به گزارش ایرنا، صنایع دستی یا صنعت دست در حقیقت در زمره خلاقیت و هنر قرار دارد و فعالیت صنایع دستی در هر سامان نشاندهنده خلاقیت و هنر ذهنی مردم آن منطقه است.
صنایع دستی نمودی از نوع زندگی و فرهنگ هر جامعه ای محسوب می شود و عموما بسیاری از این نوع فعالیت ها دست به دست از نسلی به نسل دیگر منتقل شده است.
از آنجایی که صنایع دستی در نگاهی اساسی رنگ و بویی قومی و منطقه ای دارد، مواد اولیه ساخت آن نیز بیشتر مواد موجود در طبیعت اطراف است.
سیستان و بلوچستان با تنوع جغرافیایی خاص و کثرت اقوام و مذاهب در آن نمود زیبایی از گنج های صنایع دستی است به طوری که آب و هوای گرم و خشک در شمال، کوهستانی در مرکز و شرجی در جنوب هر یک صنایع دستی مخصوص مربوط به خود را دارد.
*معرفی صنایع دستی سیستان و بلوچستان
سیستان و بلوچستان به دلیل شرایط خاص خود صنعت گسترده ای از صنایع دستی دارد که با توجه به اقلیم های مختلف در آن، هر منطقه صنایع دستی مختص به خود را دارد.
وجود تالاب بین المللی هامون در منطقه سیستان در شمال سیستان و بلوچستان پیش از خشکسالی 20 ساله موجب وابستگی صنایع دستی عمده این منطقه به دریاچه هامون شده بود و نیز در قسمت های مرکزی و شرقی این استان به دلیل وجود خاک مرغوب، دستان زنان و مردان هنرمند توانسته اند کیمیا گری کرده و از خاک، زری همچون سفال کلپورگان را پدید آورند، دستان زنان این استان با توانایی های بی نظیر خود همچنین توانسته اند سکه دوزی را در عرصه های بین المللی مطرح کنند.
از جمله صنایع دستی این استان می توان به توتن سازی، سوزن دوزی، سکه دوزی و حصیر بافی بلوچستان، سفال کلپورگان سراوان، سفال هلونچکان نیکشهر، سفال کوهمیتگ سرباز، خولک بافی، گلیم بافی، سیاه دوزی و خامه دوزی سیستان، لباس های محلی، یزدبافی، آهنگری سنتی، صنایع دستی دریایی، پارچه بافی سنتی(جومه بافی)، کارت بافی(نوار بافی) تسبیح سازی، زیورآلات سنتی، پریوار دوزی، پلاس بافی و سفره بافی اشاره کرد.
-خولک بافی
خولک نوعی گیاه محلی است که در دل هامون رشد می کرده و مردم محلی پرده های خولکی(حصیری) را از آن می ساخته اند که کاربرد بسیار زیادی با توجه به اقلیم گرم و خشک منطقه داشته است.
-توتن سازی
توتن نیز نوعی قایق دست ساز از چوب و نی است که مردم این منطقه در گذشته از آن برای رفت و آمد در تالاب بین المللی هامون، صیادی و غیره استفاده می کرده اند.
-سوزن دوزی
هنر دیگر مردم این دیار کهن سوزن دوزی است که به مدد دستان توانا و فکر خلاق زنان هنرمند سیستان و بلوچستان بر عرصه پارچه جاودان می شود و آنچه بر جای می ماند حاصل ذوق، سلیقه، ابتکار و استعداد قابل تحسین هنرمندان این وادی است.
این هنر در بلوچستان پیشینه ای دراز دارد و می توان آن را عصاره درد دل های زنانه و بازتاب خاطرات تلخ و شیرین قومی در طول تاریخ برشمرد که خود آمیزه ای ذهنی از آهنگ و ریتم حرکت دست ها گردیده و منجر به پدید آمدن آثاری جاودان بر تار و پودی سرد و بی روح شده است.
رومیزی، سجاده، کوسن، روتختی، جانماز، سفره عقد، اشارپ، پشتی و مانند آن از انواع محصولات سوزن دوزی هستند.
