به گزارش ایرنا، محمد کشاورز نویسنده مجموعه داستان «روباه شنی» که جایزه کتاب سال و جلال آل احمد را در سال گذشته کسب کرد، یکشنبه در نشست تخصصی هفدهمین نمایشگاه کتاب فارس با عنوان 'جایگاه داستان کوتاه در ادبیات معاصر ایران' افزود: ایرانیان از دوره کهن بیشتر به داستان کوتاه گرایش داشتند و در عصر کنونی هم موفقیتهای بسیاری به دست آوردند.
وی با اشاره به پیشینه داستان کوتاه در ایران، این ژانر را مربوط به دوران 100 ساله‌ای دانست و خاطرنشان کرد: انتشار روزنامه کاغذ اخبار در سال 1835 میلادی و حدود 70 سال قبل از مشروطه، ساده نویسی را وارد ادبیات رسمی ایران کرد و تابوی ادبیات پیچیده و دشوار قاجاری شکست.
کشاورز با بیان اینکه روزنامه در دوره پیشا مشروطیت برای ارتباط با مردم به سمت ساده نویسی رفت و این موضوع، انقلابی را در ادبیات ایران به وجود آورد، ادامه داد: این اتفاق حدود نیم قرن منجر به ایجاد ادبیاتی تازه در دوران مشروطه شد که نمونه موفق آن 'سیاحت نامه ابراهیم بیگ' و 'کتاب احمد' بود.
این نویسنده شیرازی ظهور علی اکبر دهخدا و انتشار مجموعه چرند و پرند را اتقاقی تازه در ادبیات معاصر ایران دانست.
کشاورز با اشاره به کتاب 'فارسی شکر است' و پس از آن 'یکی بود یکی نبود' محمدعلی جمال زاده، این دو کتاب را نخستین نمونه‌های داستان کوتاه ایران دانست.
وی ادامه داد: البته این داستان‌ها همچنان فرم داستان کوتاه را ندارند و در واقع روایت هایی هستند که با جسارتِ تحسین برانگیز جمال زاده در آن روزگار نگاشته شد.
این نویسنده بین‌المللی خاطرنشان کرد: صادق هدایت نیز پس از جمال زاده گام بلندی در نگارش و توسعه داستان کوتاه در ایران برداشت و این ژانر به صورت مدرن و ساختارمندش با او ظهور کرد و نه جمال زاده.
به گفته نویسنده 'بلبل حلبی' بعد از هدایت نوبت به صادق چوبک رسید که به داستان کوتاه قدرت دهد. به عقیده کشاورز، چوبک از نظر فرم، تکنیک و روایت حتی چند قدم از هدایت جلوتر است.
وی گفت: در دهه 30 با ظهور این نویسندگان، انقلابی در داستان کوتاه به وجود آمد که ناشی از تحولات اجتماعی مثل رفت و آمد به خارج از کشور و ترجمه آثار سایر کشورها بود که باز هم نمونه درخشان آن صادق چوبک است.
کشاورز افزود: در کنار چوبک به گلستان برمی خوریم که که چهره توانایی در داستان کوتاه است. در این دهه می توان از سیمین دانشور، بهرام صادقی، جمال میرصادقی و جلال آلاحمد هم یاد کرد.
این داستان نویس سپس به دهه 40 داستان نویسی ایران پرداخت و گفت: در آغاز دهه 40 حدود 70 درصد از جامعه را روستاییان شکل می دادند. در این دوره حضور سپاهیان دانش در روستاها موجب پیوند میان جامعه روشنفکری و فرهنگ روستایی شد. این افراد گزارش‌ها و روایت های خود را در قالب داستان نوشتند که امین فقیری و محمود دولت آبادی، اشرف درویشیان، یاقوتی و ... در آن پیشرو بودند.
وی افزود: در دهه 40 همچنین با هوشنگ گلشیری و بهرام صادقی جریانی به راه افتاد که سردمدارانِ آن اعتقاد زیادی به فرم داشتند و بر این باور بودند که فرم خوب می تواند ، یک داستان موفق را به وجود آورد که تا نیمه اول دهه 50 ادامه داشت.
به گفته کشاورز از اواسط دهه 50 تا اواسط دهه 60 به واسطه فضای اجتماعی و سیاسی داستان در یک سکوت فرو رفت اما با انتشار آثار داستان نویسان در برخی نشریات در دهه 60، نویسندگان همدیگر را پیدا کردند و جلسات 'پنجشنبه های گلشیری' هم به این اتفاق قوت بخشید. در این دوران ادبیات رویکرد متفاوت پیدا کرد و دیگر در خدمت ایدئولوژی نبود و به خدمت فردیت و ادبیات درآمد.
این نویسنده گفت:در دهه هفتاد با رویکردی دیگر نیز مواجهیم و آن هم تغییر بافت اجتماعی از روستایی به شهری بود که ادبیاتی موسوم به 'آپارتمانی' را شکل داد و از اواخر دهه هفتاد تا پایان دهه هشتاد فضاهای شهری بر داستان نویسی مستولی شد.
کشاورز سپس به دهه اخیر پرداخت و گفت: پس از انتقادهایی که از فراموشی حاشیه شهرها و شهرستان ها در فضای داستان نویسی در رسانه ها و محافل ادبی مطرح شد، روند تازه ای در ادبیات شکل گرفت که موجب شد صداهای متفاوتی از شهرستان ها و حاشیه شهرهای بزرگ در داستان های فارسی به گوش برسد که تاکنون نیز این جریان ادامه دارد.
