رصد یک سیارک بر فراز برلین ساعت‌ها پیش از انفجار

جی پلاس، در ساعات اولیه بامداد یکشنبه(۲۱ ژانویه)، یک سیارک کوچک به سرعت در آسمان حرکت و به جو زمین در نزدیکی برلین برخورد کرد و یک گلوله آتشین درخشان اما بی‌ضرر تولید کرد که تا کیلومترها قابل مشاهده بود. چنین مشاهداتی معمولا چند بار در سال رخ می‌دهد اما این مورد منحصر به فرد بود زیرا اولین بار توسط دانشمندان تقریبا سه ساعت قبل از برخورد شناسایی شد و این تنها هشتمین باری است که محققان یکی از این سنگ‌های فضایی را قبل از برخورد مشاهده می‌کنند.

به نقل از اسپیس، این سیارک که ۲۰۲۴ BXI نام دارد، اولین بار توسط کریستیان سارنچکی(Krisztián Sárneczky)، ستاره‌شناس در ایستگاه کوهستانی «پیسکش‌تتو» (Piszkéstető)، بخشی از رصدخانه کنکلی(Konkoly) در مجارستان، کشف شد. او این سنگ کیهانی را با استفاده از تلسکوپ اشمیت ۶۰ سانتی‌متری در رصدخانه شناسایی کرد. اندکی پس از کشف این سنگ فضایی، ناسا پیش‌بینی دقیقی از محل و زمان برخورد شهاب سنگ ارائه کرد.

یک دوربین زنده در شهر لایپزیگ در شمال آلمان فیلمی از این شهاب‌سنگ فوق‌العاده درخشان ثبت کرد که در عرض چند ثانیه ظاهر و ناپدید می‌شود. دنیس ویدا(Denis Vida)، دانشجوی فوق دکترا در دانشگاه وسترن در کانادا می‌گوید که این سیارک که پیش از برخورد حدود ۳.۳ فوت(یک متر) عرض داشته، احتمالا در حدود ۵۰ کیلومتری غرب برلین شروع به متلاشی شدن کرده و تعدادی شهاب سنگ را در طول مسیر به زمین انداخته است.

سارنچکی صدها سیارک را در سال‌های اخیر کشف کرده است. اولین سیارک ۲۰۲۲ EB۵ بود که حدود دو ساعت قبل از برخورد به جو زمین، شناسایی شد. او از داده‌های رصدخانه کنکلی برای شناسایی آن شهاب سنگ نیز استفاده کرد.

مشاهدات او بسیار غیرمعمول است. بر اساس گزارش آژانس فضایی اروپا، ۹۹ درصد از سیارک‌های نزدیک به زمین با قطر کمتر از ۹۸ فوت(۳۰ متر) هنوز کشف نشده‌اند. به گفته کارشناسان، هرچه یک سیارک کوچک‌تر باشد، قبل از اینکه دانشمندان بتوانند آن را شناسایی کنند، باید به زمین نزدیک‌تر شود، که این می‌تواند پیش‌بینی برخورد آنها زودتر از وقوع را دشوار کند.

در برخی موارد، سیارک‌های نزدیک به زمین می‌توانند در تابش خیره کننده خورشید پنهان شوند، مانند شهاب سنگی که از جهت طلوع خورشید بر فراز شهر چلیابینسک روسیه در سال ۲۰۱۳ گذر کرد. آن سنگ فضایی غافلگیرکننده پنجره‌ها را شکست. عابران پیاده را به طور موقت کور کرد، باعث سوختگی آنی اشعه ماوراء بنفش شد و بیش از ۱۶۰۰ نفر را مجروح کرد.

آژانس‌های فضایی دولتی در حال حاضر در حال توسعه فناوری‌های جدیدی برای اسکن آسمان برای یافتن سیارک‌ها قبل از تماس با زمین هستند، از جمله ماهواره NEO Surveyor ناسا که در حال حاضر برای پرتاب در سال ۲۰۲۷ برنامه‌ریزی شده است و NEOMIR متعلق به آژانس فضایی اروپا که انتظار می‌رود تا پس از سال ۲۰۳۰ پرتاب نشود.

رصد خانه ورا سی روبین(Vera C. Rubin) در شیلی با بودجه بنیاد ملی علوم که از سال ۲۰۲۵ آغاز به کار خواهد کرد نیز به بررسی منظومه شمسی خواهد پرداخت.

ماریو جوریک(Mario Jurić)، سرپرست تیم کشف منظومه شمسی رصدخانه روبین و مدیر مؤسسه دیراک دانشگاه واشنگتن، می‌گوید: ۲۰۰ سال طول کشید تا تمام سیارک‌هایی را که تا به امروز می‌شناسیم، یعنی حدود ۱.۲ میلیون سیارک کشف کنیم. در سه تا شش ماه اول فعالیت رصدخانه روبین، این میزان را دو برابر خواهیم کرد.