به گزارش ایرنا تعریف رسانه در معنای عام چشم و گوش و زبان مردم بودن است یعنی آنجا که مخاطب نمی تواند رویدادی را ببیند و بشنود رسانه آن را بدون کم و کاست به تصویر بکشاند و آن چه مطالبه مردم است به درستی بازگو کند. در کنار این تعریف عام اطلاع رسانی، آگاهی بخشی به جامعه و روشنگری از کارکردهای اصلی یک رسانه حرفه ای است اما آنچه در واقعیت مشاهده می شود آنگونه که باید، نیست.
وابستگی رسانه ها به یک ارگان، نهاد و حزب این روزها موضوعی کاملا طبیعی و عادی است چرا که وقتی از خبرنگاری سؤال می شود در کدام رسانه فعالیت می کند بر اساس گرایش نهادی و یا حزبی که آن رسانه را حمایت می کند در مورد گرایش سیاسی خبرنگار نیز قضاوت می شود.
این قضاوت در برخی موارد صحیح و در برخی موارد شاید نادرست باشد چرا که از یک سو «بی طرفی» یکی از اصول کار خبرنگاری است اما از یک طرف ساختار و چارچوب درون سازمانی رسانه براساس وابستگی آن به یک نهاد یا حزب ناخودآگاه خط قرمزها و اولویت هایی را برای خبرنگاران تعیین می کند که در کار حرفه ای آنان قطعا تأثیرگذار است.
این موضوع که شاید بتوان آن را یک آفت برای کار حرفه ای رسانه دانست، بخشی از آن معلول کارکرد حزبی رسانه ها در خلاء احزاب سیاسی در جامعه است. در چنین شرایطی دیگر مطبوعات آزاد وجود ندارد و هر خبرنگار و هر رسانه مجبور به نقش آفرینی به عنوان یک فعال سیاسی به نفع منافع حزب، نهاد و یا ارگان خود است و همین موضوع سبب می شود تا کارکرد واقعی رسانه که همان چشم، گوش و زبان مردم بودن است به حاشیه رانده شود.
یکی از فعالان سیاسی و رسانه ای سیستان و بلوچستان در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: مطبوعات در ایران با یک تاخیر طولانی نسبت به شکل گیری مطبوعات در اروپا به وجود آمد اما این اتفاق زمانی رخ داد که جامعه ایران تشنه یکسری اخبار اطلاعات و تحولات بود.
محمد تقی رخشانی ادامه داد: در دوره ناصر الدین شاه که مطبوعات در ایران شکل گرفت، فضای عمومی برای استقبال از مطبوعات مناسب بود اگر چه شرایط سیاسی آن زمان به هیچ عنوان چنین اقتضایی نداشت اما با این وجود مطبوعات مورد استقبال مردم قرار گرفت.
** احزاب سیاسی در ایران ناقص و ناکارآمد هستند
مدیر مسئول روزنامه زاهدان افزود: در دوره مشروطه نیز احزاب در ایران شکل گرفت و فعالیت های سیاسی به دنبال انقلاب مشروطه شکل منسجمی پیدا کرد اما متاسفانه احزاب در ایران با یک شکل منطقی و روال درست به وجود نیامدند در واقع افراد سیاسی که احزاب را شکل دادند بیش از اینکه افرادی معتقد به دموکراسی و نظام حزبی باشند افرادی بودند که گرایشات سیاسی آن ها مبتنی و معطوف به قدرت بود.
عضو هیئت علمی دانشگاه فرهنگیان تصریح کرد: در نتیجه احزاب ما همیشه به صورت ناقص و ناکارآمد در جامعه فعال بودند. این شرایط در دوران پادشاهی رضا خان، در دوره محمدرضا پهلوی و بعد از انقلاب اسلامی وجود داشت.
رخشانی اظهار داشت: در جمهوری اسلامی هم احزابی که به وجود آمدند باز هم معطوف به قدرت شکل گرفتند که یا تلاش کردند برای اینکه به سرعت به قدرت برسند و یا اینکه اساسا احزاب دولت ساخته بودند به این معنی که دولت ها آن ها را به وجود آوردند و در نتیجه کارکرد واقعی احزاب را در جامعه نداشتند. به همین دلیل دو گروه یعنی مطبوعات و دانشگاه ها متکفل نقش احزاب در جامعه شدند.
