۱۰ ماه از سیل گلستان می گذرد و مناطق آسیب دیده این استان با همت مسوولان دولتی و نهادهای خدمات رسان و مردمی به سامان نسبی رسیده است اما به نظر می رسد رخدادهای تلخ و شیرین این حادثه قهری برای مدیران دیگر مناطق از جمله سیستان و بلوچستان سیل زده باید درس عبرت شود.
در روند بازسازی و جبران خسارات سیل زدگان گلستان آزمون و خطاهای بسیار و تجربه های گران‌بهایی برای مردم و مدیران این استان بدست آمد.
یکی از نخستین دغدغه های پس از سیل در گلستان، نداشتن انسجام واحد در توزیع اقلام غذایی و زیستی بین آسیب دیدگان بود به طوری که هر یک از نهادهای امدادرسان مانند هلال احمر ، بهزیستی و یا نهادهای نظامی به صورت مستقل اقدام به توزیع کمک ها می کردند.
اقدامات جزیره ای هر یک از دستگاه سبب توزیع غیرعادلانه اقلام بین آسیب دیدگان و ایجاد برخی نارضایتی‌ها در سیل زدگان به خصوص ساکنان مناطق روستایی و دور از هسته اصلی مراکز توزیع کمک ها شد.
تنها نهاد دارای تجربه موفق در زمینه توزیع اقلام و خدمات به حادثه دیدگان که در سیل گلستان هم آثار آن مشاهده شد، جمعیت هلال احمر بود که به سبب بهره مندی از نیروهای انسانی آموزش دیده و تجهیزات تخصصی، خدمات موثری در این مناطق از خود برجای گذاشت که استفاده از این تجربه در مناطق سیل زده سیستان و بلوچستان و تمرکز و تجمیع کمک ها به این نهاد و توزیع آن از طریق هلال احمر، علاوه بر داشتن آمار جامع از مقدار و مناطق توزیع شده کمک ها، می تواند از سوء استفاده برخی در گرفتن چند باره برخی اقلام جلوگیری کند.
سیل ابتدای امسال گلستان هزاران میلیارد تومان خسارت و ۱۱ کشته برجای گذاشت
از دیگر دغدغه های مسوولان و مردم پس از سیل گلستان، ضرورت ارایه خدمات درمانی در مناطق سیل زده بود که با حمایت برخی دستگاه های نظامی و درمانی، چندین مرکز درمانی سیار و بیمارستان های صحرایی در آق قلا و گمیشان برپا شد اما بنا بر آمار نهادهای مختلف بهداشتی درمانی یا بخش های درمان نهادهای نظامی، تعداد ویزیت های صورت گرفته در این مراکز درمانی موقت و توزیع داروها بیش از حد متعارف بود و در مواقعی بسیار بیشتر از کل جمعیت این شهرها بود.
موضوعی که مدیران بهداشتی و درمانی گلستان این مشکل را پذیرفته و در خصوص تبعات آن به خصوص افزایش بی رویه داروها هشدارها دادند.
از جمله آسیب های احتمالی مصرف بی رویه دارو، کاهش مقاومت بدن نسبت به انواع آنتی بیوتیک ها و در نتیجه آسیب پذیرتر شدن افراد در برابر بیماری ها بود.
ضرورت دفن اصولی لاشه طیور به عنوان یکی از عوامل جدی شیوع انواع بیماری های مرگبار و مسری، نکته مهم دیگر در موضوع سیل سیستان و بلوچستان است که به دلیل گرمای هوای این استان و پراکنده شدن گل و لای آغشته به مردار حیوانات از جمله طیور و دام های سبک باید به آن توجه بیشتری کرد.
کم توجهی به ضرورت دفن اصولی مردار حیوانات در سیل گلستان، بارها مورد اعتراض مسوولان بهداشتی قرار گرفت اما به آن توجهی نشد.
از دیگر دغدغه های سیل زدگان گلستان، ضرورت بازسازی خانه های آسیب دیده از سیل است.
۱۰ ماه از سیل گلستان گذشته و با وجود وعده های فراوان مسوولان، هنوز در برخی مناطق، چادرهای برپا شده سیل زدگان به دلیل ناتمام ماندن روند نوسازی خانه های تخریب شده قابل مشاهده است.
انتخاب پیمانکاران بومی، نظارت بر روند تعیین و تامین مصالح، نظارت بر تعداد واحدهای متقبل شده توسط پیمانکاران بر اساس توان شرکت، ضرورت نیاز سنجی آسیب دیدگان و تعیین اولویت برای پیمانکاران در اتمام برخی واحدها بر اساس شرایط خاص خانوارها، قیمت گذاری عادلانه در فرایند ساخت خانه ها، واگذاری نوسازی خانه ها به مالکین و تعیین جریمه برای پیمانکارانی که تعهدات خود را در زمان مناسب تحویل نمی دهند از جمله راهکارهای تسریع در ساخت و کمیل خانه های آسیب دیده مناطق سیل زده است.
موضوع نگران کننده دیگر در مناطق سیل زده، احتمال بروز آسیب‌های اجتماعی و روحی برای مردم خسارت دیده به خصوص دختران و زنان است.
ثبت ده ها مورد خودکشی ناموفق در مناطق سیلزده آق قلا و ابتلای هزاران نفر به اختلالات روانی و استرس حاد ناشی از سیل از جمله دغدغه های مناطق سیلزده گلستان بود که باید در مناطق سیل زده استان سیستان و بلوچستان با استفاده از روش های علمی پیشگیرانه و استفاده از ظرفیت علمی کارشناسان از بروز آن جلوگیری کرد.
از دیگر مباحثی که در سیل گلستان بارها به سر زبان‌ها افتاد، هجوم مارهای سمی از زیستگاه دشتی به مناطق مسکونی سیلزده بود؛ موضوعی که در سیستان و بلوچستان به هجوم تمساح های پوزه کوتاه (گاندو) تبدیل شد که ضرورت دارد مدیران محیط زیست این استان با اطلاع رسانی مکان حضور آن ها و مهار این گونه وحشی، علاوه بر کاهش دغدغه سیل زدگان، از آسیب جانی به شهروندان و احشام آن ها جلوگیری کنند.برقراری خطوط انتقال برق برای دسترسی به برنامه های رادیو و تلویزیون، اعزام گروه های هنری و نمایشی طنز و مرمت آنتن‌های بی تی اس برای برقراری مجدد پوشش تلفن همراه و اینترنت مناطق سیل زده، می تواند اوقات فراغت مردم آسیب دیده از سیل به خصوص در مناطق کم برخوردار سیستان و بلوچستان را تا زمان برقراری شرایط عادی زندگی پر کند.
شاید عمل به وعده‌ها در کنار حضور مداوم و مستمر مسوولان در کنار سیل زدگان، تاکید بر رفع دغدغه‌ها و پرهیز از بوروکراسی‌های مرسوم و کمرشکن برای پرداخت تسهیلات و کمک‌های بلاعوض، بتواند مرهمی بر زخم عمیق مردمان سیل زده و داغ دیده سیستان و بلوچستان باشد.
