مطلق هستند.
اما گرکوشک سیمای بکر و اصالت روستایی خود را حفظ کرده و بافت آن برای بازدید چند روزه زیبا و دیدنی است ولی برای زندگی در این منطقه بسیار محروم و جامانده از توسعه، مناسب نیست.
در یکی از روزهای پاییزی سال 97 به همراه مسئولان کمیته امداد فارس که برنامه سفر را تدارک دیده بودند و چند نفر از خبرنگاران و یک عکاس خبری راهی سفری یک روزه به مناطق محروم شهرستان رستم شدیم.
بعد از گذشت حدود دو ساعت و نیم از زمان حرکت از شیراز، به شهر مصیری مرکز شهرستان رستم رسیدیم و در مقابل فرمانداری این شهر توقف کردیم.
** یک خیابان، چندین معضل
پیاده رو مقابل فرمانداری شهرستان رستم را با انباشت زباله و مسیری خاکی و پر از خار و خاشاک دیدیم.
کابل های انتقال برق که بعضا در محل های اتصال، بدون روکش ایمنی و از ستون برق مقابل فرمانداری به پایین آویزان شده بودند از دیگر مشاهدات ما بود.
خبرنگاران پرسیدند اگر وضعیت مقابل ساختمان فرمانداری این است پس باید نظاره گر صحنه های بدتری باشیم.
در ادامه این سفر به همراه برخی از مسئولان شهرستان رستم از میان تنها خیابان شهر مصیری رد شدیم.
نبود ساماندهی معابر،نصب بی ضابطه تابلوهای فروشگاهی و نبودن نظم در رانندگی و پارک وسایل نقلیه در این تک خیابان دیده می شد.
راهی بخش سرنای شهرستان رستم شدیم.
بعد از گذشت حدود دو ساعت و طی کردن مسیری سخت گذر و پر پیچ و خم کوهستانی و البته بسیار زیبا به لحاظ بهره مندی از مناظر طبیعی و همچنین طی کردن جاده ای خاکی با شیب تند در دامنه کوه سرانجام به یکی از دور افتاده ترین روستاهای این شهرستان در مرز استان فارس و کهگیلویه و بویراحمد رسیدیم.
با پیاده شدن از خودرو و دیدن روستای گرکوشک ذوقی ناشی از دیدن تصاویری بکر و بومی این منطقه، همه همسفران را فراگرفت که کمتر از یکساعت دوام داشت زیرا با شنیدن گلایه های اهالی و مشاهده محرومیت مطلق ساکنین این منطقه کام همگان تلخ شد.
** گرکوشک، افتاده در گوشه
روستای گرکوشک دور افتاده ترین روستای شهرستان رستم و در منطقه ای کوهستانی واقع شده که مسیر دسترسی به این روستا سخت است و حدود هشت کیلومتر مانده به این روستا جاده ای خاکی و سنگلاخی است که این عامل شرایط اهالی این منطقه را دشوارتر کرده است.
کوهزاد سینایی پور یکی از ساکنان روستای گرکوشک بخش سورناس شهرستان رستم به خبرنگار ایرنا گفت: این روستا در منطقه پشت کوه ممسنی قرار دارد و از ابتدایی ترین امکانات اولیه زندگی نظیر لوله کشی آب و گاز محروم است.
او با اشاره به اینکه اهالی این محل از خدمات اولیه مورد نیاز زندگی تنها برق دارند ، افزود: جمع آوری نشدن زباله در این روستا مشکلات بهداشتی زیادی ایجاد کرده و اهالی بناچار خودشان پسماند و زباله ها را با الاغ به درون غاری در دامنه کوه تخلیه می کنند.
اغلب اهالی این روستا با استفاده از چوب و سنگ، سازه های بسیار ناایمن را که در بسیاری موارد حتی از ملاط در ساخت آن استفاده نشده به عنوان منزل مسکونی استفاده می کنند و بام آنها اغلب با استفاده از پلاستیک و ورق های حلبی پوشانده شده که زلزله ای با ریشتر کم قادر است طومار این روستا را در هم بپیچد.
سینایی پور در ادامه صحبت های خود که به درد دل شباهت بیشتری دارد می گوید: بنیاد مسکن مبلغ 20 میلیون تسهیلات برای ساخت خانه به اهالی این منطقه می دهد که تاکنون حدود هشت خانواده از مجموع حدود 100 خانوار ساکن در این روستا از این وام استفاده کرده اند.
وی دلیل استقبال کم ساکنان برای ساخت منازل ایمن جدید با استفاده از تسهیلات را اینگونه توضیح داد: با توجه به افزایش قیمت مصالح خصوصا در ماه های اخیر رقم مذکور کفاف ساخت خانه را نمی دهد و در حال حاضر نیز همان افرادی هم که وام دریافت کرده اند به دلیل افزایش قیمت مصالح خانه ها را نیمه کاره رها کرده اند و قادر به تکمیل آن نیستند.
سینایی پور جمعیت این روستا را بیش از 600 نفر عنوان کرد و گفت: به دلیل از کار افتادگی و مشکلات ناشی از آن ،خود و خانواده ام تحت پوشش کمیته امداد قرار داریم و سال گذشته مبلغ 10 میلیون تومان از این نهاد وام دریافت کردیم که در پی آن مستمری ماهانه ای که از این نهاد در گذشته دریافت می کردیم قطع شد.
** سقف های لرزان
او اضافه کرد: این منطقه کوهستانی است و بارندگی و سرما خصوصا در فصل زمستان زیاد است و با توجه به وجود خانه های ناایمن در این روستا در اغلب موارد با هر بارندگی سقف خانه ها چکه کرده و یا بر سر خانوارها فرود می آید.
وی با اشاره به اینکه برای جلوگیری از نفوذ آب باران به داخل منازل اهالی این روستا اغلب تنها با استفاده از نایلون سقف خانه های خود را عایق کرده اند گفت:ما ساکنان روستای گرکوشک فریادرسی نداریم که حتی یک جاده تا این روستا احداث کنند و در حال حاضر تنها تا فاصله حدود هفت و نیم کیلومتری این روستا جاده آسفالت وجود دارد.
