نتایج تحقیق پژوهشگران دانشگاه گیلان حاکیست ماده «آرتسونات» که با استفاده از متابولیت‌های ثانویه گیاه دارویی «گندواش» ساخته شده است، می‌تواند به عنوان یک گزینه برای درمان سرطان پستان معرفی شود.
به گزارش جی پلاس، سرطان یکی از دلایل عمده مرگ‌ومیر انسان در سراسر جهان و سرطان پستان رایج‌ترین نوع بدخیمی در زنان است. در ایران سرطان پستان رتبه نخست را در میان سرطان‌های تشخیصی زنان داراست و این بیماری روند رو به رشدی در دهه اخیر داشته است. علیرغم پیشرفت‌های دارویی در درمان سرطان پستان، هنوز این بیماری برای بسیاری از بیماران قابل درمان نیست و برخی درمان‌ها با عوارض جانبی مختلفی همراه است. محصولات طبیعی، به ویژه محصولات گیاهی، بیش از 3500 سال برای درمان سرطان‌ها استفاده شده‌اند. بنابراین باید تلاش برای کشف درمان‌های جدید به ویژه درمان‌های با منشا گیاهی ادامه یابد.
در سلول‌ها مکانیسمی وجود دارد که بقا، رشد و تکثیر آن‌ها را تنظیم می‌کند، به این مکانیسم مرگ برنامه‌ریزی شده سلول یا «آپوپتوز» می‌گویند. این مکانیسم فرآیندی است که در نهایت منجر به مرگ سلول می‌شود و چون در این فرآیند سلول مسئول مرگ خود است، به آن «خودکشی سلولی» نیز گفته می‌شود.
در صورتی که خودکشی سلولی دچار اختلال شود، سبب ایجاد سرطان می‌شود. برای از بین بردن سرطان نیاز به عواملی داریم که مرگ برنامه‌ریزی شده سلول را القا کنند. تمام درمان‌های رایج این بیماری مانند شیمی‌درمانی، پرتودرمانی و درمان‌های هورمونی نیز از طریق مرگ برنامه‌ریزی شده سلول برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌کنند.
متابولیت‌های ثانویه گیاهی ثابت کرده‌اند که منابع دارویی عالی جدیدی برای درمان سرطان هستند. «آرتمیسینین» یک ترکیب شیمیایی گیاهی (سزکویی‌ترپن لاکتون) است که از نوعی گیاه دارویی چینی به نام Artemisia annua L استخراج می‌شود. این گیاه بیش از دو هزار سال برای درمان تب و مالاریا مورد استفاده قرار گرفته است. این گیاه در ایران به نام «گندواش» معروف است و در بخش‌های شمالی کشور یافت می‌شود.
اگر چه، آرتمیسینین داری عوارض جانبی کمی است، محدودیت‌هایی نیز دارد. برای رفع محدودیت‌های آرتمیسین مشتق نیمه مصنوعی این ماده با نام «آرتسونات» طراحی شده است. تحقیقات قابل توجهی روی آرتسونات متمرکز شده است. مشخص شده که این ماده نیمه مصنوعی فعالیت ضد سرطانی در برابر انواع سلول‌های سرطانی نشان می‌دهد.
در مطالعه انجام شده از سوی محققان دانشگاه گیلان که نتایج آن در «فصلنامه بیوتکنولوژی ایران» وابسته به پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و بیوتکنولوژی نیز منتشر شده است، مکانیسم ضد سرطانی آرتسونات در برابر سلول‌های سرطانی پستان از طریق مرگ برنامه‌ریزی شده سلول مورد بررسی قرار گرفت.
در این مطالعه از روش سنجش MTT برای بررسی اثر بازدارنده آرتسونات روی رشد سلول‌های MCF-7 سرطان پستان استفاده شد. برای این هدف، غلظت‌های مختلف آرتسونات مورد استفاده قرار گرفت و پس از رنگ‌آمیزی آنکسین V-FITC/PI، روش فلوسیتومتری انجام شد. فعالیت کاسپاز های ۳، ۸ و ۹ نیز با استفاده از کیت‌های آزمایش مربوطه مشخص شد.
نتایج این تحقیق نشان داد که آرتسونات به طور قابل ملاحظه‌ای از رشد سلول‌های MCF-7 با دوز و زمان مشخصی جلوگیری می‌کند و می‌تواند رشد سلول‌های MCF-7 سرطان پستان را با القای آپوپتوز از طریق مسیرهای درونی و بیرونی وابسته به کاسپاز مهار کند. بنابراین بر اساس ادعای این تحقیق مشخص شد که آرتسونات می‌تواند به عنوان یک گزینه برای درمان سرطان پستان معرفی شود.
