فعالیتهای شیلاتی یکی از مهمترین مزیتهای بخش کشاورزی استان سیستان و بلوچستان است که بسترهای ناشناخته آن به برکت انقلاب اسلامی به خوبی شناسایی شده است.
دسترسی به آبهای آزاد اقیانوسی، وجود اسکله های متعدد شیلاتی، فراهم بودن زمینه های صادرات، وجود شهرک های صنعتی وابسته و اراضی مستعد پرورش میگو و توسعه روز افزون آن، صنایع شیلاتی را به عنوان یکی از مهمترین محورهای توسعه استان سیستان و بلوچستان مطرح کرده است.
هم اینک ۶ شهرک و ناحیه صنعتی شیلاتی با داشتن ۳۰ واحد کنسروسازی، ۳۰ واحد عمل‌آوری ، ۱۲ واحد پودر ماهی، ۱۳ واحد سردخانه و ۱۰ واحد شناورسازی و بیش از ۳۰ واحد یخسازی در نوار ساحلی این استان وجود دارد.
اداره کل شیلات استان سیستان و بلوچستان همواره از حضور سرمایه گذاران توانمند و با ایده های نوین استقبال و آمادگی خود را برای هرگونه همکاری و تسهیل امور مربوطه اعلام کرده است.
سیستان وبلوچستان ظرفیتهای کم نظیر آبزی پروری در زمینه پرورش میگو و ماهی و به ویژه پتانسیل های پرورش سایر آبزیان نظیر انواع جلبک های دریایی، خیار دریایی، لابستر، آرتیمیا و آبزیان زینتی دارد.
آبزیان غیرمعمول خوراکی از قبیل (ماهی حسون، طلال، سلطان ابراهیم، یال اسبی، مارماهی، گربه ماهی وماهی مرکب) اگر در گذشته صید نمی شد اما اکنون صید آنها برای صادرات رونق دارد.
این استان در سال ۱۳۹۴ با ۲۳۱ هزار تن صید، سال ۱۳۹۵با ۲۵۱ هزار تن، سال ۱۳۹۶حدود ۳۰۲ هزار تن و سال ۱۳۹۷حدود ۳۴۰ هزار تن صید رتبه نخست کشوری را کسب کرده که این افتخار بزرگ چهار ساله حاصل تلاش صیادان زحمتکش بنادر صیادی چابهار و کنارک است.
ورود سرمایه گذاران به حوزه شیلات و اجرای برنامه ها و اهداف بلند مرتبه برای سرمایه گذاری و فعالیت در حوزه پرورش آبزیان بویژه جلبک و خیار دریایی می تواند به راحتی و در کمترین زمان بازگشت سرمایه و سود قابل توجه را به دنبال داشته باشد و رونق و جهش تولید را در سالی که مزین به نام جهش تولید شده است رقم بزند.
تولید و استحصال ۳۵ هزار تن انواع آبزیان
مدیرکل شیلات سیستان وبلوچستان در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: در یکسال گذشته از مجموع تولیدات شیلاتی ۲۹ هزار تن انواع ماهیان صنعتی برای تامین ماده اولیه مورد نیاز کارخانجات کنسرو کشور و ۶ هزار تن انواع ماهیان تجاری و میگو به منظور عرضه در مراکز توزیع آبزیان سراسر کشور از این استان تامین شده است.
محمد شهلی‌بر افزود: ظرفیت‌ها و توانمندی‌های شیلاتی محرک توسعه اقتصادی سواحل بکر مکران است که می‌توان با سرمایه‌گذاری بیشتر در این حوزه علاوه بر ایجاد اشتغال برای بیش از ۳۰۰ هزار نفر و نقش‌آفرینی گسترده در صادرات آبزیان و ارزآوری، زمینه توسعه هرچه سریعتر سواحل مکران را فراهم کرد.
وی افزود: چابهار و کنارک ۲ شهرستان ساحلی زیبا و با ظرفیت های فراوان در حوزه گردشگری، شیلات، اقتصادی، تجاری، ترانزیتی و اشتغالزایی به دلیل نزدیکی به خط استوا نسبتا گرم و مرطوب و درجه حرارت سواحل این شهرستان در طول سال مناسب برای پرورش میگو و صید و صیادی و به ویژه تن ماهیان است که این امر سبب شده تا کارشناسان، این منطقه را به بهشت آبزی پروری تشبیه کنند.