-سفال کلپورگان
کلپوره نام گیاهی با مصرف دارویی ویژه منطقه بلوچستان است و کلپورگان روستایی در 25 کیلومتری شهرستان سراوان و در 390 کیلومتری جنوب شرق زاهدان است.
سفال کلپورگان به آن دلیل معروف است که دستان زنان بلوچ بدون هیچ واسطه و ماشین سفالگری آنها را از خاک مخصوص ساخته و با همان دستان هنرمند رنگ و لعاب می دهند.
-پلاس
پلاس نیز نوعی سیاه چادر است که به طور عمده از موی بز بافته می شود و بیشتر مورد استفاده چادرنشینان و عشایر قرار می گیرد گرچه اینک از پلاس در بسیاری از نمایشگاه ها استفاده می شود، همچنین یکی از کارهای عشایر منطقه در کنار دامپروری انجام آهنگری به شیوه سنتی است.
-پارچه بافی
پارچه بافی در سیستان قدمتی افزون برپنج هزار سال دارد و تکه پارچه های دست بافت کشف شده در شهر سوخته این منطقه نمونه ای از این هنر در پنج هزار سال قبل است.
-سیاه دوزی
سیاه دوزی نوعی سوزن دوزی در منطقه سیستان است که برای تزیین پیش سینه و سرآستین لباس به کار می رود و در این نوع دوخت تنها از نخ سیاه رنگ که معمولا ابریشمی است استفاده می شود.
*هشت هزار نفر فعال در زمینه صنایع دستی در سیستان و بلوچستان
معاون صنایع دستی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سیستان و بلوچستان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: بر اساس آمار موجود بیش از هشت هزار نفر در حوزه صنایع دستی در این استان فعالیت دارند که حدود 6 هزار نفر آنان مجوزهای لازم را کسب کرده اند.
بهروز عیسی زهی ادامه داد: همچنین 20 کارگاه آموزشی صنایع دستی در سراسر استان وجود دارد.
وی افزود: صنایع دستی این استان متعدد هستند و آثاری همچون سوزن دوزی و سفال کلپورگان آن در سطوح ملی و بین المللی مطرح شده است.
وی تصریح کرد: سفال کلپورگان در روستای کلپورگان در 25 کیلومتری شهر سراوان توسط زنان بومی ساخته و یکی از صنایع دستی بسیار معروف استان محسوب می شود.
معاون صنایع دستی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سیستان و بلوچستان خاطرنشان کرد: صنایع دستی عموما بوسیله مواد طبیعی اطراف محل زندگی ساخته می شود و از آنجائیکه منطقه سیستان سالها با خشکسالی روبرو بوده صنعت خولک بافی آن دچار مشکل شده است.
عیسی زهی ادامه داد: هم اینک مواد اولیه خولک بافی از افغانستان و مناطق شمالی کشور تامین می شود و محصولات تولید شده آن نیز به کشورهای حوزه خلیج فارس صادر می شود.
*کاربرد معیشتی صنایع دستی در سیستان و بلوچستان راز ماندگاری آن است
در بسیاری از نقاط دنیا و کشور از صنایع دستی به عنوان هنرهای باستانی یاد می شود که تنها در کنار آثار تاریخی در موزه می توان آنها را یافت در صورتی که در سیستان و بلوچستان به دلیل کاربرد معیشتی، این صنایع پویایی خود را حفظ کرده و رنگ و بوی تاریخی را در قالبی نوین ارائه می دهند.
راز ماندگار این صنایع را می توان کاربرد معیشتی آنها دانست.
معاون صنایع دستی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سیستان و بلوچستان بیان کرد: این استان از محدود نقاطی است که بخش زیادی از مردم بخصوص جامعه زنان در حوزه صنایع دستی فعالیت می کنند.
عیسی زهی افزود: تنها حدود 10 درصد از فعالیت های صنایع دستی را مردان در این استان انجام می دهند.
وی اظهار داشت: با توجه به بازار نسبتا خوب برای فروش محصولات صنایع دستی سیستان و بلوچستان، پویایی و تحرک در این زمینه زیاد است.
وی ادامه داد: به دلیل اینکه بسیاری از مردم در این استان هزینه های زندگی خود را از طریق صنایع دستی تامین می کنند، صنایع دستی سیستان و بلوچستان تنها در موزه ها جاودانه نشده و در بیشتر خانه ها می توان فعالیت های مربوط به آن را مشاهده کرد.