وی عنوان کرد: مطبوعات ما که در بسیاری از دوره های تاریخی تحت فشار و سانسور بودند در یک دوره هایی فضا برای آن ها باز بود تا مطالب خود را بیان کنند که در همین دوره ها مطبوعات پرچم دار تحولات سیاسی و اجتماعی نیز بودند. بنابراین مسئولیت احزاب هم بر دوش آن ها گذاشته و سبب شد تا مطبوعات از رسالت واقعی خود خارج شوند.
مدیر مسئول روزنامه زاهدان ادامه داد: فعالیت سیاسی، کادرسازی، برنامه ریزی، کسب و حفظ قدرت از جمله وظایف احزاب است که در غیاب احزاب، مطبوعات مجبور بودند این وظایف را انجام دهند که این موضوع به رسالت اصلی آن ها که چشم و زبان مردم بودن است، آسیب می زند.
رخشانی خاطرنشان کرد: اطلاع رسانی و چشم و زبان مردم بودن وظیفه مطبوعات است اما در ایران مطبوعات وظیفه تحول سیاسی جامعه را برعهده گرفته بودند در نتیجه فشار بر مطبوعات بسیار سنگین بود.
وی تصریح کرد: خبرنگاری به طور معمول شغلی پر خطر است، حالا در این شرایط وقتی خبرنگار نه به عنوان یک آشنای با سیاست بلکه به عنوان یک لیدر سیاسی پا به این عرصه می گذارد خطرات برای او بیشتر می شود که متاسفانه مطبوعات ما از این حوزه بسیار آسیب دیدند.
**حزب سیاسی سازمان یافته در ایران سراغ نداریم
این فعال سیاسی در پاسخ به این سوال که فعالیت فعلی رسانه های کشور تا چه میزان در راستای فعالیت حزبی است، عنوان کرد: در شرایط فعلی جامعه ایران مطبوعات به دو گروه تقسیم می شوند. یک گروه مجموعه های قدرت را نمایندگی می کنند یعنی مطبوعاتی هستند که مربوط به ادارات، نهادها و شرکت ها هستند که وظیفه دارند مجموعه خود را حمایت کنند و دیدگاه آن ها را در جامعه پخش کنند.
رخشانی ادامه داد: بخشی دیگر از مطبوعات در ایران نیز ارگان احزاب سیاسی هستند و طبیعتاً این مطبوعات هم وظیفه دارند اندیشه و افکار سیاسی حزب خود را در جامعه منتقل کنند.
وی تصریح کرد: در شرایط فعلی رسانه ای که رسالت حرفه ای به معنای واقعی داشته باشد در جامعه نداریم. در واقع بسیاری از مطبوعات فعلی بلندگوهای سیاسی هستند و کار مطبوعاتی خود را به معنای واقعی انجام نمی دهند که از این نظر مطبوعات ما آسیب بسیار جدی دیده اند.
این مدرس دانشگاه اظهار داشت: در عین حال احزاب ما هم احزاب فصلی هستند به این معنی که مطبوعات برای آن ها ابزاری است که در طول دوره ای که به اصطلاح دوره آرامش گفته می شود از آن برای برخورد با دیگر رقبا استفاده کنند و از طریق آن انتقاد، تهمت و افترا انجام دهند و در موسم انتخابات هم از آن بهره مند شوند. در واقع حزب سیاسی سامان یافته ای که بتوانیم از آن به عنوان یک حزب نام ببریم در کشور سراغ نداریم.
**ضرورت حمایت قانونی از رسانه های آزاد
رخشانی با بیان اینکه فرآیند سانسور در گذشته تاریخی کشورهای دارای مطبوعات آزاد نیز وجود داشته است، عنوان کرد: کشورهایی که امروز فضای سیاسی آن ها سازمان یافته شده است و احزاب قدرتمند و مطبوعات آزاد دارند یک دوره فشار و سختی را گذرانده اند اما فرق ما با آن ها در این است که این کشورها مانند کشورهای اروپایی قبل از تحولات حرکت کردند و قانون هایی وضع کردند که در اصطلاح قانون پیشینی بود.