سینایی پور اظهار داشت: آب رسانی به این روستا صورت گرفته اما هنوز لوله کشی به خانه ساکنان انجام نشده و همچنین به دلیل فرسوده بودن تاسیسات پمپاژ آب به این منطقه از پایین دست در اغلب موارد آبی که در یک نقطه این روستا در دسترس عموم وجود دارد قطع است.
او گفت: شغل اغلب اهالی این روستا کشت گندم و جو و دامداری است که به دلیل کاهش بارندگی ها در سالهای اخیر اغلب با زیان مواجه شده اند و درآمد حاصله نیز تنها کفاف تامین خوراک دام های اهالی را می دهد و سازمان جهاد کشاورزی تاکنون خسارتی در این مورد نداده است.
وی با اشاره به وجود تنها یک مدرسه در این روستا در مقطع دبستان افزود:به دلیل نبود مدرسه در مقاطع متوسطه اول و دوم ، تمام دختران و اغلب دانش آموزان پسر ترک تحصیل کرده اند و تنها بعضی از دانش آموزان پسر برای ادامه تحصیل به روستاهای اطراف که فاصله زیادی از این روستا دارند، می روند.
او ادامه داد: پسران دانش آموز برای رفتن به مدرسه در روستاهای دیگر با مشکل جدی روبه رو هستند چون مسیر دسترسی به این روستا خاکی و ناهموار است و خودرویی وجود ندارد که آنها را به مدرسه برساند و به همین دلیل عموما علیرغم خطرات فراوان ناشی از جاده پر پیچ و خم کوهستانی با موتورسیکلت به مدرسه می روند که در روزهای بارانی از رفتن به مدرسه باز می مانند.
وی با گلایه از نبود امکانات آموزشی و تحصیل برای کودکان و نوجوانان این روستا گفت: تنها هشت پسر دانش آموز در روستای گرکوشک وجود دارد که به تحصیل در دوره متوسطه در روستاهای اطراف مشغول هستند و مابقی به دلیل عدم توانایی در رفتن به مدرسه از تحصیل بازمانده اند.
**یک روستا،یک مدرسه، یک معلم
پارسا الوندی و بنیامین سینایی پور دانش آموزان مقطع دبستان روستای گرکوشک هستند که به خبرنگار ایرنا می گویند: مدرسه ما پنج دانش آموز پسر و شش دانش آموز دختر دارد که همگی در تنها مدرسه گرکوشک مشغول به تحصیل در مقطع ابتدایی هستند و تنها یک معلم به نام سید مصطفی انصاری داریم که همه کاره این مدرسه است.
به گفته اهالی این روستا تنها خدمات عمومی گرکوشک برق رسانی است که آن هم در زمان بارندگی ها به وفور برای مدت های طولانی و بعضا تا روزهای متوالی قطع می شود.
**مصائب حاج بی بی
پیرزنی معروف به حاج بی بی در این روستا به تنهایی زندگی می کند، او به خبرنگار ایرنا می گوید: سالها است که تحت پوشش حمایتی کمیته امداد قرار دارم اما این نهاد اعلام کرده که چون تحت پوشش کمیته امداد یاسوج هستم برای ساخت مسکن ایمن به من کمکی نخواهد کرد.
حاج بی بی با لهجه محلی صحبت می کند که فهمیدن آن کمی مشکل است اما از بین صحبت های او می توان فهمید که گلایه های بسیاری نسبت به کم توجهی به مردم و اهالی این روستا دارد.
** وامی که منجر به قطع مستمری می شود
نوری علی پور یکی دیگر از اهالی روستای گرکوشک است که مشکلی شبیه بسیاری دیگر از اهالی این روستا دارد و می گوید که بعد از گرفتن وام از کمیته امداد، مستمری را که این نهاد به صورت ماهانه به حساب آنها واریز می کرده قطع شده است که مدیرکل کمیته امداد فارس قول مساعد برای پرداخت مجدد مستمری ماهانه و همچنین تخصیص سبد کالا به اغلب آنها داد.
**خانه ناتمام نیکو
مهناز نیکو معروف به نیکو خصالی یکی از اهالی گرکوشک به خبرنگار ایرنا می گوید: نداشتن مسکن ایمن مشکل اصلی اهالی این روستا است بگونه ای که اکنون خانه های قریب به اتفاق ساکنین گرکوشک در مقابل باران،برف، طوفان و زلزله ایمن نیست و با کوچکترین بارندگی مشکلات جدی برای مردم این منطقه ایجاد می شود.
او که به همراه خواهر و چهار دختر خود در یک منزل زندگی می کنند و شوهرش فوت کرده می گوید: با دریافت تسهیلات کمیته امداد، پس انداز خودم و کمک خیرین اقدام به ساخت خانه کردم که با توجه به گرانی مصالح ساختمانی ظرف ماه های گذشته دیگر بودجه ای برای تکمیل آن ندارم که امیدوارم کمکی به من و خانواده ام شود که کار ساخت خانه به اتمام برسد.
** اقدامات صورت گرفته و نویدها
بخشدار سورنا در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اعلام کرد: تعدادی از روستاهای این بخش به لوله کشی آب مجهز شده اند و اکنون نیز طرح انتقال آب آشامیدنی به سایر روستاها و احداث شبکه داخلی بخش سورنا در حال اجراست و حدود 85 درصد ساخت منابع ذخیره آب نیز انجام شده و تنها عملیات ساخت دو منبع ذخیره آب آشامیدنی روستای گرکوشک و یکی دیگر از روستاهای این بخش هنوز باقی مانده است.
رمضان حسنی افزود: در ماه های اخیر عملیات آبرسانی از طریق لوله کشی به 17 روستای بخش سورنا با جمعیتی حدود هزار و 500 نفر انجام شده و در زمینه آبرسانی به روستای گرکوشک نیز باید سیستم پمپاژ آن بهسازی و لوله کشی تا منازل اهالی این روستا انجام شود.