**روز جهانی صنایع دستی
در دنیای خشن امروز که نشانه استیلای تکنیک بر روح انسان است، صنایع دستی یعنی دمیدن روح لطافت به این زندگی خشن، و از آنجائیکه روح انسان همواره خواستار لطافت است صنایع دستی می تواند این نیاز انسان را برآورده کند که به همین منظور 20 خرداد روز جهانی صنایع دستی نامیده شده است.
یکی از خصوصیات صنایع دستی این است که این صنعت حاصل روح ملت ها و آئین فرهنگ ملی کشورهاست که به سادگی با رجوع به آمار صنایع دستی کشورها به روحیه مردم آن کشورها می توان پی برد، بنابراین صنایع دستی تنها یک کالا برای مبادله نیست بلکه خصوصیات فرهنگی و ویژگی های اقوام از طریق صنایع دستی مبادله می شود و نوعی ارتباط را ایجاد می کند.
معاون صنایع دستی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سیستان و بلوچستان بیان کرد: به منظور گرامیداشت این روز از افراد برتر فعال در صنایع دستی این استان تجلیل خواهد شد.
عیسی زهی ادامه داد: برگزاری نمایشگاه توسعه و ترویج صنایع دستی در موزه جنوب شرق از سایر برنامه های روز جهانی صنایع دستی در سیستان و بلوچستان است.
وی تصریح کرد: تجلیل از صنعتگران صنایع دستی در این روز می تواند سبب ایجاد انگیزه برای ادامه فعالیت های آنان شود.
وی افزود: 42 اثر صنایع دستی این استان از بین 80 اثر معرفی شده از 2 سال قبل تا کنون توانسته نشان ملی را کسب کند.
سیستان و بلوچستان سالهای زیادی است که با وجود ظرفیت های ناب خود در زمینه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در حاشیه حرکت کرده که با توجه به تعیین آن به عنوان مقصد گردشگری سال 96 در کشور نیاز به توجه خاصی به ویژه در زمینه صنایع دستی دارد.
7311**6081 خبرنگار: اسماعیل مرادقلی ** انتشار دهنده: حیدر سرایانی
انتهای پیام صنایع دستی نمودی از نوع زندگی و فرهنگ هر جامعه ای محسوب می شود و عموما بسیاری از این نوع فعالیت ها دست به دست از نسلی به نسل دیگر منتقل شده است.
از آنجایی که صنایع دستی در نگاهی اساسی رنگ و بویی قومی و منطقه ای دارد، مواد اولیه ساخت آن نیز بیشتر مواد موجود در طبیعت اطراف است.
سیستان و بلوچستان با تنوع جغرافیایی خاص و کثرت اقوام و مذاهب در آن نمود زیبایی از گنج های صنایع دستی است به طوری که آب و هوای گرم و خشک در شمال، کوهستانی در مرکز و شرجی در جنوب هر یک صنایع دستی مخصوص مربوط به خود را دارد.
*معرفی صنایع دستی سیستان و بلوچستان
سیستان و بلوچستان به دلیل شرایط خاص خود صنعت گسترده ای از صنایع دستی دارد که با توجه به اقلیم های مختلف در آن، هر منطقه صنایع دستی مختص به خود را دارد.
وجود تالاب بین المللی هامون در منطقه سیستان در شمال سیستان و بلوچستان پیش از خشکسالی 20 ساله موجب وابستگی صنایع دستی عمده این منطقه به دریاچه هامون شده بود و نیز در قسمت های مرکزی و شرقی این استان به دلیل وجود خاک مرغوب، دستان زنان و مردان هنرمند توانسته اند کیمیا گری کرده و از خاک، زری همچون سفال کلپورگان را پدید آورند، دستان زنان این استان با توانایی های بی نظیر خود همچنین توانسته اند سکه دوزی را در عرصه های بین المللی مطرح کنند.