وی تصریح کرد: در این قوانین پیشینی برای مطبوعاتی که هنوز در حال شکل گرفتن است قانون وضع شد تا مشخص شود چگونه فعالیت کنند اما در ایران قانون ما پسینی بوده است به این معنا که اول مطبوعات در جامعه فعالیت کردند و تأثیر ان را دیده ایم و بعد از آن برای فعالیت مطبوعات قانون تصویب کردیم.
این فعال سیاسی ادامه داد: نتیجه این می شود که قانون در اروپا به مطبوعات و احزاب فضا برای کار داده است اما قانون در جامعه ما فعالیت مطبوعات و احزاب را محدود کرده است فقط به این دلیل که ما بعد از تحولات حرکت و قانون گذاری کردیم اما آن ها پیش از تحولات این کار را انجام داده اند.
صاحب امتیاز روزنامه محلی «زاهدان» ادامه داد: در آن کشورها قانون را گذاشتند که مطبوعات و احزاب را حفظ کنند، اما در ایران قانون را گذاشتیم برای اینکه جلوی تندروی احزاب و مطبوعات را بگیریم.
وی خاطر نشان کرد: در آن کشورها هم روند تاریخی و سیر تکامل مطبوعات همین است و آن ها هم همین مشکلات را داشتند اما چون در آنجا قانون به نفع مطبوعات و احزاب بود توانستند فضا را باز کنند و شرایط بهتری داشته باشند اما در ایران چون قوانین ما پسینی بود به جای آنکه به بهبود شرایط مطبوعات و احزاب کمک کند، مانع فعالیت های حزبی و مطبوعاتی شده است.
عضو هیئت علمی دانشگاه فرهنگیان اظهار داشت: مهمترین مسئله این است که بدانیم امروز جهان شفاف است. امروز با وجود فضای مجازی دیگر چیزی به عنوان تاریک خانه نداریم بلکه همه اتاق ها شیشه ای هستند.
رخشانی ادامه داد: نظام جمهوری اسلامی نظام متعلق به مردم است. چیزی برای مردم محرمانه نیست با تمام توان باید از مطبوعات آزاد، مطبوعات شفاف و صریح حمایت کنیم چرا که این شرایط کمک می کند جامعه ما جامعه ای باشد که فساد، رشوه، اختلاس و دزدی در آن کمتر باشد.
وی عنوان کرد: چاره و راهکاری که ما با آن می توانیم از معضلات امروز ایران عبور کنیم این است که رسانه های ما آزاد و شفاف باشند و قانون حامی آن ها باشد.
9908 **6081
انتهای پیام وابستگی رسانه ها به یک ارگان، نهاد و حزب این روزها موضوعی کاملا طبیعی و عادی است چرا که وقتی از خبرنگاری سؤال می شود در کدام رسانه فعالیت می کند بر اساس گرایش نهادی و یا حزبی که آن رسانه را حمایت می کند در مورد گرایش سیاسی خبرنگار نیز قضاوت می شود.
این قضاوت در برخی موارد صحیح و در برخی موارد شاید نادرست باشد چرا که از یک سو «بی طرفی» یکی از اصول کار خبرنگاری است اما از یک طرف ساختار و چارچوب درون سازمانی رسانه براساس وابستگی آن به یک نهاد یا حزب ناخودآگاه خط قرمزها و اولویت هایی را برای خبرنگاران تعیین می کند که در کار حرفه ای آنان قطعا تأثیرگذار است.
این موضوع که شاید بتوان آن را یک آفت برای کار حرفه ای رسانه دانست، بخشی از آن معلول کارکرد حزبی رسانه ها در خلاء احزاب سیاسی در جامعه است. در چنین شرایطی دیگر مطبوعات آزاد وجود ندارد و هر خبرنگار و هر رسانه مجبور به نقش آفرینی به عنوان یک فعال سیاسی به نفع منافع حزب، نهاد و یا ارگان خود است و همین موضوع سبب می شود تا کارکرد واقعی رسانه که همان چشم، گوش و زبان مردم بودن است به حاشیه رانده شود.
یکی از فعالان سیاسی و رسانه ای سیستان و بلوچستان در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: مطبوعات در ایران با یک تاخیر طولانی نسبت به شکل گیری مطبوعات در اروپا به وجود آمد اما این اتفاق زمانی رخ داد که جامعه ایران تشنه یکسری اخبار اطلاعات و تحولات بود.