نمایشگاه کتاب فارس از شنبه سوم آذرماه جاری آغاز به کار کرد و تا نهم آذرماه در محل دائمی نمایشگاه‌های بین‌المللی فارس پذیرای دوستداران کتاب است.
7375/ 2027
انتهای پیام وی با اشاره به پیشینه داستان کوتاه در ایران، این ژانر را مربوط به دوران 100 ساله‌ای دانست و خاطرنشان کرد: انتشار روزنامه کاغذ اخبار در سال 1835 میلادی و حدود 70 سال قبل از مشروطه، ساده نویسی را وارد ادبیات رسمی ایران کرد و تابوی ادبیات پیچیده و دشوار قاجاری شکست.
کشاورز با بیان اینکه روزنامه در دوره پیشا مشروطیت برای ارتباط با مردم به سمت ساده نویسی رفت و این موضوع، انقلابی را در ادبیات ایران به وجود آورد، ادامه داد: این اتفاق حدود نیم قرن منجر به ایجاد ادبیاتی تازه در دوران مشروطه شد که نمونه موفق آن 'سیاحت نامه ابراهیم بیگ' و 'کتاب احمد' بود.
این نویسنده شیرازی ظهور علی اکبر دهخدا و انتشار مجموعه چرند و پرند را اتقاقی تازه در ادبیات معاصر ایران دانست.
کشاورز با اشاره به کتاب 'فارسی شکر است' و پس از آن 'یکی بود یکی نبود' محمدعلی جمال زاده، این دو کتاب را نخستین نمونه‌های داستان کوتاه ایران دانست.
وی ادامه داد: البته این داستان‌ها همچنان فرم داستان کوتاه را ندارند و در واقع روایت هایی هستند که با جسارتِ تحسین برانگیز جمال زاده در آن روزگار نگاشته شد.
این نویسنده بین‌المللی خاطرنشان کرد: صادق هدایت نیز پس از جمال زاده گام بلندی در نگارش و توسعه داستان کوتاه در ایران برداشت و این ژانر به صورت مدرن و ساختارمندش با او ظهور کرد و نه جمال زاده.
به گفته نویسنده 'بلبل حلبی' بعد از هدایت نوبت به صادق چوبک رسید که به داستان کوتاه قدرت دهد. به عقیده کشاورز، چوبک از نظر فرم، تکنیک و روایت حتی چند قدم از هدایت جلوتر است.
وی گفت: در دهه 30 با ظهور این نویسندگان، انقلابی در داستان کوتاه به وجود آمد که ناشی از تحولات اجتماعی مثل رفت و آمد به خارج از کشور و ترجمه آثار سایر کشورها بود که باز هم نمونه درخشان آن صادق چوبک است.
کشاورز افزود: در کنار چوبک به گلستان برمی خوریم که که چهره توانایی در داستان کوتاه است. در این دهه می توان از سیمین دانشور، بهرام صادقی، جمال میرصادقی و جلال آلاحمد هم یاد کرد.
این داستان نویس سپس به دهه 40 داستان نویسی ایران پرداخت و گفت: در آغاز دهه 40 حدود 70 درصد از جامعه را روستاییان شکل می دادند. در این دوره حضور سپاهیان دانش در روستاها موجب پیوند میان جامعه روشنفکری و فرهنگ روستایی شد. این افراد گزارش‌ها و روایت های خود را در قالب داستان نوشتند که امین فقیری و محمود دولت آبادی، اشرف درویشیان، یاقوتی و ... در آن پیشرو بودند.
وی افزود: در دهه 40 همچنین با هوشنگ گلشیری و بهرام صادقی جریانی به راه افتاد که سردمدارانِ آن اعتقاد زیادی به فرم داشتند و بر این باور بودند که فرم خوب می تواند ، یک داستان موفق را به وجود آورد که تا نیمه اول دهه 50 ادامه داشت.
به گفته کشاورز از اواسط دهه 50 تا اواسط دهه 60 به واسطه فضای اجتماعی و سیاسی داستان در یک سکوت فرو رفت اما با انتشار آثار داستان نویسان در برخی نشریات در دهه 60، نویسندگان همدیگر را پیدا کردند و جلسات 'پنجشنبه های گلشیری' هم به این اتفاق قوت بخشید. در این دوران ادبیات رویکرد متفاوت پیدا کرد و دیگر در خدمت ایدئولوژی نبود و به خدمت فردیت و ادبیات درآمد.
این نویسنده گفت:در دهه هفتاد با رویکردی دیگر نیز مواجهیم و آن هم تغییر بافت اجتماعی از روستایی به شهری بود که ادبیاتی موسوم به 'آپارتمانی' را شکل داد و از اواخر دهه هفتاد تا پایان دهه هشتاد فضاهای شهری بر داستان نویسی مستولی شد.
کشاورز سپس به دهه اخیر پرداخت و گفت: پس از انتقادهایی که از فراموشی حاشیه شهرها و شهرستان ها در فضای داستان نویسی در رسانه ها و محافل ادبی مطرح شد، روند تازه ای در ادبیات شکل گرفت که موجب شد صداهای متفاوتی از شهرستان ها و حاشیه شهرهای بزرگ در داستان های فارسی به گوش برسد که تاکنون نیز این جریان ادامه دارد.
نمایشگاه کتاب فارس از شنبه سوم آذرماه جاری آغاز به کار کرد و تا نهم آذرماه در محل دائمی نمایشگاه‌های بین‌المللی فارس پذیرای دوستداران کتاب است.
7375/ 2027
کپی شد