وی گفت: در اغلب روستاهای پایین دست این بخش زباله ها جمع آوری می شود اما در روستاهایی مانند گرکوشک این خدمات هنوز ایجاد نشده چون به دلیل موقعیت این روستاها تجهیزات خاصی برای جمع آوری پسماند نیاز است که در حال حاضر به دنبال تامین منابع آن هستیم.
بخشدار سورنا ادامه داد: با بافت فعلی بعضی از روستاهای این منطقه نظیر گرکوشک جمع آوری زباله امکان پذیر نیست و باید توجه داشت که این روستا در ارتفاع بیش از هزار و 500 متری از سطح دریا قرار دارد.
وی درباره عملیات گازرسانی به روستاهای بخش سورنا، گفت: در حال حاضر گازرسانی به سه روستای چهارطاق، بکرعلیا و کناره در این بخش انجام شده اما روستاهای بعد از این سه روستا به دلیل واقع شدن در مناطق کوهستانی هنوز عملیات گازرسانی به آن ها نشده و در پی پیگیری های صورت گرفته کارشناسان می گویند که باید بصورت مخزنی به این روستاها گازرسانی انجام شود.
حسنی در پاسخ به سوالی درباره بهسازی منازل اهالی بخش سورنا گفت:بنیاد مسکن تسهیلات 20 میلیون تومانی و کمک بلاعوض پنج میلیون تومانی برای ساخت خانه در این مناطق تخصیص داده و کسانی که تحت پوشش کمیته امداد هستند می توانند علیرغم این اعتبارات از وام 10 میلیون تومانی نیز استفاده کنند علاوه بر این دولت نیز کمک هایی را برای آوار برداری انجام می دهد.
او اظهار داشت: با توجه به افزایش قیمت مصالح درخواست کرده ایم که اعتبارات حوزه مسکن روستاییان افزایش پیدا کند و مدیر کل کمیته امداد فارس نیز قول مساعدی درباره افزایش دو برابری حمایت ها از مددجویان تحت پوشش خود تا سقف 20 میلیون تومان داده است.
** محرومیت مطلق
بخشدار سورنا با بیان این مطلب که این منطقه در محرومیت مطلق قرار دارد افزود: اهالی اغلب روستاهای این بخش به جز سخت گذر بودن راه از نبود امکانات اولیه زندگی نیز رنج می برند.
وی وضعیت ایمنی منازل مسکونی روستای گرکوشک را به نسبت بعضی روستاهای دیگر این بخش مانند تنگ گجستان مناسب تر توصیف کرد و اظهار داشت: بخش سورنای شهرستان رستم 110 روستا و آبادی دارد که بین 60 تا 80 درصد این روستاها در اوج محرومیت قرار دارند.
حسنی گفت: منبع تامین درآمد اغلب اهالی این منطقه دامداری و کشاورزی بوده که اکنون با گسترش خشکسالی این پیشه ها رو به تعطیلی است.
** جاده بسته، سلامم را تو پاسخ گوی
بعد از ترک دورترین روستای بخش سورنای شهرستان رستم در مسیر بازگشت به چند زن که مسیر را بسته و میان جاده نشسته بودند برخوردیم.
راننده، خودرو را متوقف کرد و از این زنان علت کارشان را جویا شد.
آنان گفتند فهمیدیم که مسئولان به این منطقه آمده اند، از ناچاری اینجا نشسته ایم تا خواسته هایمان را با آنان در میان بگذاریم.
یکی از این زنان که از اهالی روستای تاسک است در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: حدود 50 خانوار در این روستا ساکن هستند که از ابتدایی ترین امکانات مورد نیاز زندگی بی بهره اند.
فرخ نژاد ادامه داد: آب لوله کشی تا ورودی این روستا آمده اما هنوز به داخل منازل ساکنان کشیده نشده است.
او گفت: تحت پوشش کمیته امداد هستم، وقتی برای پیگیری مطالبات و مطرح کردن مشکلات به محل کمیته امداد شهر مصیری می روم برخی مسئولان و کارمندان این نهاد حتی پاسخ سلام من را هم نمی دهند، با وجود مشکلات فراوان بارها به این نهاد مراجعه کرده ام اما متاسفانه هیچکدام از مشکلاتم برطرف نشده است.
این زن با اشاره به اینکه شوهر خود را از دست داده و با دخترانش زندگی می کند افزود: از کمترین امکانات مورد نیاز زندگی نظیر یخچال، تلویزیون و فرش محروم هستیم و اگر وام بگیرم نمی توانم اقساط آن را پرداخت کنم.
خانم فرخ نژاد ادامه داد: زمانی که برای گرفتن کمک برای خرید یخچال به کمیته امداد شهر مصیری مراجعه کردم مسئولان مربوط می گویند اول برو یخچال بخر بعد ما به تو کمک خواهیم کرد، اگر پول کافی برای خرید یخچال داشتم که این همه دوندگی نمی کردم.
او عنوان کرد: در حال حاضر با مستمری کمیته امداد و یارانه امرار معاش می کنم.
**تحمل سرما بدون گاز
یکی از اهالی روستای دونبیل دان یکی دیگر از روستاهای محروم این منطقه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: بیش از 20 خانوار در این روستا زندگی می کنند که با وجود سرمای زیاد این منطقه از گاز محروم هستند.
سعدالله برهان نسب با اشاره به آسفالت نشدن مسیر دسترسی از جاده اصلی تا روستای دونبیل دان افزود: این مساله باعث شده که رسیدن به این روستا با استفاده از خودرو بسیار دشوار باشد و همچنین سیستم جمع آوری زباله نیز در این روستا وجود ندارد.
**روستاهایی بدون درمانگاه و پزشک
وی ادامه داد: در روستاهای بخش سورنا هیچ درمانگاه وجود ندارد و اگر کسی به فوریت های پزشکی نیاز داشته باشد نزدیکترین واحد اورژانس در شهر کوپن قرار دارد که فاصله آن تا این منطقه بسیار طولانی است و به دلیل مسیر کوهستانی و سخت، رسیدن نیروهای امدادی به این محل حدود دو ساعت زمان می برد و قطعا بیماری که نیاز فوری به پزشک و اقدامات پزشکی دارد تلف خواهد شد.