محمد تقی رخشانی ادامه داد: در دوره ناصر الدین شاه که مطبوعات در ایران شکل گرفت، فضای عمومی برای استقبال از مطبوعات مناسب بود اگر چه شرایط سیاسی آن زمان به هیچ عنوان چنین اقتضایی نداشت اما با این وجود مطبوعات مورد استقبال مردم قرار گرفت.
** احزاب سیاسی در ایران ناقص و ناکارآمد هستند
مدیر مسئول روزنامه زاهدان افزود: در دوره مشروطه نیز احزاب در ایران شکل گرفت و فعالیت های سیاسی به دنبال انقلاب مشروطه شکل منسجمی پیدا کرد اما متاسفانه احزاب در ایران با یک شکل منطقی و روال درست به وجود نیامدند در واقع افراد سیاسی که احزاب را شکل دادند بیش از اینکه افرادی معتقد به دموکراسی و نظام حزبی باشند افرادی بودند که گرایشات سیاسی آن ها مبتنی و معطوف به قدرت بود.
عضو هیئت علمی دانشگاه فرهنگیان تصریح کرد: در نتیجه احزاب ما همیشه به صورت ناقص و ناکارآمد در جامعه فعال بودند. این شرایط در دوران پادشاهی رضا خان، در دوره محمدرضا پهلوی و بعد از انقلاب اسلامی وجود داشت.
رخشانی اظهار داشت: در جمهوری اسلامی هم احزابی که به وجود آمدند باز هم معطوف به قدرت شکل گرفتند که یا تلاش کردند برای اینکه به سرعت به قدرت برسند و یا اینکه اساسا احزاب دولت ساخته بودند به این معنی که دولت ها آن ها را به وجود آوردند و در نتیجه کارکرد واقعی احزاب را در جامعه نداشتند. به همین دلیل دو گروه یعنی مطبوعات و دانشگاه ها متکفل نقش احزاب در جامعه شدند.
وی عنوان کرد: مطبوعات ما که در بسیاری از دوره های تاریخی تحت فشار و سانسور بودند در یک دوره هایی فضا برای آن ها باز بود تا مطالب خود را بیان کنند که در همین دوره ها مطبوعات پرچم دار تحولات سیاسی و اجتماعی نیز بودند. بنابراین مسئولیت احزاب هم بر دوش آن ها گذاشته و سبب شد تا مطبوعات از رسالت واقعی خود خارج شوند.
مدیر مسئول روزنامه زاهدان ادامه داد: فعالیت سیاسی، کادرسازی، برنامه ریزی، کسب و حفظ قدرت از جمله وظایف احزاب است که در غیاب احزاب، مطبوعات مجبور بودند این وظایف را انجام دهند که این موضوع به رسالت اصلی آن ها که چشم و زبان مردم بودن است، آسیب می زند.
رخشانی خاطرنشان کرد: اطلاع رسانی و چشم و زبان مردم بودن وظیفه مطبوعات است اما در ایران مطبوعات وظیفه تحول سیاسی جامعه را برعهده گرفته بودند در نتیجه فشار بر مطبوعات بسیار سنگین بود.
وی تصریح کرد: خبرنگاری به طور معمول شغلی پر خطر است، حالا در این شرایط وقتی خبرنگار نه به عنوان یک آشنای با سیاست بلکه به عنوان یک لیدر سیاسی پا به این عرصه می گذارد خطرات برای او بیشتر می شود که متاسفانه مطبوعات ما از این حوزه بسیار آسیب دیدند.
**حزب سیاسی سازمان یافته در ایران سراغ نداریم
این فعال سیاسی در پاسخ به این سوال که فعالیت فعلی رسانه های کشور تا چه میزان در راستای فعالیت حزبی است، عنوان کرد: در شرایط فعلی جامعه ایران مطبوعات به دو گروه تقسیم می شوند. یک گروه مجموعه های قدرت را نمایندگی می کنند یعنی مطبوعاتی هستند که مربوط به ادارات، نهادها و شرکت ها هستند که وظیفه دارند مجموعه خود را حمایت کنند و دیدگاه آن ها را در جامعه پخش کنند.
رخشانی ادامه داد: بخشی دیگر از مطبوعات در ایران نیز ارگان احزاب سیاسی هستند و طبیعتاً این مطبوعات هم وظیفه دارند اندیشه و افکار سیاسی حزب خود را در جامعه منتقل کنند.
