به گزارش ایرنا، این هنرمند فقید در حالی روز چهارشنبه نهم آبان ماه بر اثر بیماری سرطان چشم از جهان فرو بست که بزرگان و هنرمندان قشقایی، مانایی و تداوم موسیقی مقامی جنوب کشور را از دستاورد‌های او می‌دانند و برآنند که تاثیر وی بر حوزه ادب و موسیقی قشقایی چنان است که با تنها با نام وی و خانواده‌اش شناخته می‌شود.
گرگین‌پور زاده سال 1327 در شیراز بود. او از هنرمندان نامدار ایل قشقایی، طایفه عمله و تیره بهمن‌بیگ‌لو است. وی خواهرزاده محمد بهمن‌بیگی بنیان‌گذار آموزش عشایری و داماد او بود. فرهاد از سال 1335 آموختن موسیقی را با نواختن آکاردئون آغاز کرد و پس از چندی با مهاجرت خانواده‌اش به تهران، نواختن این ساز را نزد استادانی نامدار ادامه داد.
فرهاد گرگین‌پور، رشته زبان و ادبیات فارسی را برای تحصیلات آکادمیک خود برگزید و مقطع کارشناسی را در دانشگاه شیراز و مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا را در دانشگاه تهران گذراند.
او نوازنده تخصصی پیانو و آکاردئون بود و سه‌تار نیز می‌نواخت. ایل قشقایی و آشنایان به موسیقی مقامی فرهاد گرگین‌پور را با عنوان اعتلادهنده موسیقی قشقایی و فردی می‌شناسند که بیش از نیم قرن برای حفظ این موسیقی تلاش کرد.
** فرهاد محبوب مردم بود
برادر کوچک‌تر فرهاد، غلامعلی گرگین‌پور در گفت‌و‌گو با ایرنا، با حسرت از او و کارهای ناتمامش یاد کرد و گفت: فرهاد محبوب مردم بود؛ چراکه موسیقی عشایر را زنده نگاه داشته و تداوم بخشیده بود و نغمات و ترانه‌ها و مقاماتی به آن افزود که بی نظیر است.
وی با بیان اینکه فرهاد از سه سالگی با او و دیگر برادر‌ها در زمینه موسیقی و ادبیات کار می‌کرد، ادامه داد: شعرها و آهنگ‌های فرهاد بسیار باارزش و شنیدنی بود و حیف که کارمان نیمه تمام ماند و رفتنش بسیار زود رخ داد.
گرگین‌پور به آثار ادبی برادرش اشاره کرد و افزود: هم در شعر فولکلور قشقایی و هم به فارسی اشعار گرانبهایی داشت و کتاب‌هایی از او بر جا مانده همچون از قاآنی تا توللی، هنگام جدایی، بخشی از حماسه کوراوغلو و ستایش شعر حافظ به روایت حافظ.
** فرهاد گرگین‌پور زنده نگاه دارنده موسیقی ایل بود
سکینه کیانی، همسر محمد بهمن‌بیگی درباره فرهاد گرگین پور به ایرنا گفت: خواهر بهمن‌بیگی هشت فرزند داشت که پنج تن از آنان به واسطه ازدواج فامیلی نابینا هستند؛ ولی همه آن‌ها دارای مدارج عالی در حوزه هنر، موسیقی و ادبیات‌اند و با عنوان استاد در دانشگاه‌ها مشغول به کار هستند.
او فرهاد گرگین‌پور را زنده‌نگاه‌دارنده موسیقی ایل قشقایی و لر خواند و افزود: تا به امروز هر کس در حوزه عشایر موسیقی اجرا می‌کند، رهرو راه آنهاست.
کیانی با برشمردن خصایل اخلاقی فرهاد گرگین‌پور او را فردی باسواد و مهربان توصیف کرد که با وجود نابینایی، دلی بینا داشت.
او در ادامه افزود: متاسفانه فرهاد به علت سرطان از میان ما رفت و همه ما، مخصوصاً جامعه ایل قشقایی و عشایر را متأثر کرد؛ اما چاره چیست باید بپذیریم.