او اضافه کرد: آتش نشانی و پزشک خانواده در روستاهای این منطقه مستقر نیست و نزدیکترین پزشک خانواده نیز در روستای پرین در نزدیکی شهر کوپن واقع است که این مساله باعث شده لطمات غیر قابل جبرانی به اهالی این مناطق وارد شود.
**تماس برای امدادرسانی که بعد از دو روز اجابت شد
برهان نسب اظهار داشت: بارندگی های ماه گذشته باعث اتصال کابل های برق این روستا و آتش سوزی درختان شد و در پی تماس اهالی با مرکز اتفاقات برق شماره 121 ماموران این ارگان بعد از دو روز به این منطقه اعزام شدند که متاسفانه نوشدارو بعد مرگ سهراب بود و درختان زغال شده بودند.
**جداولی که هیچگاه پاکسازی نمی شود
روستاهای نزدیک به شهر مصیری مرکز شهرستان رستم وضعیت بسیار بهتری نسبت به مناطق کوهستانی بخش سورنای این شهرستان داشتند اما مردم این روستاها نیز گلایه هایی را مطرح کردند.
فرداد رستمی یکی از ساکنین روستای حسین آباد بخش سورنای شهرستان رستم که از مرکز این شهرستان حدود 15 کیلومتر فاصله دارد، در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: مشکل اصلی این روستا پاکسازی نشدن جداول و کانال های هدایت آبهای سطحی است به گونه ای که در مقاطع بارندگی و خصوصا فصل زمستان و پاییز، آب از این جداول سرریز و در معابر و کوچه ها جمع می شود.
وی اضافه کرد: کانال های هدایت آبهای سطحی این روستا اغلب محل انباشت زباله است و مسدود شده که در پی آن در زمان بارندگی مشکلات جدی برای اهالی ایجاد می کند.
وی ادامه داد: سگ های ولگرد نیز در اطراف این روستا فراوان است به گونه ای که امنیت اهالی و خصوصا کودکان را با تاریکی شب با خطر جدی روبه رو کرده است.
**عزم جدی در ساخت منازل مددجویان کمیته امداد رستم
مدیرکل کمیته امداد استان فارس در حاشیه این بازدید به خبرنگار ایرنا گفت: ساخت منازل مددجویان تحت پوشش کمیته امداد یکی از اولویت‌های این نهاد است که با جدیت دنبال می شود و در آینده نزدیک نیز بخش عمده ای از مشکلات مددجویان مناطق محروم شهرستان رستم نظیر مسکن،جهیزیه و کمک هزینه سفر انجام خواهد شد.
محمد بذرافشان افزود: خانه هایی با همکاری کمیته امداد و خیرین نیک اندیش در این مناطق برای یتیمان و زنان سرپرست خانوار در حال ساخت است که دو باب از این منازل، اخیرا به بهره برداری رسید.
وی ادامه داد: سفرهای شهری و روستایی مسئولان کمیته امداد برای گره گشایی در کار مددجویان انجام می شود و اگر جز این باشد بی فایده خواهد بود.
بذرافشان اظهار داشت: مددکاران کمیته امداد باید پیگیر وضعیت مددجوها باشد و مطالبات آنها را به طور جدی در سطح استان پیگیری و اعتبارات مردم مناطق محروم را جذب کنند.
وی گفت: دامنه فقر و محرومیت در شهرستان رستم بالاست و از مددکاران می خواهم که در مسیر یاری رسانی به این قشر بکوشند.
مدیرکل کمیته امداد امام خمینی (ره) استان فارس اظهار داشت: علاوه بر اعتبارات جاری در یک ماهه گذشته 22میلیارد تومان اعتبار ملی به کمیته امداد استان فارس تخصیص یافت.
وی گفت: میزان صدقات جمع آوری شده در طی هفت ماه امسال در شهرستان رستم 10 درصد افزایش نشان می دهد و بیانگر اعتماد مردم به کمیته امداد است.
** 9 هزار نفر تحت پوشش کمیته امداد در شهرستان رستم
نماینده مردم شهرستان های ممسنی و رستم نیز در حاشیه این بازدید در جمع خبرنگاران گفت: کمیته امداد در سالهای گذشته در استان فارس حرکت رو به رشدی را داشته است.
مسعود گودرزی ادامه داد: حدود 9 هزار نفر در قالب چهار هزار خانواده در شهرستان رستم تحت پوشش کمیته امداد قرار دارند.
وی اضافه کرد: مهمترین نیازهای مددجویان کمیته امداد شهرستان رستم به دلیل بروز خشکسالی های پیاپی مسائل معیشتی است.
این نماینده مجلس، نیاز دیگر مددجویان کمیته امداد در این منطقه را بازسازی منازل فرسوده دانست و افزود: بیماری های صعب العلاج ،عدم تامین جهیزیه و مقاوم سازی منازل از محورهای مهم و پرتقاضای جامعه هدف کمیته امداد در شهرستان رستم است.
گودرزی اظهار داشت: روستاهای رستم اغلب محروم محسوب می شوند که امیدوارم رفع مشکلات مردم این منطقه در دستور کار مسئولان استان قرار گیرد.
شهرستان رستم به مرکزیت شهر مصیری با حدود 45 هزار نفر جمعیت در 175 کیلومتری غرب شیراز واقع و از دو بخش مرکزی و سورنا تشکیل شده است.
9873 /1876
گزارش از محمدامین افشارپور
انتهای پیام **دختران بازمانده از تحصیل
اینجا گرکوشک،روستایی از توابع بخش سورنای شهرستان رستم واقع در دورافتاده ترین و محرومترین منطقه استان فارس است که به دلیل سخت گذر بودن و نداشتن مسیر دسترسی مناسب حتی زباله هایشان نیز جمع آوری نمی شود و اهالی برای بهبود شرایط بهداشتی منطقه ناچار هستند که زباله ها را بار الاغ کنند و در درون غاری در دامنه کوه مجاور روستا بریزند.