وی تصریح کرد: در شرایط فعلی رسانه ای که رسالت حرفه ای به معنای واقعی داشته باشد در جامعه نداریم. در واقع بسیاری از مطبوعات فعلی بلندگوهای سیاسی هستند و کار مطبوعاتی خود را به معنای واقعی انجام نمی دهند که از این نظر مطبوعات ما آسیب بسیار جدی دیده اند.
این مدرس دانشگاه اظهار داشت: در عین حال احزاب ما هم احزاب فصلی هستند به این معنی که مطبوعات برای آن ها ابزاری است که در طول دوره ای که به اصطلاح دوره آرامش گفته می شود از آن برای برخورد با دیگر رقبا استفاده کنند و از طریق آن انتقاد، تهمت و افترا انجام دهند و در موسم انتخابات هم از آن بهره مند شوند. در واقع حزب سیاسی سامان یافته ای که بتوانیم از آن به عنوان یک حزب نام ببریم در کشور سراغ نداریم.
**ضرورت حمایت قانونی از رسانه های آزاد
رخشانی با بیان اینکه فرآیند سانسور در گذشته تاریخی کشورهای دارای مطبوعات آزاد نیز وجود داشته است، عنوان کرد: کشورهایی که امروز فضای سیاسی آن ها سازمان یافته شده است و احزاب قدرتمند و مطبوعات آزاد دارند یک دوره فشار و سختی را گذرانده اند اما فرق ما با آن ها در این است که این کشورها مانند کشورهای اروپایی قبل از تحولات حرکت کردند و قانون هایی وضع کردند که در اصطلاح قانون پیشینی بود.
وی تصریح کرد: در این قوانین پیشینی برای مطبوعاتی که هنوز در حال شکل گرفتن است قانون وضع شد تا مشخص شود چگونه فعالیت کنند اما در ایران قانون ما پسینی بوده است به این معنا که اول مطبوعات در جامعه فعالیت کردند و تأثیر ان را دیده ایم و بعد از آن برای فعالیت مطبوعات قانون تصویب کردیم.
این فعال سیاسی ادامه داد: نتیجه این می شود که قانون در اروپا به مطبوعات و احزاب فضا برای کار داده است اما قانون در جامعه ما فعالیت مطبوعات و احزاب را محدود کرده است فقط به این دلیل که ما بعد از تحولات حرکت و قانون گذاری کردیم اما آن ها پیش از تحولات این کار را انجام داده اند.
صاحب امتیاز روزنامه محلی «زاهدان» ادامه داد: در آن کشورها قانون را گذاشتند که مطبوعات و احزاب را حفظ کنند، اما در ایران قانون را گذاشتیم برای اینکه جلوی تندروی احزاب و مطبوعات را بگیریم.
وی خاطر نشان کرد: در آن کشورها هم روند تاریخی و سیر تکامل مطبوعات همین است و آن ها هم همین مشکلات را داشتند اما چون در آنجا قانون به نفع مطبوعات و احزاب بود توانستند فضا را باز کنند و شرایط بهتری داشته باشند اما در ایران چون قوانین ما پسینی بود به جای آنکه به بهبود شرایط مطبوعات و احزاب کمک کند، مانع فعالیت های حزبی و مطبوعاتی شده است.
عضو هیئت علمی دانشگاه فرهنگیان اظهار داشت: مهمترین مسئله این است که بدانیم امروز جهان شفاف است. امروز با وجود فضای مجازی دیگر چیزی به عنوان تاریک خانه نداریم بلکه همه اتاق ها شیشه ای هستند.
رخشانی ادامه داد: نظام جمهوری اسلامی نظام متعلق به مردم است. چیزی برای مردم محرمانه نیست با تمام توان باید از مطبوعات آزاد، مطبوعات شفاف و صریح حمایت کنیم چرا که این شرایط کمک می کند جامعه ما جامعه ای باشد که فساد، رشوه، اختلاس و دزدی در آن کمتر باشد.
وی عنوان کرد: چاره و راهکاری که ما با آن می توانیم از معضلات امروز ایران عبور کنیم این است که رسانه های ما آزاد و شفاف باشند و قانون حامی آن ها باشد.
9908 **6081
کپی شد
