چین قصد دارد تا پایان سال ۲۰۲۳ یک تلسکوپ فضایی غول‌پیکر را به فضا پرتاب کند، با توجه به این موضوع آیا تلسکوپ فضایی "جیمز وب" ناسا رقیب جدیدی خواهد داشت؟
جی پلاس، به نقل از آی‌ای، براساس گزارش یک رسانه دولتی در چین، این تلسکوپ قرار است به کاوش نحوه تکامل کهکشان‌ها، ماده تاریک و انرژی تاریک بپردازد.
ایسنا نوشت؛ این رصدخانه، "تلسکوپ ایستگاه فضایی چین"(CSST) یا "Xuntian" نام گرفته که در زبان چینی ماندارین به معنای "کاوش آسمان‌ها"(survey to heavens) است. این تلسکوپ از ابزارهای نوری برای بررسی آسمان و ساختن یک نقشه کیهانی جدید از جهان استفاده می‌کند.
اما آیا این تلسکوپ می‌تواند با جدیدترین رصدخانه فضایی ناسا یعنی تلسکوپ فضایی "جیمز وب" رقابت کند؟
میدان دید تلسکوپ فضایی "Xuntian" چین ۳۵۰ برابر از هابل گسترده‌تر است.
این تلسکوپ با طولی به اندازه‌ی یک ساختمان سه طبقه، یک دیافراگم ۶.۵ فوتی (۲ متری) دارد. به گفته معاون مدیر رصدخانه ملی نجوم چین(NAOC)، این تلسکوپ کمی کم قطرتر از تلسکوپ فضایی هابل است اما میدان دید گسترده‌ی آن این موضوع را جبران می‌کند.
به گفته‌ی "لی ران"(Li Ran)، دانشمند این پروژه، میدان دید، ناحیه‌ای از آسمان است که یک تلسکوپ می‌تواند در یک بار رصد به طول کامل مشاهده کند.
"لی" استدلال می‌کند که میدان دید هابل به گونه‌ای است که تقریباً بخش زیادی از آسمان را رصد نمی‌کند. و آن‌ها درست می‌گویند. یکی از دلایل طراحی، پرتاب و قرار دادن تلسکوپ فضایی "جیمز وب" نقطه لاگرانژ۲ همین بوده است تا این تلسکوپ بتواند کل آسمان را رصد کند.
تلسکوپ چین دارای طراحی غیر آستیگمات(anastigmat) سه آینه‌ای است که می‌تواند تصاویری با کیفیت بالا در میدان دید بزرگ خود ثبت کند. این تلسکوپ همچنین قادر به مدیریت سطوح بالاتری از دقت در اندازه‌گیری نورسنجی، موقعیت و شکل است.
ژان هو(Zhan Hu)، دانشمند این پروژه، می‌گوید: مزیت این تلسکوپ برای مشاهدات اجمالی این است که می‌تواند بخش بزرگی از کیهان را به سرعت اسکن کند. اما آیا همه این موارد باعث شکست تلسکوپ فضایی "جیمز وب" در این رقابت می‌شوند؟
در یک پست وبلاگی در وب‌سایت رسمی ناسا آمده است که میدان دید "وب" بسیار بزرگ است. این تلسکوپ می‌تواند تقریباً ۳۹ درصد از کل آسمان را در طی یک روز و تمامی آن را در یک دوره شش ماهه رصد کند.
تلسکوپ فضایی "جیمز وب" که در روز ۲۵ دسامبر ۲۰۲۱، مصادف با چهارم دی ماه سال ۱۴۰۰ به فضا پرتاب شد و در ماه ژانویه به مدار مورد نظر خود در نقطه لاگرانژ ۲ رسید، اکنون در فاصله‌ی ۱.۵ میلیون کیلومتری از سیاره ما قرار دارد. اگرچه تاکنون تصاویری از آن به زمین رسیده اما این تلسکوپ هنوز فعالیت رسمی خود را آغاز نکرده است.
"وب" و تلسکوپ چین اساساً ابزارهای متفاوتی هستند. با این حال، وضوح دید "وب" تقریباً مشابه هابل است، که می‌تواند دستکم در وضوح آن را از تلسکوپ چین عقب بیاندازد. اما، به دلیل وجود ابرهای متراکم از غبار، گاز و سایر مواد در جهان‌های بسیار دور، فاصله‌ای که هابل و سایر تلسکوپ‌های نوری می‌توانند رصد کنند، محدود است زیرا نور در طیف مرئی توسط کیهان مسدود می‌شود.
به همین دلیل است که "جیمز وب" برای رصد اختصاصی اجرام در نور مادون قرمز طراحی شده است. این نور می‌تواند از بیشتر بخش‌های جهان بدون از دست دادن اطلاعات قابل توجه عبور کند. لازم به ذکر است که تلسکوپ "وب" نور ماوراء بنفش را نیز تشخیص می‌دهد. تلسکوپ فضایی چین از چهار ابزار خود برای رصد اجرام مختلف در کهکشان راه شیری، مانند نواحی ستاره‌زایی، دنباله‌دارها و سیارک‌ها، تکامل سیاه‌چاله‌ها و کهکشان‌های کلان جرم و حتی تشکیل ستاره‌ها استفاده خواهد کرد. اما این اجرام باید به نسبت نزدیک‌تر باشند تا تلسکوپ چین آن‌ها را ببیند.
از سوی دیگر، تلسکوپ فضایی "جیمز وب" می‌تواند به رصد سال‌های اولیه تشکیل جهان پس از مه‌بانگ و آغاز شکل‌گیری کهکشان‌ها و ستاره‌ها در کیهان بپردازد. باید گفت که "وب" و تلسکوپ چین انواع مختلفی از ابزارهای علمی بسیار پیچیده هستند بنابراین صحیح نیست که دو تلسکوپ بزرگ فضایی که در زمینه‌ی تحقیق و مطالعه در مورد بخش‌های یکسانی از کیهان فعالیت می‌کنند، به رقابت با یکدیگر بپردازند در حالی که چیزهای زیادی برای رصد در کیهان وجود دارد.
