آموزش و یادگیری شاید جزء اولین حوزه هایی بود که هوش مصنوعی در آن مداخله کرد و حالا کار به جایی رسیده است که حتی برخی قائل به حذف جایگاه معلمی در دهه های آتی هستند!
گروه علم و فناوری: این دیدگاه هر چند بسیار افراطی تفسیر شده، اما حتی معلم ها نیز بر این باورند که شغل‌شان تحت تاثیر این فناوری قرار گرفته است و این روند با سرعت بیشتری ادامه خواهد داشت؛ از همین روی خود را برای پذیرش هوش مصنوعی در جایگاه یک دستیار آموزشی قدرتمند آماده می‌کنند که قادر به ارائه طیف متنوعی از خدمات مانند آموزش‌های سفارشی شده منطبق با نیاز افراد، ارائه خدمات آموزشی 24 ساعته، ارزیابی، نمره دهی و بازخورد دادن برخط است.
در این بین پرسش این است که معلم‌ها خود از نگاه آمار و ارقام چگونه به شغل‌شان می‌نگرند؟
به کارگیری هوش مصنوعی را در چه ابعادی مفید و در چه ابعادی مخاطره آمیز می‌دانند؟
چالش‌های پیش روی شغل شان را چگونه ارزیابی می‌کنند؟
برای پاسخ به این پرسش‌ها در اکتبر سال 2023، فوربس ادوایزر با جامعه آماری 500 معلم از سراسر آمریکا، تجربه آنها در به کارگیری هوش مصنوعی در فضای کلاس را مورد بررسی قرار داد.
نیمی از معلمانی که در این پیمایش شرکت کردند اعتقاد داشتند که هوش مصنوعی برای تدریس و یادگیری دستاورد مثبت دارد و از هر پنج نفر تنها یک نفر نگاه منفی به هوش مصنوعی داشتند.
نتایج این پیمایش هم چنین نشان داده است که 60 درصد معلم‌ها از ابزارهای مرتبط با هوش مصنوعی در فضای آموزشی استفاده می‌کنند و تمایل به استفاده از این ابزارها با سن افراد همبستگی معکوس داشته است. بدین معنا که معلمان جوان‌تر برای به کارگیری هوش مصنوعی تمایل بیشتری از خود نشان داده‌اند تا جایی که بالاترین نرخ تمایل به بهره گیری از ابزارهای هوش مصنوعی در بین معلمان با سن کمتر از 26 سال گزارش شده است.
پرسش دیگری که معلم‌ها پاسخ داده‌اند، حوزه های به کارگیری هوش مصنوعی بوده است. پاسخ‌ها نشان داد که بازی‌های آموزشی بیشتر از همه حوزه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد و پس از آن پلتفرم های یادگیری انطباقی، امتیازدهی اتومات و سیستم ارائه بازخورد آنلاین نیز مورد توجه بوده است.
در کنار مزیت‌ها، دغدغه های مربوط به هوش مصنوعی نیز کم نیستند. به عنوان مثال استفاده از هوش مصنوعی برای تقلب، رعایت حریم خصوصی در حوزه داده‌های جمع‌آوری شده، سوگیری الگوریتم‌ها و عدم دسترسی یکسان به امکانات، از جمله این دغدغه‌هاست.
در این میان معلم‌ها پاسخ داده اند که بیشتر از هر چیز نگران تقلب و همچنین کاهش تعامل‌های انسانی هستند که با گسترش هوش مصنوعی، این دغدغه‌ها می‌توانند ابعاد تازه‌تری پیدا کنند. در کنار اینها عدم دسترسی یکسان دانش‌آموزان در مناطق مختلف به امکانات مرتبط و تهدید امنیت شغلی معلم‌ها نیز به عنوان سایر مشکل‌های احتمالی عنوان شده‌اند.
توسعه اخلاقی هوش مصنوعی
وزارت آموزش آمریکا و همچنین سازمان یونسکو معتقدند که گسترش هوش مصنوعی در حوزه آموزش باید با رعایت اصل شفافیت و حفظ رویکرد تعامل‌های انسانی صورت پذیرد. معلم‌ها نیز در همین راستا بر آموزش برای توسعه اخلاق محور هوش مصنوعی، تاکید دارند. 98درصد از پاسخ دهندگان، آموزش دانش آموزان برای ترویج اصول اخلاقی در به کارگیری هوش مصنوعی را مهم دانسته‌اند؛ به شکلی که 61 درصد این نیاز را کاملاً ضروری، 33 درصد تا حدودی ضروری و 4 درصد آموزش حداقلی را مکفی دانسته اند.
جایگاه بی‌رقیب معلمی
نتایج این پیمایش بیانگر آن است که آموزش گران جایگاه خود را در یک دهه آتی بی‌رقیب می‌پندارند؛ هرچند معتقدند هوش مصنوعی نیز رواج بیشتری پیدا خواهد کرد.
در همین ارتباط 60 درصد از پاسخ دهندگان اعلام کرده‌اند که هوش مصنوعی توسعه پیدا خواهد کرد؛ اما معلمان همچنان در قلب سیستم آموزشی ایفای نقش خواهند کرد. در کنار این، 30 درصد اعلام کرده‌اند که در یک دهه آتی، هوش مصنوعی به بازیگر اصلی حوزه آموزش تبدیل خواهد شد و پنج درصد نیز معتقدند هوش مصنوعی حداقل کاربرد را در آموزش خواهد داشت و دو درصد نیز معتقد بوده‌اند هوش مصنوعی جایگاهی نخواهد داشت.
جمع بندی
همان گونه که اشاره شد نتایج این تحقیق نشان داده که بیش از 50 درصد شرکت کنندگان به شکل های مختلف اعم از بازی آموزشی، آموزشیار مجازی و یا چت‌های هوشمند، از ابزارهای هوش مصنوعی بهره گرفته‌اند. این نشان می‌دهد که معلم‌ها به عنوان کسانی که بیشترین تاثیر را از این شرایط خواهند پذیرفت، علیرغم همه دغدغه هایشان در این ارتباط مانند تقلب یا تهدید امنیت شغلی؛ خود را آماده می‌کنند که با فضا و شرایط جدید منطبق شوند؛ اما در هر صورت زمان لازم است تا بتوان قضاوت کرد 60 درصدی که جایگاه معلمی را بدون خدشه دانسته اند و 30 درصدی که معتقدند هوش مصنوعی جای معلم‌ها را خواهد گرفت، کدامیک باور دقیق‌تری داشته‌اند.
