قیام ۱۹ بهمن سال ۱۳۳۰ خورشیدی در سیستان یکی از مهمترین قیام‌های مردمی تاریخ سیاسی معاصر منطقه و نشان دهنده آزادی و آزادخواهی مردمان این خطه از ایران است.
مردمانی ولایت مدار و صبوری که مدال های بسیاری از مرزداری را در طول تاریخ اسلام و ایران بر دوش خود چسبانده و به آن می بالند.
نام زیبای تنگه احدی که رهبر معظم انقلاب برای این منطقه انتخاب کردند زیبنده این دیار و افتخار بزرگی برای مردم مرزدار سیستان و بلوچستان است که هیچگاه اجازه نگاه نامحرم به این کشور را به کسی نداده اند.
مردمان غیوری که حاضر شدند سر زنان و دختران آنان را بتراشند اما لعن امام علی (ع) نکردند و آن را بر خود ننگ دانستند و اولین خون‌خواهان در شهادت فرزند رشید این امام بزرگوار و ۷۲ یار با وفای آن حضرت بودند.
مردم سیستان هیچگاه ظلم و ستم را تاب نداشته و قیام ۱۹ بهمن ۱۳۳۰ در جواب نارضایتی‌های مردم این منطقه علیه حکومت پهلوی و خاندان خزیمه علم بود.
مردم نسبت به انتخاب امیرحسین خزیمه علم برای نمایندگی مجلس از حوزه سیستان که با تقلب آرا و بدون در نظر گرفتن خواست مردم انتخاب شده بود را قبول نداشته و آیت الله میرزا ابراهیم شریفی را نماینده خود می دانستند.
فرماندار، بازرس قضایی و شورای شهر آن زمان اعتراض مردم را در خصوص تشکیل شورای شهرستان و مشورت در مسایل انتخابات وارد نمی دانستند و نه تنها بی طرف نبوده بلکه تصمیم گرفتند انتخابات را به سود امیرحسین خزیمه علم به پایان برسانند.
مردم که از مسوولان استانی و شهری ناامید شده بودند با ارسال تلگراف به مرکز کشور سعی در تجدید نظر و توجه به درخواست خود داشتند اما هیچ گونه توجهی در اینباره نشد.
تا اینکه مردم خود دست به کار شدند و صبح روز ۱۹ بهمن ۱۳۳۰ با تجمع در خیابان ها دست به اعتراض زدند.
ماموران حکومتی که تاب شنیدن و دیدن اعتراض مردم را نداشتند به سمت مردم شلیک و افراد بسیاری را در این روز کشته و مجروح کردند.
امام جمعه زابل در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: قیام ۱۹ بهمن ۱۳۳۰ مردم سیستان نشان از روح بزرگ و با عظمت این مردم و ظلم ناپذیریشان دارد.
حجت الاسلام علی‌اکبر کیخا ادامه داد: قیام مردم در این دوره تاریخی نشان از رشد و تکامل مردم سیستان و مسوول دانستن خود در قبال جامعه را نشان می دهد.
وی بیان کرد: سیستانی‌ها مردمانی ولایت‌مدار با ایمان ثابت هستند و به درستی نشان دادند که برای رسیدن به مطالبات بر حق خود از هیچ قدرتی ترسی ندارند.
امام جمعه زابل گفت: دربار شاهنشاهی بدون در نظر گرفتن رای و نظر مردم حکام استعمارگر و ظالم دست نشانده خود را بر این منطقه می گماشت که این امر موجب نارضایتی مردم شده بود.
وی با بیان اینکه در تمام قیام های مردمی نقش روحانیت بسیار پررنگ است افزود: در قیام ۱۹ بهمن ۱۳۳۰ نیز روحانیت و علما نقش مهم و هدایت گری را برعهده داشتند.
حجت الاسلام کیخا بیان کرد: آیت الله شریفی در قیام ۱۹ بهمن مردم سیستان علیه دستگاه حاکم پهلوی نقش پررنگ و تاثیر گذاری برعهده داشتند.
وی اظهار داشت: نسل امروز باید با شخصیت های مهمی چون آیت الله شریفی، آیت الله حسینی طباطبایی، آیت الله مطهری بیشتر آشنا شده و از راه و روش زندگی این عزیزان الگو برداری کنند.
امام جمعه زابل گفت: برگزاری همایش و یادواره های مختلف در این موضوعات فرصتی برای مطالعه زندگی این شخصیت‌ها است.
وی توجه به گام دوم انقلاب را در این برهه زمانی بسیار مهم دانست و افزود: ظلم ستیزی و دفاع از مظلوم نقطه عطفی در ارزش های انقلاب است که باید همواره مد نظر قرار گیرد.
کتاب ناتمام
کتاب ناتمام به قلم یونس دهمرده و زینب محمد تقی نژاد به قیام ۱۹ بهمن ۱۳۳۰ مردم سیستان در اعتراض به بی عدالتی های رژیم ستم شاهی در منطقه سیستان پرداخته است.
کتاب ناتمام به مدت ۲ سال با نگاه به مصادیق سیاسی رفتار مردم سیستان در سال ۱۳۳۰ و پیش از آن به دنبال یافتن ارتباط و تاثیر رویدادهای آن زمان بر شماری از رفتارهای امروز جامعه به نگارش در آمده است.
یونس دهمرده نویسنده این کتاب در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: این کتاب بر پایه آموزه و رخدادهای تاریخی نوشته شده که در آن چگونگی استفاده از حرکت های بزرگ اجتماعی برای پیشرفت و توسعه جامعه بیان شده است.
وی ادامه داد: در قیام ۱۹ بهمن ۱۳۳۰ اقدامات بزرگی انجام شد که متاسفانه از آن به عنوان شکست یاد می شود در حالی که این قیام پیروزی‌های زیادی را در پی داشته است.
دهمرده بیان کرد: اقداماتی که ۶۸ سال قبل از سوی مردم سیستان انجام شد حرکت به سوی توسعه سیاسی بوده است.
