ابزار اینترنتی گوگل از زندگی شهروندان جهان جدایی‌ناپذیر شده است. این شرکت چه تأثیری بر امور روزمره اجتماعی مردم دارد و چگونه می‌توان رشد آن را توضیح داد؟
جی پلاس، ۲۵ سال پیش، وقتی گوگل توسط بنیان‌گذاران آن، لری پیج و سرگئی برین راه‌اندازی شد، تنظیم موج داده‌ها در اینترنت هدف اصلی این نرم‌افزار بود.
در حالی که فعالیت گوگل به عنوان جستجوگر داده‌ها در فضای مجازی همچنان بر روی این محور متمرکز است، این سرویس اکنون حدود ۱۰۰ هزار ماموریت جستجو را در ثانیه پردازش می‌کند.
گوگل در حال حاضر با ۹۲ درصد سهم بازار، پرکاربردترین نرم‌افزار جستجوگر اینترنتی در جهان است. با توجه به این آمار، گوگل را می‌توان در این بخش عملاً بی‌رقیب طبقه‌بندی و ارزیابی کرد.
یکه‌تازی ابزار گوگل در بازار اینترنت، قدرت بی‌نظیری را برای این شرکت در عرصه‌های مختلف اجتماعی، علمی، سیاسی و اقتصادی محیا کرده است.
گوگل فراتر از فقط یک "موتور جستجو" است. مجموعه محصولات گوگل سرویس‌های دیگری مانند یوتیوب، اندروید و گوگل مپ را نیز ارائه می‌دهد.
گوگل با ترکیب این محصولات و نیز با محتوای متفاوت آن، جایگاه انحصاری قدرتمندی را در جهان به خود اختصاص داده است. به لطف این سرویس‌ها، شرکت مادر گوگل، Alphabet، به یکی از باارزش‌ترین شرکت‌های جهان تبدیل شده است. ارزش بورس این شرکت در حال حاضر ۱۷۰۰ میلیارد دلار است.
نفوذ بی‌نظیر اقتصادی
گوگل با این شرایط به نفوذ فوق‌العاده‌ای در عرصه اقتصادی دست یافته است. رده‌بندی نتایج جستجوی موضوعات کاربران در اینترنت بر اساس تصمیم و تعیین این شرکت، به آنها نشان داده می‌شود.
گوگل در سال‌های نخست فعالیت خود عمدتاً به دلیل نحوه تنظیم و مرتب‌سازی نتایج جستجو، موفق بود. اما حال این شرکت با ارائه ترکیبی از تبلیغات در کنار نمایش نتایج جستجوی کاربران، به ثروت چشمگیری دست یافته است.
گفته می‌شود مشتریان گوگل با پرداخت هزینه می‌توانند جایگاه خود را در لیست رده‌بندی نمایش نتایج جستجوی یک کلمه کلیدی خاص توسط کاربران، تعیین کنند.
دیرک لواندوفسکی، استاد سیستم‌های اطلاعاتی در دانشگاه دویسبورگ-اسن در آلمان در این زمینه به شبکه ZDF آلمان می‌گوید: «ما در بررسی‌هایمان متوجه شدیم که اکثر کاربران آلمانی نمی‌توانند بین تبلیغات و نتیجه جستجو، تفاوت قائل شوند. این نکته می‌تواند تأثیرات گسترده‌ای بر نظرات اجتماعی داشته باشد.»
نفوذ گوگل در عرصه سیاست
بر اساس گزارش‌ها، بیشترین هزینه‌های لابی‌گری در عرصه سیاست اتحادیه اروپا مربوط به صنعت فناوری است. شرکت گوگل نیز با ۵ میلیون و ۷۵۰ هزار یورو در سال ۲۰۲۲ بیشترین بودجه را در این امر "سرمایه‌گذاری" کرده است.
فلیکس دافی، کارشناس امور لابی‌گری که مطالعاتی را در مورد قدرت لابی‌گری شرکت‌های بزرگ فناوری مانند گوگل منتشر کرده است، می‌گوید: «ما متاسفانه نمی‌دانیم شبکه ارتباطات گوگل در بخش سیاست در اتحادیه اروپا واقعاً چقدر بزرگ است. با این حال گوگل با شبکه‌های لابی خود تلاش می‌کند میزان تأثیرگذاری بر سیاست را به نفع خود افزایش دهد.»
اتهامات سوء استفاده از قدرت
گفته می‌شود گوگل در سال‌های اخیر بارها از موقعیت برتر خود در بازار سوء استفاده کرده است.
در سال ۲۰۱۸ دادگاه عالی اروپا گوگل را به دلیل نقض قوانین ضد انحصار به جریمه بی‌سابقه ای بالغ بر نزدیک به ۴ میلیارد دلار محکوم کرد.
به گفته فلیکس دافی، قدرت گوگل "سم برای دموکراسی" است. او تصریح می‌کند: «مشکل این است که شرکت‌های بزرگ فناوری مانند گوگل، قدرت اقتصادی خود در بازار را به قدرت سیاسی تبدیل می‌کنند.»
این کارشناس امور لابی‌گری خواستار تجزیه شرکت‌های بزرگ فناوری مانند گوگل شده است.
او معتقد است که در این صورت گوگل دیگر قادر نخواهد بود نتایج جستجو برای کاربران را "به نفع خود به تجارت تبلیغاتی مرتبط کند و این رویکرد نیز رفته رفته در عرصه سیاست رایج شده است."