** نوآوری در حوزه موسیقی قشقایی دستاورد فرهاد گرگین‌پور است
مسعود نامداری، نوازنده و موسیقی‌دان ایل قشقایی درخصوص اهمیت جایگاه فرهاد گرگین‌پور در موسیقی عشایری گفت: دکتر فرهاد گرگین پور در خانواده ای بالید که موسیقی در آن رواج داشت. پدر ایشان حبیب‌خان از نوازندگان چیره‌دست و پل ارتباطی گذشتگان با نسل بعد از خود بود.
او با بیان اینکه در چنین خانواده‌ای انتظار می‌رود که افرادی مستعد رشد کنند، خدمات گرگین‌پور به حوزه موسیقی عشایری را در دو بخش تشریح کرد.
به گفته این هنرمند، موسیقی قشقایی هم در حوزه حفظ نغمات و مقام‌ها و هم در زمینه نوآوری به گرگین‌پور مدیون است.
نامداری افزود: حفظ نغمات، مقام‌ها و گوشه‌هایی که از پدر و استادان او به فرهاد رسیده بود و همچنین نوآوری در موسیقی مقامی قشقایی از دستاورد‌های گرانبهای او در حوزه موسیقی است. این همه از آنجا اهمیت دارد که نوآوری در موسیقی مقامی به دلیل محدودیت‌های این نوع موسیقی دشوار است و نمی‌توان به راحتی آن را اجرا کرد.
وی خاطرنشان کرد: گرگین‌پور حتی موفق شد چند مقام در موسیقی قشقایی بیافریند و این مقامات چنان با فرهنگ موسیقایی قشقایی آمیخته شده است که وقتی می‌شنویم احساس می‌کنیم سالیان سال از عمر آن‌ها گذشته است.
نامداری همچنین به طبع و ذوق گرگین‌پور در زمینه سرایش شعر به‌ویژه اشعار محلی اشاره کرد و افزود: او دستی بر آتش شعر داشت و این موضوع از آنجا اهمیت دارد که در موسیقی محلی بسیار مهم است یک نوازنده و آهنگساز توانایی سرودن شعر هم داشته باشد.
این هنرمند ایل قشقایی با بیان اینکه گرگین‌پور به تاریخ و ادبیات ایران و قشقایی بسیار مسلط بود، ابراز داشت: وی در این زمینه به گردآوری اشعار قدما پرداخت و افزون بر این آثاری نیز در شعر و موسیقی منتشر کرد که حائز اهمیت است و گام‌های بسیار بزرگی به شمار می‌رود.
گرگین‌پور که به نواختن آکاردئون شهرت داشت، این ساز را نزد افرادی همچون انوشیروان روحانی فراگرفته بود و با آنکه سازی غربی به‌شمار می‌رفت، آن را در موسیقی عشایر وارد کرد، نامداری در این باره گفت: ساز آکاردئون پیش از فرهاد گرگین‌پور در موسیقی عشایری وجود نداشت و او نخستین فردی بود که نغمات موسیقی قشقایی را با این ساز اجرا می‌کرد، البته محدودیت‌هایی نیز وجود داشت؛ اما حس اجرای آن چنان قوی بود که به هیچ وجه محدودیت‌ها به چشم نمی‌آمد و مقاماتی که با این ساز اجرا می‌کرد بسیار جالب توجه و نوآورانه است.
این نوازنده موسیقی عشایری درخصوص منش فرهاد گرگین‌پور بیان داشت: فرهاد وجودی سراپا احساس داشت و شخصیتی بسیار پرشور و مردمی بود. گمان نمی‌کنم کسی از او ناراحت شده باشد؛ همچنین فردی مسئولیت‌پذیر بود و در مقابل پاسخ به پرسش‌ها در زمینه ادبیات و موسیقی بسیار منطقی بود و چیزی را بدون اندیشه پاسخ نمی‌داد و سعی می‌کرد هرچه از گذشته به ارث رسیده را بدون کم‌و‌کاست منتقل کند و واقعیت‌ها را بگوید.
** گرگین‌پور موسیقی مقامی قشقایی را صاحب سبک کرد
دبیر جمعیت جوانان عشایر فارس نیز به ایرنا گفت: تا قبل از فرهاد گرگین‌پور موسیقی قشقایی به صورت پراکنده رایج بود؛ اما او به همراه برادرش فرود، موسیقی مقامی قشقایی و دیگر نواحی ایران را همچون کرد و بلوچ و عرب اعتلا بخشید و سال‌های سال زحمات بسیاری را به جان خرید.