چابهار و کنارک رتبه اول صید در غرب اقیانوس هند
مدیرکل شیلات سیستان و بلوچستان (آبهای ساحلی) ادامه داد: ۱۱ بندر ماهیگیری و جایگاه تخلیه صید شامل تیس، شهرکنارک، رمین، زرآباد، پزم، هفت تیر شهر چابهار، بریس، گواتر، جُد، تنگ و پسابندر و ۶ شهرک و ناحیه صنعتی با بیش‌از ۱۰۰ واحد تولیدی صنایع شیلاتی در جنوب سیستان و بلوچستان فعال هستند.
وی با اشاره به اینکه حدود یکهزار فروند لنج و یکهزار و ۵۰۰ فروند قایق مجموعا ۲ هزار و ۵۰۰ فروند شناور صیادی مجوزدار در قالب ۳۴ تعاونی صیادی در بنادر چابهار و کنارک فعالیت دارند، خاطرنشان کرد: سالانه صیادان این استان ۳۱ درصد صید کل کشور، ۳۶ درصد صید آبهای جنوب کشور و ۲۰ درصد کل تولید آبزیان کشور (صید و آبزی پروری) را انجام می دهند که این فعالیت‌ها چابهار و کنارک را در رتبه دوم صید در اقیانوس هند بعد از اندونزی و رتبه اول صید در غرب اقیانوس هند قرار داده است.
شهلی‌بر بیان کرد: چابهار و کنارک همچنین با دارا بودن ۴۲ درصد سهم صید در میان استانهای جنوبی، ۴۰ درصد سهم صید ایران و تامین بیش از ۶۰ تا ۷۰ درصد ماهیان صنعتی نقش مهم و بسزایی در اشتغالزایی و اقتصاد کشور ایفا می کنند.
وی ادامه داد: حوزه شیلات یکی از بخش های کم هزینه برای ایجاد اشتغال است و می تواند علاوه بر آمار فعلی، اشتغال را به چند برابر افزایش دهد و به نوعی سرمایه‌گذاری در حوزه شیلات با صرفه‌ترین راه و اقتصادی‌ترین فعالیت در سواحل مکران محسوب می‌شود.
مدیرکل شیلات سیستان وبلوچستان گفت: فعالیت در حوزه شیلات و پرورش آبزیان (ماهی و میگو) می تواند علاوه بر سودآوری اشتغال خوبی در چابهار و کنارک ایجاد کند و عامل مهمی برای توسعه و پیشرفت این منطقه شود.
وی به ورود سرمایه گذاران داخلی و خارجی در چابهار اشاره کرد و افزود: هیات سرمایه گذاری از آستان قدس رضوی نیز در روزهای گذشته وارد چابهار شد و از بنادر صیادی چابهار وکنارک و سایت پرورش میگوی گواتر بازدید کرد.
شهلی‌بر ادامه داد: پروژه پرورش میگوی شرکت کشت و صنعت مکران در منطقه گوردیم کنارک و پرورش جلبک برای استفاده از ظرفیت های موجود و اشتغال جوانان در حال آماده شدن است.
وی بیان کرد: استعدادهای بالقوه و پتانسیل های منطقه در زمینه انواع آبزیان دریایی ماهی و میگو وجود دارد که نیاز است سرمایه گذاران برای ورود به بخشهایی از زنجیره تولید در صنعت شیلات برای توسعه و پیشرفت منطقه و سواحل مکران فعالیت اقتصادی سودآور خود را آغاز کنند.
مدیرکل شیلات سیستان وبلوچستان گفت: هم اینک وضعیت آماده سازی و ذخیره سازی در مزارع پرورش میگو گواتر و همچنین شرایط مراکز تکثیر و پیگیریها و اقدامات شیلات استان در مباحث زیرساختی مجتمع شهید صنعتی گواتر خوب است و در زمان کوتاهی با وجود محدودیت ها و ممنوعیت های اعمال شده بر اثر بارندگی ها و سیلاب های سال گذشته، شیوع بیماری کرونا و شرایط دمایی و ایجاد وقفه ۱۰ روزه تا دو هفته برای خروج پست لارو، افزایش بازه زمانی ذخیره سازی مزارع میگو را شاهد بودیم.
وی تصریح کرد: بهره برداران و پرورش دهندگان میگو با توجه به مسائل و مشکلات پیش آمده و همچنین رعایت الزامات فنی و بهداشتی ابلاغی روسای سازمانهای شیلات و دامپزشکی کشور در بازه زمانی فروردین و اردیبهشت ماه، خواستار افزایش بازه زمانی ذخیره سازی شده بودند که تصمیم گیری لازم انجام شده و مشکلی در این زمینه وجود ندارد.
شهلی‌بر گفت: استفاده از ظرفیتهای موجود برای پیگیری مشکلات کلان شیلاتی بویژه مشکلات صیادان و آبزی پروران منطقه از طریق نمایندگان مجلس بطور جدی در حال پیگیری است و همه مسوولان دست اندرکار مسائل و مشکلات صیادان منطقه را در مرکز کشور پیگیری و و برای رفع مشکلات فعالان شیلاتی تلاشها ادامه دارد.