دخترکان آنها نیز به دلیل نبود مدرسه در مقطع تحصیلی متوسطه اول و دوم همگی از تحصیل بازمانده و خانه نشین شده اند.
وضعیت در این منطقه به اندازه ای بغرنج است که گویا خود ساکنان نیز پی برده اند که فریاد آنها دیگر به جایی نخواهد رسید و به گفته خودشان سکوت اختیار کرده اند.
110 روستا و آبادی در بخش سورنای شهرستان رستم قرار دارد که به گفته بخشدار این منطقه حدود 70 درصد از این روستاها دچار محرومیت مطلق هستند.
اما گرکوشک سیمای بکر و اصالت روستایی خود را حفظ کرده و بافت آن برای بازدید چند روزه زیبا و دیدنی است ولی برای زندگی در این منطقه بسیار محروم و جامانده از توسعه، مناسب نیست.
در یکی از روزهای پاییزی سال 97 به همراه مسئولان کمیته امداد فارس که برنامه سفر را تدارک دیده بودند و چند نفر از خبرنگاران و یک عکاس خبری راهی سفری یک روزه به مناطق محروم شهرستان رستم شدیم.
بعد از گذشت حدود دو ساعت و نیم از زمان حرکت از شیراز، به شهر مصیری مرکز شهرستان رستم رسیدیم و در مقابل فرمانداری این شهر توقف کردیم.
** یک خیابان، چندین معضل
پیاده رو مقابل فرمانداری شهرستان رستم را با انباشت زباله و مسیری خاکی و پر از خار و خاشاک دیدیم.
کابل های انتقال برق که بعضا در محل های اتصال، بدون روکش ایمنی و از ستون برق مقابل فرمانداری به پایین آویزان شده بودند از دیگر مشاهدات ما بود.
خبرنگاران پرسیدند اگر وضعیت مقابل ساختمان فرمانداری این است پس باید نظاره گر صحنه های بدتری باشیم.
در ادامه این سفر به همراه برخی از مسئولان شهرستان رستم از میان تنها خیابان شهر مصیری رد شدیم.
نبود ساماندهی معابر،نصب بی ضابطه تابلوهای فروشگاهی و نبودن نظم در رانندگی و پارک وسایل نقلیه در این تک خیابان دیده می شد.
راهی بخش سرنای شهرستان رستم شدیم.
بعد از گذشت حدود دو ساعت و طی کردن مسیری سخت گذر و پر پیچ و خم کوهستانی و البته بسیار زیبا به لحاظ بهره مندی از مناظر طبیعی و همچنین طی کردن جاده ای خاکی با شیب تند در دامنه کوه سرانجام به یکی از دور افتاده ترین روستاهای این شهرستان در مرز استان فارس و کهگیلویه و بویراحمد رسیدیم.
با پیاده شدن از خودرو و دیدن روستای گرکوشک ذوقی ناشی از دیدن تصاویری بکر و بومی این منطقه، همه همسفران را فراگرفت که کمتر از یکساعت دوام داشت زیرا با شنیدن گلایه های اهالی و مشاهده محرومیت مطلق ساکنین این منطقه کام همگان تلخ شد.
** گرکوشک، افتاده در گوشه
روستای گرکوشک دور افتاده ترین روستای شهرستان رستم و در منطقه ای کوهستانی واقع شده که مسیر دسترسی به این روستا سخت است و حدود هشت کیلومتر مانده به این روستا جاده ای خاکی و سنگلاخی است که این عامل شرایط اهالی این منطقه را دشوارتر کرده است.
کوهزاد سینایی پور یکی از ساکنان روستای گرکوشک بخش سورناس شهرستان رستم به خبرنگار ایرنا گفت: این روستا در منطقه پشت کوه ممسنی قرار دارد و از ابتدایی ترین امکانات اولیه زندگی نظیر لوله کشی آب و گاز محروم است.
او با اشاره به اینکه اهالی این محل از خدمات اولیه مورد نیاز زندگی تنها برق دارند ، افزود: جمع آوری نشدن زباله در این روستا مشکلات بهداشتی زیادی ایجاد کرده و اهالی بناچار خودشان پسماند و زباله ها را با الاغ به درون غاری در دامنه کوه تخلیه می کنند.
اغلب اهالی این روستا با استفاده از چوب و سنگ، سازه های بسیار ناایمن را که در بسیاری موارد حتی از ملاط در ساخت آن استفاده نشده به عنوان منزل مسکونی استفاده می کنند و بام آنها اغلب با استفاده از پلاستیک و ورق های حلبی پوشانده شده که زلزله ای با ریشتر کم قادر است طومار این روستا را در هم بپیچد.
سینایی پور در ادامه صحبت های خود که به درد دل شباهت بیشتری دارد می گوید: بنیاد مسکن مبلغ 20 میلیون تسهیلات برای ساخت خانه به اهالی این منطقه می دهد که تاکنون حدود هشت خانواده از مجموع حدود 100 خانوار ساکن در این روستا از این وام استفاده کرده اند.
وی دلیل استقبال کم ساکنان برای ساخت منازل ایمن جدید با استفاده از تسهیلات را اینگونه توضیح داد: با توجه به افزایش قیمت مصالح خصوصا در ماه های اخیر رقم مذکور کفاف ساخت خانه را نمی دهد و در حال حاضر نیز همان افرادی هم که وام دریافت کرده اند به دلیل افزایش قیمت مصالح خانه ها را نیمه کاره رها کرده اند و قادر به تکمیل آن نیستند.
سینایی پور جمعیت این روستا را بیش از 600 نفر عنوان کرد و گفت: به دلیل از کار افتادگی و مشکلات ناشی از آن ،خود و خانواده ام تحت پوشش کمیته امداد قرار داریم و سال گذشته مبلغ 10 میلیون تومان از این نهاد وام دریافت کردیم که در پی آن مستمری ماهانه ای که از این نهاد در گذشته دریافت می کردیم قطع شد.