مهران نامداری افزود: فرهاد گرگین‌پور موسیقی عشایر را صاحب سبک کرد و الهام بخش نسل عظیمی از افرادی شد که می‌خواستند پس از او در زمینه موسیقی فعالیت کنند.
وی ادامه داد: فرهاد گرگین‌پور را باید در کنار برادرش فرود یاد کرد و این دو خدمات بسیاری را در حوزه موسیقی نواحی ایران ارائه کردند.
مسئول کانون فرهنگی هنری استاد محمد بهمن بیگی با یادکرد از استادانی همچون ابوالحسن صبا، محمدرضا لطفی و داوود نکیسا از همکاری آنان با فرهاد گرگین‌پور سخن گفت و افزود: فرهاد و برادرش فرود، در همه این سال‌ها دست از آموزش و ترویج موسیقی برنداشتند و بسیاری از مردم ایران در مناطق مختلف با هنر آن‌ها خاطره دارند و غم از دست دادن فرهاد موجی از اندوه را در همه قومیت‌ها مخصوصا ایل قشقایی به راه انداخته است.
وی با اشاره به اینکه خانواده گرگین‌پور به واسطه نزدیکی با محمد بهمن بیگی از ثمرات انقلاب فرهنگی او در میان عشایر بیش از دیگران بهره‌مند شدند، خلوص نیت و منش صحیح و آداب دانی را از ویژگی‌های آنان برشمرد.
** موسیقی قشقایی را با نام خانواده گرگین‌پور می‌شناسند
همچنین محقق حوزه تاریخ در گفت و گو با ایرنا با اشاره به اینکه گرگین‌پور از 1353 معلمی را آغاز کرد، افزود: فرهاد به مدت 20 سال به آموزش کودکان و نوجوانان و جوانان می‌پرداخت و بیشتر کوشش زنده یاد بر این بود که فرزندان ایران زمین را بافرهنگ بار آورد؛ درواقع انگیزه او از معلمی مسائل مالی نبود، بلکه عشق به مردم و آموختن فرهنگ به فرزندان ایران بود.
داریوش زندی دره شوری ادامه داد: فرهاد گرگین‌پور در کنار برادر بزرگش فرود، عاشق موسیقی قشقایی بود. او با این موسیقی روح و جان می‌گرفت و احساساتش را بروز می‌داد.
زندی با بیان اینکه گرگین‌پور موسیقی نواحی عشایر ایران، نواحی لر زبان و موسیقی اقوام بومی جنوب ایران و در کل، موسیقی مقامی ایران را متحول کرد، ابراز داشت: فرهاد موسیقی را برای خدمت به مردم و نشان دادن احساسات برگزیده بود و همین نکته او را خرسند می‌کرد.
او خاطرنشان کرد: تکرار و تداوم موسیقی در خانواده گرگین‌پور سبب شد جنوب ایران، موسیقی قشقایی را با نام این خانواده بشناسند.
این پژوهشگر حوزه تاریخ خاطرنشان کرد: از آنجا که حبیب‌خان، پدر فرهاد از نوازندگان سه تار و از شاگردان استاد هادی نکیسا بود و مادرش به ادبیات علاقه وافری داشت، همه فرزندان این خانواده اهل ادب و موسیقی شدند و این بر روحیه فرزندان تاثیر گذاشته بود.
زندی عنوان کرد: خانواده گرگین‌پور را با عنوان حافظان موسیقی قشقایی می‌شناسند؛ اما فرهاد همواره اذعان می‌کرد که صاحبان اصلی موسیقی قشقایی ساربان ها، عشاق، چنگی‌ها و چوپان‌ها هستند که موسیقی قشقایی را به آن‌ها الهام می‌کردند و توانستند به موسیقی قشقایی دوام دهند و خانواده گرگین‌پور توانستند این موسیقی را از تخریب دور نگاه دارند و آن را تقویت کنند.
