ناسا در چند قدمی انحراف یک سیارک

جی پلاس، ماموریت "آزمایش تغییر مسیر دوگانه سیارک" (DART) که توسط آزمایشگاه فیزیک کاربردی جانز هاپکینز (APL) در مریلند برای ناسا اداره می‌شود، اولین آزمایش دفاع سیاره‌ای است که دوشنبه ۲۶ سپتامبر توسط فضاپیمای دارت با سرعت تقریبی ۲۴ هزار کیلومتر در ساعت با سیارک "دیمورفوس"(Dimorphos) برخورد خواهد کرد تا بتواند مسیر حرکت این جرم آسمانی را در اطراف سیارکی بزرگتر به نام "دیدیموس" (Didymos) تغییر دهد.

ناسا این رویداد را در اواخر این ماه جاری به صورت مستقیم پخش خواهد کرد. این آژانس فضایی اعلام کرد که پوشش زنده برخورد دارت (DART) در ۲۶ سپتامبر (۴ مهر) از ساعت ۶ بعد از ظهر به وقت منطقه زمانی شرقی (۰۲:۳۰ به وقت تهران) آغاز خواهد شد.

دیدیموس با قطر ۷۸۰ متر، سیارک بزرگ‌تر در این سامانه است، در حالی که دیمورفوس، سیارک کوچک‌تر و ماهواره طبیعی دیدیموس با قطر ۱۶۰ متر است. برای مقایسه باید گفت که سیارکی که در سال ۲۰۱۳ بر فراز شهر چلیابینسک روسیه منفجر شد، تنها ۱۸ متر قطر داشت.

انتخاب هدف قرار دادن یک سامانه دوگانه از عمد انجام شده است. از آنجایی که این دو سیارک به دور یکدیگر می‌چرخند و هر دو را می‌توان با تلسکوپ‌های زمینی رصد کرد، به سرعت می‌توانیم ببینیم که آیا برخورد فضاپیمای دارت، مدار دیمورفوس را تغییر داده است یا خیر.

عموم مردم از ساعت ۰۲:۳۰ بامداد سه‌شنبه(پنج مهر) به وقت ایران می‌توانند پوشش زنده این برخورد را در تلویزیون ناسا، وب‌سایت ناسا و صفحات رسانه‌های اجتماعی ناسا مشاهده کنند. اگرچه دارت مجهز به دوربین است، اما از این ابزار برای هدایت خودکار فضاپیما به سمت دیمورفوس و همچنین عکاسی از سطح سیارک با نزدیک شدن به آن استفاده می‌شود. اما زمانی که وقت برخورد می‌شود، ارسال اطلاعات توسط دوربین قطع می‌شود.

۲۲ سپتامبر ناسا یک جلسه توجیهی رسانه‌ای در ساعت ۳ بعد از ظهر به وقت منطقه زمانی شرقی (۲۳:۳۰ اول مهر به وقت تهران) برگزار خواهد کرد. دارت، یک پروژه مشترک بین ناسا و آزمایشگاه فیزیک کاربردی جان هاپکینز است که توسط دفتر هماهنگی دفاع سیاره‌ای ناسا اداره می‌شود و چندین آزمایشگاه و دفترهای ناسا پشتیبانی فنی آن را ارائه می‌دهند و شرکای بین‌المللی مانند آژانس فضایی اروپا، ایتالیا و ژاپن در پروژه‌های مرتبط یا بعدی مشارکت دارند.

ناسا در ماه اوت ۲۰۱۸ این پروژه را برای شروع مرحله نهایی طراحی و مونتاژ تأیید کرد.اگرچه "دیمورفوس" در مسیر برخورد با زمین نیست، اما این ماموریت یک آزمایش است برای بررسی اینکه آیا «فناوری برخورد جنبشی» برای منحرف کردن سیارک‌های بالقوه خطرناک موثر است یا خیر.

این ماموریت در تاریخ ۲۴ نوامبر ۲۰۲۱ با موشک "فالکون ۹" متعلق به شرکت "اسپیس‌ایکس" به فضا پرتاب شد. با این حال، این مأموریت شامل تاسواره ایتالیایی "لایت"(Light) برای تصویربرداری از این سیارک‌ها است که قبل از برخورد از دارت جدا می‌شود و به آرامی در کنار "دیمورفوس" پرواز می‌کند تا از برخورد و تاثیر آن بر این سامانه دوگانه عکسبرداری کند.

در نهایت نیز حدود چهار سال دیگر، ماموریت "هرا"(Hera) متعلق به آژانس فضایی اروپا با "دیدیموس" و "دیمورفوس" ملاقات خواهد کرد تا برخورد دارت را به طور دقیق بررسی کند.