سوراخ لایه اوزون به کوچک‌ترین حالت خود رسید

به گزارش جی پلاس، مدت‌هاست که اکثر بررسی‌های محیط زیستی دانشمندان، از وضعیت بد آب و هوایی سیاره آبی ما خبر می‌دهند،‌ اما خوشبختانه به تازگی اعلام شد که سوراخ لایه اوزون زمین که در حال کوچک شدن بوده، به وضعیتی مساعد رسیده است. اندازه‌گیری‌های اخیر نشان داد که بیشترین ابعاد این بخش از اتمسفر سیاره در سال جاری، مربوط به ماه سپتامبر بوده و قطر اندازه‌گیری شده 19.7 میلیون کیلومترمربع (در حدود 2.5 برابر مساحت کشور آمریکا) اعلام شد.

با این حال ابعاد اعلام‌شده نسبت به سال گذشته 3.4 میلیون کیلومترمربع کم‌تر است. دلیل اصلی کوچک‌تر شدن سوراخ لایه اوزون به گرم‌تر شدن شرایط هوا در اتمسفر، از سال 2016 مربوط می‌شود؛ افزایش دما باعث زدودن مواد شیمیایی مانند کلورین و برومین که عوامل آسیب‌رسان به اتمسفر محافظ زمین هستند، شده است.

با این حال بهبود شرایط کلی سوراخ لایه اوزون به تلاش‌های بین‌المللی که از دهه هشتاد میلادی، در جهت ممنوعیت تولید مواد شیمیایی مضر برای اتمسفر زمین صورت گرفتند، مدیون است. پل ای نیومن (Paul A. Newman) دانشمند ناسا در این رابطه می‌گوید که شرایط آب و هوایی قطب جنوب در حال حاضر به گونه‌ای بوده که باعث بهبود شرایط لایه اوزون شده است؛ این تغییر وضعیت به تفاوت‌هایی که در وقوع طوفان در هر سال، نسبت به سال‌های گذشته به وجود می‌آید، شباهت زیادی دارد. به این صورت که شرایط دمایی خاص امسال باعث بهتر شدن وضعیت لایه محافظ سیاره شد.

اخبار مربوط به این پدیده هم‌زمان با سی‌امین سالگرد کشف سوراخ لایه اوزون که باعث تنظیم توافقی بین‌المللی برای محدود کردن آسیب‌های وارده توسط کشورها به این بخش از زمین شد، اعلام شده است. کاهش غلظت بخش گازی محافظ سیاره بیشتر از همه در قطب جنوب اتفاق افتاده است و به همین خاطر، افراد ساکن شهرهای واقع در نیمکره جنوبی، به نسبت سایر ساکنین زمین در معرض خطر جدی‌تری هستند.

همانطور که اطلاع دارید لایه اوزون که از گازی بدون رنگ تشکیل شده، انسان‌ها را در برابر تشعشعات ماورا بنفش موجود خورشید محافظت می‌کند و از بروز بیماری‌هایی مانند سرطان پوست و آب‌مروارید چشم که در نبود این پوشش محافظ به وجود می‌آیند، جلوگیری می‌کند.

تاثیر مخرب کلروفلوئوروکربن‌ها بر مولکول‌های اوزون برای اولین بار در دهه هفتاد میلادی کشف شد و در بیست سال پس از آن، سوراخ لایه اوزون به یک مسئله جهانی تبدیل شد. نگرانی افکار عمومی در سطح بین‌المللی، از آسیب‌های چشمی و پوستی ناشی از این پدیده باعث شد تا در ابتدا 24 کشور مهم جهان توافق‌نامه‌ی منع تولید کلروفلوئوروکربن‌ها را امضا کنند و پس از مدتی این تعداد به 197 کشور رسید.

توافق صورت گرفته در نوع خود منحصر به فرد بود و بررسی‌های اخیر دانشمندان نشان داد که بشریت در حال دست‌یابی به هدف مشخص‌شده برای آن، یعنی نگهداری از لایه محافظ زمین، است. ماریو مولینا (Mario Molina)، دانشمندی که در کشف سوراخ لایه اوزون نقشی کلیدی داشت و بعدها به خاطر این یافته جایزه نوبل را نصیب خود کرد، در این باره می‌گوید که مشاهده‌ی به ثمر رسیدن تلاشی که از تعدادی تحقیق عملی شروع شد و در نهایت به جنبشی جهانی در جهت حفظ سیاره مبدل شد، بسیار لذت‌بخش است.

کلروفلوئوروکربن‌ها پیش از این به واسطه ساخت یخچال‌ها، قوطی‌های اسپری و دستگاه‌های تهویه هوا تولید می‌شدند و از آنجایی که طول عمر بالایی دارند، در حدود صد سال زمان نیاز است تا بخشی از مواد شیمیایی مضر تولیدشده که تا قبل از دهه هشتاد میلادی وارد جو زمین شدند، از بین بروند.

البته به تازگی تحقیق دیگری در این رابطه،‌ در ژورنال “Nature Communications” به چاپ رسید که از تاثیرات ماده شیمیایی خطرناک دیگری با نام دیکلورومتان (dichloromethane) بر روی لایه اوزون خبر داد و اعلام شد که در طول ده سال گذشته، میزان دیکلورومتان موجود در اتمسفر دو برابر شده است. اگر تولید این ماده همچنان افزایش یابد، بازگشت وضعیت لایه حافظ زمین به شرایط قبل از دهه هشتاد میلادی بیشتر از سی سال به تعویق می‌افتد.

جالب است بدانید که بر اساس اطلاعات منتشرشده از سوی ناسا، سوراخ لایه اوزون در سال 2000 به بزرگ‌ترین حالت خود رسید و قطر آن 29.8 میلیون کیلومترمربع اندازه‌گیری شد.