از جمله صنایع دستی این استان می توان به توتن سازی، سوزن دوزی، سکه دوزی و حصیر بافی بلوچستان، سفال کلپورگان سراوان، سفال هلونچکان نیکشهر، سفال کوهمیتگ سرباز، خولک بافی، گلیم بافی، سیاه دوزی و خامه دوزی سیستان، لباس های محلی، یزدبافی، آهنگری سنتی، صنایع دستی دریایی، پارچه بافی سنتی(جومه بافی)، کارت بافی(نوار بافی) تسبیح سازی، زیورآلات سنتی، پریوار دوزی، پلاس بافی و سفره بافی اشاره کرد.
-خولک بافی
خولک نوعی گیاه محلی است که در دل هامون رشد می کرده و مردم محلی پرده های خولکی(حصیری) را از آن می ساخته اند که کاربرد بسیار زیادی با توجه به اقلیم گرم و خشک منطقه داشته است.
-توتن سازی
توتن نیز نوعی قایق دست ساز از چوب و نی است که مردم این منطقه در گذشته از آن برای رفت و آمد در تالاب بین المللی هامون، صیادی و غیره استفاده می کرده اند.
-سوزن دوزی
هنر دیگر مردم این دیار کهن سوزن دوزی است که به مدد دستان توانا و فکر خلاق زنان هنرمند سیستان و بلوچستان بر عرصه پارچه جاودان می شود و آنچه بر جای می ماند حاصل ذوق، سلیقه، ابتکار و استعداد قابل تحسین هنرمندان این وادی است.
این هنر در بلوچستان پیشینه ای دراز دارد و می توان آن را عصاره درد دل های زنانه و بازتاب خاطرات تلخ و شیرین قومی در طول تاریخ برشمرد که خود آمیزه ای ذهنی از آهنگ و ریتم حرکت دست ها گردیده و منجر به پدید آمدن آثاری جاودان بر تار و پودی سرد و بی روح شده است.
رومیزی، سجاده، کوسن، روتختی، جانماز، سفره عقد، اشارپ، پشتی و مانند آن از انواع محصولات سوزن دوزی هستند.
-سفال کلپورگان
کلپوره نام گیاهی با مصرف دارویی ویژه منطقه بلوچستان است و کلپورگان روستایی در 25 کیلومتری شهرستان سراوان و در 390 کیلومتری جنوب شرق زاهدان است.
سفال کلپورگان به آن دلیل معروف است که دستان زنان بلوچ بدون هیچ واسطه و ماشین سفالگری آنها را از خاک مخصوص ساخته و با همان دستان هنرمند رنگ و لعاب می دهند.
-پلاس
پلاس نیز نوعی سیاه چادر است که به طور عمده از موی بز بافته می شود و بیشتر مورد استفاده چادرنشینان و عشایر قرار می گیرد گرچه اینک از پلاس در بسیاری از نمایشگاه ها استفاده می شود، همچنین یکی از کارهای عشایر منطقه در کنار دامپروری انجام آهنگری به شیوه سنتی است.
-پارچه بافی
پارچه بافی در سیستان قدمتی افزون برپنج هزار سال دارد و تکه پارچه های دست بافت کشف شده در شهر سوخته این منطقه نمونه ای از این هنر در پنج هزار سال قبل است.
-سیاه دوزی
سیاه دوزی نوعی سوزن دوزی در منطقه سیستان است که برای تزیین پیش سینه و سرآستین لباس به کار می رود و در این نوع دوخت تنها از نخ سیاه رنگ که معمولا ابریشمی است استفاده می شود.
*هشت هزار نفر فعال در زمینه صنایع دستی در سیستان و بلوچستان
معاون صنایع دستی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سیستان و بلوچستان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: بر اساس آمار موجود بیش از هشت هزار نفر در حوزه صنایع دستی در این استان فعالیت دارند که حدود 6 هزار نفر آنان مجوزهای لازم را کسب کرده اند.
بهروز عیسی زهی ادامه داد: همچنین 20 کارگاه آموزشی صنایع دستی در سراسر استان وجود دارد.
وی افزود: صنایع دستی این استان متعدد هستند و آثاری همچون سوزن دوزی و سفال کلپورگان آن در سطوح ملی و بین المللی مطرح شده است.
وی تصریح کرد: سفال کلپورگان در روستای کلپورگان در 25 کیلومتری شهر سراوان توسط زنان بومی ساخته و یکی از صنایع دستی بسیار معروف استان محسوب می شود.