** سقف های لرزان
او اضافه کرد: این منطقه کوهستانی است و بارندگی و سرما خصوصا در فصل زمستان زیاد است و با توجه به وجود خانه های ناایمن در این روستا در اغلب موارد با هر بارندگی سقف خانه ها چکه کرده و یا بر سر خانوارها فرود می آید.
وی با اشاره به اینکه برای جلوگیری از نفوذ آب باران به داخل منازل اهالی این روستا اغلب تنها با استفاده از نایلون سقف خانه های خود را عایق کرده اند گفت:ما ساکنان روستای گرکوشک فریادرسی نداریم که حتی یک جاده تا این روستا احداث کنند و در حال حاضر تنها تا فاصله حدود هفت و نیم کیلومتری این روستا جاده آسفالت وجود دارد.
سینایی پور اظهار داشت: آب رسانی به این روستا صورت گرفته اما هنوز لوله کشی به خانه ساکنان انجام نشده و همچنین به دلیل فرسوده بودن تاسیسات پمپاژ آب به این منطقه از پایین دست در اغلب موارد آبی که در یک نقطه این روستا در دسترس عموم وجود دارد قطع است.
او گفت: شغل اغلب اهالی این روستا کشت گندم و جو و دامداری است که به دلیل کاهش بارندگی ها در سالهای اخیر اغلب با زیان مواجه شده اند و درآمد حاصله نیز تنها کفاف تامین خوراک دام های اهالی را می دهد و سازمان جهاد کشاورزی تاکنون خسارتی در این مورد نداده است.
وی با اشاره به وجود تنها یک مدرسه در این روستا در مقطع دبستان افزود:به دلیل نبود مدرسه در مقاطع متوسطه اول و دوم ، تمام دختران و اغلب دانش آموزان پسر ترک تحصیل کرده اند و تنها بعضی از دانش آموزان پسر برای ادامه تحصیل به روستاهای اطراف که فاصله زیادی از این روستا دارند، می روند.
او ادامه داد: پسران دانش آموز برای رفتن به مدرسه در روستاهای دیگر با مشکل جدی روبه رو هستند چون مسیر دسترسی به این روستا خاکی و ناهموار است و خودرویی وجود ندارد که آنها را به مدرسه برساند و به همین دلیل عموما علیرغم خطرات فراوان ناشی از جاده پر پیچ و خم کوهستانی با موتورسیکلت به مدرسه می روند که در روزهای بارانی از رفتن به مدرسه باز می مانند.
وی با گلایه از نبود امکانات آموزشی و تحصیل برای کودکان و نوجوانان این روستا گفت: تنها هشت پسر دانش آموز در روستای گرکوشک وجود دارد که به تحصیل در دوره متوسطه در روستاهای اطراف مشغول هستند و مابقی به دلیل عدم توانایی در رفتن به مدرسه از تحصیل بازمانده اند.
**یک روستا،یک مدرسه، یک معلم
پارسا الوندی و بنیامین سینایی پور دانش آموزان مقطع دبستان روستای گرکوشک هستند که به خبرنگار ایرنا می گویند: مدرسه ما پنج دانش آموز پسر و شش دانش آموز دختر دارد که همگی در تنها مدرسه گرکوشک مشغول به تحصیل در مقطع ابتدایی هستند و تنها یک معلم به نام سید مصطفی انصاری داریم که همه کاره این مدرسه است.
به گفته اهالی این روستا تنها خدمات عمومی گرکوشک برق رسانی است که آن هم در زمان بارندگی ها به وفور برای مدت های طولانی و بعضا تا روزهای متوالی قطع می شود.
**مصائب حاج بی بی
پیرزنی معروف به حاج بی بی در این روستا به تنهایی زندگی می کند، او به خبرنگار ایرنا می گوید: سالها است که تحت پوشش حمایتی کمیته امداد قرار دارم اما این نهاد اعلام کرده که چون تحت پوشش کمیته امداد یاسوج هستم برای ساخت مسکن ایمن به من کمکی نخواهد کرد.
حاج بی بی با لهجه محلی صحبت می کند که فهمیدن آن کمی مشکل است اما از بین صحبت های او می توان فهمید که گلایه های بسیاری نسبت به کم توجهی به مردم و اهالی این روستا دارد.
** وامی که منجر به قطع مستمری می شود
نوری علی پور یکی دیگر از اهالی روستای گرکوشک است که مشکلی شبیه بسیاری دیگر از اهالی این روستا دارد و می گوید که بعد از گرفتن وام از کمیته امداد، مستمری را که این نهاد به صورت ماهانه به حساب آنها واریز می کرده قطع شده است که مدیرکل کمیته امداد فارس قول مساعد برای پرداخت مجدد مستمری ماهانه و همچنین تخصیص سبد کالا به اغلب آنها داد.
**خانه ناتمام نیکو
مهناز نیکو معروف به نیکو خصالی یکی از اهالی گرکوشک به خبرنگار ایرنا می گوید: نداشتن مسکن ایمن مشکل اصلی اهالی این روستا است بگونه ای که اکنون خانه های قریب به اتفاق ساکنین گرکوشک در مقابل باران،برف، طوفان و زلزله ایمن نیست و با کوچکترین بارندگی مشکلات جدی برای مردم این منطقه ایجاد می شود.
او که به همراه خواهر و چهار دختر خود در یک منزل زندگی می کنند و شوهرش فوت کرده می گوید: با دریافت تسهیلات کمیته امداد، پس انداز خودم و کمک خیرین اقدام به ساخت خانه کردم که با توجه به گرانی مصالح ساختمانی ظرف ماه های گذشته دیگر بودجه ای برای تکمیل آن ندارم که امیدوارم کمکی به من و خانواده ام شود که کار ساخت خانه به اتمام برسد.
** اقدامات صورت گرفته و نویدها
بخشدار سورنا در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اعلام کرد: تعدادی از روستاهای این بخش به لوله کشی آب مجهز شده اند و اکنون نیز طرح انتقال آب آشامیدنی به سایر روستاها و احداث شبکه داخلی بخش سورنا در حال اجراست و حدود 85 درصد ساخت منابع ذخیره آب نیز انجام شده و تنها عملیات ساخت دو منبع ذخیره آب آشامیدنی روستای گرکوشک و یکی دیگر از روستاهای این بخش هنوز باقی مانده است.