فرهاد گرگین پور در سال های اخیر ساکن شهرستان آباده در شمال فارس بود و به علت بیماری سرطان در بیمارستان نمازی شیراز به سن 70 سالگی درگذشت. پیکر این هنرمند روز جمعه در شهرستان آباده تشییع و به خاک سپرده شد.
7375/ 2027
گزارش از سیده سمیرا متین نژاد
انتهای پیام گرگین‌پور زاده سال 1327 در شیراز بود. او از هنرمندان نامدار ایل قشقایی، طایفه عمله و تیره بهمن‌بیگ‌لو است. وی خواهرزاده محمد بهمن‌بیگی بنیان‌گذار آموزش عشایری و داماد او بود. فرهاد از سال 1335 آموختن موسیقی را با نواختن آکاردئون آغاز کرد و پس از چندی با مهاجرت خانواده‌اش به تهران، نواختن این ساز را نزد استادانی نامدار ادامه داد.
فرهاد گرگین‌پور، رشته زبان و ادبیات فارسی را برای تحصیلات آکادمیک خود برگزید و مقطع کارشناسی را در دانشگاه شیراز و مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا را در دانشگاه تهران گذراند.
او نوازنده تخصصی پیانو و آکاردئون بود و سه‌تار نیز می‌نواخت. ایل قشقایی و آشنایان به موسیقی مقامی فرهاد گرگین‌پور را با عنوان اعتلادهنده موسیقی قشقایی و فردی می‌شناسند که بیش از نیم قرن برای حفظ این موسیقی تلاش کرد.
** فرهاد محبوب مردم بود
برادر کوچک‌تر فرهاد، غلامعلی گرگین‌پور در گفت‌و‌گو با ایرنا، با حسرت از او و کارهای ناتمامش یاد کرد و گفت: فرهاد محبوب مردم بود؛ چراکه موسیقی عشایر را زنده نگاه داشته و تداوم بخشیده بود و نغمات و ترانه‌ها و مقاماتی به آن افزود که بی نظیر است.
وی با بیان اینکه فرهاد از سه سالگی با او و دیگر برادر‌ها در زمینه موسیقی و ادبیات کار می‌کرد، ادامه داد: شعرها و آهنگ‌های فرهاد بسیار باارزش و شنیدنی بود و حیف که کارمان نیمه تمام ماند و رفتنش بسیار زود رخ داد.
گرگین‌پور به آثار ادبی برادرش اشاره کرد و افزود: هم در شعر فولکلور قشقایی و هم به فارسی اشعار گرانبهایی داشت و کتاب‌هایی از او بر جا مانده همچون از قاآنی تا توللی، هنگام جدایی، بخشی از حماسه کوراوغلو و ستایش شعر حافظ به روایت حافظ.
** فرهاد گرگین‌پور زنده نگاه دارنده موسیقی ایل بود
سکینه کیانی، همسر محمد بهمن‌بیگی درباره فرهاد گرگین پور به ایرنا گفت: خواهر بهمن‌بیگی هشت فرزند داشت که پنج تن از آنان به واسطه ازدواج فامیلی نابینا هستند؛ ولی همه آن‌ها دارای مدارج عالی در حوزه هنر، موسیقی و ادبیات‌اند و با عنوان استاد در دانشگاه‌ها مشغول به کار هستند.
او فرهاد گرگین‌پور را زنده‌نگاه‌دارنده موسیقی ایل قشقایی و لر خواند و افزود: تا به امروز هر کس در حوزه عشایر موسیقی اجرا می‌کند، رهرو راه آنهاست.
کیانی با برشمردن خصایل اخلاقی فرهاد گرگین‌پور او را فردی باسواد و مهربان توصیف کرد که با وجود نابینایی، دلی بینا داشت.
او در ادامه افزود: متاسفانه فرهاد به علت سرطان از میان ما رفت و همه ما، مخصوصاً جامعه ایل قشقایی و عشایر را متأثر کرد؛ اما چاره چیست باید بپذیریم.
** نوآوری در حوزه موسیقی قشقایی دستاورد فرهاد گرگین‌پور است
مسعود نامداری، نوازنده و موسیقی‌دان ایل قشقایی درخصوص اهمیت جایگاه فرهاد گرگین‌پور در موسیقی عشایری گفت: دکتر فرهاد گرگین پور در خانواده ای بالید که موسیقی در آن رواج داشت. پدر ایشان حبیب‌خان از نوازندگان چیره‌دست و پل ارتباطی گذشتگان با نسل بعد از خود بود.