معاون صنایع دستی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سیستان و بلوچستان خاطرنشان کرد: صنایع دستی عموما بوسیله مواد طبیعی اطراف محل زندگی ساخته می شود و از آنجائیکه منطقه سیستان سالها با خشکسالی روبرو بوده صنعت خولک بافی آن دچار مشکل شده است.
عیسی زهی ادامه داد: هم اینک مواد اولیه خولک بافی از افغانستان و مناطق شمالی کشور تامین می شود و محصولات تولید شده آن نیز به کشورهای حوزه خلیج فارس صادر می شود.
*کاربرد معیشتی صنایع دستی در سیستان و بلوچستان راز ماندگاری آن است
در بسیاری از نقاط دنیا و کشور از صنایع دستی به عنوان هنرهای باستانی یاد می شود که تنها در کنار آثار تاریخی در موزه می توان آنها را یافت در صورتی که در سیستان و بلوچستان به دلیل کاربرد معیشتی، این صنایع پویایی خود را حفظ کرده و رنگ و بوی تاریخی را در قالبی نوین ارائه می دهند.
راز ماندگار این صنایع را می توان کاربرد معیشتی آنها دانست.
معاون صنایع دستی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سیستان و بلوچستان بیان کرد: این استان از محدود نقاطی است که بخش زیادی از مردم بخصوص جامعه زنان در حوزه صنایع دستی فعالیت می کنند.
عیسی زهی افزود: تنها حدود 10 درصد از فعالیت های صنایع دستی را مردان در این استان انجام می دهند.
وی اظهار داشت: با توجه به بازار نسبتا خوب برای فروش محصولات صنایع دستی سیستان و بلوچستان، پویایی و تحرک در این زمینه زیاد است.
وی ادامه داد: به دلیل اینکه بسیاری از مردم در این استان هزینه های زندگی خود را از طریق صنایع دستی تامین می کنند، صنایع دستی سیستان و بلوچستان تنها در موزه ها جاودانه نشده و در بیشتر خانه ها می توان فعالیت های مربوط به آن را مشاهده کرد.
**روز جهانی صنایع دستی
در دنیای خشن امروز که نشانه استیلای تکنیک بر روح انسان است، صنایع دستی یعنی دمیدن روح لطافت به این زندگی خشن، و از آنجائیکه روح انسان همواره خواستار لطافت است صنایع دستی می تواند این نیاز انسان را برآورده کند که به همین منظور 20 خرداد روز جهانی صنایع دستی نامیده شده است.
یکی از خصوصیات صنایع دستی این است که این صنعت حاصل روح ملت ها و آئین فرهنگ ملی کشورهاست که به سادگی با رجوع به آمار صنایع دستی کشورها به روحیه مردم آن کشورها می توان پی برد، بنابراین صنایع دستی تنها یک کالا برای مبادله نیست بلکه خصوصیات فرهنگی و ویژگی های اقوام از طریق صنایع دستی مبادله می شود و نوعی ارتباط را ایجاد می کند.
معاون صنایع دستی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سیستان و بلوچستان بیان کرد: به منظور گرامیداشت این روز از افراد برتر فعال در صنایع دستی این استان تجلیل خواهد شد.
عیسی زهی ادامه داد: برگزاری نمایشگاه توسعه و ترویج صنایع دستی در موزه جنوب شرق از سایر برنامه های روز جهانی صنایع دستی در سیستان و بلوچستان است.
وی تصریح کرد: تجلیل از صنعتگران صنایع دستی در این روز می تواند سبب ایجاد انگیزه برای ادامه فعالیت های آنان شود.
وی افزود: 42 اثر صنایع دستی این استان از بین 80 اثر معرفی شده از 2 سال قبل تا کنون توانسته نشان ملی را کسب کند.
سیستان و بلوچستان سالهای زیادی است که با وجود ظرفیت های ناب خود در زمینه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در حاشیه حرکت کرده که با توجه به تعیین آن به عنوان مقصد گردشگری سال 96 در کشور نیاز به توجه خاصی به ویژه در زمینه صنایع دستی دارد.
7311**6081 خبرنگار: اسماعیل مرادقلی ** انتشار دهنده: حیدر سرایانی
کپی شد