رمضان حسنی افزود: در ماه های اخیر عملیات آبرسانی از طریق لوله کشی به 17 روستای بخش سورنا با جمعیتی حدود هزار و 500 نفر انجام شده و در زمینه آبرسانی به روستای گرکوشک نیز باید سیستم پمپاژ آن بهسازی و لوله کشی تا منازل اهالی این روستا انجام شود.
وی گفت: در اغلب روستاهای پایین دست این بخش زباله ها جمع آوری می شود اما در روستاهایی مانند گرکوشک این خدمات هنوز ایجاد نشده چون به دلیل موقعیت این روستاها تجهیزات خاصی برای جمع آوری پسماند نیاز است که در حال حاضر به دنبال تامین منابع آن هستیم.
بخشدار سورنا ادامه داد: با بافت فعلی بعضی از روستاهای این منطقه نظیر گرکوشک جمع آوری زباله امکان پذیر نیست و باید توجه داشت که این روستا در ارتفاع بیش از هزار و 500 متری از سطح دریا قرار دارد.
وی درباره عملیات گازرسانی به روستاهای بخش سورنا، گفت: در حال حاضر گازرسانی به سه روستای چهارطاق، بکرعلیا و کناره در این بخش انجام شده اما روستاهای بعد از این سه روستا به دلیل واقع شدن در مناطق کوهستانی هنوز عملیات گازرسانی به آن ها نشده و در پی پیگیری های صورت گرفته کارشناسان می گویند که باید بصورت مخزنی به این روستاها گازرسانی انجام شود.
حسنی در پاسخ به سوالی درباره بهسازی منازل اهالی بخش سورنا گفت:بنیاد مسکن تسهیلات 20 میلیون تومانی و کمک بلاعوض پنج میلیون تومانی برای ساخت خانه در این مناطق تخصیص داده و کسانی که تحت پوشش کمیته امداد هستند می توانند علیرغم این اعتبارات از وام 10 میلیون تومانی نیز استفاده کنند علاوه بر این دولت نیز کمک هایی را برای آوار برداری انجام می دهد.
او اظهار داشت: با توجه به افزایش قیمت مصالح درخواست کرده ایم که اعتبارات حوزه مسکن روستاییان افزایش پیدا کند و مدیر کل کمیته امداد فارس نیز قول مساعدی درباره افزایش دو برابری حمایت ها از مددجویان تحت پوشش خود تا سقف 20 میلیون تومان داده است.
** محرومیت مطلق
بخشدار سورنا با بیان این مطلب که این منطقه در محرومیت مطلق قرار دارد افزود: اهالی اغلب روستاهای این بخش به جز سخت گذر بودن راه از نبود امکانات اولیه زندگی نیز رنج می برند.
وی وضعیت ایمنی منازل مسکونی روستای گرکوشک را به نسبت بعضی روستاهای دیگر این بخش مانند تنگ گجستان مناسب تر توصیف کرد و اظهار داشت: بخش سورنای شهرستان رستم 110 روستا و آبادی دارد که بین 60 تا 80 درصد این روستاها در اوج محرومیت قرار دارند.
حسنی گفت: منبع تامین درآمد اغلب اهالی این منطقه دامداری و کشاورزی بوده که اکنون با گسترش خشکسالی این پیشه ها رو به تعطیلی است.
** جاده بسته، سلامم را تو پاسخ گوی
بعد از ترک دورترین روستای بخش سورنای شهرستان رستم در مسیر بازگشت به چند زن که مسیر را بسته و میان جاده نشسته بودند برخوردیم.
راننده، خودرو را متوقف کرد و از این زنان علت کارشان را جویا شد.
آنان گفتند فهمیدیم که مسئولان به این منطقه آمده اند، از ناچاری اینجا نشسته ایم تا خواسته هایمان را با آنان در میان بگذاریم.
یکی از این زنان که از اهالی روستای تاسک است در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: حدود 50 خانوار در این روستا ساکن هستند که از ابتدایی ترین امکانات مورد نیاز زندگی بی بهره اند.
فرخ نژاد ادامه داد: آب لوله کشی تا ورودی این روستا آمده اما هنوز به داخل منازل ساکنان کشیده نشده است.
او گفت: تحت پوشش کمیته امداد هستم، وقتی برای پیگیری مطالبات و مطرح کردن مشکلات به محل کمیته امداد شهر مصیری می روم برخی مسئولان و کارمندان این نهاد حتی پاسخ سلام من را هم نمی دهند، با وجود مشکلات فراوان بارها به این نهاد مراجعه کرده ام اما متاسفانه هیچکدام از مشکلاتم برطرف نشده است.
این زن با اشاره به اینکه شوهر خود را از دست داده و با دخترانش زندگی می کند افزود: از کمترین امکانات مورد نیاز زندگی نظیر یخچال، تلویزیون و فرش محروم هستیم و اگر وام بگیرم نمی توانم اقساط آن را پرداخت کنم.
خانم فرخ نژاد ادامه داد: زمانی که برای گرفتن کمک برای خرید یخچال به کمیته امداد شهر مصیری مراجعه کردم مسئولان مربوط می گویند اول برو یخچال بخر بعد ما به تو کمک خواهیم کرد، اگر پول کافی برای خرید یخچال داشتم که این همه دوندگی نمی کردم.
او عنوان کرد: در حال حاضر با مستمری کمیته امداد و یارانه امرار معاش می کنم.
**تحمل سرما بدون گاز
یکی از اهالی روستای دونبیل دان یکی دیگر از روستاهای محروم این منطقه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: بیش از 20 خانوار در این روستا زندگی می کنند که با وجود سرمای زیاد این منطقه از گاز محروم هستند.
سعدالله برهان نسب با اشاره به آسفالت نشدن مسیر دسترسی از جاده اصلی تا روستای دونبیل دان افزود: این مساله باعث شده که رسیدن به این روستا با استفاده از خودرو بسیار دشوار باشد و همچنین سیستم جمع آوری زباله نیز در این روستا وجود ندارد.