او با بیان اینکه در چنین خانواده‌ای انتظار می‌رود که افرادی مستعد رشد کنند، خدمات گرگین‌پور به حوزه موسیقی عشایری را در دو بخش تشریح کرد.
به گفته این هنرمند، موسیقی قشقایی هم در حوزه حفظ نغمات و مقام‌ها و هم در زمینه نوآوری به گرگین‌پور مدیون است.
نامداری افزود: حفظ نغمات، مقام‌ها و گوشه‌هایی که از پدر و استادان او به فرهاد رسیده بود و همچنین نوآوری در موسیقی مقامی قشقایی از دستاورد‌های گرانبهای او در حوزه موسیقی است. این همه از آنجا اهمیت دارد که نوآوری در موسیقی مقامی به دلیل محدودیت‌های این نوع موسیقی دشوار است و نمی‌توان به راحتی آن را اجرا کرد.
وی خاطرنشان کرد: گرگین‌پور حتی موفق شد چند مقام در موسیقی قشقایی بیافریند و این مقامات چنان با فرهنگ موسیقایی قشقایی آمیخته شده است که وقتی می‌شنویم احساس می‌کنیم سالیان سال از عمر آن‌ها گذشته است.
نامداری همچنین به طبع و ذوق گرگین‌پور در زمینه سرایش شعر به‌ویژه اشعار محلی اشاره کرد و افزود: او دستی بر آتش شعر داشت و این موضوع از آنجا اهمیت دارد که در موسیقی محلی بسیار مهم است یک نوازنده و آهنگساز توانایی سرودن شعر هم داشته باشد.
این هنرمند ایل قشقایی با بیان اینکه گرگین‌پور به تاریخ و ادبیات ایران و قشقایی بسیار مسلط بود، ابراز داشت: وی در این زمینه به گردآوری اشعار قدما پرداخت و افزون بر این آثاری نیز در شعر و موسیقی منتشر کرد که حائز اهمیت است و گام‌های بسیار بزرگی به شمار می‌رود.
گرگین‌پور که به نواختن آکاردئون شهرت داشت، این ساز را نزد افرادی همچون انوشیروان روحانی فراگرفته بود و با آنکه سازی غربی به‌شمار می‌رفت، آن را در موسیقی عشایر وارد کرد، نامداری در این باره گفت: ساز آکاردئون پیش از فرهاد گرگین‌پور در موسیقی عشایری وجود نداشت و او نخستین فردی بود که نغمات موسیقی قشقایی را با این ساز اجرا می‌کرد، البته محدودیت‌هایی نیز وجود داشت؛ اما حس اجرای آن چنان قوی بود که به هیچ وجه محدودیت‌ها به چشم نمی‌آمد و مقاماتی که با این ساز اجرا می‌کرد بسیار جالب توجه و نوآورانه است.
این نوازنده موسیقی عشایری درخصوص منش فرهاد گرگین‌پور بیان داشت: فرهاد وجودی سراپا احساس داشت و شخصیتی بسیار پرشور و مردمی بود. گمان نمی‌کنم کسی از او ناراحت شده باشد؛ همچنین فردی مسئولیت‌پذیر بود و در مقابل پاسخ به پرسش‌ها در زمینه ادبیات و موسیقی بسیار منطقی بود و چیزی را بدون اندیشه پاسخ نمی‌داد و سعی می‌کرد هرچه از گذشته به ارث رسیده را بدون کم‌و‌کاست منتقل کند و واقعیت‌ها را بگوید.
** گرگین‌پور موسیقی مقامی قشقایی را صاحب سبک کرد
دبیر جمعیت جوانان عشایر فارس نیز به ایرنا گفت: تا قبل از فرهاد گرگین‌پور موسیقی قشقایی به صورت پراکنده رایج بود؛ اما او به همراه برادرش فرود، موسیقی مقامی قشقایی و دیگر نواحی ایران را همچون کرد و بلوچ و عرب اعتلا بخشید و سال‌های سال زحمات بسیاری را به جان خرید.
