پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی شیراز با اجرای مطالعاتی موفق به ساخت آزمایشگاهی از نوعی نانوحامل‌هایی برای درمان سرطان به روش ژن‌درمانی شدند
به گزارش جی پلاس، در سال‌های اخیر، تحویل هدفمند دارو توسط نانوذرات پلیمری به عنوان یک رویکرد مؤثر در انتقال مواد ژنتیکی به سلول‌ها در نظر گرفته شده است. طبق مطالعات، هدف قرار دادن سایت‌های تومور با استفاده از گیرنده‌های اینتگرین که بر روی سطح سلول‌ها قرار دارند، راهکار بسیار مفیدی برای هدایت ژن مورد نظر به سلول‌های بدخیم است. این شیوه بر محدودیت‌های کاربردهای بالینی گستره زیادی از مواد شیمی‌درمانی غلبه خواهد کرد.
دکتر علی دهشهری، عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز از اجرای مطالعاتی در این زمینه خبر داد و گفت: پروتئین اینترلوکین 12، در چندین کارآزمایی بالینی به عنوان یک عامل ضد توموری با اثرات ضد رگ‌زایی (آنتی آنژیوژنز) قوی به کار رفته است؛ ولی این داروی نوترکیب پروتئینی، به دلیل عوارض جانبی ناشی از سمیت سیستمیک، منجر به بروز چند مورد مرگ شده است؛ از این رو کاربرد گسترده بالینی این دارو محدود شده است.
وی با اشاره به اهمیت یافتن ایمنی درمان سرطان بویژه ژن درمانی، به راه حل جایگزین استفاده مستقیم از این دارو پرداخت و افزود: انتقال ژن کدکننده این پروتئین به سلول‌های توموری، یک راهکار پیشنهادی است و با این هدف که بیان ژن و تولید این پروتئین صرفا در بافت سرطانی اتفاق می‌افتد و در نتیجه عوارض سمی سیستمیک مرتبط با آن بروز نمی‌کند، لازم است تا ژن اینترلوکین 12 به صورت هدفمند به چنین سلول‌هایی منتقل شود.
دهشهری با اشاره به جزئیات سامانه هدفمند طراحی‌شده در این تحقیقات، توضیح داد: با توجه به بیان بیش از حد اینتگرین‌ها بر روی بافت‌های توموری، این گیرنده‌ها به عنوان یک هدف مناسب در ژن‌رسانی هدفمند مطرح هستند. لذا در این مطالعه، یکی از مشتقات هورمون تیروئیدی با نام تترایدوتیرواستیک اسید (تتراک)، که خواص اختصاصی در اتصال به اینتگرین‌ها را نشان داده بود، برای هدفمندسازی مورد استفاده قرار گرفت.
وی اضافه کرد: علاوه بر آن به عنوان هسته مرکزی سامانه ژن‌رسان، از پلیمر کاتیونی پلی اتیلن ایمین استفاده شد و به کمک تتراک هدفمندسازی شد و بعد از آن این سامانه با ژن اینترلوکین 12 تشکیل نانوذره داد و برای انتقال ژن به سلول‌های سرطانی دارای گیرنده اینتگرین مورد استفاده قرار گرفت.
به گفته این محقق، نتایج انتقال ژن به کمک این نانوحامل نشان داد که این ژن به صورت هدفمند به سلول‌های سرطانی دارای اینتگرین انتقال می‌یابد و باعث افزایش 4 برابری تولید اینترلوکین 12 در چنین سلول‌هایی می‌شود.
این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز ادامه داد: همچنین به دلیل ورود هدفمند به سلول‌ها، خصوصیت سمی پلیمر مورد استفاده نیز به طرز چشمگیری کاهش یافته است.
نتایج این تحقیقات که حاصل همکاری دکتر علی دهشهری و دکتر حسین صادق پور از اعضای هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز، فاطمه شیخ ساران، بهمن خلوتی و الهه انتظار المهدی بوده، در مجله Colloids and Surfaces B: Biointerfaces با ضریب تأثیر 3.9022 به چاپ رسیده است.