وی بر توسعه آبزی پروری بویژه پرورش ماهی در قفس به کمک مردم بومی منطقه تاکید کرد و کمک به توسعه زیرساختهای شیلاتی منطقه را خواستار شد.
وی با اشاره به پرورش میگو در چابهار و کنارک خاطرنشان کرد: علاوه بر سایت چهار هزار هکتاری پرورش میگو درمنطقه گواتر و رودیک، در طول سواحل چابهار و کنارک نیز ۲۰ هزار هکتار اراضی مستعد پرورش میگو شناسایی شده و آماده سرمایه‌گذاری است.
مدیرکل شیلات استان ادامه داد: هر هکتار مزارع پرورش میگو برای حدود ۲ نفر به طور مستقیم و غیرمستقیم شغل ایجاد می‌کند و میگوی برداشت شده در گواتر چابهار به دلیل اینکه در منطقه ای ساحلی با درجه حرارت مناسب، پاکیزه و بدور از آلودگی های صنعتی و شهری، نزدیکی به خط استوا و هوای نسبتا گرم و مرطوب و بادهای موسمی مونسون پرورش داده می شود، از کیفیت بالایی برخوردار است.
وی افزود: هم اکنون شرکت کشت و صنعت مکران برای سرمایه گذاری و اجرای پرورش ماهی در قفس با ظرفیت تولید هفت هزار تن در سال در منطقه گوردیم کنارک اعلام آمادگی کرده و در حال گذراندن روند صدور مجوز بوده و به موازات آن نسبت به عقد قرارداد برای خرید تجهیزات قفس اقدام و ان‌شاالله در سالجاری که به فرمایش مقام معظم رهبری سال جهش تولید نامیده شده است در فاز اول پروژه مذکور برای تولید سه هزار تن در سال آماده می شود.
شهلی‌بر ادامه داد: جلسات هم اندیشی ساماندهی فعالیت ها ی صیادی و گردشگری اسکله های سودآور برای صیادان نظیر تیس با منطقه آزادچابهار برگزار شده و بمنظور رفع مشکلات و ساماندهی فعالیت های صیادی و گردشگردی این اسکله مدیر عامل سازمان منطقه آزاد تجاری و صنعتی چابهار قولهای مساعدی داده است.
وی با اشاره به امضای تفاهم نامه بین سازمان منطقه آزاد تجاری و صنعتی چابهار و اداره کل شیلات استان سیستان و بلوچستان گفت: به منظور واگذاری اسکله مذکور به سازمان منطقه آزاد به توافق هایی رسیده و بزودی ساماندهی، لایروبی اسکله صیادی، مطالعات احداث اسکله صیادی گردشگری و ایجاد بازارچه فروش ماهی در اولویت کاری قرار خواهد گرفت.
مدیرکل شیلات استان سیستان و بلوچستان اظهار داشت: ۱۰۰ فروند قایق صیادی در اسکله صیادی تیس پهلوگیری می کنند که هم اکنون به دلیل رسوب در حوضچه اسکله یادشده تردد قایق ها با مشکلاتی روبرو است که با لایروبی آن می توان به صید وصیادی و همچنین گردشگردی با ایجاد بازارچه فروش ماهی و رستوران و محل بازی های تفریحی دریایی رونق داد.
وی به احیا و افزایش ظرفیت تولید کارگاه های شیلاتی با توجه به استقبال مردم از محصولات بسته بندی شده آبزیان و تسهیل در روند احیا و افزایش تولید این واحدها با استفاده از تسهیلات و رفع موانع مرتبط با تولید اشاره وخاطرنشان کرد: با توجه به نیاز صاحبان این صنایع به آموزش و ارتقاء دانش فنی، برگزاری دوره های آموزشی تخصصی در سالجاری در دستور کار قرار دارد.
چابهار به عنوان تنها بنادر اقیانوسی جمهوری اسلامی ایران خارج از خلیج فارس و تنگه هرمز نقش بسیار مهمی در توسعه تجارت، صادرات و واردات کالا و صید و صیادی دارد و با توجه به تاکید رهبر معظم انقلاب بر توسعه سواحل مکران و اجرای طرح‌های مهم توسعه از سوی دولت تدبیر و امید در حال پیشرفت و تبدیل شدن به یکی از بنادر مهم دنیا است.
چابهار و کنارک از توابع استان سیستان و بلوچستان در ۶۴۵ کیلومتری جنوب زاهدان مرکز این استان و در ساحل دریای مکران (عمان) قرار دارند.