**روستاهایی بدون درمانگاه و پزشک
وی ادامه داد: در روستاهای بخش سورنا هیچ درمانگاه وجود ندارد و اگر کسی به فوریت های پزشکی نیاز داشته باشد نزدیکترین واحد اورژانس در شهر کوپن قرار دارد که فاصله آن تا این منطقه بسیار طولانی است و به دلیل مسیر کوهستانی و سخت، رسیدن نیروهای امدادی به این محل حدود دو ساعت زمان می برد و قطعا بیماری که نیاز فوری به پزشک و اقدامات پزشکی دارد تلف خواهد شد.
او اضافه کرد: آتش نشانی و پزشک خانواده در روستاهای این منطقه مستقر نیست و نزدیکترین پزشک خانواده نیز در روستای پرین در نزدیکی شهر کوپن واقع است که این مساله باعث شده لطمات غیر قابل جبرانی به اهالی این مناطق وارد شود.
**تماس برای امدادرسانی که بعد از دو روز اجابت شد
برهان نسب اظهار داشت: بارندگی های ماه گذشته باعث اتصال کابل های برق این روستا و آتش سوزی درختان شد و در پی تماس اهالی با مرکز اتفاقات برق شماره 121 ماموران این ارگان بعد از دو روز به این منطقه اعزام شدند که متاسفانه نوشدارو بعد مرگ سهراب بود و درختان زغال شده بودند.
**جداولی که هیچگاه پاکسازی نمی شود
روستاهای نزدیک به شهر مصیری مرکز شهرستان رستم وضعیت بسیار بهتری نسبت به مناطق کوهستانی بخش سورنای این شهرستان داشتند اما مردم این روستاها نیز گلایه هایی را مطرح کردند.
فرداد رستمی یکی از ساکنین روستای حسین آباد بخش سورنای شهرستان رستم که از مرکز این شهرستان حدود 15 کیلومتر فاصله دارد، در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: مشکل اصلی این روستا پاکسازی نشدن جداول و کانال های هدایت آبهای سطحی است به گونه ای که در مقاطع بارندگی و خصوصا فصل زمستان و پاییز، آب از این جداول سرریز و در معابر و کوچه ها جمع می شود.
وی اضافه کرد: کانال های هدایت آبهای سطحی این روستا اغلب محل انباشت زباله است و مسدود شده که در پی آن در زمان بارندگی مشکلات جدی برای اهالی ایجاد می کند.
وی ادامه داد: سگ های ولگرد نیز در اطراف این روستا فراوان است به گونه ای که امنیت اهالی و خصوصا کودکان را با تاریکی شب با خطر جدی روبه رو کرده است.
**عزم جدی در ساخت منازل مددجویان کمیته امداد رستم
مدیرکل کمیته امداد استان فارس در حاشیه این بازدید به خبرنگار ایرنا گفت: ساخت منازل مددجویان تحت پوشش کمیته امداد یکی از اولویت‌های این نهاد است که با جدیت دنبال می شود و در آینده نزدیک نیز بخش عمده ای از مشکلات مددجویان مناطق محروم شهرستان رستم نظیر مسکن،جهیزیه و کمک هزینه سفر انجام خواهد شد.
محمد بذرافشان افزود: خانه هایی با همکاری کمیته امداد و خیرین نیک اندیش در این مناطق برای یتیمان و زنان سرپرست خانوار در حال ساخت است که دو باب از این منازل، اخیرا به بهره برداری رسید.
وی ادامه داد: سفرهای شهری و روستایی مسئولان کمیته امداد برای گره گشایی در کار مددجویان انجام می شود و اگر جز این باشد بی فایده خواهد بود.
بذرافشان اظهار داشت: مددکاران کمیته امداد باید پیگیر وضعیت مددجوها باشد و مطالبات آنها را به طور جدی در سطح استان پیگیری و اعتبارات مردم مناطق محروم را جذب کنند.
وی گفت: دامنه فقر و محرومیت در شهرستان رستم بالاست و از مددکاران می خواهم که در مسیر یاری رسانی به این قشر بکوشند.
مدیرکل کمیته امداد امام خمینی (ره) استان فارس اظهار داشت: علاوه بر اعتبارات جاری در یک ماهه گذشته 22میلیارد تومان اعتبار ملی به کمیته امداد استان فارس تخصیص یافت.
وی گفت: میزان صدقات جمع آوری شده در طی هفت ماه امسال در شهرستان رستم 10 درصد افزایش نشان می دهد و بیانگر اعتماد مردم به کمیته امداد است.
** 9 هزار نفر تحت پوشش کمیته امداد در شهرستان رستم
نماینده مردم شهرستان های ممسنی و رستم نیز در حاشیه این بازدید در جمع خبرنگاران گفت: کمیته امداد در سالهای گذشته در استان فارس حرکت رو به رشدی را داشته است.
مسعود گودرزی ادامه داد: حدود 9 هزار نفر در قالب چهار هزار خانواده در شهرستان رستم تحت پوشش کمیته امداد قرار دارند.
وی اضافه کرد: مهمترین نیازهای مددجویان کمیته امداد شهرستان رستم به دلیل بروز خشکسالی های پیاپی مسائل معیشتی است.
این نماینده مجلس، نیاز دیگر مددجویان کمیته امداد در این منطقه را بازسازی منازل فرسوده دانست و افزود: بیماری های صعب العلاج ،عدم تامین جهیزیه و مقاوم سازی منازل از محورهای مهم و پرتقاضای جامعه هدف کمیته امداد در شهرستان رستم است.
گودرزی اظهار داشت: روستاهای رستم اغلب محروم محسوب می شوند که امیدوارم رفع مشکلات مردم این منطقه در دستور کار مسئولان استان قرار گیرد.
شهرستان رستم به مرکزیت شهر مصیری با حدود 45 هزار نفر جمعیت در 175 کیلومتری غرب شیراز واقع و از دو بخش مرکزی و سورنا تشکیل شده است.
9873 /1876
گزارش از محمدامین افشارپور
کپی شد