مهران نامداری افزود: فرهاد گرگین‌پور موسیقی عشایر را صاحب سبک کرد و الهام بخش نسل عظیمی از افرادی شد که می‌خواستند پس از او در زمینه موسیقی فعالیت کنند.
وی ادامه داد: فرهاد گرگین‌پور را باید در کنار برادرش فرود یاد کرد و این دو خدمات بسیاری را در حوزه موسیقی نواحی ایران ارائه کردند.
مسئول کانون فرهنگی هنری استاد محمد بهمن بیگی با یادکرد از استادانی همچون ابوالحسن صبا، محمدرضا لطفی و داوود نکیسا از همکاری آنان با فرهاد گرگین‌پور سخن گفت و افزود: فرهاد و برادرش فرود، در همه این سال‌ها دست از آموزش و ترویج موسیقی برنداشتند و بسیاری از مردم ایران در مناطق مختلف با هنر آن‌ها خاطره دارند و غم از دست دادن فرهاد موجی از اندوه را در همه قومیت‌ها مخصوصا ایل قشقایی به راه انداخته است.
وی با اشاره به اینکه خانواده گرگین‌پور به واسطه نزدیکی با محمد بهمن بیگی از ثمرات انقلاب فرهنگی او در میان عشایر بیش از دیگران بهره‌مند شدند، خلوص نیت و منش صحیح و آداب دانی را از ویژگی‌های آنان برشمرد.
** موسیقی قشقایی را با نام خانواده گرگین‌پور می‌شناسند
همچنین محقق حوزه تاریخ در گفت و گو با ایرنا با اشاره به اینکه گرگین‌پور از 1353 معلمی را آغاز کرد، افزود: فرهاد به مدت 20 سال به آموزش کودکان و نوجوانان و جوانان می‌پرداخت و بیشتر کوشش زنده یاد بر این بود که فرزندان ایران زمین را بافرهنگ بار آورد؛ درواقع انگیزه او از معلمی مسائل مالی نبود، بلکه عشق به مردم و آموختن فرهنگ به فرزندان ایران بود.
داریوش زندی دره شوری ادامه داد: فرهاد گرگین‌پور در کنار برادر بزرگش فرود، عاشق موسیقی قشقایی بود. او با این موسیقی روح و جان می‌گرفت و احساساتش را بروز می‌داد.
زندی با بیان اینکه گرگین‌پور موسیقی نواحی عشایر ایران، نواحی لر زبان و موسیقی اقوام بومی جنوب ایران و در کل، موسیقی مقامی ایران را متحول کرد، ابراز داشت: فرهاد موسیقی را برای خدمت به مردم و نشان دادن احساسات برگزیده بود و همین نکته او را خرسند می‌کرد.
او خاطرنشان کرد: تکرار و تداوم موسیقی در خانواده گرگین‌پور سبب شد جنوب ایران، موسیقی قشقایی را با نام این خانواده بشناسند.
این پژوهشگر حوزه تاریخ خاطرنشان کرد: از آنجا که حبیب‌خان، پدر فرهاد از نوازندگان سه تار و از شاگردان استاد هادی نکیسا بود و مادرش به ادبیات علاقه وافری داشت، همه فرزندان این خانواده اهل ادب و موسیقی شدند و این بر روحیه فرزندان تاثیر گذاشته بود.
زندی عنوان کرد: خانواده گرگین‌پور را با عنوان حافظان موسیقی قشقایی می‌شناسند؛ اما فرهاد همواره اذعان می‌کرد که صاحبان اصلی موسیقی قشقایی ساربان ها، عشاق، چنگی‌ها و چوپان‌ها هستند که موسیقی قشقایی را به آن‌ها الهام می‌کردند و توانستند به موسیقی قشقایی دوام دهند و خانواده گرگین‌پور توانستند این موسیقی را از تخریب دور نگاه دارند و آن را تقویت کنند.
فرهاد گرگین پور در سال های اخیر ساکن شهرستان آباده در شمال فارس بود و به علت بیماری سرطان در بیمارستان نمازی شیراز به سن 70 سالگی درگذشت. پیکر این هنرمند روز جمعه در شهرستان آباده تشییع و به خاک سپرده شد.
7375/ 2027
گزارش از سیده سمیرا متین نژاد
کپی شد
